Showing 347 results

Σώμα φωτογραφιών από τη Μικρασιατική Εκστρατεία (περισσότερες από 6.000), μέρος του οποίου είναι προϊόν οργανωμένων φωτογραφικών συνεργείων οπλιτών της ελληνικής στρατιάς. Οι τελευταίες, τραβηγμένες και τυπωμένες (πολλές μεγάλων διαστάσεων) από το Δεκέμβριο του 1920 έως τον Ιανουάριο του 1922, αποδίδουν όχι μόνο τις φάσεις των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Μικρασιατικό Μέτωπο αλλά και την ανθρώπινη διάσταση της καθημερινής ζωής του Έλληνα στρατιώτη. Τεκμηριώνουν ακόμη την έντονη ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία (ελληνικοί οικισμοί, ελληνικές αρχαιότητες, βυζαντινά μνημεία κ.ά.).

Φωτογραφίες από τις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών με θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες. Κατά κύριο λόγο απεικονίζονται προσφυγικές παράγκες που χρονολογούνται μεταξύ 1931-1936.

Τεκµήρια των ελληνικών εκστρατευτικών σωµάτων στα οποία ο Ν. Σµπαρούνης συµµετείχε ως στρατιωτικός γιατρός [Σµύρνη 1919-1920, Σαγγάριος 1921]. Διοικητικά έγγραφα (αναφορές, εκθέσεις, διαταγές, επιστολές) της Υγειονομικής Επιτροπής της Στρατιάς Μικράς Ασίας, ονομαστικές καταστάσεις νεκρών στρατιωτών

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία, διοικητικά έγγραφα, κείμενα, διαλέξεις στην Βουλή και αγορεύσεις του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής Μιχάλη Κύρκου σχετικά με την αποκατάσταση των προσφύγων. Επίσης εισερχόμενες επιστολές προσφυγικών σωματείων και συλλόγων προς τον υπουργό. Αρχείο αποκομμάτων ημερήσιου τύπου από τις δραστηριότητες του Υπουργού και την σπάνια εφημερίδα Εφημερίς των προσφύγων (Θεσσαλονίκη 1923-1924) της οποίας ο Μ. Κύρκος υπήρξε εκδότης. Ελάχιστες φωτογραφίες από εγκαίνια προσφυγικών συνοικισμών.

Τεκμήρια από την υπηρεσία του Αλέξανδρου Σβώλου στη θέση του Ανώτατου αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης και από την συμμετοχή του στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Έγγραφα της Επιτροπής Διακανονισμού απαιτήσεων Μικράς Ασίας και της Μεικτής Επιτροπής επί της ανταλλαγής Ελληνοτουρκικών πληθυσμών.

Ενδεικτικά προόδου από το Παρθεναγωγείο Τάρσης Βαρείδου, το Ζάππειο Παρθεναγωγείο και τα Εκπαιδευτήρια Φερίκιοϊ της Κωνσταντινούπολης, φωτογραφίες μαθητριών και εκπαιδευτικών από τα σχολεία αυτά.

Φάκελος 1
Έκθεση του 1929, υποβληθείσα στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, με την οποία ο Θ. Θεοφύλακτος τον ενημερώνει για την κατάσταση των πληθυσμών της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης και για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Επιστολή παραίτησης από τη θέση του Υπουργού Γενικού Διοικητή Θράκης, βιβλία και έντυπα σχετικά με την ιστορία του Πόντου.

φάκελος 17
Λεύκωμα με φωτογραφίες από τη Μικρασιατική εκστρατεία. Περιέχονται φωτογραφίες από την πορεία της ΧΙΙ Μεραρχίας προς την Άγκυρα. Το λεύκωμα περιλαμβάνει φωτογραφίες του διαδόχου Παύλου, διαφόρων στρατιωτικών τελετών και ασκήσεων, στιγμιότυπα των πορειών και της ανάπαυλας, φωτογραφίες Τούρκων αιχμαλώτων.

Φάκελοι 44-93
Εντοπίζονται μεταξύ άλλων εγγράφων αιτήσεις πολιτογράφησης και φωτογραφίες προσφύγων, αιτήσεις για έκδοση διαβατηρίων Τουρκοκρητικών, γνωστοποιήσεις προσφύγων ότι βρίσκονται εν ζωή. Διοικητικά έγγραφα σχετικά με πρόσφυγες και τουρκοκρητικούς και σχετικά με την εισροή και αποκατάσταση προσφύγων, έγγραφα προσφύγων προς τη Διοίκηση.

Έκθεση Μοντάνα, Ανταλλαγή πληθυσμών, Λόρδος Κούρδων, Επιτροπή Ανταλλαγής Προσφύγων, Εφημερίδα της Γενεύης, Συνδιάσκεψη της Λωζάνης, Λόϋδ, Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης, Γ. Σταυρίδης, Πρόεδρος της Επιτροπής, της εν Κωνσταντινούπολει Εθνικής Αμύνης χάριν και ειρήνην από Θεόν, Ομιλία Πατριάρχη ενώπιον της γαλλικής Γερουσίας, Έκθεση του πρωθιερέα Δ. Καλλιμάχου, Λέγκ, Leygues, συνέντευξη Πατριάρχου Μελετίου μετά του Ραϋμόνδου Πουαγκαρέ (Πρωθυπουργός Γαλλίας), Συνέντευξη με πρώην πρωθυπουργό της Γαλλίας Γεωργίου Κλεμανσώ, προνομιακό καθεστώς Ελλήνων Τουρκίας, πρόβλημα μειονοτήτων μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, Χορήγηση αμνηστείας,

Φάκελοι 11-19, 43-45
Το αρχείο περιέχει υλικό που σχετίζεται με την ερευνητική και διδακτική δουλειά της Γερόλυμπου. Χάρτες και ρυμοτομικά σχεδιάσματα της Θεσσαλονίκης και άλλων ελληνικών πόλεων (κυρίως της βόρειας Ελλάδας) που αποτυπώνουν την πολεοδομική τους εξέλιξη. Ακόμη φοιτητικές εργασίες με την ίδια θεματική που περιέχουν φωτογραφίες, χάρτες και διαγράμματα και σχετική βιβλιογραφία.

Λεύκωμα που περιέχει αποκόμματα εφημερίδων, προσκλήσεις και ανακοινώσεις για διαλέξεις και ομιλίες του Λ. Παραρά και σχετικά δημοσιεύματά του. Ορισμένα από αυτά έχουν ως κύριες θεματικές τον Όμιλο Φιλοτέχνων Σμύρνης, τα Βουρλά και τη Σμύρνη.
Περιέχονται ακόμη νεκρολογίες (κυρίως Σμυρνιών προσφύγων).

