- GR GRGSA-CYC_EDU002.04
- Μέρος
- 1921 - 1933
Ενδεικτικά μαθητών με πιστοποιητικά προσφυγιάς, έγγραφα για εξετάσεις προσφύγων, κατάσταση με πρόσφυγες μαθητές.
1ο Γυμνάσιο Σύρου
Ενδεικτικά μαθητών με πιστοποιητικά προσφυγιάς, έγγραφα για εξετάσεις προσφύγων, κατάσταση με πρόσφυγες μαθητές.
1ο Γυμνάσιο Σύρου
Αρχείο Διοικητή Τράπεζας της Ελλάδος Εμμανουήλ Τσουδερού
Το αρχείο περιέχει τεκμήρια σχετικά με την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής και τις επακόλουθες διαπραγματεύσεις για τη σύναψη των προσφυγικών ομολογιακών δανείων, τον διακανονισμό των πολεμικών χρεών, την αποκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων, τη νομισματική σταθεροποίηση της χώρας και την ίδρυση θεσμών, όπως το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων, η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) και η Τράπεζα της Ελλάδος. Ακόμη, περιέχει έγγραφα σχετικά με τη διαχείριση των ανταλλάξιμων κτημάτων μουσουλμάνων και τις δαπάνες για την περίθαλψη και την εγκατάσταση προσφύγων στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο. Μεταξύ άλλων, το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία του Ε. Τσουδερού και των Ελλήνων διαπραγματευτών με την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) και ξένες τράπεζες, τα Πρωτόκολλα της Γενεύης (1923-1927), υπομνήματα, εκθέσεις, έρευνες και πρακτικά συνεδριάσεων της Οικονομικής Επιτροπής της ΚτΕ, αναφορές της ΕΑΠ που παρέχουν στατιστικά δεδομένα, τη νομοθεσία που διέπει την οικονομική ενίσχυση προσφύγων (αγροτών, μικροεπαγγελματιών και συνεταιρισμών μικρών βιομηχανιών και χειροτεχνιών), καθώς και άρθρα του Ε. Τσουδερού σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες.
Τσουδερός, Εμμανουήλ
Αρχείο Δημοτικού Νοσοκομείου Ερμουπόλεως "Ελπίς"
Βιβλία ασθενών του Παθολογικού και του Χειρουργικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Ελπις», όπου υπάρχουν αθρόες εγγραφές ασθενών προσφύγων από τα τέλη Ιουλίου του 1922 κι αργότερα.
Δημοτικό Νοσοκομείο Ερμουπόλεως «Ελπίς»
Αρχείο 3ου Γραφείου Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Έβρου
Στα Μητρώα Διδασκάλων περιέχονται πληροφορίες για κάθε δημοδιδάσκαλο σχετικά με τις σπουδές του, τον τόπο γέννησης, την οικογενειακή κατάσταση, την προϋπηρεσία, τον βαθμό. Συμπεριλαμβάνονται εγγραφές δασκάλων προσφυγικής καταγωγής.
Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Έβρου, 3ο Γραφείο
Αρχείο Κωνσταντίνου Δ. Καραβίδα
Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τη Σμύρνη, τον εποικισμό, και την ανταλλαγή πληθυσμών
Καραβίδας, Κωνσταντίνος
Αρχείο Δήμου Κερκυραίων, Γραφείου Δημοτολογίου, Μητρώου Αρρένων και Ιθαγένειας
Κατάστιχο ετήσιας καταγραφής μητρώου θηλέων με στοιχεία προ και μετά το γάμο.
Συγκεκριμένα καταγράφονται οι εξής στήλες:
Στοιχεία ονόματος προ του γάμου:
• Αύξων αριθμός εγγραφομένης με τη γέννησή της
• Επώνυμο
• Κύριο Όνομα
• Όνομα πατρός
• Όνομα Μητρός
• Αριθμός οικογενειακής μερίδας στην οποία ενεγράφη και
Στοιχεία ονόματος προστιθέμενα μετά το γάμο:
• Επώνυμο συζύγου
• Κύριο Όνομα συζύγου
• Αριθμός οικογενειακής μερίδας στην οποία μετεφέρθη
• Παρατηρήσεις (αποβίωση, μεταδημότευση, επαναδημότευση, διάζευξη, άνευ γάμου, υιοθεσία τέκνου, απόκτηση εκτός γάμου τέκνου)
Αφορούν και γυναίκες πρόσφυγες.
Δήμος Κερκυραίων, Γραφείο Δημοτολογίου
Πρόκειται για εκατόν πενήντα πέντε (155) γυάλινα αρνητικά που σχετίζονται με την εκστρατεία της Μικράς Ασίας, την καταστροφή (ανταλλαγή αιχμαλώτων και υποδοχή προσφύγων).
Το σύνολο του υλικού είναι ψηφιοποιημένο και αναρτημένο στον ιστότοπο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Ψηφιοποιημένες Συλλογές – Φωτογραφικό Αρχείο).
Hepp, Joseph
Συλλογή ιερέα Γεωργίου Καλανδάρογλου
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πιστοποιητικό βαπτίσεως (1920)
• Πιστοποιητικά Παμμικρασιατικού και Βυζαντινού Συλλόγου Προσφύγων Καβάλας (1923)
Καλανδάρογλου, Γεώργιος
Παρουσιάζονται: Απόψεις πόλεων, Αναμνηστικές φωτογραφήσεις στρατιωτικών, σκηνές από το πεδίο των μαχών, ασχολίες της καθημερινής ζωής των στρατιωτών, η ζωή στους καταυλισμούς, περίθαλψη τραυματιών
Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ)
Συλλογή οικογένειας Αρβανιτίδη
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Προσωρινό διαβατήριο (1/11/1922)
• Πιστοποιητικό του Πολιτικού Λαϊκού Συλλόγου Φιλελευθέρων Καβάλλας και Περιχώρων «Η Αλληλεγγύη» (1922)
• Αιτήσεις αποζημίωσης προς την Πατριαρχική Επιτροπή Αποζημιώσεων, Κωνσταντινούπολις (1919)
• Αιτήσεις για παροχή στέγης προς το Παράρτημα του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων (1924)
• Δηλώσεις εκκαθάρισης ακινήτου και κινητής περιουσίας προς τη Μικτή Επιτροπή επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών (1924-1928)
• Διορισμό από το Υπουργείο Γεωργίας, τακτικού μέλους της Κοινοτικής Εκτιμητικής Επιτροπής της Κοινότητος Καστέλλι (26/11/1925),
• Δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας (1926)
• Ομολογίες της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1926-1928)
• Πράξεις εκτίμησης αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας στην Τουρκία (1927)
• Έγγραφα οικονομικών συναλλαγών με Οικονομική Εφορία Καβάλλας (1930-1933)
Βιβλίο με καταγεγραμμένα τα ονόματα ελληνικών οικογενειών της κοινότητας Καστέλλι (χ.χ.)
