Εμφανίζει 190 αποτελέσματα

Περιλαμβάνει βιβλία μαθητολογίων, γενικών ελέγχων

Δύο Μαθητολόγια, τρεις Γενικοί Έλεγχοι

Πρωτόκολλα αλληλογραφίας, γενικοί έλεγχοι, βιβλία πιστοποιητικών σπουδής, βιβλία ταμείου, μαθητολόγιο, φάκελος εγγράφων της Σχολικής Εφορείας

Περιλαμβάνει μαθητολόγιο και γενικό έλεγχο

Μαθητολόγιο Αστικού Σχολείου Θηλέων Βέροιας στο οποίο περιλαμβάνονται εγγραφές προσφύγων κατά τα σχολικά έτη 1923- 24 & 1924-25.

Ονομαστικός Κατάλογος:
«Προϊστάμενοι Γραφείων Εποικισμού Μακεδονίας»
Δελτία:
«Αναλυτική κατάστασις εμφαίνουσα τα ονόματα των συνοικισμών με τας εν εκάστω εγκαταστημένας ή μετακινουμένας προσφυγικάς οικογένειας και άτομα και τας προελεύσεις αυτών:

1. Αξιουπόλεως (Κιλκίς)
2. Βεροίας
3. Γιαννιτσών
4. Δράμας
5. Εδέσσης
6. Εορδαίας (Πτολεμαίδας)
7. Θεσσαλονίκης
8. Καβάλας
9. Καστοριάς
10. Κιλκίς
11. Κοζάνης
12. Λαγκαδά
13. Πιερίας (Κατερίνης)
14. Σερρών
15. Σιντικής (Σιδηροκάστρου)
16. Φλωρίνης
17. Χαλκιδικής.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Προσωρινό διαβατήριο (1/11/1922)
• Πιστοποιητικό του Πολιτικού Λαϊκού Συλλόγου Φιλελευθέρων Καβάλλας και Περιχώρων «Η Αλληλεγγύη» (1922)
• Αιτήσεις αποζημίωσης προς την Πατριαρχική Επιτροπή Αποζημιώσεων, Κωνσταντινούπολις (1919)
• Αιτήσεις για παροχή στέγης προς το Παράρτημα του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων (1924)
• Δηλώσεις εκκαθάρισης ακινήτου και κινητής περιουσίας προς τη Μικτή Επιτροπή επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών (1924-1928)
• Διορισμό από το Υπουργείο Γεωργίας, τακτικού μέλους της Κοινοτικής Εκτιμητικής Επιτροπής της Κοινότητος Καστέλλι (26/11/1925),
• Δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας (1926)
• Ομολογίες της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1926-1928)
• Πράξεις εκτίμησης αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας στην Τουρκία (1927)
• Έγγραφα οικονομικών συναλλαγών με Οικονομική Εφορία Καβάλλας (1930-1933)
Βιβλίο με καταγεγραμμένα τα ονόματα ελληνικών οικογενειών της κοινότητας Καστέλλι (χ.χ.)

• Ο φάκελος περιέχει έγγραφο διανομής αγρών της Τοπογραφικής υπηρεσίας Καβάλας του Υπουργείου Γεωργίας (1933)
Βιβλιάρια:
• οικογενειακό πρόσφυγα από Δωμάτια Μ. Ασίας του Γραφείου Εποικισμού Χώρας Σάμου (μετεγκατάσταση σε Δωμάτια Παγγαίου)
• προσφυγικό οικογενειακό εποικισμού (1922)

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Υπεύθυνη δήλωση αρχηγού αγροτικής οικογένειας του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας- συνοικισμού Λεκάνης (Μουντζίνου)
• Αποδείξεις είσπραξης για αγορά ομολογιών της Αγροτικής Τράπεζας - Γραφείο Χρεών Προσφύγων
• Δήλωση εκκαθάρισης περιουσίας πρόσφυγος της Μικτής Επιτροπής επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών
• Πράξη Εκτιμητικής Επιτροπής Κοινότητος Άνω Νεοχωρίου Επαρχίας Κυζίκου του Υπουργείου Γεωργίας- Γεν. Διεύθυνση Ανταλλαγής, Μουντζίνος
Πρωτόκολλο εκτίμησης και παράδοσης οικήματος από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων- Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας

• Προσφυγικό βιβλιάριο του 1929 και συνοδεύεται από έγγραφο παραχώρησης κατοικίας του 1932
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν προσφυγικούς συνοικισμούς του νομού Καβάλας καθώς και τη ζωή των κατοίκων σε αυτούς

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα Παμπροσφυγικής Ομοσπονδίας
• Έγγραφα ανταλλαγής περιουσιών του Υπουργείου Γεωργίας
• Έγγραφα της Ένωσης Εφέδρων Μικράς Ασίας και Θράκης
• Δηλώσεις εκκαθάρισης Μικτής Επιτροπής

Ο φάκελος του αρχείου περιέχει:
• Απόδειξη συνδρομής στον Προσφυγικό Σύλλογο Σμύρνης και Περιχώρων στην Καβάλλα (1927)
• Βεβαίωση εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων σε οικία Τούρκου σε συνοικία της Καβάλας (1924)
• Αντίγραφο δήλωσης (μεταφρασμένο στα ελληνικά) από τα τουρκικά ληξιαρχικά μητρώα (1921).

«Μητρώον» (ονομαστικό ευρετήριο) προσφύγων της Εκτιμητικής Επιτροπής της Διεύθυνσης Ανταλλαγής με έδρα τη Χίο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι παρακάτω στήλες: «Αύξων αριθμός, ονοματεπώνυμον δηλούντος, αριθμός πρωτοκόλλου δηλώσεως και χρονολογία, επιδικασθέν ποσόν δι΄ ακίνητον ή κινητήν, παρατηρήσεις, τόπος καταγωγής, τόπος δηλώσεως».
Στο βιβλίο εμπεριέχεται λυτό φύλλο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής της Κοινότητος Δενίζ-Γκερέν της Εκκλησιαστικής Επαρχίας Κρήνης του έτους 1926.

Δακτυλογραφημένο προσωπικό ημερολόγιο 23 σελίδων που αφορά τη ζωή και τη δράση του Νικολάου Λιόλιου κατά τα έτη 1902-1923 και κυρίως τη συμμετοχή του στα γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας.

1. Προκήρυξη Τούρκων στρατιωτών της περιόδου της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
2. Υπεύθυνη δήλωση αποζημίωσης πρόσφυγα.

1. Χάρτης της Νέας Ελλάδας, 1920
2. Χάρτης της τουρκικής δημοκρατίας.
3. Υπεύθυνη δήλωση αποζημίωσης προσφύγων.