Τεκμήρια σχετικά με τη διεκδίκηση σύνταξης για τους αγωνιστές του Πόντου, τις χήρες και τα ορφανά τους. Τη σύνταξη διεκδίκησε η Αδελφότητα Ποντίων Αγωνιστών, σωματείο πρόεδρος του οποίου υπήρξε ο Ι. Χίντζογλου. Πρόκειται κυρίως για βεβαιώσεις προσφυγικών σωματείων από όλη την Ελλάδα με τις οποίες πιστοποιούν ότι οι αιτούντες είναι όντως αγωνιστές του αντάρτικου του Πόντου ή συγγενείς τους. Οι βεβαιώσεις συνοδεύονται από φωτογραφίες (1926 - 1932). Πρόσθετα το αρχείο περιέχει τεκμήρια σχετικά με τον "Οικοδομικό συνεταιρισμό Νέος Πόντος" (αλληλογραφία, αιτήσεις, τοπογραφικά) στην περιοχή των Αμπελοκήπων στην Αθήνα (1925-1966, κυρίως 1925 – 1934). Περιλαμβάνει εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία, βιβλία πρωτοκόλλων, και πρακτικών διοικητικών συμβουλίων, αιτήσεις εγγραφής μελών, συμβολαιογραφικά έγγραφα αγοραπωλησιών και δικαστικά έγγραφα, προκηρύξεις.

Τεκμήρια από την στρατιωτική σταδιοδρομία του Κωνσταντίνου Φωκά μεταξύ άλλων στην μικρασιατική εκστρατεία, τιμητικές διακρίσεις, στρατιωτικές ταυτότητες, υπηρεσιακά έγγραφα από την επαγγελματική του σταδιοδρομία, οικογενειακή αλληλογραφία κ.ά.

Περιέχεται αλληλογραφία με τη Διεύθυνση Εποικισμού Δυτικής Μακεδονίας, με τον Κεντρικό Σύνδεσμο Προσφύγων Κοζάνης, το Νοσοκομείο Προσφύγων με διάφορα προσφυγικά θέματα τα έτη 1923-1926.

Αιτήσεις κατοίκων Προσφυγικού Συνοικισμού Κοζάνης προς τον Δήμαρχο Κοζάνης για χορήγηση πιστοποιητικών και αιτήσεις.

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στους συγκροτούμενους οικισμούς της πόλεως Αγρινίου στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου.
Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες των οικισμών των οικοπέδων και των οικημάτων.
Στοιχεία σχετικά με τους 4 συνοικισμούς Αγρινίου ήτοι: Παλαιός Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου
Νέος Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου
Συνοικισμός Αγρινίου τέως Ε.Α.Π. (Νέα Ερυθραία)
Αστικός Συνοικισμός Αγρινίου Β΄ (Καπέλλα).
Διοικητική αλληλογραφία, εγκύκλιοι, νομοθεσία περί αστικής αποκατάστασης προσφύγων.
Βιβλία καταγραφής προσφύγων, παραχωρήσεων, δανείων κ.λ.π.

• Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στους συγκροτούμενους οικισμούς της πόλεως Αγρινίου στην περιοχή Αγίου Κωνσταντίνου κατά οικοδομικό τετράγωνο.
• Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες των οικισμών των οικοπέδων και των οικημάτων.
• Στοιχεία σχετικά με τους 4 συνοικισμούς Αγρινίου:
  1) Παλαιός Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου, 2) Νέος Άγιος Κωνσταντίνος Αγρινίου, 3) Συνοικισμός Αγρινίου τέως Ε.Α.Π. (Νέα Ερυθραία), 4) Αστικός Συνοικισμός Αγρινίου Β΄ (Καπέλλα).
• Φάκελοι κοινόχρηστων χώρων.
• Διοικητική αλληλογραφία, εγκύκλιοι, νομοθεσία περί αστικής αποκατάστασης προσφύγων.
• Βιβλία καταγραφής προσφύγων, παραχωρήσεων, δανείων κ.λπ.

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στη Ναύπακτο κατά οικοδομικό τετράγωνο.
Κτηματολογικό Διάγραμμα συνοικισμού Ναυπάκτου.
Φάκελοι απαλλοτριώσεων, σεισμοπαθών προσφυγικού συνοικισμού, δικαιολογητικά διάφορα.
Βιβλίο Πράξεων εκτιμητικής επιτροπής.

Ατομικοί φάκελοι προσφύγων αιτούντων στεγαστική αποκατάσταση στο συνοικισμό Βίγλας Μεσολογγίου κατά οικοδομικό τετράγωνο.
Σχεδιαγράμματα και εκτιμητικοί πίνακες.
Φάκελοι κοινόχρηστων χώρων, κατάλληλων και μη κατάλληλων οικοπέδων, απαλλοτριώσεων, διοικητικής αλληλογραφίας.

«Β/6, 1923, Πτωχοκομείον»
Αλληλογραφία του Δημάρχου Κερκυραίων με τον Νομάρχη σχετική με το Πτωχοκομείο. [Φ. 557 υπ. 6]

«1923, Β/6. Ορφανοτροφείον»
Υποβολή του προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων του οικ. έτους 1922-23 του Ορφανοτροφείου Κερκύρας από τον Δήμαρχο (ως Πρόεδρο του Αδελφάτου του Ορφανοτροφείου) προς τον Νομάρχη για έγκριση. [Φ. 554 υπ. 1]

«Έτος 1924, A/2-γ»
Πρόσφυγες - Μητρώο αρρένων.

• Αναφορές των Προέδρων Κοινοτήτων Κερκύρας και Παξών στον Νομάρχη για την ύπαρξη ή μη προσφύγων στην Kοινότητά τους και
• Αλληλογραφία των Δημάρχων Κερκύρας και Λευκάδας με τον Νομάρχη για την έκδοση πιστοποιητικών ιθαγένειας, για την εγγραφή ή διαγραφή πολιτών στο μητρώο αρρένων του Δήμου τους, για διορθώσεις ηλικίας ή άλλων στοιχείων. [Φ. 509 υπ. 4]

«Δ/50 Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων»
«Δ/50 Αρχείον Νομαρχίας Κερκύρας 1940»
Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων - Χορήγηση επιδομάτων - Διενέργεια εράνων υπέρ αναξιοπαθούντων.
Υποδ. Α: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με τη στέγαση αστέγων λόγω βομβαρδισμού, την ανάγκη κατασκευής καταφυγίων και την ασφάλειά τους, την οικονομική ενίσχυση καταφυγόντων απόρων κατοίκων και τη σίτισή τους:

• Αναφορές της Αστυνομίας πόλεων προς το Υφυπουργείο Ασφαλείας.
• Καταγγελίες προσφύγων.
• Αιτήσεις απόρων για οικονομική ενίσχυση προς τον Νομάρχη.
• Διαβιβαστικά εκθέσεων αρχιτεκτόνων μηχανικών σχετικών με την ασφάλεια των καταφυγίων.
• Εγκύκλιοι του Υπουργείου Εθνικής Προνοίας (Υπηρεσία Στεγάσεως).
• Εντολές του Νομάρχη στην Αστυνομική Δ/νση και της Αστ. Δ/νσης στις Υποδιοικήσεις Παθητικής Αεράμυνας.
• Αιτήσεις δημοδιδασκαλισσών ή Προέδρων Κοινοτήτων ή της Διοίκησης Χωροφυλακής προς τον Νομάρχη ή τον Επόπτη Αγορανομίας για παροχή τροφίμων σε πρόσφυγες από την πόλη.
• Αιτήσεις του Δημάρχου και των Σταθμαρχών προς την Νομαρχία για οικονομική ενίσχυση των καταφυγόντων.
• Αιτήσεις της Αστυνομικής Διεύθυνσης προς την Ηλεκτρική Εταιρεία για εγκατάσταση ηλεκτρικού ρεύματος σε καταφύγια.
• Ονομαστικές καταστάσεις απόρων οικογένειας. Συντάσσονται από τους Προέδρους Κοινοτήτων και αποστέλλονται στην Νομαρχία.