Αρβανιτίδη, οικογένεια
Τρία επιστολόχαρτα της εμπορικής εταιρίας J.B. Yannikis & Cie με έδρα τη Σμύρνη και το λογότυπο της εταιρίας στα γαλλικά, δεκαετία 1910.
Αναγγελία της κηδείας της Παναγούλας Γιαννίκη, μητέρας του Ιωάννη και του Χριστόφιλου Γιαννίκη, στη Σμύρνη στις 14 Μαΐου 1919.
Ένα επιστολόχαρτο του Πρακτικού Λυκείου Σμύρνης, πρώην Ελληνογερμανικού, δεκαετία 1920.
9 πιστοποιητικά φοιτήσεως στο Ελληνογερμανικόν / Πρακτικόν Λύκειον Σμύρνης και 1 πιστοποιητικό διδασκαλίας στο ανωτέρω σχολείο. Τα πιστοποιητικά έχουν εκδοθεί από τον Ι. Γιαννίκη στον Πειραιά, μεταξύ 1924 και 1937 (ένα είναι αχρονολόγητο)
Γιαννίκης, Ιωάννης Β.
Αρχείο Υπουργείου Οικονομικών, Υπηρεσίας Δημοσίου Χρέους
Υπουργείο Οικονομικών, Γενικό Λογιστήριο, Υπηρεσία Δημοσίου Χρέους
Δήμος Μεσσήνης
Συλλογή οικογένειας Ελένης Καλαφάτη
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Δηλώσεις για αποζημίωση προς την Επιτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την καταστροφή και απώλεια περιουσιών στους διωγμούς 1914-15), Καλόλημνος
• Αιτήσεις εκκαθάρισης περιουσίας από Αρμουτλή-Καλόλημνο Νικομήδειας (καζά Κίου, σαντζάκι Προύσας)
• Πράξη της Εκτιμητικής Επιτροπής Καλολήμνου της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής Περιουσιών στα Μουδανιά
• Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης πρόσφυγα από Αρμουτλή- Καλόλημνο
Καλαφάτη, οικογένεια
Χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργων, άρθρων και ομιλιών του Δημήτρη Φωτιάδη, κρίσεις και άρθρα για το έργο του, αλληλογραφία, προσωπικά, οικογενειακά και ποικίλα έγγραφα, αποκόμματα Τύπου, κείμενα τρίτων, ενθυμήματα κ.ά. Έγγραφα Αλέκου Φωτιάδη, Κατίνας Φωτιάδη και του αδελφού της, πιανίστα Μάριου Λάσκαρη (1915-1981).
Φωτιάδης, Δημήτριος
Ελληνικός Μικρασιατικός Σύλλογος Αλεξάνδρειας "Η Μικρά Ασία"
Πρόκειται για τμήμα του αρχείου του Συλλόγου. Ο κύριος όγκος του αρχείου βρίσκεται στον Σύλλογο, στην Αλεξάνδρεια. Εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία (αποσπασματική, εμπίπτει χρονολογικά στην περίοδο 1918-1971). Απολογισμοί, λογοδοσίες χρήσεως, αποδείξεις. Πιστοποιητικά και δελτία ταυτότητας για την πολιτογράφηση ως Ελλήνων των Μικρασιατών προσφύγων ελληνικής καταγωγής που κατέφυγαν στην Αλεξάνδρεια μετά την Καταστροφή. Καταστατικά, αιτήσεις εγγραφής μελών και έγγραφα σχετικά με τις συνδρομές. Ποικίλα έντυπα που σχετίζονται με την φιλανθρωπική δράση και τη λειτουργία του Συλλόγου (προγράμματα καλλιτεχνικών και εορταστικών εκδηλώσεων, εισιτήρια, λαχνοί, μενού του εντευκτηρίου του Συλλόγου, αποκόμματα εφημερίδων, κ.ά.). Έγγραφα που συγκροτούν τρεις μικρές ενότητες: Παμπροσφυγική Οργάνωση Αμύνης Δικαιούχων Ανταλλαξίμων, Ομοσπονδία Σωματείων Αλεξανδρείας και Μικρασιατική Στέγη. Έξι (6) τόμοι πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου (1923-1956) και ένας τόμος πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων (1918-1923).
Ελληνικός Μικρασιατικός Σύλλογος Αλεξάνδρειας "Η Μικρά Ασία"
Αρχείο Δημοτικού Σχολείου Βίβλου Νάξου
Δημοτικό Σχολείο Βίβλου Νάξου
Αρχείο Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού
Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.
Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού (1917-1928)
Αρχείο Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης
Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αναφέρεται στην ίδρυση σωματείων προσφυγικού χαρακτήρα, όπως ακριβώς διαπιστώνεται και από τις επωνυμίες τους. Περιλαμβάνονται πρακτικά ίδρυσης σωματείων και καταστατικά τους. Συχνά εμπεριέχονται εφημερίδες/ αποκόμματα εφημερίδων με τη δημοσίευση της ίδρυσης των σωματείων.
Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης
Αρχείο Κοινότητας Δαμαριώνα Νάξου
Κοινότητα Δαμαριώνα Νάξου
Οικογενειακή αλληλογραφία και αλληλογραφία του Ιπποκράτη Αμπατζή με τους Χασάν Βέη Σουρουρζαδέ, Αλή Σουρουρζαδέ, Χαμίτ μπέη Σουρουρζαδέ και Αλή Ταϊσκουζαδέ. Στην αλληλoγραφία τoυ Iππoκράτη Αμπατζή με τoν Τoύρκo φίλo τoυ Χασάv Βέη Σoυρoυρζαδέ πoυ ζει στα Χαvιά παρουσιάζονται τα σύνθετα ζητήματα της ανταλλαγής πληθυσμών που επέβαλλε η Συνθήκη της Λωζάννης, όπως η αλλαγή υπηκοότητας στην οποία αναγκάζεται ο Αμπατζής, η τύχη των κτημάτων που άφησαν πίσω τους οι ανταλλάξιμοι, οι προσπάθειες εξαίρεσης από την ανταλλαγή Τούρκων που ζούσαν χρόνια στην Κρήτη (όπως ο θείος του Χασάν Σουρουρζαδέ, Νεσιμή βέης), κ.λπ..