1. Αρχείο ιατρού Συμεών Ιωσηφίδη αναφερόμενο σε ελληνοτουρκικά θέματα των ετών 1930 - 1937.
2. Αλληλογραφία Ιω. Παναγιωτάκη σχετιζόμενη με το προσφυγικό ζήτημα των ετών 1923-1940.
3. Χειρόγραφες ομιλίες Εκκλησιαστικής Σχολής Χάλκης.
4. Αρχείο Στρατηγού Π. Σοφιανόπουλου, έγγραφα και φωτογραφίες (1915 - 1921).

Μητρώο αρρένων προσφύγων δήμου Καλαμάτας

Μητρώα Προσωπικού (Β. 77, 89, 209, χ.χ.), Πληρωμής γυναικών εργοστασίου (Β. 78, 1925-1926, Β. 160, 1926), Ημερομισθίων Μηχανουργείου (Β. 177, 1928-1929), Πληρωμών (Β. 213, 1929-1930)

Κιτάπια και κατάστιχα εμπορικής επιχείρησης σε καραμανλίδικη γραφή από το 1892 έως το 1927.

Είκοσι (20) βιβλιάρια-μητρώα εργαζομένων, με φωτογραφίες τους, ημερομηνίες πρόσληψης και απόλυσης, προσωπικές πληροφορίες κ.λπ. (α/α: 2015, 2530, 2564, 2660, 2669, 2670, 2848, 2999, 3001-3003, 3005-3007, 3010, 3014, 3015, 3017, 3018, 3020).

Αφήγηση ζωής που παραχωρήθηκε από τον μικρασιατικής καταγωγής εκπαιδευτικό και συγγραφέα Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά στην Ο.Π.Ι.ΒΟ.
Πληροφορίες για τους γονείς του: πρόσφυγες, ο πατέρας από Αϊβαλί, η μητέρα από Πέργαμο. Πληροφορίες για τις πρώτες προσφυγικές κατοικίες, τα «τετράγωνα», για τη φτώχεια και τις δυσκολίες των προσφύγων, τα προσφυγικά συσσίτια και τη δημιουργία του «Συνοικισμού». Αναφορές στην εργασία της γιαγιάς (από τη μεριά του πατέρα) στου Παπαγεωργίου, στους αργαλειούς, και στο οικογενειακό και συγγενικό του περιβάλλον στη Νέα Ιωνία. Αναφορές στα γεγονότα της Σμύρνης, στο Αϊβαλί και στα Τάγματα εργασίας, όπου είχε χαθεί ο παππούς του.
Πληροφορίες για την υγειονομική κατάσταση των προσφύγων, τις αρρώστιες και τις κακουχίες: εξανθηματικός τύφος. η διαμονή στις αποθήκες, τα σπίτια, τα υλικά, τα δάνεια.
Αναφορά στα σχολικά του χρόνια, στην κήρυξη του πολέμου, την ιταλική και τη γερμανική Κατοχή: τα συναισθήματα των παιδιών, οι μετακινήσεις, ο στρατώνας, τα καταφύγια, τα ορύγματα «ζιγκ ζαγκ», η πείνα, τα ΕΑΣΑΔ και οι δολοφονίες πολιτών από τους συνεργάτες των δυνάμεων Κατοχής.

Άλμπουμ Α΄ (1929, 23 φωτογραφίες) Φωτογραφίες Αθήνας το 1929 : Τόποι, κτήρια, αρχαιότητες, πρόσφυγες. (Πιθανόν φωτορεπορτάζ εφημερίδας "Ακρόπολις").

Το σύνηθες περιεχόμενο του αρχείου αυτού είναι αιτήσεις άδειας λειτουργίας, ανανέωσης λειτουργίας, επαναλειτουργίας, επέκτασης της επιχείρησης, τεχνικές εκθέσεις για γνωμοδότηση, τοπογραφικά διαγράμματα, σχεδιαγράμματα μηχανολογικών εγκαταστάσεων, κανονισμοί πυρασφάλειας, έγγραφα σχετικά με ενοχλήσεις και διαμαρτυρίες των γειτόνων κ.λπ.
Ειδικότερα, πρόκειται για επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν από την πρώτη ή και τη δεύτερη γενιά των Μικρασιατών προσφύγων.

Συγκεκριμένα:
Χαλβαδοποιΐα Στυλιανού Παπαγιαννόπουλου & Κληρονόμων (Φάκ. 275, 1929-1979), Εργαστήριο αεριούχων ποτών Ιωσήφ Καλφόπουλος, Αλμυρός (Φάκ. 43, 1954), Εργαστήριο παρασκευής αεριούχων ποτών Καλφόπουλου-Μωραγέμου, Βόλος (Φάκ. 48, 1937-1954), Αρτοποιείο Αλεξανδρίδη (Φάκ. 187, 1957), Αρτοποιείο Φιλοσόγλου (Φάκ. 552, 1965), Αρτοποιείο Γεώργιου Γεωργιάδη (Φάκ. 114, 1956-1965), Αρτοποιείο Αριστείδη Βαφειάδη (Φάκ. 100, 1956-1979), Αρτοποιείο Γιαντσή (Φάκ. 480, 1964-1966), Μηχανουργείο Μάξιμου Καλαϊτζόγλου (Φάκ. 476, 1938-1964), Αλλαντοποιΐα Μουταφίδου (Φάκ. 426, 1957-1975), Υαλουργείο "Θεσσαλική Υαλουργία" (Φάκ. 421, 1963-1967).

Ζητήματα περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και προσφύγων πριν από το 1922. Μετακινήσεις πληθυσμών, σύμπυξη πληθυσμών για εγκατάσταση προσφύγων, διαδικασίες ανταλλαγής πληθυσμών. Ζητήματα προσωρινής στέγασης το πρώτο διάστημα από την άφιξη των προσφύγων. Συγκέντρωση βοηθημάτων για περίθαλψη και πρόνοια προσφύγων, έρανοι και δράση ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων. Συγκρότηση νοσοκομείων και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών για την περίθαλψη προσφύγων, εισαγωγή προσφύγων σε ορφανοτροφεία. Ζητήματα στέγασης και αστικής αποκατάστασης προσφύγων, απαλλοτριώσεις εκτάσεων και επιτάξεις οικιών για τη στέγαση των προσφύγων, νομικά ζητήματα αποκατάστασης προσφύγων, έκδοση παραχωρητηρίων οικιών, θέματα που αφορούν το Ταμείο Ανταλλαξίμων και Κοινωφελών Περιουσιών.

• Αλληλογραφία του Υπουργείου Οικονομικών με την Εθνική Τράπεζα σχετικά με τη χορήγηση δανείων σε πρόσφυγες από τη Ρωσία, τη Θράκη, τον Πόντο, την Μικρά Ασία.
• Αλληλογραφία του Υπουργείου Οικονομικών με την Επιτροπή Ποντίων περί αλλαγής εγγυητών των δανείων
• Συγκρότηση Επιτροπής Ποντίων
• Αιτήσεις χορήγησης δανείου προσφύγων Πόντου, Δυτικής Θράκης
• Γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής χορήγησης δανείων

Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.