Υποδ. Β: «Γεώργιος Ανδρεάδης και Νικόλαος Σιδηρόπουλος»
Αλληλογραφία της Νομαρχίας Κερκύρας με το Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως σχετική με παραχωρήσεις κυριότητας οικημάτων αστικών προσφυγικών συνοικισμών σε πρόσφυγες:

• Εγκύκλιος του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως.
• Αποφάσεις του Νομάρχη για πώληση κατοικιών.
• Έγκριση μεταβίβασης κυριότητας οικημάτων.
• Πιστοποιητικά διαμονής προσφύγων.
• Πιστοποιητικά εγγραφής στο Δημοτολόγιο.
• Πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης.
• Πιστοποιητικά υποθηκοφυλακείου.
• Αιτήσεις προσφύγων στο Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως για αστική αποκατάσταση.
• Εισηγητικές εκθέσεις του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλ. προς την Νομαρχία σχετικές με την εγκυρότητα ή μη των αιτήσεων των προσφύγων.

Υποδ. Ε: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με την αποκατάσταση προσφύγων εκ Μ. Ασίας:

• Αναφορές του Συλλόγου Προσφύγων Μ. Ασίας και Θράκης, της Χωροφυλακής προς Νομάρχη σχετικές με αναζητήσεις προσφύγων, του Δημάρχου Κερκυραίων προς την Νομαρχία «περί της οικογενειακής συνθέσεως» των προσφύγων.
• Διαταγές του Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως προς την Νομαρχία για αναζήτηση προσφύγων.
• Εγκύκλιοι του Υπ. Κρατ. Υγ. και Αντιλ. σχετικές με την αποκατάσταση προσφύγων.
• Αιτήσεις κατοίκων Κερκύρας προς τον Νομάρχη για εγκατάστασή τους σε προσφυγκούς συνοικισμούς της πόλης. [Φ. 153 υπ. 5]

"Προσφυγικά" Πρωτόκολλα εισερχομένων - εξερχόμενων εγγράφων στα οποία αποτυπώνεται η θεματολογία των αιτημάτων που υπέβαλαν οι πρόσφυγες στη Νομαρχία Αττικής και Βοιωτίας, όπως υποβολή αποφάσεων καθορισμού ηλικίας, εγγραφή στο μητρώο Αρρένων, κατάθεση πιστοποιητικών Επιτροπής Προσφύγων κ.ά.

«Υπουργείο Γεωργίας, Δ/νση Εποικισμού, Γραφείο Εποικισμού Κερκύρας. Αστική Αποκατάσταση Προσφύγων στην Κέρκυρα»
Τετράδιο καταχώρισης ονομάτων προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην Κέρκυρα κατά συνοικισμό καθώς και την αξία της οικίας τους. Το τετράδιο σφραγίζεται με τη σφραγίδα του Συλλόγου Προσφύγων Μ. Ασίας & Θράκης «Η πρόνοια 1923».

• Ευρετήριο Παραχωρητηρίων προσφυγικών οικημάτων
• Βιβλίο αναλυτικών λογαριασμών αστών προσφύγων (ληξιπρόθεσμες δόσεις)
• Τοπογραφικό διάγραμμα οικοδομικού τετραγώνου προσφυγικού συνοικισμού Αναλήψεως Καλαμάτας

Οριστικά παραχωρητήρια, αιτήσεις προσφύγων, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης προσφύγων από προσφυγικούς συλλόγους, λίστες αστών προσφύγων νομού Αχαΐας, σχέδια προσφυγικών συνοικισμών, αλληλογραφία, κ.ά.

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.

Το αρχείο της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας του Δήμου Κομοτηνής χρονολογείται από το 1930 έως το 2000 και περιλαμβάνει 500 φακέλους με τεκμήρια σχετικά με τη στέγαση των προσφύγων, την αποκατάσταση θυμάτων και ζημιωθέντων κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου, την πρόνοια υπέρ απόρων, αναξιοπαθούντων, ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων και ασθενών, τη λειτουργία ορφανοτροφείων, οικοτροφείων, γηροκομείων, παιδουπόλεων και κάθε άλλης μορφής παροχής κοινωνικής πρόνοιας και αρωγής από δημοτικές και περιφερειακές υπηρεσίες. Όσον αφορά στο θέμα των προσφύγων, στο αρχείο της Διεύθυνσης Κοινωνικής Πρόνοιας εντοπίζονται φάκελοι με λυτά έγγραφα σχετικά με την αποκατάσταση και τη στέγαση αυτών των πληθυσμών, τίτλοι ιδιοκτησίας, αποφάσεις σχετικών επιτροπών σε χειρόγραφα βιβλία, τοπογραφικά διαγράμματα προσφυγικών συνοικιών και οικισμών κ.ά.

Φάκ. 872 «Αλληλογραφία για θέματα φόρων», 1928-1948:
Ορισμένα έγγραφα του φακέλου αφορούν τη βιομηχανική επιχείρηση-μεταξουργείο «Υιοί Α. Ετμεκτζόγλου» που ιδρύθηκε το 1924 στη Νέα Ιωνία Βόλου από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες Γεώργιο και Αθανάσιο Ετμεκτζόγου. Η πλειοψηφία του προσωπικού ήταν «άποροι γυναίκες πρόσφυγες».

Φάκ. 876 «Λιμενικά», 1930-1939:
Ορισμένα έγγραφα αφορούν θέματα λιμενεργατών και φορτοεκφορτωτών στο λιμάνι του Βόλου. Ανάμεσά τους έγγραφα του «Συλλόγου Φορτοεκφορτωτών Συσκευαστών Βόλου “Άγιος Γεώργιος”», του οποίου τα μέλη ήταν πρόσφυγες.

• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές
• Περί ανεγερθέντων και υπό ανέγερση προσφυγικών συνοικισμών και έργων κοινής ωφελείας
• Αποκατάσταση προσφύγων. Προσφυγικός συνοικισμός. Παραγκούχοι Ιωαννίνων (ονομαστικές καταστάσεις, αιτήσεις μεταφοράς παραπηγμάτων, περί άρσεως προσφυγικών παραγκών)
• Εγγραφή στο Μητρώο προσφύγων
• Στατιστικοί πίνακες-Δελτία απογραφής προσφύγων
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Περί καταρτισμού αγροτικού μητρώου δικαιούχων προσφύγων ανταλλαξίμων αγροτών
• Περί ανεγέρσεως συνοικισμού προσφύγων στην Ήπειρο στα Ιωάννινα σε Ανατολή και Μπάφρα, στο Δήμο Πωγωνίου σε Χρυσοράχη (Ζαγόριανη), Δελβινάκι και Κόνιτσα, στην Θεσπρωτία σε Ηγουμενίτσα, Παραμυθιά, Μαργαρίτι και Φιλιάτες, στην Φιλιππιάδα, στην Πρέβεζα στο Κάστρο Αγίου Ανδρέα και Σινώπη, στην Πάργα, στην Άρτα και στην Αμφιλοχία.
• Παροχή βοηθημάτων και επιδομάτων σε πρόσφυγες
• Έρανοι και δωρεές υπέρ προσφύγων
• Επισιτισμός
• Αντιμετώπιση εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, 1930.

• Γενικό Μητρώο Ασθενών (Β. 12, 1919-1921, Β. 13, 1921-1923)
• Ημερολόγιο Ασθενών (Β. 82, 1916-1922)
• Γενικό Μητρώο Εσωτερικών Ασθενών (Β. 11, 1914-1916)

H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.

• Αλληλογραφία του Υπουργείου Οικονομικών με την Εθνική Τράπεζα σχετικά με τη χορήγηση δανείων σε πρόσφυγες από τη Ρωσία, τη Θράκη, τον Πόντο, την Μικρά Ασία.
• Αλληλογραφία του Υπουργείου Οικονομικών με την Επιτροπή Ποντίων περί αλλαγής εγγυητών των δανείων
• Συγκρότηση Επιτροπής Ποντίων
• Αιτήσεις χορήγησης δανείου προσφύγων Πόντου, Δυτικής Θράκης
• Γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής χορήγησης δανείων

Αρχείο της ελληνικής βασιλικής οικογένειας (1863-1974). Περιλαμβάνει αρχειακό υλικό από τις υπηρεσίες που συγκροτούσαν συνολικά την Αυλή. Α. «Οίκος της Α.Μ. του Βασιλέως» Α.1. «Πολιτικός Οίκος της Α.Μ. του Βασιλέως» Α.1.1. «Μέγα Βασιλικόν Αυλαρχείον» Α.1.2. «Γραφείον Α.Μ. Βασιλέως» Α.2. «Στρατιωτικός Οίκος της Α.Μ. του Βασιλέως» Β. «Οίκος της Α.Μ. της Βασιλίσσης» Γ. «Οίκος της Α.Β.Υ. του Διαδόχου» Δ. «Οίκος των Α.Α.Β.Β.Υ.Υ. Πριγκίπων και Πριγκιπισσών» Το αρχείο αποτελείται από φακέλους εγγράφων (αλληλογραφία, διάφορες υποθέσεις), υπηρεσιακά βιβλία, οπτικοακουστικό υλικό. Το αρχείο καλύπτει τόσο διοικητικά, οικονομικά ζητήματα, όσο και και τη ζωή και τη δράση των βασιλέων: κυρίως του Παύλου και της Φρειδερίκης, υπάρχει όμως υλικό και για τα παλαιότερους βασιλείς και άλλα μέλη της βασιλικής οικογένειας καθώς και τον διάδοχο και μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο.

Ζητήματα περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και προσφύγων πριν από το 1922. Μετακινήσεις πληθυσμών, σύμπυξη πληθυσμών για εγκατάσταση προσφύγων, διαδικασίες ανταλλαγής πληθυσμών. Ζητήματα προσωρινής στέγασης το πρώτο διάστημα από την άφιξη των προσφύγων. Συγκέντρωση βοηθημάτων για περίθαλψη και πρόνοια προσφύγων, έρανοι και δράση ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων. Συγκρότηση νοσοκομείων και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών για την περίθαλψη προσφύγων, εισαγωγή προσφύγων σε ορφανοτροφεία. Ζητήματα στέγασης και αστικής αποκατάστασης προσφύγων, απαλλοτριώσεις εκτάσεων και επιτάξεις οικιών για τη στέγαση των προσφύγων, νομικά ζητήματα αποκατάστασης προσφύγων, έκδοση παραχωρητηρίων οικιών, θέματα που αφορούν το Ταμείο Ανταλλαξίμων και Κοινωφελών Περιουσιών.

Το σύνηθες περιεχόμενο του αρχείου αυτού είναι αιτήσεις άδειας λειτουργίας, ανανέωσης λειτουργίας, επαναλειτουργίας, επέκτασης της επιχείρησης, τεχνικές εκθέσεις για γνωμοδότηση, τοπογραφικά διαγράμματα, σχεδιαγράμματα μηχανολογικών εγκαταστάσεων, κανονισμοί πυρασφάλειας, έγγραφα σχετικά με ενοχλήσεις και διαμαρτυρίες των γειτόνων κ.λπ.
Ειδικότερα, πρόκειται για επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν από την πρώτη ή και τη δεύτερη γενιά των Μικρασιατών προσφύγων.

Συγκεκριμένα:
Χαλβαδοποιΐα Στυλιανού Παπαγιαννόπουλου & Κληρονόμων (Φάκ. 275, 1929-1979), Εργαστήριο αεριούχων ποτών Ιωσήφ Καλφόπουλος, Αλμυρός (Φάκ. 43, 1954), Εργαστήριο παρασκευής αεριούχων ποτών Καλφόπουλου-Μωραγέμου, Βόλος (Φάκ. 48, 1937-1954), Αρτοποιείο Αλεξανδρίδη (Φάκ. 187, 1957), Αρτοποιείο Φιλοσόγλου (Φάκ. 552, 1965), Αρτοποιείο Γεώργιου Γεωργιάδη (Φάκ. 114, 1956-1965), Αρτοποιείο Αριστείδη Βαφειάδη (Φάκ. 100, 1956-1979), Αρτοποιείο Γιαντσή (Φάκ. 480, 1964-1966), Μηχανουργείο Μάξιμου Καλαϊτζόγλου (Φάκ. 476, 1938-1964), Αλλαντοποιΐα Μουταφίδου (Φάκ. 426, 1957-1975), Υαλουργείο "Θεσσαλική Υαλουργία" (Φάκ. 421, 1963-1967).

Άλμπουμ Α΄ (1929, 23 φωτογραφίες) Φωτογραφίες Αθήνας το 1929 : Τόποι, κτήρια, αρχαιότητες, πρόσφυγες. (Πιθανόν φωτορεπορτάζ εφημερίδας "Ακρόπολις").

Εικονογραφημένο δελτάριο με την ένδειξη «Σμύρνη, Προκυμαία, Καφέ Παρί», απεσταλμένο στον Δ. Ηρακλείδη.

Φωτογραφίες: εκστρατευτικού σώματος Θράκης, στρατιωτών στην Κωνσταντινούπολη, 1 καρτ ποστάλ παλιάς Ραιδεστού, προσφυγικών οικογενειών, προσφυγικών συνοικισμών και οικοδόμησης αυτών.