Επιστολές του Σταύρου Καραμάνου από τη Μυτιλήνη στην κόρη τους Μαρία που αφορούν οικογενειακά νέα, την αποστολή τροφίμων κ.λπ.
Αμπατζής, Ιπποκράτης
Αρχείο 1ου Δημοτικού Σχολείου Χώρας Νάξου
1ο Δημοτικό Σχολείο Χώρας Νάξου
Καταστατικά προσφυγικών σωματείων, συλλόγων αλληλοπροστασίας και αληλοβοήθειας, συνδέσμων, εργατικών ενώσεων της περιοχής του Πειραιά.
Πρωτοδικείο Πειραιά
Συλλογή τεκμηρίων προσφυγικού συνοικισμού Λεύκης
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πρωτόκολλα Εκτίμησης και παράδοσης οικήματος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
• Απόφαση διανομής του συνοικισμού από το Γραφείο Γεωργικής Περιφέρειας Καβάλας
• Κτηματολογικό πίνακα διανομής του αγροκτήματος Λεύκης
• Πίνακα δικαιούχων οικοπέδων, με θέση εγκατάστασης και τόπο καταγωγής
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Τοποθεσία και προσφυγικό συνοικισμό Λεύκης
• Προσφυγικές οικογένειες
Ραμαντάνης, Κοσμάς
Αρχείο 2ου Δημοτικού Σχολείου Ερμουπόλεως
"Β' Πλήρες Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων Ερμουπόλεως - Μαθητολόγιον από σχολ. έτους 1914-1915 έως σχολ. έτους 1921-1922",
"Β' Δημοτικόν Σχολείον Θηλέων - Μαθητολόγιον από σχολ. έτους 1921-1922 έως σχολ. έτους 1928-1929",
"Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων - Μαθητολόγιον σχολ. έτους 1922-1923 έως σχολ. έτους 1927-1928",
"Γενικός έλεγχος αρρένων από σχολ. έτος 1921-1922 έως σχολ. έτος 1926 -1927", όπου από το σχολικό έτος 1914 – 1929 εγγραφές μαθητών προσφύγων.
2ο Δημοτικό Σχολείο Ερμουπόλεως
Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τα εξής θέματα:
Δραγούμης, Φίλιππος Στ.
Το Αρχείο χαρακτηρίζεται από πλούσια θεματολογία με κύριους άξονες τη διπλωματική, εθνική, βουλευτική και συγγραφική δραστηριότητα του Δραγούμη. Το σύνολο των εθνικών διεκδικήσεων της Ελλάδας την περίοδο αυτή φωτίζονται από το πλήθος του αρχειακού υλικού που απόκειται στις ενότητες του Αρχείου, που περιέχουν αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα και τύπο με τα εξής θέματα:
Δραγούμης, Ίων
Ο φάκελος περιέχει μαρτυρίες από τη ζωή στη Μικρά Ασία (Αρετσού και Μουδανιά), τις διώξεις του 1914-1915, τον ξεριζωμό, την επανένωση της οικογένειας, τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς στην Καβάλα και τη μετεγκατάσταση στη Νέα Καβάλα του Κιλκίς (αρχές δεκαετίας 1930).
Δάρτζαλης, Βάσος
«Μητρώον των εν τω Νομώ Χίου Προσφύγων» κατά τον πρώτο διωγμό των Ελλήνων κυρίως από την Ερυθραία της Μικράς Ασίας το 1914. Στα φύλλα του καταγράφονται ονομαστικά 7.375 προσφυγικές οικογένειες και τα μέλη τους, δηλαδή ο αριθμός των καταγεγραμμένων ανέρχεται συνολικά σε 31.874, τις περισσότερες φορές αλφαβητικά, άλλοτε σύμφωνα με το μικρό τους όνομα και άλλοτε με το επίθετό τους, ανά «τμήμα» προέλευσης.
Τα τμήματα προέλευσης με τη σειρά που ακολουθεί το βιβλίο είναι τα εξής: α) Κάτω Παναγιάς, β) Α΄Κρήνης, γ) Β΄Κρήνης, δ) Γ΄Κρήνης, ε) Δ΄Κρήνης, στ) Οβατζηκίου, ζ) Ερυθρών, η) Α΄Ρεϊς-Δερέ, θ) Β΄Ρεϊς-Δερέ (Κρήνης), ι) Μελί, ια) Α΄Αλατσάτων, ιβ) Β΄Αλατσάτων, ιγ) Αγ. Παρασκευής, ιδ) Καραβούρνων, ιε) Β΄Καραβούρνων, ιστ) 17ον, ιζ) Οινουσών, ιη) 16ον, ιθ) Καρδαμύλων, κ) Προσθήκαι εις διάφορα Τμήματα.
Σε κάθε φύλλο του καταγράφονται στοιχεία σε στήλες που φέρουν τους παρακάτω τίτλους και βρίσκονται με την ακόλουθη σειρά: «Αύξων αριθμός οικογενείας, ονοματεπώνυμο προσφύγων, ηλικία, τόπος εγκαταστάσεως, τελευταία κατοικία εν τη υποδούλω Ελλάδι, επάγγελμα, αύξων αριθμός βιβλιαρίου, παρατηρήσεις»
Δήμος Χίου
Ημερήσιος και Περιοδικός Τύπος
Η Βιβλιοθήκη διαθέτει μία από τις πλουσιότερες συλλογές ελληνικών και ξένων εφημερίδων και περιοδικών από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, μεταξύ των οποίων εφημερίδες με τόπο έκδοσης τη Σμύρνη ή την Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Αμάλθεια Σμύρνης που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1923.