H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

• Γενικό Μητρώο Ασθενών (Β. 12, 1919-1921, Β. 13, 1921-1923)
• Ημερολόγιο Ασθενών (Β. 82, 1916-1922)
• Γενικό Μητρώο Εσωτερικών Ασθενών (Β. 11, 1914-1916)

• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές
• Περί ανεγερθέντων και υπό ανέγερση προσφυγικών συνοικισμών και έργων κοινής ωφελείας
• Αποκατάσταση προσφύγων. Προσφυγικός συνοικισμός. Παραγκούχοι Ιωαννίνων (ονομαστικές καταστάσεις, αιτήσεις μεταφοράς παραπηγμάτων, περί άρσεως προσφυγικών παραγκών)
• Εγγραφή στο Μητρώο προσφύγων
• Στατιστικοί πίνακες-Δελτία απογραφής προσφύγων
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Περί καταρτισμού αγροτικού μητρώου δικαιούχων προσφύγων ανταλλαξίμων αγροτών
• Περί ανεγέρσεως συνοικισμού προσφύγων στην Ήπειρο στα Ιωάννινα σε Ανατολή και Μπάφρα, στο Δήμο Πωγωνίου σε Χρυσοράχη (Ζαγόριανη), Δελβινάκι και Κόνιτσα, στην Θεσπρωτία σε Ηγουμενίτσα, Παραμυθιά, Μαργαρίτι και Φιλιάτες, στην Φιλιππιάδα, στην Πρέβεζα στο Κάστρο Αγίου Ανδρέα και Σινώπη, στην Πάργα, στην Άρτα και στην Αμφιλοχία.
• Παροχή βοηθημάτων και επιδομάτων σε πρόσφυγες
• Έρανοι και δωρεές υπέρ προσφύγων
• Επισιτισμός
• Αντιμετώπιση εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, 1930.

Φάκ. 872 «Αλληλογραφία για θέματα φόρων», 1928-1948:
Ορισμένα έγγραφα του φακέλου αφορούν τη βιομηχανική επιχείρηση-μεταξουργείο «Υιοί Α. Ετμεκτζόγλου» που ιδρύθηκε το 1924 στη Νέα Ιωνία Βόλου από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες Γεώργιο και Αθανάσιο Ετμεκτζόγου. Η πλειοψηφία του προσωπικού ήταν «άποροι γυναίκες πρόσφυγες».

Φάκ. 876 «Λιμενικά», 1930-1939:
Ορισμένα έγγραφα αφορούν θέματα λιμενεργατών και φορτοεκφορτωτών στο λιμάνι του Βόλου. Ανάμεσά τους έγγραφα του «Συλλόγου Φορτοεκφορτωτών Συσκευαστών Βόλου “Άγιος Γεώργιος”», του οποίου τα μέλη ήταν πρόσφυγες.

4 βιβλία σπιράλ Πρωτοκόλλων των συνοικισμών Κατερίνης , Παληονελλήνης (Τόχοβας-Τριλόφου) και Σφενδάμης στα οποία γίνεται εκτίμηση της αξίας και παραχώρηση κατοικιών σε πρόσφυγες. Στην οπίσθια όψη υπάρχει στο επάνω μέρος φωτογραφία της οικίας και στο κάτω σκαρίφημα της οικίας και του οικοπέδου σε κλίμακα 1:500. Σε αρκετά υπάρχουν φωτογραφίες και σε όλα σκαριφήματα.
Επίσης, περιλαμβάνεται και 1 βιβλίο Ευρετήριο Πρωτοκόλλων Επιτροπής Αποκαταστάσεως που περιέχει αλφαβητικό πίνακα αποκατασταθέντων οικοπεδικώς προσφύγων από τον ΕΑΠ στον συνοικισμό Κατερίνης με τον αντίστοιχο αριθμό του πρωτοκόλλου παραχώρησης.

Αιτήσεις προσφύγων αγροτικής αποκατάστασης, χάρτες, διανομές, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης προσφύγων από προσφυγικούς συλλόγους, καταστάσεις προσφύγων που έλαβαν αγροτική αποκατάσταση στο νομό Αχαιοήλιδος (Ρίο, Απιδεώνας, Γηροκομείο), σχέδια αγροτικών συνοικισμών, αλληλογραφία κ.ά.

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.

Οριστικά παραχωρητήρια, αιτήσεις προσφύγων, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης προσφύγων από προσφυγικούς συλλόγους, λίστες αστών προσφύγων νομού Αχαΐας, σχέδια προσφυγικών συνοικισμών, αλληλογραφία, κ.ά.

Οριστικά Παραχωρητήρια, αιτήσεις προσφύγων, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης προσφύγων από προσφυγικούς συλλόγους, ευρετήριο αστών προσφύγων νομού Μεσσηνίας, σχέδια προσφυγικών συνοικισμών, σχέδια τύπων προσφυγικών κατοικιών κ.ά.

«Υπουργείο Γεωργίας, Δ/νση Εποικισμού, Γραφείο Εποικισμού Κερκύρας. Αστική Αποκατάσταση Προσφύγων στην Κέρκυρα»
Τετράδιο καταχώρισης ονομάτων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα κατά συνοικισμό καθώς και την αξία της οικίας τους. Το τετράδιο σφραγίζεται με τη σφραγίδα του Συλλόγου Προσφύγων Μ. Ασίας & Θράκης «Η πρόνοια 1923».

«Β/6, 1923, Πτωχοκομείον»
Αλληλογραφία του Δημάρχου Κερκυραίων με τον Νομάρχη σχετική με το Πτωχοκομείο. [Φ. 557 υπ. 6]

«1923, Β/6. Ορφανοτροφείον»
Υποβολή του προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων του οικ. έτους 1922-23 του Ορφανοτροφείου Κερκύρας από τον Δήμαρχο (ως Πρόεδρο του Αδελφάτου του Ορφανοτροφείου) προς τον Νομάρχη για έγκριση. [Φ. 554 υπ. 1]

«Έτος 1924, A/2-γ»
Πρόσφυγες - Μητρώο αρρένων.