Αφήγηση ζωής που παραχωρήθηκε από τον μικρασιατικής καταγωγής εκπαιδευτικό και συγγραφέα Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά στην Ο.Π.Ι.ΒΟ.
Πληροφορίες για τους γονείς του: πρόσφυγες, ο πατέρας από Αϊβαλί, η μητέρα από Πέργαμο. Πληροφορίες για τις πρώτες προσφυγικές κατοικίες, τα «τετράγωνα», για τη φτώχεια και τις δυσκολίες των προσφύγων, τα προσφυγικά συσσίτια και τη δημιουργία του «Συνοικισμού». Αναφορές στην εργασία της γιαγιάς (από τη μεριά του πατέρα) στου Παπαγεωργίου, στους αργαλειούς, και στο οικογενειακό και συγγενικό του περιβάλλον στη Νέα Ιωνία. Αναφορές στα γεγονότα της Σμύρνης, στο Αϊβαλί και στα Τάγματα εργασίας, όπου είχε χαθεί ο παππούς του.
Πληροφορίες για την υγειονομική κατάσταση των προσφύγων, τις αρρώστιες και τις κακουχίες: εξανθηματικός τύφος. η διαμονή στις αποθήκες, τα σπίτια, τα υλικά, τα δάνεια.
Αναφορά στα σχολικά του χρόνια, στην κήρυξη του πολέμου, την ιταλική και τη γερμανική Κατοχή: τα συναισθήματα των παιδιών, οι μετακινήσεις, ο στρατώνας, τα καταφύγια, τα ορύγματα «ζιγκ ζαγκ», η πείνα, τα ΕΑΣΑΔ και οι δολοφονίες πολιτών από τους συνεργάτες των δυνάμεων Κατοχής.

Είκοσι (20) βιβλιάρια-μητρώα εργαζομένων, με φωτογραφίες τους, ημερομηνίες πρόσληψης και απόλυσης, προσωπικές πληροφορίες κ.λπ. (α/α: 2015, 2530, 2564, 2660, 2669, 2670, 2848, 2999, 3001-3003, 3005-3007, 3010, 3014, 3015, 3017, 3018, 3020).

Μητρώα Προσωπικού (Β. 77, 89, 209, χ.χ.), Πληρωμής γυναικών εργοστασίου (Β. 78, 1925-1926, Β. 160, 1926), Ημερομισθίων Μηχανουργείου (Β. 177, 1928-1929), Πληρωμών (Β. 213, 1929-1930)

Μητρώο αρρένων προσφύγων δήμου Καλαμάτας

Έγγραφα σχετικά με την απονομή πολεμικής σύνταξης του Χρήστου Στεφανόπουλου που σκοτώθηκε κατά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο 1922

Απόφαση περί εποικισμού Καυκασίων και Ποντίων προσφύγων στην Ανατολική Μακεδονία.

1. "Αι απώλειαι του στρατού μας", προκήρυξη Συνδέσμων Εθνικής Σωτηρίας σχετικά με τις απώλειες του ελληνικού στρατού στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

1. Αρχείο ιατρού Συμεών Ιωσηφίδη αναφερόμενο σε ελληνοτουρκικά θέματα των ετών 1930 - 1937.
2. Αλληλογραφία Ιω. Παναγιωτάκη σχετιζόμενη με το προσφυγικό ζήτημα των ετών 1923-1940.
3. Χειρόγραφες ομιλίες Εκκλησιαστικής Σχολής Χάλκης.
4. Αρχείο Στρατηγού Π. Σοφιανόπουλου, έγγραφα και φωτογραφίες (1915 - 1921).

1. Χάρτης της Νέας Ελλάδας, 1920
2. Χάρτης της τουρκικής δημοκρατίας.
3. Υπεύθυνη δήλωση αποζημίωσης προσφύγων.

1. Προκήρυξη Τούρκων στρατιωτών της περιόδου της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
2. Υπεύθυνη δήλωση αποζημίωσης πρόσφυγα.

1. Χάρτες 19ος - 20ός αιώνας: χάρτης της περιοχής της Αδριανούπολης, χάρτης της Μεγάλης Ελλάδας του 1920, χάρτης βυζαντινών επαρχιών Μικράς Ασίας.
2. Επιστολόχαρτα εμπορικών οίκων της Κωνσταντινούπολης με τιμολόγια και εμπορικές δοσοληψίες 1910-1913.
3. Αλληλογραφία του Χρ. Σαββαΐδη από το Εσκί Σεχίρ με τον Β. Ελευθεριάδη από την Κωνσταντινούπολη (1918-1919) σχετικά με την πώληση κτήματος του δεύτερου στο Εσκί Σεχίρ.
4. Δώδεκα (12) φύλλα της καθημερινής πολιτικής και οικονομικής εφημερίδας "ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ" του έτους 1922.

1. Χειρόγραφο με τίτλο "Μητροπολίτου Νεοκαισαρείας και Κοτυώρων Πολυκάρπου (Ψωμιάδου) Απομνημονεύματα 1892-1918. Εν Κωνσταντινουπόλει 1918".

1. Εμπιστευτική επιστολή από το Τσεσμέ αναφερόμενη στη νοθεία των εκλογών του 1920 στα στρατιωτικά τμήματα του μετώπου της Μικράς Ασίας.
2. Έγγραφα αναφερόμενα στη δράση του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στη Σμύρνη. Ευχαριστίες προς τον αρχηγό της αποστολής του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στη Σμύρνη και τον αρχίατρο της για τις υπηρεσίες περίθαλψης που προσέφεραν καθώς και σχετικά άρθρα σε τουρκικές εφημερίδες της Σμύρνης. Φύλλα εφημερίδων Ισλαχάτ, Κοϊλού και Σαγδήτς.

Δακτυλογραφημένο προσωπικό ημερολόγιο 23 σελίδων που αφορά τη ζωή και τη δράση του Νικολάου Λιόλιου κατά τα έτη 1902-1923 και κυρίως τη συμμετοχή του στα γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας.

Φωτοαντίγραφα του πίνακα των γεωργικώς εγκατεστημένων και δικαιωμένων στην πόλη της Βέροιας με ονοματεπώνυμα και αριθμούς κλήρων, υπογεγραμμένος από την Προσφυγική Επιτροπή.

1. Πιστοποιητικό βαπτίσεως της Αναστασίας, αδελφής του Μιλτιάδη Σταμούλη (Σηλυβρία, 1880)
   2 & 3. Ενδεικτικά της ιδίας του Ζαππείου Κωνσταντινουπόλεως (1892-1893)
2. Δίπλωμα της εν Κωνσταντινουπόλει Αδελφότητος "Ο Αρχιγένης" του Θρασ. Κοκόλη, γαμπρού του Μιλτιάδη Σταμούλη (1908)

Πρωτόκολλον εκτιμήσεως και παραδόσεως οικήματος με σκαρίφημα στην πίσω σελίδα, έγγραφα αποκατάστασης και αποζημίωσης προσφύγων.