Ειδικότερα:
• «Αμάλθεια Σμύρνης», Αθήνα (1923). Αρχαιοτέρα των ελληνικών εφημερίδων
• «Αμάλθεια, Η», Σμύρνη (1922). Ιδρυθείσα τω 1838
• «Εβδομάς», Κωνσταντινούπολη (1922-1923)
• «Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος», Κωνσταντινούπολη (1914-1915)
• «Εμπρός», Κωνσταντινούπολη (1914-1915, 1918-1920)
• «Εστία», Σμύρνη (1922). Καθημερινή εσπερινή εφημερίς εν Σμύρνη
• «Θάρρος», Σμύρνη (1922). Διευθυνταί: Σπύρος Σ. Σολομωνίδης – Χρήστος Σολομωνίδης, έτος 10ον, Αρ. Φ. 3046-3240
• «Κόσμος», Σμύρνη (1919-1922). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Νέα Ζωή», Σμύρνη (1920). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Πατρίς», Σμύρνη (1922). Πρωινή Εθνική Εφημερίς. Διευθυνταί: Κοκκινίδης – Λιγνάδης. Διαχειριστής: Β. Ν. Πασχάλης
• «Συνάδελφος», Σμύρνη (1922)
• «Τηλέγραφος-Σμύρνη», Σμύρνη (1922)
• «Φως, Το», Κωνσταντινούπολη (1924-1929)
Στη Σειρά «Πολιτικές Αποφάσεις» περιλαμβάνονται Αποφάσεις ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης Σωματείων από το 1914 (Ν. 281/1914: ιδρυτικός νόμος σωματείων) έως το 1932 (από το 1933 κι έπειτα βλ. «Πρωτοδικείο Βόλου, Σειρά: Σωματεία»).
Ειδικότερα, περιλαμβάνει Πολιτικές Αποφάσεις του Πρωτοδικείου Βόλου για την αναγνώριση της ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης Προσφυγικών Σωματείων και Συλλόγων:
Τόμοι 1-107 (1914-1930), και
Τόμοι 1-23 (1931-1932).
Πρωτοδικείο Βόλου
Αρχείο Ιεράς Μητρόπολης Ελευθερουπόλεως
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα ελληνικά ληξιαρχικά (1920- 1956)
• Πληροφορίες αρχών για τις μειονότητες (1923-1946)
• Πληροφορίες ιδιωτών για πολεμικές αποζημιώσεις (1923-1946)
• Ονομαστικές καταστάσεις περίθαλψης προσφύγων (1922-1935)
• Απογραφή πληθυσμού του 1928
• Εκθέσεις για πρόσφυγες (1924)
• Καταστάσεις ιερέων προσφύγων (1923-1924)
• Αλληλογραφία για εράνους και επιδόματα (1913-1922)
• Αμερικανική περίθαλψη Εγγύς Ανατολής (1925-1936)
Ιερά Μητρόπολη Ελευθερουπόλεως
Αρχείο Υπουργικού Συμβουλίου (1897-1977)
Έγγραφα (επιστολές, σημειώματα, αποφάσεις κ.ά) που αποστέλλονταν στο υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση διεκπεραίωσης ποικίλων θεμάτων, Βασιλικά Διατάγματα, Χειρόγραφα σημειώματα, Πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου, Νόμοι, Πρωτόκολλα ορκωμοσίας κυβερνήσεων κ.ά)
Υπουργικό Συμβούλιο
Αρχείο Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας
Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αφορά προσφυγικά ζητήματα σε περιοχές της Κεντρικής, Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας.
Γενική Διοίκηση Μακεδονίας
Αρχείο Ιταλικής Διοίκησης Δωδεκανήσου
Φάκελοι της ιταλικής διοίκησης σχετικά με:
Ιταλική Διοίκηση Νήσων Αιγαίου
Μαυρομουστάκης, Αντώνιος
Διοικητικά έγγραφα όπως Πιστοποιητικά, Δελτάρια, Βαπτιστικά, τούρκικα έγγραφα, συμβόλαια
Τσιμπογιάννης, Χαράλαμπος
Ο φάκελος 4 του αρχείου περιέχει χαρτώο υλικό αναφορικά με την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Πρόκειται για:
• έγγραφα και επιστολές σχετικά με τις αποζημιώσεις των Ελλήνων υπηκόων και τη διαχείριση των ανταλλάξιμων περιουσιών
• Έκθεση Πεπραγμένων της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων στη Μακεδονία - Θράκη.
• Σχέδια νόμων, υπομνήματα, σημειώσεις και αλληλογραφία περί ανταλλαξίμων προσφύγων και ευρύτερα του προσφυγικού ζητήματος.
• Ομιλίες και συνεντεύξεις του πρωθυπουργού Παναγή Τσαλδάρη και του υπουργού Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως Μιχαήλ Κύρκου.
• Πρακτικά της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών σχετικά με την έκδοση του δεύτερου προσφυγικού δανείου (1927).
Τσαλδάρης, Παναγής
Αρχείο Μουντούρη-Κουτραφούρη Φώτως
Λιτανεία εικόνας στο Ρενκιόϊ της Μικράς Ασίας.
«Μαθητολόγιον Γυμνασίου Αρρένων Σύρου αρχομένου από του σχολικού έτους 1908 - 1909 και λήγει 1927 - 1928 [ 1928-29 ] εκπαιδευτικά τέλη» όπου από το σχολικό έτος 1922-23 εγγραφές μαθητών προσφύγων.
1ο Γυμνάσιο Σύρου
Κοινότητα Νάξου
Καρτ-ποστάλ από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, από την εγκατάσταση προσφύγων στη Ροτόντα, από Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, από Έλληνες στρατιώτες κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και εικόνες από Μικρά Ασία.
Οικονόμου, Νικόλαος
Ιδιωτική Συλλογή Γιώργου Λιόλιου
Δακτυλογραφημένο προσωπικό ημερολόγιο 23 σελίδων που αφορά τη ζωή και τη δράση του Νικολάου Λιόλιου κατά τα έτη 1902-1923 και κυρίως τη συμμετοχή του στα γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας.
Λιόλιος, Γιώργος
Αρχείο E' Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Πατρών
Δύο Μαθητολόγια, τρεις Γενικοί Έλεγχοι
Ε' Δημοτικό Σχολείο Πατρών
Φακ. 8:
Ανατυπωμένες φωτογραφίες:
-«Α/Π «Πανελλήνιον» ή «Seitan Panteli” ή «Διάβολος» έτος ναυπήγησης 1900.