• Αναφορές των Προέδρων Κοινοτήτων Κερκύρας και Παξών στον Νομάρχη για την ύπαρξη ή μη προσφύγων στην Kοινότητά τους και
• Αλληλογραφία των Δημάρχων Κερκύρας και Λευκάδας με τον Νομάρχη για την έκδοση πιστοποιητικών ιθαγένειας, για την εγγραφή ή διαγραφή πολιτών στο μητρώο αρρένων του Δήμου τους, για διορθώσεις ηλικίας ή άλλων στοιχείων. [Φ. 509 υπ. 4]

«Δ/50 Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων»
«Δ/50 Αρχείον Νομαρχίας Κερκύρας 1940»
Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων - Χορήγηση επιδομάτων - Διενέργεια εράνων υπέρ αναξιοπαθούντων.
Υποδ. Α: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με τη στέγαση αστέγων λόγω βομβαρδισμού, την ανάγκη κατασκευής καταφυγίων και την ασφάλειά τους, την οικονομική ενίσχυση καταφυγόντων απόρων κατοίκων και τη σίτισή τους:

• Αναφορές της Αστυνομίας πόλεων προς το Υφυπουργείο Ασφαλείας.
• Καταγγελίες προσφύγων.
• Αιτήσεις απόρων για οικονομική ενίσχυση προς τον Νομάρχη.
• Διαβιβαστικά εκθέσεων αρχιτεκτόνων μηχανικών σχετικών με την ασφάλεια των καταφυγίων.
• Εγκύκλιοι του Υπουργείου Εθνικής Προνοίας (Υπηρεσία Στεγάσεως).
• Εντολές του Νομάρχη στην Αστυνομική Δ/νση και της Αστ. Δ/νσης στις Υποδιοικήσεις Παθητικής Αεράμυνας.
• Αιτήσεις δημοδιδασκαλισσών ή Προέδρων Κοινοτήτων ή της Διοίκησης Χωροφυλακής προς τον Νομάρχη ή τον Επόπτη Αγορανομίας για παροχή τροφίμων σε πρόσφυγες από την πόλη.
• Αιτήσεις του Δημάρχου και των Σταθμαρχών προς την Νομαρχία για οικονομική ενίσχυση των καταφυγόντων.
• Αιτήσεις της Αστυνομικής Διεύθυνσης προς την Ηλεκτρική Εταιρεία για εγκατάσταση ηλεκτρικού ρεύματος σε καταφύγια.
• Ονομαστικές καταστάσεις απόρων οικογένειας. Συντάσσονται από τους Προέδρους Κοινοτήτων και αποστέλλονται στην Νομαρχία.

Υποδ. Β: «Γεώργιος Ανδρεάδης και Νικόλαος Σιδηρόπουλος»
Αλληλογραφία της Νομαρχίας Κερκύρας με το Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως σχετική με παραχωρήσεις κυριότητας οικημάτων αστικών προσφυγικών συνοικισμών σε πρόσφυγες:

• Εγκύκλιος του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως.
• Αποφάσεις του Νομάρχη για πώληση κατοικιών.
• Έγκριση μεταβίβασης κυριότητας οικημάτων.
• Πιστοποιητικά διαμονής προσφύγων.
• Πιστοποιητικά εγγραφής στο Δημοτολόγιο.
• Πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης.
• Πιστοποιητικά υποθηκοφυλακείου.
• Αιτήσεις προσφύγων στο Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως για αστική αποκατάσταση.
• Εισηγητικές εκθέσεις του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλ. προς την Νομαρχία σχετικές με την εγκυρότητα ή μη των αιτήσεων των προσφύγων.

Υποδ. Ε: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με την αποκατάσταση προσφύγων εκ Μ. Ασίας:

• Αναφορές του Συλλόγου Προσφύγων Μ. Ασίας και Θράκης, της Χωροφυλακής προς Νομάρχη σχετικές με αναζητήσεις προσφύγων, του Δημάρχου Κερκυραίων προς την Νομαρχία «περί της οικογενειακής συνθέσεως» των προσφύγων.
• Διαταγές του Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως προς την Νομαρχία για αναζήτηση προσφύγων.
• Εγκύκλιοι του Υπ. Κρατ. Υγ. και Αντιλ. σχετικές με την αποκατάσταση προσφύγων.
• Αιτήσεις κατοίκων Κερκύρας προς τον Νομάρχη για εγκατάστασή τους σε προσφυγκούς συνοικισμούς της πόλης. [Φ. 153 υπ. 5]

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στο συνοικισμό Βίγλας Μεσολογγίου κατά οικοδομικό τετράγωνο.
Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες.
Φάκελοι κοινόχρηστων χώρων, κατάλληλων και μη κατάλληλων οικοπέδων, απαλλοτριώσεων, διοικητικής αλληλογραφίας.

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στη Ναύπακτο κατά οικοδομικό τετράγωνο.
Κτηματολογικό Διάγραμμα συνοικισμού Ναυπάκτου.
Φάκελοι απαλλοτριώσεων, σεισμοπαθών προσφυγικού συνοικισμού, δικαιολογητικά διάφορα.
Βιβλίο Πράξεων εκτιμητικής επιτροπής.

• Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στους συγκροτούμενους οικισμούς της πόλεως Αγρινίου στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου κατά οικοδομικό τετράγωνο.
• Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες των οικισμών των οικοπέδων και των οικημάτων.
• Στοιχεία σχετικά με τους 4 συνοικισμούς Αγρινίου:
  1) Παλαιός Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου, 2) Νέος Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου, 3) Συνοικισμός Αγρινίου τέως Ε.Α.Π. (Νέα Ερυθραία), 4) Αστικός Συνοικισμός Αγρινίου Β΄ (Καπέλλα).
• Φάκελοι κοινόχρηστων χώρων.
• Διοικητική αλληλογραφία, εγκύκλιοι, νομοθεσία περί αστικής αποκατάστασης προσφύγων.
• Βιβλία καταγραφής προσφύγων, παραχωρήσεων, δανείων κ.λπ.

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στους συγκροτούμενους οικισμούς της πόλεως Αγρινίου στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου.
Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες των οικισμών των οικοπέδων και των οικημάτων.
Στοιχεία σχετικά με τους 4 συνοικισμούς Αγρινίου ήτοι: Παλαιός Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου
Νέος Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου
Συνοικισμός Αγρινίου τέως Ε.Α.Π. (Νέα Ερυθραία)
Αστικός Συνοικισμός Αγρινίου Β΄ (Καπέλλα).
Διοικητική αλληλογραφία, εγκύκλιοι, νομοθεσία περί αστικής αποκατάστασης προσφύγων.
Βιβλία καταγραφής προσφύγων, παραχωρήσεων, δανείων κ.λ.π.

Περιέχεται αλληλογραφία με τη Διεύθυνση Εποικισμού Δυτικής Μακεδονίας, με τον Κεντρικό Σύνδεσμο Προσφύγων Κοζάνης, το Νοσοκομείο Προσφύγων με διάφορα προσφυγικά θέματα τα έτη 1923-1926.

Αιτήσεις κατοίκων Προσφυγικού Συνοικισμού Κοζάνης προς τον Δήμαρχο Κοζάνης για χορήγηση πιστοποιητικών και αιτήσεις.