«Μητρώον» (ονομαστικό ευρετήριο) προσφύγων της Εκτιμητικής Επιτροπής της Διεύθυνσης Ανταλλαγής με έδρα τη Χίο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι παρακάτω στήλες: «Αύξων αριθμός, ονοματεπώνυμον δηλούντος, αριθμός πρωτοκόλλου δηλώσεως και χρονολογία, επιδικασθέν ποσόν δι΄ ακίνητον ή κινητήν, παρατηρήσεις, τόπος καταγωγής, τόπος δηλώσεως».
Στο βιβλίο εμπεριέχεται λυτό φύλλο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής της Κοινότητος Δενίζ-Γκερέν της Εκκλησιαστικής Επαρχίας Κρήνης του έτους 1926.

1. Το υπ' αριθμ. 9 της 23ης Ιανουαρίου 1922 φύλλο της εφημερίδας του Μικρασιατικού Μετώπου "Αρβύλλα" (λιθόγραφο).
2. Πρόσκληση του Μουφτή Ραιδεστού στις 7 Μαΐου 1922.

Χάρτες κολάζ με θέμα «Μοναστήρια και Άγιοι Τόποι της Τρίγλιας" και "Βρύλλιον Τρίγλας".

Αφηγήσεις προσφύγων από Ρόδα Αρτάκης, Χαλκά Μπουνάρ, Αδριανούπολη Ανατολικής Θράκης και Κρώμνη Πόντου. Οπτικοακουστικό υλικό της αδελφότητας Μικρασιατών Ν. Σερρών "Ο Άγιος Πολύκαρπος". Ημερολόγια Σωματείου «Νέα Σινασσός».

Τμήμα της συλλογής (προσκλήσεις και ημερολόγια)

Έγγραφα του Γραφείου Εποικισμού Ν. Σερρών και της ΕΑΠ (Οικογενειακό Βιβλιάριο Εποικισμού, ειδοποίηση δήλωσης περιουσίας από την Μικτή Επιτροπή, Παραχωρητήριον της ΕΑΠ και πληρωμή συνδρομής στον Παμπροσφυγικό Σύλλογο Σερρών).

Οικογενειακές φωτογραφίες προσφύγων και φωτογραφίες στρατιωτών στη Μ. Ασία. Φωτογραφία με τετρακατοικίες προσφύγων.

Χάρτες της Γεωγραφικής Βρετανικής Υπηρεσίας του 1920 1) της Ευρωπαϊκής Τουρκίας με την περιοχή των στενών, της Σμύρνης και των νησιών του Αιγαίου, 2) των νότιων συνόρων της Τουρκίας στην Ασία και 3) της χερσονήσου της Καλλίπολης.

Έγγραφα του δικαστικού Εμμανουήλ Μιστριώτη για τη θητεία του ως εκτάκτου στρατοδίκη στο Εσκί Σεχίρ (Δορύλαιο) και την Προύσα Μ. Ασίας και αλληλογραφία με τον Αρεοπαγίτη Εμμ. Μιστριώτη.

Χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού περιοχών της Μικράς Ασίας (Άγκυρα, Φιλαδέλφεια, Σιβρί Χισάρ, Αφιόν Καραχισάρ, Εσκί Σεχίρ, Συναός), τουρκικές προκηρύξεις στα ελληνικά προς τους Έλληνες στρατιώτες και ελληνικές προκηρύξεις στα οθωμανικά προς του Τούρκους των Βαλκανικών Πολέμων ή της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Φωτογραφίες από το μέτωπο της Μικράς Ασίας.

Ο φάκελος του αρχείου περιέχει:
• Απόδειξη συνδρομής στον Προσφυγικό Σύλλογο Σμύρνης και Περιχώρων στην Καβάλλα (1927)
• Βεβαίωση εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων σε οικία Τούρκου σε συνοικία της Καβάλας (1924)
• Αντίγραφο δήλωσης (μεταφρασμένο στα ελληνικά) από τα τουρκικά ληξιαρχικά μητρώα (1921).

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα Παμπροσφυγικής Ομοσπονδίας
• Έγγραφα ανταλλαγής περιουσιών του Υπουργείου Γεωργίας
• Έγγραφα της Ένωσης Εφέδρων Μικράς Ασίας και Θράκης
• Δηλώσεις εκκαθάρισης Μικτής Επιτροπής

Οι φάκελοι περιέχουν :
• Κανονισμό και δίπλωμα του "Εν Κωσταντινουπόλει Ανορθωτικού Συνδέσμου Περαμιτών"
• Σχολικούς τίτλους εκπαιδευτηρίων Ελληνικής Κοινότητας Γαλατά και Καβάλας
• Δηλώσεις για αποζημίωση προς Πατριαρχική Επιτροπή για ζημιές διωγμών 1914-1915
• Έγγραφο "Μικτής Ελληνοτουρκικής Επιτροπής" για μετακίνηση από λιμάνι Τουρκίας προς λιμάνι Καβάλας, δηλώσεις εκκαθάρισης περιουσιών της Μικτής Επιτροπής επί της Ανταλλαγής των Ελληνοτουρκικών πληθυσμών, πράξη εκτιμητικής επιτροπής Κοινότητος Περάμου Κυζίκου του Υπουργείου Γεωργίας- Διεύθυνση Ανταλλαγής για αξία εγκαταλελειμμένης περιουσίας, υπεύθυνη δήλωση αποζημίωσης πρόσφυγα

• Προσφυγικό βιβλιάριο του 1929 και συνοδεύεται από έγγραφο παραχώρησης κατοικίας του 1932
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν προσφυγικούς συνοικισμούς του νομού Καβάλας καθώς και τη ζωή των κατοίκων σε αυτούς

Αλληλογραφία του Γεωργίου Φωτιάδη (πολίτης της ΕΣΣΔ) με Λουδοβίκο και Αλέκο Φωτιάδη, με τον διαχειριστή του τσιφλικιού του Φωτιάδη στη Σμύρνη, με Τούρκους δικηγόρους σε Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη σχετικά με τη διαχείριση και πώληση του τσιφλικιού μετά το 1922. Αλληλογραφία του Φωτιάδη με Τουρκοκρητικό από Ιεράπετρα σχετικά με ζητήματα κτηματικής περιουσίας, επιστολή του Φωτιάδη στο Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού το 1943 με την οποία διαμαρτύρεται για την απαλλοτρίωση του τσιφλικιού του από τις τουρκικές αρχές, συμβόλαια, συμφωνητικά, τίτλοι ιδιοκτησίας και άλλα δικαιολογητικά για την υπόθεση του τσιφλικιού.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Διαθήκη ιδιώτη, επικυρωμένη από την Ελληνική Κοινότητα Καστελίου Κυζίκου (1919)
• Δηλώσεις αποζημίωσης προς την Πατριαρχική Επιτροπή (για ζημίες περιόδου διωγμών 1914-15)
• Υπεύθυνη δήλωση μη αγροτικής αποκατάστασης, Καβάλα
• Τοπογραφικό σχεδιάγραμμα και άδεια του Δήμου Καβάλας για την ανέγερση προσφυγικής οικίας
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν πρόσφυγες και καπνεργάτριες από Μήδεια Αν. Θράκης