(πρωτότυπη φωτογραφία: Αθηνά Κ. Γρύμπλα)
-Εσωτερικό από ένα υφαντουργείο – μεταξουργείο με τις εργάτριες.
-2 ανατυπωμένες φωτογραφίες της Μικρασιατικής Καταστροφής «Η Σμύρνη πυρπολημένη»
Φακ. 9:
-5 ανατυπωμένες φωτογραφίες με πρόσφυγες που εγκαταλείπουν την πόλη τους, ένα κάρο της υγειονομικής υπηρεσίας, πρόσφυγες να πλένονται σε μία μικρή λιμνούλα.
Ελευθερίου, Μάνος
Έγγραφα στην τουρκική και ελληνική γλώσσα που αφορούν στον Μικρασιάτη πρόσφυγα Χρήστο Ρούντα.
Ρούντας, Χρήστος
Σήμερα υπάρχουν στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών κατατεθειμένα 504 χειρόγραφα, από όλες τις περιοχές της Μικράς Ασίας καταταγμένα και αυτά κατά την γεωγραφική έννοια που διέπει το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης. Στο σύνολο περιλαμβάνονται περίπου 40 χειρόγραφα που χρονολογούνται προ του 1922, ορισμένα από τα οποία συντάχθηκαν το 19ο αιώνα από λόγιους Μικρασιάτες και τοπικούς ιστοριοδίφες.
Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών
Συλλογή φωτογραφιών πολιτιστικού συλλόγου Ακροποτάμου
Οι φωτογραφίες είναι:
• Πορτρέτα
• Οικογενειακές
• Εκδηλώσεων σε Σμύρνη και Καππαδοκία, 1890-1920,
• Καθημερινής ζωής και εκδηλώσεων στον προσφυγικό συνοικισμό Ακροποτάμου και στα Λουτρά Ελευθερών
Πολιτιστικός Σύλλογος Ακροποτάμου
Αρχείο Ισιδωρείου Ορφανοτροφείου Σύρου
Μητρώο εγγραφής αρρένων στο Ισιδώρειο Ορφανοτροφείο Σύρου, όπου αναγράφονται τα στοιχεία: όνομα, επώνυμο, χρόνος εισαγωγής, ηλικία, πατρίδα, ορφανός πατρός και μητρός είτε μόνο πατρός, ονοματεπώνυμο ζώντος συγγενή ή κηδεμόνα, τι τέχνη διδάσκεται, τόπος διαμονής συγγενούς, ημερομηνία αποφοίτησης, παρατηρήσεις. Κατά τα έτη 1915 – 1932 εγγράφονται παιδιά που είτε στο ονοματεπώνυμο, είτε στην πατρίδα, υπάρχει ο χαρακτηρισμός «πρόσφυξ».
Ισιδώρειο Ορφανοτροφείο Σύρου
Ατομικός φάκελος Άθω Ρωμάνου: έγγραφα διορισμού, προαγωγών, μεταθέσεων, αποσπάσεων κ.ά. κατά τη μακρά θητεία του στο Υπουργείο Εξωτερικών (1884-1924).
Δυναστικό ζήτημα: αναχώρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου· άνοδος στο θρόνο του πρίγκιπα Αλέξανδρου· ανάληψη της αρχής από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων των ετών 1919-1921 ποικίλου περιεχομένου: εκθέσεις του στρατηγού Νίδερ για την εκστρατεία στη Μεσημβρινή Ρωσία (1919)· ελληνική απόβαση στη Σμύρνη· στρατιωτικές επιχειρήσεις Μικράς Ασίας. Συνέδριο ειρήνης (1919).
Συνθήκη Σεβρών (1920)· σχέδιο τριμερούς συμφωνίας μεταξύ Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας (1920)· ιταλική κατοχή Δωδεκανήσων. Έγγραφα σχετικά με τη χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων (1921). Σημειώσεις για τον οικονομικό ρόλο του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Έγγραφα σχετικά με τη Μικρασιατική άμυνα.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1923): Διάσκεψη Λωζάννης· πρόσφυγες Μικράς Ασίας και Θράκης. Αναφορές σχετικά με την έκπτωση της Δυναστείας.
Ρωμάνος, Άθως
Θεατρικά έργα (αρχειακές ενότητες Σημηριώτη, Αθηνάς, Σημηριώτη Ιωάννη, Μέρτικα, Ζαχαρία)
Χειρόγραφα κείμενα του δραματικού και του μουσι-κού θεάτρου, δακτυλόγραφα, εκδόσεις και μουσικά χειρόγραφα. Προέρχονται από το αρχείο του ζεύγους Αθηνάς και Ιωάννη Σημηριώτη, εκτός από τους Σφουγγαράδες, που προέρχονται από το αρχείο του Ζαχαρία Μέρτικα. Και οι τρεις δημιουργοί του αρχείου ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες, με καταγωγή από τη Σμύρνη.
Σημηριώτη, Αθηνά
Φάκελοι 44-93
Εντοπίζονται μεταξύ άλλων εγγράφων αιτήσεις πολιτογράφησης και φωτογραφίες προσφύγων, αιτήσεις για έκδοση διαβατηρίων Τουρκοκρητικών, γνωστοποιήσεις προσφύγων ότι βρίσκονται εν ζωή. Διοικητικά έγγραφα σχετικά με πρόσφυγες και τουρκοκρητικούς και σχετικά με την εισροή και αποκατάσταση προσφύγων, έγγραφα προσφύγων προς τη Διοίκηση.