Οικογενειακή αλληλογραφία και αλληλογραφία του Ιπποκράτη Αμπατζή με τους Χασάν Βέη Σουρουρζαδέ, Αλή Σουρουρζαδέ, Χαμίτ μπέη Σουρουρζαδέ και Αλή Ταϊσκουζαδέ. Στην αλληλoγραφία τoυ Iππoκράτη Αμπατζή με τoν Τoύρκo φίλo τoυ Χασάv Βέη Σoυρoυρζαδέ πoυ ζει στα Χαvιά παρουσιάζονται τα σύνθετα ζητήματα της ανταλλαγής πληθυσμών που επέβαλλε η Συνθήκη της Λωζάννης, όπως η αλλαγή υπηκοότητας στην οποία αναγκάζεται ο Αμπατζής, η τύχη των κτημάτων που άφησαν πίσω τους οι ανταλλάξιμοι, οι προσπάθειες εξαίρεσης από την ανταλλαγή Τούρκων που ζούσαν χρόνια στην Κρήτη (όπως ο θείος του Χασάν Σουρουρζαδέ, Νεσιμή βέης), κ.λπ..

Επιστολές του Σταύρου Καραμάνου από τη Μυτιλήνη στην κόρη τους Μαρία που αφορούν οικογενειακά νέα, την αποστολή τροφίμων κ.λπ.

Φάκελοι 44-93
Εντοπίζονται μεταξύ άλλων εγγράφων αιτήσεις πολιτογράφησης και φωτογραφίες προσφύγων, αιτήσεις για έκδοση διαβατηρίων Τουρκοκρητικών, γνωστοποιήσεις προσφύγων ότι βρίσκονται εν ζωή. Διοικητικά έγγραφα σχετικά με πρόσφυγες και τουρκοκρητικούς και σχετικά με την εισροή και αποκατάσταση προσφύγων, έγγραφα προσφύγων προς τη Διοίκηση.

Τεκμήρια από την υπηρεσία του Αλέξανδρου Σβώλου στη θέση του Ανώτατου αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης και από την συμμετοχή του στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Έγγραφα της Επιτροπής Διακανονισμού απαιτήσεων Μικράς Ασίας και της Μεικτής Επιτροπής επί της ανταλλαγής Ελληνοτουρκικών πληθυσμών.

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία, διοικητικά έγγραφα, κείμενα, διαλέξεις στην Βουλή και αγορεύσεις του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής Μιχάλη Κύρκου σχετικά με την αποκατάσταση των προσφύγων. Επίσης εισερχόμενες επιστολές προσφυγικών σωματείων και συλλόγων προς τον υπουργό. Αρχείο αποκομμάτων ημερήσιου τύπου από τις δραστηριότητες του Υπουργού και την σπάνια εφημερίδα Εφημερίς των προσφύγων (Θεσσαλονίκη 1923-1924) της οποίας ο Μ. Κύρκος υπήρξε εκδότης. Ελάχιστες φωτογραφίες από εγκαίνια προσφυγικών συνοικισμών.

Φωτογραφίες από τις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών με θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες. Κατά κύριο λόγο απεικονίζονται προσφυγικές παράγκες που χρονολογούνται μεταξύ 1931-1936.

Έλληνες πρόσφυγες από Μικρά Ασία κ.ά.

Διοικητικά έγγραφα όπως Πιστοποιητικά, Δελτάρια, Βαπτιστικά, τούρκικα έγγραφα, συμβόλαια

Φάκελοι της ιταλικής διοίκησης σχετικά με:

• Άφιξη προσφύγων από τη Μικρά Ασία και τη Ρωσία στα Δωδεκάνησα την περίοδο 1921 - 1923,
• Περίθαλψη των Μικρασιατών προσφύγων,
• Καταλόγους προσφύγων από τη Μικρά Ασία,
• Αιτήσεις αναζήτησης πληροφοριών από πρόσφυγες,
• Περιουσία των Δωδεκανησίων στη Μικρά Ασία,
• Δηλώσεις κατοίκων του Καστελόριζου για τις ζημιές στις περιουσίες τους στη Μικρά Ασία,
• Βεβαιώσεις για την ιταλική υπηκοότητα Ελλήνων της Δωδεκανήσου που βρίσκονται στην Κωνσταντινούπολη,
• Εμπορικές σχέσεις Δωδεκανήσου και Μικράς Ασίας την περίοδο 1912 - 1914 ,
• Αλληλογραφία της ίδιας περιόδου του Γενικού Διοικητή Ρόδου με την ιταλική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη για διάφορες εξελίξεις και συμβάντα στην περιοχή της Μικράς Ασίας,
• Έγγραφα σχετικά με τα ιταλικά σχολεία στην Ανατολία και ειδικότερα για τα ιταλικά σχολεία στη Μάκρη και το Burdur.

Καταστατικό συλλόγου, πρόσφυγες δικαιούμενοι περίθαλψης, ανέγερση 100 προσφυγικών κατοικιών στο Καρλόβασι, 1925-1926.

Οι 11 φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα αποκατάστασης άστεγων προσφύγων
• Έγγραφα έργων προσφυγικών συνοικισμών
• Έγγραφα με πληροφορίες για προσφυγικούς συνοικισμούς
• Σχεδιαγράμματα – τοπογραφικά διαγράμματα αστικών προσφυγικών συνοικισμών Καβάλας

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πρωτόκολλα Εκτίμησης και παράδοσης οικήματος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
• Απόφαση διανομής του συνοικισμού από το Γραφείο Γεωργικής Περιφέρειας Καβάλας
• Κτηματολογικό πίνακα διανομής του αγροκτήματος Λεύκης
• Πίνακα δικαιούχων οικοπέδων, με θέση εγκατάστασης και τόπο καταγωγής
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Τοποθεσία και προσφυγικό συνοικισμό Λεύκης
• Προσφυγικές οικογένειες

Διαταγή της Νομαρχίας Κυκλάδων για την εγγραφή προσφύγων στο Μητρώο Αρρένων και στο Δημοτολόγιο της Κοινότητας Φιλωτίου

Έγγραφα (επιστολές, σημειώματα, αποφάσεις κ.ά) που αποστέλλονταν στο υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση διεκπεραίωσης ποικίλων θεμάτων, Βασιλικά Διατάγματα, Χειρόγραφα σημειώματα, Πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου, Νόμοι, Πρωτόκολλα ορκωμοσίας κυβερνήσεων κ.ά)

1. Τίτλοι εγγραφής μαθητών, 1926-1927: Απολυτήρια δημοτικών σχολείων, ενδεικτικά γυμνασίου, βεβαιώσεις και πιστοποιητικά προσφυγικής ιδιότητας από προσφυγικούς συλλόγους και Δήμους.
2. Εγγραφές προσφύγων μαθητών στο Βιβλίο Πιστοποιητικών Σπουδής, περιόδου 1924-1936.