Ο φάκελος περιέχει:
• Εκπαιδευτικά έγγραφα από την Ηρακλείτσα Ανατολικής Θράκης: βιβλιάριο ετήσιου ελέγχου και διαγωγής μαθητή δημοτικού σχολείου Ηρακλείτσας, ενδεικτικό μικτής σχολής.
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν τον προσφυγικό συνοικισμό και τα προσφυγικά σπίτια της Νέας Ηρακλίτσας Καβάλας

Οι φάκελοι περιέχουν:

• Προκήρυξη προς πρόσφυγες (1923)
• Άδεια εγκαταστάσεως πρόσφυγα σε προσφυγικό οικισμό (1923)
• Προσφυγικά έγγραφα:
Δηλώσεις εκκαθάρισης περιουσίας, Δηλώσεις αστικής αποκατάστασης πρόσφυγα, Πράξη εκτιμητικής επιτροπής περιουσίας,
Έγγραφα περί ανταλλαξίμων ακινήτων (1924-1929)

Η συλλογή περιέχει είκοσι (20) επιστολές του υπολοχαγού του Πυροβολικού Σώματος Γεωργίου Οικονομίδη προς την οικογένειά του, στον Βόλο, γραμμένες στη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας, στα διαδοχικά μέτωπα του πολέμου, μέχρι λίγες μέρες πριν την κατάρρευση και την καταστροφή. Οι επιστολές απηχούν προσωπικές εκτιμήσεις για τη Μικρασιατική εκστρατεία και τους πρωταγωνιστές της και αποτυπώνουν την ψυχολογική κατάσταση, τις ελπίδες και τους φόβους του συντάκτη τους για την έκβαση του πολέμου. Η Συλλογή περιλαμβάνει επίσης ιδιόχειρη «Έγγραφον Κατάθεσιν του Υπολοχαγού του Πυροβολικού Οικονομίδου Γεωργίου» (χ.χ.), καθώς και μία (1) φωτογραφία με τη σημείωση «Εσκί Σεχίρ, 18 Ιουλίου 1921, Ιστορική ημέρα καθ’ ην οι γενναίοι παρασημοφορούνται παρά της Α.Μ. του Βασιλέως Κωνσταντίνου, Γ. Κ. Οικονομίδης».

Ονομαστικός Κατάλογος:
«Προϊστάμενοι Γραφείων Εποικισμού Μακεδονίας»
Δελτία:
«Αναλυτική κατάστασις εμφαίνουσα τα ονόματα των συνοικισμών με τας εν εκάστω εγκαταστημένας ή μετακινουμένας προσφυγικάς οικογένειας και άτομα και τας προελεύσεις αυτών:

1. Αξιουπόλεως (Κιλκίς)
2. Βεροίας
3. Γιαννιτσών
4. Δράμας
5. Εδέσσης
6. Εορδαίας (Πτολεμαίδας)
7. Θεσσαλονίκης
8. Καβάλας
9. Καστοριάς
10. Κιλκίς
11. Κοζάνης
12. Λαγκαδά
13. Πιερίας (Κατερίνης)
14. Σερρών
15. Σιντικής (Σιδηροκάστρου)
16. Φλωρίνης
17. Χαλκιδικής.

Ατομικοί φάκελοι εκπαιδευτικών (δασκάλων) προσφυγικής καταγωγής

Μαθητολόγιο Αστικού Σχολείου Θηλέων Βέροιας στο οποίο περιλαμβάνονται εγγραφές προσφύγων κατά τα σχολικά έτη 1923- 24 & 1924-25.

Περιλαμβάνει βιβλία μαθητολογίων, γενικών ελέγχων

Μαθητολόγιο , Γενικός έλεγχος Θ Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Πατρών

Γενικός έλεγχος Δημοτικού Σχολείου Τουρσουνλάρ

Μαθητολόγιο Δημοτικού Σχολείου Μικρής Σάντας 1923-1924, στο οποίο εγγράφονται 43 μαθητές και μαθήτριες πρόσφυγες του Πόντου, 22 εξ αυτών ορφανοί.

Γενικοί Έλεγχοι (Β. 1, 1929/30-1930/31, 2, 1931/32)
Μαθητολόγιο (Β. 15, 1930/31-1931/32)
Πρωτόκολλο Αλληλογραφίας (Β. 64, 1927-1948)
Ιστορίας του σχολείου (Β. 63, τμήμα)

Γενικοί Έλεγχοι (Β. 16-17, 1929/30-1950/51)
Μαθητολόγιο (Β. 18, 1938/39-1945/46)

Το αρχείο περιλαμβάνει:
Πρακτικά Δ.Σ., Ετήσιοι απολογισμοί, Εγκύκλιες Διαταγές, Γενικές Διαταγές,
Ειδικότερα, τεκμήρια που σχετίζονται με την αποκατάσταση προσφύγων περιέχονται στις σειρές και υποσειρές εγγράφων Υποκαταστημάτων, Επιτροπών Αποκαταστάσεως Προσφύγων και Γραφείων Εισπράξεως Χρεών Προσφύγων, που περιλαμβάνουν βιβλία εγγραφών υποχρεώσεων αγροτών και αστών προσφύγων, καθολικά, ημερολόγια διαφόρων πράξεων, ονομαστικούς καταλόγους δικαιούχων προσφύγων, εκτιμητήρια ακινήτων συνοικισμών, πρακτικά Τοπικών Επιτροπών Στεγάσεως, καταστάσεις οφειλών, πρωτόκολλα εκτιμήσεως και παραδόσεως οικημάτων συνοικισμών.

Ευρωπαϊκός Πόλεμος (1914-1919), Ζητήματα Entente και Εθνικού Διχασμού (1915-1920), Διωγμοί - Μικρασιάτες πρόσφυγες (1914-19)

Τα έγγραφα του αρχείου περιλαμβάνουν ένα μείγμα επαγγελματικών και προσωπικών εγγράφων. Η σειρά ΙΙΙ (κυτία 13-15) περιέχει αναφορές, αλληλογραφία και έγγραφα σχετικά με την κατάσταση των προσφύγων, την αγροτική και αστική αποκατάσταση και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη το 1927.

Η συλλογή περιλαμβάνει χειροποίητες κούκλες και κεντήματα που έγιναν από την Near East Industries της Near East Relief Association, και ποικίλα τρισδιάστατα αντικείμενα και έντυπο υλικό που σχετίζονται με την Near East Relief and Industries.

Αιτήσεις πολιτογράφησης (με φωτογραφίες), πιστοποιητικά καταγωγής προσφύγων από τοπικούς συλλόγους προσφύγων, γενικό μητρώο αρρένων και θηλέων.

• 68 φωτογραφίες από το μέτωπο της Μικρασιατικής Εκστρατείας (Εσκί Σεχίρ 1921), κατά τη διάρκεια της επίσκεψης εκεί του βασιλιά Κωνσταντίνου και του διαδόχου Γεωργίου.
• Λεύκωμα με καρτ ποστάλ από την Τουρκία των μέσων της δεκαετίας του 1920.
• Λυτές καρτ ποστάλ.