Δήμος Ηρακλείου Κρήτης
Διπλωματικά έγγραφα, αλληλογραφία, σημειώσεις και άλλα έγγραφα της περιόδου 1915-1918 που αφορούν τον Εθνικό Διχασμό, την έξοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, στη σύγκρουση Βενιζέλου - βασιλιά Κωνσταντίνου, την οργάνωση του κόμματος Φιλελευθέρων και τον εκλογικό αγώνα, τους διωγμούς των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, το δυναστικό ζήτημα, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο. Έγγραφα, αλληλογραφία και σημειώσεις της περιόδου 1919-1922 σχετικά με τη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, τις διπλωματικές κινήσεις της Ελλάδας, την αποστολή ελληνικών δυνάμεων στην Μεσημβρινή Ρωσία, την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, τον γάμο του βασιλιά Αλέξανδρου με την Ασπασία Μάνου, την ενημέρωση του Βενιζέλου από τον Δαγκλή κ.ά. για τα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, για τη δυσμενή διπλωματική θέση της Ελλάδας και τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, το προσφυγικό ζήτημα, τις διπλωματικές κινήσεις αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την εκτέλεση των έξι κ.ά. Έγγραφα, εκθέσεις, σημειώσεις, αλληλογραφία της περιόδου 1923 - 1928 που αφορούν την συνδιάσκεψη της Λωζάννης, την συνθήκη ειρήνης, την ανταλλαγή των πληθυσμών, το προσφυγικό πρόβλημα, το πολιτειακό ζήτημα, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, την εκλογή Οικουμενικού Πατριάρχη, τις εκλογές του 1928 και το κόμμα των Φιλελευθέρων. Έγγραφα, σημειώσεις και αλληλογραφία της περιόδου 1928-1932 που αφορούν τη διακυβέρνηση Φιλελευθέρων, εσωτερικά ζητήματα, την εξωτερική πολιτική, τις ελληνοϊταλικές σχέσεις, τη σταθεροποίηση του νομίσματος και την οικονομική πολιτική. Έγγραφα, σημειώσεις, αλληλογραφία, ομιλίες της περιόδου 1933-1936 που αναφέρονται στην εσωτερική πολιτική κατάσταση, στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, το Βαλκανικό Σύμφωνο, την επάνοδο της βασιλείας, το κίνημα του 1935, συλλυπητήρια για τον θάνατο του Βενιζέλου.
Βενιζέλος, Ελευθέριος
Συλλογή Εγγράφων Χαράλαμπου Παπαστάθη
Συλλογή από δικαιοπρακτικά έγγραφα (συμφωνητικά, τίτλοι ιδιοκτησίας, μισθωτήρια, διαθήκες, Πατριαρχικό γράμμα έκδοσης διαζυγίου, κ.ά.) συνταγμένα σε οθωμανική ή ελληνική γραφή-γλώσσα και ταξινομημένα κατά γεωγραφική περιοχή. Επιπλέον, η συλλογή περιέχει και τις Πανεπιστημιακές εργασίες, φοιτητών της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ προσφυγικής καταγωγής, για τα έθιμα και το δίκαιο των πατρίδων καταγωγής τους.
Παπαστάθης, Χαράλαμπος
Δικαστικά και κληρονομικά ζητήματα ιδιωτών, ναυτιλιακά ζητήματα, εμπορικά ζητήματα, αλληλογραφία Προξενείου Ρόδου με ΥΠΕΞ και Γενική Διοίκηση, μητρώα οικογενειών Δωδεκανησίων επίστρατων που τους δίδεται περίθαλψη, Στρατιωτικό Γραφείο Σμύρνης, πρόσφυγες Μικράς Ασίας, Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου, κατασκοπεία, περιουσίες προσφύγων, ανταλλάξιμοι, αποζημιώσεις, πολιτογραφήσεις, ζητήματα ιθαγένειας
Προξενείο Ρόδου
Το αρχείο του εκδότη της εφημερίδας "Νέα Σμύρνη", Σταύρου Κουκουτσάκη, αποτελείται κυρίως από συγχαρητήριες επιστολές με την ευκαιρία του εορτασμού διαφόρων επετείων κυκλοφορίας της εφημερίδας του: δεκάχρονα (1940), εικοσάχρονα (1950), εικοσιπεντάχρονα (1955), τριαντάχρονα (1960). Στους επιστολογράφους περιλαμβάνονται νομάρχες Αττικής, πρόεδροι της κοινότητας και του δημοτικού συμβουλίου Νέας Σμύρνης, πολιτευτές και βουλευτές, μέλη της Ε.Σ.Η.Ε.Α., το προεδρείο του Πανιώνιου Γυμναστικού Συλλόγου, ιερωμένοι, φίλοι του Κουκουτσάκη και διάφοροι ιδιώτες. Περιλαμβάνεται επίσης επιστολή του Κώστα Κοτζιά, υπουργού Διοικητή Πρωτευούσης (1937).
Κουκουτσάκης, Σταύρος
Λογοτεχνικά έργα (ποίηση, θέατρο, πεζογραφία) και μεταφράσεις του Α. Σημηριώτη, διαλέξεις και άρθρα του, δημοσιεύματα που τον αφορούν. Τμήμα από το αρχείο του αδελφού του, Γεώργιου Σημηριώτη (αυτοβιογραφία, λογοτεχνία, αλληλογραφία), και από το αρχείο της Ειρήνης Νικολάκη-Βαρδουλάκη.
Σημηριώτης, Άγγελος
Συλλογή Καταστατικών Προσφυγικών Σωματείων (Κ234)
Καταστατικά σωματείων προσφύγων:
Άσυλο Παιδιού Βόλου
Συλλογή Φωτογράφου Βόλου Κώστα Ζημέρη
Η Συλλογή περιέχει έντεκα (11) απρόμαυρες φωτογραφίες Βόλου και Αγριάς (1923-1937).
Ζημέρης, Κώστας
Ευρωπαϊκός Πόλεμος (1914-1919), Ζητήματα Entente και Εθνικού Διχασμού (1915-1920), Διωγμοί - Μικρασιάτες πρόσφυγες (1914-19)
Δραγούμης, Στέφανος Ν.
Αρχείο 2ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Βόλου
Γενικοί Έλεγχοι (Β. 1-2, 1898/99-1928/29)
Μαθητολόγια (Β. 3-4, 1898/99-1928/29)
2ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Βόλου
Αρχείο Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Ζητήματα περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και προσφύγων πριν από το 1922. Μετακινήσεις πληθυσμών, σύμπυξη πληθυσμών για εγκατάσταση προσφύγων, διαδικασίες ανταλλαγής πληθυσμών. Ζητήματα προσωρινής στέγασης το πρώτο διάστημα από την άφιξη των προσφύγων. Συγκέντρωση βοηθημάτων για περίθαλψη και πρόνοια προσφύγων, έρανοι και δράση ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων. Συγκρότηση νοσοκομείων και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών για την περίθαλψη προσφύγων, εισαγωγή προσφύγων σε ορφανοτροφεία. Ζητήματα στέγασης και αστικής αποκατάστασης προσφύγων, απαλλοτριώσεις εκτάσεων και επιτάξεις οικιών για τη στέγαση των προσφύγων, νομικά ζητήματα αποκατάστασης προσφύγων, έκδοση παραχωρητηρίων οικιών, θέματα που αφορούν το Ταμείο Ανταλλαξίμων και Κοινωφελών Περιουσιών.
Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων
Αρχείο Υπουργείου Γεωργίας, Διεύθυνσης Τοπογραφικής Υπηρεσίας
H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.
Υπουργείο Γεωργίας, Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας
Ο φάκελος περιλαμβάνει: ένα βιβλίο εισαγωγής
αντικειμένων με τίτλο Κατάλογος Κειμηλίων
Προσφύγων, διοικητικά έγγραφα, αλληλογραφία,
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής, καταλόγους
αντικειμένων, χειρόγραφα προσχέδια εγγράφων,
σημειώσεις, φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων
εποχής.
Ο φάκελος διακρίνεται σε δύο ενότητες:
Η πρώτη αποτελείται από 41 ομάδες τεκμηρίων, κυρίως
του 1916, και αφορά τα περίπου 1600 αντικείμενα που
συγκεντρώθηκαν και μεταφέρθηκαν από τη Θεσσαλονίκη
στο ΒΧΜ στις αρχές του 1916. Πρόκειται, κυρίως, για
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής και καταλόγους
αντικειμένων που προήλθαν από ενορίες και ναούς της
Θεσσαλονίκης, του Κιλκίς αλλά και προσφυγικά κειμήλια
από την Ανατολική Θράκη που είχαν συγκεντρωθεί σε
ναούς της Θεσσαλονίκης.
Η δεύτερη ενότητα αποτελείται από 100 ομάδες
τεκμηρίων με ακραίες χρονολογίες 1921-1980 και
αφορούν στα Κειμήλια Προσφύγων της Μικράς Ασίας
και Ανατολικής Θράκης που άρχισαν να καταφθάνουν
στο Μουσείο λίγο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
και την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από
την Ανατολική Θράκη.
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Δύο Βιβλία Πρακτικών του Πολιτικού Μικρασιατικού Κέντρου (Πρακτικά Συνεδριάσεων Γενικών Συνελεύσεων 1924-1927 και 1929-1951).
Πολιτικό Μικρασιατικό Κέντρο
Φωτογραφικό λεύκωμα με θέματα από τη Μικρασιατική καταστροφή (1922): πυρκαγιά Σμύρνης· επιβίβαση προσφύγων στα πλοία· πρώτες εγκαταστάσεις, κατασκευή έργων υποδομής και οικισμών στη Μακεδονία και τη Θράκη (Γιάννες, Αρετσού Πέλλα, Νέα Καρβάλη κ.ά.)· πρόσφυγες από τη Βουλγαρία στα Κουφάλια· συνοικισμοί προσφύγων στην Αττική, Κοκκινιά, Βύρωνα, καθώς και σε άλλες περιοχές. Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων.
Μητρώο περίθαλψης προσφύγων Νικομήδειας
Ειρηνοδικείο Πύλου
Αρχείο 1ου Προσφυγικού Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Βόλου (4τάξιο)
Ένας (1) Γενικός Έλεγχος, σχ. έτ. 1924/25-1926/27
Ένα (1) Μαθητολόγιο, σχ. έτ. 1924/25-1926/27
Στη στήλη «Τόπος γεννήσεως» του Μαθητολογίου ο ερευνητής μπορεί να διαβάσει περιοχές της Μικράς Ασίας από τις οποίες κατάγονταν οι μαθητές (Εγγλεζονήσι, Νικομήδεια, Αϊβαλί, Θείρα, Σμύρνη κ.ά), ενώ στη στήλη «Επάγγελμα πατρός» να αντλήσει πληροφορίες για την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση των προσφυγόπαιδων
1ο Τετρατάξιο Προσφυγικό Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Βόλου
Αρχείο 1ου Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Βόλου
Γενικοί Έλεγχοι (Β. 1-2, 1898/99-1928/29), Μαθητολόγια (Β. 3-7, 1898/99-1927/28)
1ο Δημοτικό Σχολείο Αρρένων Βόλου
Αρχείο 1ου Προσφυγικού Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Βόλου (4τάξιου)
Ένας (1) Γενικός Έλεγχος, σχ. έτ. 1924/25-1927/28
Στη στήλη «Πατρίς» του Γενικού Ελέγχου ο ερευνητής μπορεί να διαβάσει πόλεις της Μικράς Ασίας από τις οποίες κατάγονταν οι μαθήτριες (Εγγλεζονήσι, Νικομήδεια, Αϊβαλί, Θείρα, Σμύρνη κ.ά), ενώ στη στήλη «Επάγγελμα πατρός» να αντλήσει πληροφορίες για την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση των προσφυγόπαιδων.
1ο Τριτάξιο Προσφυγικό Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Βόλου
Αρχείο 6ου Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Βόλου
Γενικοί Έλεγχοι, Μαθητολόγια
6ο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Βόλου
Αρχείο Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διεύθυνσης Πολιτικής Γης
Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.
Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Διεύθυνση Πολιτικής Γης
Τεκμήρια από την υπηρεσία του Αλέξανδρου Σβώλου στη θέση του Ανώτατου αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης και από την συμμετοχή του στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Έγγραφα της Επιτροπής Διακανονισμού απαιτήσεων Μικράς Ασίας και της Μεικτής Επιτροπής επί της ανταλλαγής Ελληνοτουρκικών πληθυσμών.
Σβώλος, Αλέξανδρος
Κατσέλη, οικογένεια (Κατσέλης, Πέλος και Κατσέλη, Αλέκα και Σαγιάννου, Μαίρη)
Θεατρικά έργα, θεατρικές μεταφράσεις και διασκευές, βιβλία σκηνοθεσίας, επαγγελματικά έγγραφα, κείμενα, ομιλίες, άρθρα, αποκόμματα Τύπου, αλληλογραφία, σκίτσα και σχέδια, ηχητικό και έντυπο υλικό, φωτογραφικά τεκμήρια, θεατρικά προγράμματα κ.ά.