Στα τεκμήρια καταγράφονται πληροφορίες για τον τόπο καταγωγής των προσφύγων μαθητών, τα επαγγέλματα των γονέων τους, τους προσφυγικούς συλλόγους που είχαν συσταθεί.

Στα Μητρώα Διδασκάλων περιέχονται πληροφορίες για κάθε δημοδιδάσκαλο σχετικά με τις σπουδές του, τον τόπο γέννησης, την οικογενειακή κατάσταση, την προϋπηρεσία, τον βαθμό. Συμπεριλαμβάνονται εγγραφές δασκάλων προσφυγικής καταγωγής.

Τα έγγραφα βρίσκονται στο φάκελο με τίτλο «Φάκελος Εαμοκρατίας, 1940-1945». Πολλά έγγραφα του φακέλου είναι τυπωμένα στην πίσω πλευρά ήδη χρησιμοποιημένων χαρτιών-εγγράφων της περιόδου 1923-1942 περίπου. Η πρακτική αυτή ήταν συνήθης λόγω της έλλειψης χαρτιού. Κάποια από τα παλαιά αυτά οπισθόφυλλα περιέχουν πληροφορίες για τους πρόσφυγες της περιοχής. Πρόκειται για συνολικά τέσσερα έγγραφα:

1. Απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής Δήμου Διδυμοτείχου για την περίθαλψη απόρων προσφύγων, 1923
2. Έγγραφο της Νομαρχίας Έβρου για τον Προσφυγικό Σύλλογο Θρακών Μικρασιατών Διδυμοτείχου, 1927
3. Έγγραφο του Συνεργείου Ερεύνης Ανταλλαξίμων Κτημάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης της Διεύθυνσης Ανταλλαγής του Υπουργείου Γεωργίας, 1933
4. Υπεύθυνη Δήλωση πρόσφυγα από το Κιουπλί σχετικά με την αγροτική αποκατάστασή τους στο χωριό Λαγηνά Σουφλίου, 1942.

Ο φάκελος περιλαμβάνει: ένα βιβλίο εισαγωγής
αντικειμένων με τίτλο Κατάλογος Κειμηλίων
Προσφύγων, διοικητικά έγγραφα, αλληλογραφία,
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής, καταλόγους
αντικειμένων, χειρόγραφα προσχέδια εγγράφων,
σημειώσεις, φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων
εποχής.
Ο φάκελος διακρίνεται σε δύο ενότητες:
Η πρώτη αποτελείται από 41 ομάδες τεκμηρίων, κυρίως
του 1916, και αφορά τα περίπου 1600 αντικείμενα που
συγκεντρώθηκαν και μεταφέρθηκαν από τη Θεσσαλονίκη
στο ΒΧΜ στις αρχές του 1916. Πρόκειται, κυρίως, για
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής και καταλόγους
αντικειμένων που προήλθαν από ενορίες και ναούς της
Θεσσαλονίκης, του Κιλκίς αλλά και προσφυγικά κειμήλια
από την Ανατολική Θράκη που είχαν συγκεντρωθεί σε
ναούς της Θεσσαλονίκης.
Η δεύτερη ενότητα αποτελείται από 100 ομάδες
τεκμηρίων με ακραίες χρονολογίες 1921-1980 και
αφορούν στα Κειμήλια Προσφύγων της Μικράς Ασίας
και Ανατολικής Θράκης που άρχισαν να καταφθάνουν
στο Μουσείο λίγο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
και την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από
την Ανατολική Θράκη.

Σήμερα υπάρχουν στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών κατατεθειμένα 504 χειρόγραφα, από όλες τις περιοχές της Μικράς Ασίας καταταγμένα και αυτά κατά την γεωγραφική έννοια που διέπει το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης. Στο σύνολο περιλαμβάνονται περίπου 40 χειρόγραφα που χρονολογούνται προ του 1922, ορισμένα από τα οποία συντάχθηκαν το 19ο αιώνα από λόγιους Μικρασιάτες και τοπικούς ιστοριοδίφες.

1. Ονομαστικός πίναξ των εγγεγραμμένων προσφύγων εις τα ειδικά προσφυγικά μητρώα της κοινότητος Κοκκαρίου καταρτισθείς τη 24η Ιουνίου 1928 (στήλες: Ονοματεπώνυμον, πατρώνυμον, έτος γεννήσεως, τόπος καταγωγής, Παρατηρήσεις) [4 σελίδες]
2. Νομαρχία Σάμου, Γραφείον Προνοίας και Δημ. Αντιλήψεως, Πίναξ εμφαίνων τους μετά τον Αύγουστον του 1922 προσφυγόντας εν τω Νομώ Σάμου, δήμω Κοκκαρίου και τα ληφθέντα υπέρ αυτών μέτρα [2 σελίδες]

1. Μαθητολόγιο Αρρένων 1912-1925 – εγγραφές μαθητών προσφύγων.
2. Μαθητολόγιο Θηλέων 1915-1926 – εγγραφές μαθητών προσφύγων.

1. Γενικός Έλεγχος 1899-1925

Στο τετράδιο είναι καταγεγραμμένες αναμνήσεις - μαρτυρία για τη δημιουργία του προσφυγικού οικισμού, την προέλευση και εγκατάσταση των κατοίκων και τη ζωή του χωριού.

Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν τη ζωή της Αικατερίνης πρόσφυγα στο ορφανοτροφείο Δράμας, ένα από τα ορφανοτροφεία Ανατολικής Μακεδονίας όπου έλαβαν περίθαλψη ορφανά της Μικρασιατικής Καταστροφής.

Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Στρατιώτες στο Μικρασιατικό Μέτωπο
• Μέλη του "Συνδέσμου Αρτακηνών Καβάλας "Ο Κύζικος"
• Αρτακηνούς στην Καβάλα
• Φωτογραφίες οικογενειακές, εκδρομών, διασκεδάσεων κ.λπ.

1. Τηλεγραφήματα
2. Αλληλογραφία

1. Μαθητολόγιο Γυμνασίου Νάξου 1921-1938 – εγγραφές μαθητών προσφύγων.
2. Βιβλίο Πράξεων Γυμνασίου Νάξου 1927-1931 – Πράξη 135 – απαλλαγή προσφύγων από την καταβολή εκπαιδευτικών τελών.

Οι 6 φωτογραφίες αποτυπώνουν πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης που ήρθαν στην Αλεξανδρούπολη.
Οι 2 φωτογραφίες αποτυπώνουν την κατασκευή των τσιμεντένιων κατοικιών της πόλης για την στέγαση των προσφυγικών, κατά βάση, πληθυσμών που ήρθαν στην Αλεξανδρούπολη μετά τον ξεριζωμό του 1922-23. Η ευρύτερη περιοχή (πάνω από το πάρκο Αν. Θράκης) ονομάστηκε "τσιμεντένια" γιατί ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνταν σε ευρεία κλίμακα τσιμέντο για την κατασκευή οικιών. Οι εργασίες των κατοικιών ολοκληρώθηκαν το 1929.

Δικαστικά και κληρονομικά ζητήματα ιδιωτών, ναυτιλιακά ζητήματα, εμπορικά ζητήματα, αλληλογραφία Προξενείου Ρόδου με ΥΠΕΞ και Γενική Διοίκηση, μητρώα οικογενειών Δωδεκανησίων επίστρατων που τους δίδεται περίθαλψη, Στρατιωτικό Γραφείο Σμύρνης, πρόσφυγες Μικράς Ασίας, Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου, κατασκοπεία, περιουσίες προσφύγων, ανταλλάξιμοι, αποζημιώσεις, πολιτογραφήσεις, ζητήματα ιθαγένειας

Φωτογραφίες.
Στυλιανή Μιχαηλίδου γεννηθείσα στη Σμύρνη.
Φωτογραφία που απεικονίζει προσφυγικά συσσίτια, 1925.

Συλλογή από δικαιοπρακτικά έγγραφα (συμφωνητικά, τίτλοι ιδιοκτησίας, μισθωτήρια, διαθήκες, Πατριαρχικό γράμμα έκδοσης διαζυγίου, κ.ά.) συνταγμένα σε οθωμανική ή ελληνική γραφή-γλώσσα και ταξινομημένα κατά γεωγραφική περιοχή. Επιπλέον, η συλλογή περιέχει και τις Πανεπιστημιακές εργασίες, φοιτητών της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ προσφυγικής καταγωγής, για τα έθιμα και το δίκαιο των πατρίδων καταγωγής τους.

1η κασέτα: Μαρτυρίες μικρασιατών προσφύγων από το Τσαγκλί και τα Δωμάτια.
2η και 3η κασέτα: Αφήγηση Στέλιου Σοφούλη από τους Νενέδες για τον Μικρασιατικό πόλεμο.
4η κασέτα: Αφήγηση Μαρίας Κελεμπεσιώτη από το Γέροντα Μικράς Ασίας.
5η κασέτα: Ημερίδα "Λογοτεχνία και Μικρασιατική καταστροφή".

Ο φάκελος περιέχει μαρτυρίες από τη ζωή στη Μικρά Ασία (Αρετσού και Μουδανιά), τις διώξεις του 1914-1915, τον ξεριζωμό, την επανένωση της οικογένειας, τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς στην Καβάλα και τη μετεγκατάσταση στη Νέα Καβάλα του Κιλκίς (αρχές δεκαετίας 1930).

Οι φάκελοι του αρχείου περιέχουν στοιχεία για:
• Δηλώσεις εκκαθάρισης περιουσίας προσφύγων Ν. Καβάλας
• Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης, του γραφείου εποικισμού Καβάλας
• Έγγραφα καθορισμού μισθώματος ανταλλαξίμων οικιών, της Εθνικής Τραπέζης
• Σημείωμα πρόχειρης εγκατάστασης σε καπναποθήκη, έγγραφα μετακίνησης Καππαδοκών προσφύγων από λιμάνια της Τουρκίας στο λιμάνι της Καβάλας (με βεβαίωση «κάθαρσης» σε λοιμοκαθαρτήρια) της μικτής επιτροπής για την ανταλλαγή των ελληνοτουρκικών πληθυσμών
• Δηλώσεις, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις επιτροπών και προσφυγικών συλλόγων για καταγωγή προσφύγων και εγκατάσταση σε ανταλλάξιμες μουσουλμανικές οικίες, Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές
• πράξεις εκτίμησης περιουσίας προσφύγων από εκτιμητικές επιτροπές Ν. Καβάλας

Οι φωτογραφίες είναι:
• Πορτρέτα
• Οικογενειακές
• Εκδηλώσεων σε Σμύρνη και Καππαδοκία, 1890-1920,
• Καθημερινής ζωής και εκδηλώσεων στον προσφυγικό συνοικισμό Ακροποτάμου και στα Λουτρά Ελευθερών

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Δήλωση Εκκαθαρίσεως περιουσίας
• Πράξεις Εκτιμητικών Επιτροπών
• Υπεύθυνες δηλώσεις αστικής αποκατάστασης, μη αγροτικής αποκατάστασης

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Παραχωρητήριο αγρών
• Πρωτόκολλο εκτιμήσεως και παραδόσεως οικήματος από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
Προσφυγικό οικογενειακό βιβλιάριο εποικισμού

1. Μητρώον Αρρένων Κοινότητας Δαμαριώνα

1. Αιτήσεις κατοίκων Μ. Ασίας (Κρήνη, Σμύρνη) για εγγραφή στο Δημοτολόγιο Νάξου 1907, 1920
2. Έλεγχος επίδοσης μαθητή στη Σχολή Αρρένων του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη 1912-1913
3. Ανακοίνωση του Νομάρχη Χίου προς τον Δήμαρχο Νάξου σχετικά με την εγκατάσταση προσφύγων στο νησί της Νάξου 1915
4. Πίναξ εγκαταστάσεως προσφύγων 1915
5. Αλληλογραφία Δήμου Νάξου περί προσφύγων 1915
6. Αποφάσεις της Νομαρχίας Κυκλάδων για εγγραφή κατοίκων Σμύρνης στο Μητρώο Αρρένων και το Δημοτολόγιο Νάξου 1916
7. Πιστοποίηση του Προέδρου της Κοινότητας Μυκόνου περί υποβολής αιτήσεως πρόσφυγα για εγγραφή του στο Μητρώο Αρρένων της Κοινότητας Μυκόνου 1918
8. Ειδοποίηση της Νομαρχίας Κυκλάδων προς τον Πρόεδρο της Κοινότητας Νάξου περί πολιτογράφησης των προσφύγων 1920
9. Αίτηση για απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας εγγεγραμμένου πρόσφυγα στο Μητρώο Αρρένων και στο Δημοτολόγιο της Κοινότητας Νάξου 1920
10. Πίναξ εγγραφής προσφύγων 1923,1925
11. Λυτά έγγραφα σχετικά με καταγραφή προσφύγων, επιδόματα, αποζημιώσεις, επιτάξεις ακινήτων και αποκατάσταση προσφύγων 1923-1925
12. Πιστοποιητικά εγγραφής και γέννησης στα Μητρώα Νάξου 1924
13. Αλληλογραφία Νομαρχίας Κυκλάδων – Επιτροπής Προσφύγων Νάξου σχετικά με την αναζήτηση προσφύγων 1925
14. Αλληλογραφία Υπηρεσίας Πρόνοιας Κυκλάδων – Επιτροπή Περιθάλψεως Προσφύγων Αμοργού σχετικά με την απαγόρευση μετακίνησης προσφύγων προς Ξάνθη 1925
15. Διαδικασίες απογραφής προσφύγων 1925-1926
16. Μητρώο Αρρένων Προσφύγων 1926
17. Αιτήσεις προς την Κοινότητα Νάξου για έκδοση Πιστοποιητικών (συνημμένα πιστοποιητικά όπου εμφαίνονται ότι είναι πρόσφυγες και εκθέσεις Ειρηνοδικείου) 1926
18. Αιτήσεις συντάξεων για φονευθέντες στη Μικρασιατική Καταστροφή 1927
19. Αιτήματα Νομαρχίας Κυκλάδων και Ελεγκτικού Συνεδρίου αναζήτησης προσφύγων εγγεγραμμένων στα Μητρώα της Κοινότητας Νάξου 1927-1934
20. Διαδικασίες αστικής αποκατάστασης προσφύγων (υποδείγματα αιτήσεων-υπεύθυνων δηλώσεων) – Διαταγές Νομαρχίας 1934-1935