Κατσέλης, Πέλος
Αρχείο Αχιλλοπούλειου Νοσοκομείου Βόλου
Αχιλλοπούλειο Δημοτικό Νοσοκομείο Βόλου
Αρχείο Εμπορικής Εταιρείας Εμφιετζόγλου
Κιτάπια και κατάστιχα εμπορικής επιχείρησης σε καραμανλίδικη γραφή από το 1892 έως το 1927.
Εμπορική Εταιρεία Εμφιετζόγλου
Είκοσι (20) βιβλιάρια-μητρώα εργαζομένων, με φωτογραφίες τους, ημερομηνίες πρόσληψης και απόλυσης, προσωπικές πληροφορίες κ.λπ. (α/α: 2015, 2530, 2564, 2660, 2669, 2670, 2848, 2999, 3001-3003, 3005-3007, 3010, 3014, 3015, 3017, 3018, 3020).
Γκλαβάνη - Τεχνική Α.Ε. Βιομηχανία παραγωγής γεωργικών μηχανημάτων
Αρχείο Υπηρεσίας Δημοτολογίου του Δήμου Νέας Ιωνίας (Μαγνησίας)
Εισερχόμενη Αλληλογραφία (Φάκ.1, 1947-1949),
Πιστοποιητικά Γεννήσεων (Φάκ. 22, 1951-1954), Δηλώσεις Βαπτίσεων (Φάκ. 23, 1953-1957), Ευρετήριο Οικογενειακών Μερίδων (Β. 63, χ.χ.)
Δήμος Νέας Ιωνίας (Μαγνησία), Υπηρεσία Δημοτολογίου
Αρχείο Διεύθυνσης Βιομηχανίας Ν. Μαγνησίας
Το σύνηθες περιεχόμενο του αρχείου αυτού είναι αιτήσεις άδειας λειτουργίας, ανανέωσης λειτουργίας, επαναλειτουργίας, επέκτασης της επιχείρησης, τεχνικές εκθέσεις για γνωμοδότηση, τοπογραφικά διαγράμματα, σχεδιαγράμματα μηχανολογικών εγκαταστάσεων, κανονισμοί πυρασφάλειας, έγγραφα σχετικά με ενοχλήσεις και διαμαρτυρίες των γειτόνων κ.λπ.
Ειδικότερα, πρόκειται για επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν από την πρώτη ή και τη δεύτερη γενιά των Μικρασιατών προσφύγων.
Συγκεκριμένα:
Χαλβαδοποιΐα Στυλιανού Παπαγιαννόπουλου & Κληρονόμων (Φάκ. 275, 1929-1979), Εργαστήριο αεριούχων ποτών Ιωσήφ Καλφόπουλος, Αλμυρός (Φάκ. 43, 1954), Εργαστήριο παρασκευής αεριούχων ποτών Καλφόπουλου-Μωραγέμου, Βόλος (Φάκ. 48, 1937-1954), Αρτοποιείο Αλεξανδρίδη (Φάκ. 187, 1957), Αρτοποιείο Φιλοσόγλου (Φάκ. 552, 1965), Αρτοποιείο Γεώργιου Γεωργιάδη (Φάκ. 114, 1956-1965), Αρτοποιείο Αριστείδη Βαφειάδη (Φάκ. 100, 1956-1979), Αρτοποιείο Γιαντσή (Φάκ. 480, 1964-1966), Μηχανουργείο Μάξιμου Καλαϊτζόγλου (Φάκ. 476, 1938-1964), Αλλαντοποιΐα Μουταφίδου (Φάκ. 426, 1957-1975), Υαλουργείο "Θεσσαλική Υαλουργία" (Φάκ. 421, 1963-1967).
Νομαρχία Μαγνησίας, Διεύθυνση Βιομηχανίας
Αρχείο 7ου Δημοτικού Σχολείου Βόλου (μετ. 1ου Ν. Ιωνίας Βόλου)
Γενικοί Έλεγχοι (Β. 1, 1929/30-1930/31, 2, 1931/32)
Μαθητολόγιο (Β. 15, 1930/31-1931/32)
Πρωτόκολλο Αλληλογραφίας (Β. 64, 1927-1948)
Ιστορίας του σχολείου (Β. 63, τμήμα)
7ο Δημοτικό Σχολείο Βόλου
Φωτογραφία όπου απεικονίζονται Μικρασιάτες πρόσφυγες στο Ναυαρίνο (Πύλο)
Δρογκάρης, Κωνσταντίνος
Αρχείο Ανασκαφών της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών
Φωτογραφίες από τις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών με θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες. Κατά κύριο λόγο απεικονίζονται προσφυγικές παράγκες που χρονολογούνται μεταξύ 1931-1936.
Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
Οικογενεικό Αρχείο Κωνσταντίνου Τζανίδη
Έγγραφα επί της ανταλλαγής Ελληνο-Τουρκικών Πληθυσμών.
-Ένα (1) έγγραφο από τη Μικτή Επιτροπή επί της Ανταλλαγής των Ελληνο-Τουρκικών Πληθυσμών, με τίτλο: «Δήλωσις Εκκαθαρίσεως» (περιοχή: Μισθί Νίγδης). Αναφέρεται το ονοματεπώνυμο «Γρηγόριος Παρασκευά Χουρσίτογλου».
-Τέσσερα (4) έγγραφα-πράξεις εκτίμησης και επιδίκασης, από τη Διεύθυνση Ανταλλαγής του Υπουργείου Γεωργίας (περιοχή: Μισθί Ικονίου). Αναφέρεται το ονοματεπώνυμο «Γρηγόριος Παρασκευά Χουρσίτογλου».
Τζανίδη, Κωνσταντίνου, οικογένεια
Μητρώα Προσωπικού (Β. 77, 89, 209, χ.χ.), Πληρωμής γυναικών εργοστασίου (Β. 78, 1925-1926, Β. 160, 1926), Ημερομισθίων Μηχανουργείου (Β. 177, 1928-1929), Πληρωμών (Β. 213, 1929-1930)
Κλωστοϋφαντουργία Παπαγεωργίου
Αρχείο 6ου Μικτού Δημοτικού Σχολείου Βόλου
Γενικοί Έλεγχοι (Β. 16-17, 1929/30-1950/51)
Μαθητολόγιο (Β. 18, 1938/39-1945/46)
6ο Μικτό Δημοτικό Σχολείο Βόλου