Διπλωματικά έγγραφα, αλληλογραφία, σημειώσεις και άλλα έγγραφα της περιόδου 1915-1918 που αφορούν τον Εθνικό Διχασμό, την έξοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, στη σύγκρουση Βενιζέλου - βασιλιά Κωνσταντίνου, την οργάνωση του κόμματος Φιλελευθέρων και τον εκλογικό αγώνα, τους διωγμούς των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, το δυναστικό ζήτημα, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο. Έγγραφα, αλληλογραφία και σημειώσεις της περιόδου 1919-1922 σχετικά με τη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, τις διπλωματικές κινήσεις της Ελλάδας, την αποστολή ελληνικών δυνάμεων στην Μεσημβρινή Ρωσία, την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, τον γάμο του βασιλιά Αλέξανδρου με την Ασπασία Μάνου, την ενημέρωση του Βενιζέλου από τον Δαγκλή κ.ά. για τα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, για τη δυσμενή διπλωματική θέση της Ελλάδας και τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, το προσφυγικό ζήτημα, τις διπλωματικές κινήσεις αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την εκτέλεση των έξι κ.ά. Έγγραφα, εκθέσεις, σημειώσεις, αλληλογραφία της περιόδου 1923 - 1928 που αφορούν την συνδιάσκεψη της Λωζάννης, την συνθήκη ειρήνης, την ανταλλαγή των πληθυσμών, το προσφυγικό πρόβλημα, το πολιτειακό ζήτημα, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, την εκλογή Οικουμενικού Πατριάρχη, τις εκλογές του 1928 και το κόμμα των Φιλελευθέρων. Έγγραφα, σημειώσεις και αλληλογραφία της περιόδου 1928-1932 που αφορούν τη διακυβέρνηση Φιλελευθέρων, εσωτερικά ζητήματα, την εξωτερική πολιτική, τις ελληνοϊταλικές σχέσεις, τη σταθεροποίηση του νομίσματος και την οικονομική πολιτική. Έγγραφα, σημειώσεις, αλληλογραφία, ομιλίες της περιόδου 1933-1936 που αναφέρονται στην εσωτερική πολιτική κατάσταση, στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, το Βαλκανικό Σύμφωνο, την επάνοδο της βασιλείας, το κίνημα του 1935, συλλυπητήρια για τον θάνατο του Βενιζέλου.

Η Βιβλιοθήκη διαθέτει μία από τις πλουσιότερες συλλογές ελληνικών και ξένων εφημερίδων και περιοδικών από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, μεταξύ των οποίων εφημερίδες με τόπο έκδοσης τη Σμύρνη ή την Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Αμάλθεια Σμύρνης που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1923.

Ειδικότερα:
• «Αμάλθεια Σμύρνης», Αθήνα (1923). Αρχαιοτέρα των ελληνικών εφημερίδων
• «Αμάλθεια, Η», Σμύρνη (1922). Ιδρυθείσα τω 1838
• «Εβδομάς», Κωνσταντινούπολη (1922-1923)
• «Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος», Κωνσταντινούπολη (1914-1915)
• «Εμπρός», Κωνσταντινούπολη (1914-1915, 1918-1920)
• «Εστία», Σμύρνη (1922). Καθημερινή εσπερινή εφημερίς εν Σμύρνη
• «Θάρρος», Σμύρνη (1922). Διευθυνταί: Σπύρος Σ. Σολομωνίδης – Χρήστος Σολομωνίδης, έτος 10ον, Αρ. Φ. 3046-3240
• «Κόσμος», Σμύρνη (1919-1922). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Νέα Ζωή», Σμύρνη (1920). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Πατρίς», Σμύρνη (1922). Πρωινή Εθνική Εφημερίς. Διευθυνταί: Κοκκινίδης – Λιγνάδης. Διαχειριστής: Β. Ν. Πασχάλης
• «Συνάδελφος», Σμύρνη (1922)
• «Τηλέγραφος-Σμύρνη», Σμύρνη (1922)
• «Φως, Το», Κωνσταντινούπολη (1924-1929)

Έγγραφα της Τριανταφυλλιώς Ν. Καπνιά, μικρασιάτισσας που μετεγκαταστάθηκε στη Σάμο: πράξη εκτιμητικής επιτροπής της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής, δήλωση εκκαθαρίσεως περιουσίας, υπεύθυνη δήλωση διανομής, μελέτη κατασκευής δωματίου.

Φωτοτυπίες εγγράφων από το προσωπικό αρχείο της μικρασιάτισσας προσφυγοπούλας Φραγκώς Γιαλέρη.

Φάκελοι προσφύγων

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πιστοποιητικό βαπτίσεως (1920)
• Πιστοποιητικά Παμμικρασιατικού και Βυζαντινού Συλλόγου Προσφύγων Καβάλας (1923)

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Δηλώσεις για αποζημίωση προς την Επιτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την καταστροφή και απώλεια περιουσιών στους διωγμούς 1914-15), Καλόλημνος
• Αιτήσεις εκκαθάρισης περιουσίας από Αρμουτλή-Καλόλημνο Νικομήδειας (καζά Κίου, σαντζάκι Προύσας)
• Πράξη της Εκτιμητικής Επιτροπής Καλολήμνου της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής Περιουσιών στα Μουδανιά
• Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης πρόσφυγα από Αρμουτλή- Καλόλημνο

Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν προσφυγική οικογένεια από Προύσα Μ. Ασίας στην Καβάλα: οικογενειακές, πορτρέτα, ψυχαγωγίας.

Πρόκειται για Μητρώο Αρρένων γεννηθέντων από το 1840 έως το 1893, το οποίο δημιουργήθηκε από το Δήμο Αλεξανδρούπολης το 1928. Στο Μητρώο περιλαμβάνονται εγγραφές προσφύγων πολιτών, με τα ονοματεπώνυμα, πατρώνυμα, έτος γέννησης, τρόπος κτήσεως ιθαγένειας, τόπος καταγωγής και διαμονής κ.ά.