Αλληλογραφία, ημερολογιακές σημειώσεις

Φωτογραφικό υλικό, αποκόμματα και φύλλα εφημερίδων για τη Μικρασιατική καταστροφή – δίκη και εκτέλεση των ΕΞ

Φωτογραφίες, σημειώσεις και βιβλιογραφικό υλικό.
Χειρόγραφες και δακτυλόγραφες σημειώσεις Ε. Δαλέζιου για τα Καραμανλίδικα, αποκόμματα ελληνικών εφημερίδων με συναγωγή τουρκικών λέξεων σε χρήση στην ελληνική γλώσσα, εφημερίδα Μικρασιατική Ηχώ (τρία φύλλα 1963, 1970, 1972) φωτογραφίες καραμανλίδικων χειρογράφων, φωτοτυπίες από σελίδες τίτλου καραμανλίδικων εκδόσεων, καραμανλίδικες επιγραφές. Εκδόσεις, χειρόγραφα, films και φωτογραφίες από καραμανλίδικα βιβλία
Σημειώσεις, αποκόμματα και φωτογραφίες από τις βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης, τα αρχεία του πατριαρχείου, τα τουρκικά αρχεία, την τουρκική γλώσσα, κατάλογος εκδόσεων του Γαλλικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Κωνσταντινούπολης, τετράδιο Ημερολογίου Ε. Δαλέζιου με τίτλο "Constantinople byzantine et turque: ruines et monuments 1910-1914-1918" με ένθετες φωτογραφίες μνημείων και κτηρίων, ανάτυπο από τεύχος της Revue des Etudes Byzantines (1959), κείμενο με τίτλο "Constantinople 1928. Impression de voyage par Marguerite Devigne,"
Αρνητικά και υαλόπλακες τοπίων, αρχαίων, χριστιανικών και μουσουλμανικών μνημείων καθώς και προσώπων από Κωνσταντινούπολη, Προύσα, Ικόνιο, Σμύρνη, Άδανα, Μουδανιά, Έφεσο, Νίκαια, Άγκυρα, Όλυμπο Βιθυνίας, και Ρόδο. Cartes-postales Κωνσταντινούπολης, Αγίων Τόπων, πορτρέτα σε cartes-postales και φωτογραφίες του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, φωτογραφίες από την κηδεία του οικουμενικού πατριάρχη Ιωαννίκιου Γ΄, από πυρκαγιά στο Πέρα, από την κηδεία του σουλτάνου Μεχμέτ Ε΄ καθώς και φωτογραφίες του Ευγένιου Δαλέζιου από τις περιηγήσεις του στην Τουρκία. Φωτογραφία της σελίδας τίτλου της καραμανλίδικης εφημερίδας Ανατολή (1929). Φάκελος με τίτλο “Documents pour servir a une histoire de la photographie en Tourquie » (χειρόγραφες σημειώσεις και αποκόμματα), χειρόγραφα σχέδια ευρύτερης περιοχής Κωνσταντινούπολης, Σμύρνης κ.α. περιοχών Μικράς Ασίας.
Χειρόγραφες σημειώσεις, βιβλιογραφία, Notes sur les Haihorom και φωτοτυπίες. Καππαδοκία: Paul Goubert, “Note sur l’ histoire de la Cappadoce au debut du XIII s.”, L’ Eglise de Cappadoce. Νικομήδεια – Βιθυνία: χειρόγραφες σημειώσεις, αλληλογραφία, βιβλιογραφικές σημειώσεις, επιγραφικό υλικό, χειρόγραφοι χάρτες Βιθυνίας, σημειώσεις για τα ελληνικά χωριά Βιθυνίας, φωτογραφίες από τον Βόσπορο. Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών: χειρόγραφες και δακτυλόγραφες σημειώσεις και αναφορές για το Κέντρο, την ίδρυσή του και τις δραστηριότητές του, περιγραφές από επίσκεψη σε περιοχές της Μικράς Ασίας και βιβλιογραφία σχετική.
Αποκόμματα εφημερίδων τουρκικών και ελληνικών για Κωνσταντινούπολη και Μικρά Ασία
Χειρόγραφες σημειώσεις και βιβλιογραφία για το ισλάμ, την Τουρκία, τη Μικρά Ασία, βιβλιογραφικά δελτία. Βιβλιογραφία και βιογραφικά στοιχεία για τον μικρασιάτη λόγιο Ιωάνη Κάλφογλου (1871-1931). Φάκελος με υλικό για τη Μικρά Ασία με σημειώσεις, βιβλιογραφία, φύλλα της εφημερίδας Μικρασιατική Ηχώ, αποκόμματα εφημερίδων, φωτογραφίες της Προύσας και των Μουδανιών, χειρόγραφοι χάρτες Ανατολίας, Προύσας και Μουδανιών. Ανέκδοτο χειρόγραφο κείμενο του Ε. Δαλέζιου με τίτλο Les grandes lignes du peuplement de l’ Asie Mineure.

Επιστολές, έντυπα, αποκόμματα εφημερίδων

Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τη Σμύρνη, τον εποικισμό, και την ανταλλαγή πληθυσμών

Ημερολόγιο Ν.Β. Δερματόδετος τόμος [Χειρόγραφο]
‘Το ημερολόγιον της στρατιωτικής μου ζωής και πολεμικαί σελίδες της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Έγγραφον εκ του προχείρου πολεμικού ημερολογίου. Εν Θεολόγω Θάσου την 3ην Σεπτεμβρίου 1923’

Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τα εξής θέματα:

• Ευρωπαϊκός Πόλεμος (1914-1919)
• Ζητήματα Entente και Εθνικού Διχασμού (1915-1920)
• Διωγμοί - Μικρασιάτες πρόσφυγες (1914-19)

Φωτογραφίες από το Μικρασιατικό μέτωπο

Στα βιβλία του αρχείου αποτυπώνονται οι Εκθέσεις Επιθεωρήσεων των Δημοτικών Σχολείων του Νομού Ηρακλείου από τους Νομαρχιακούς Επιθεωρητές. Αναλυτικότερα περιλαμβάνονται τα εξής:
• Εκθέσεις Επιθεωρήσεως Δημοτικών Σχολείων Περιφέρειας Ηρακλείου, των ετών: 1926-1928, 1930-1931, 1935-1936.
• Εκθέσεις Επιθεωρήσεως Σχολείων Περιφέρειας Γόρτυνας, των ετών: 1923, 1934-1935, 1936-1937.
Από τις Εκθέσεις Επιθεωρήσεων αντλούνται πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες για τα σχολεία της εποχής, που αφορούν:

1. στην κατάσταση των διδακτηρίων
2. στην κατάσταση του αρχείου του σχολείου
3. στη φοίτηση των μαθητών
4. στο διδακτικό προσωπικό που επιθεωρείται
5. στους μαθητές (στατιστικά στοιχεία, στοιχεία υγιεινής, επιδόσεων κλπ.)
6. στον υλικό εξοπλισμό και τα εποπτικά μέσα
7. στη βιβλιοθήκη και στον σχολικό κήπο.

Στο αρχείο περιλαμβάνονται τα Μαθητολόγια του Αρρεναγωγείου (1925 – 1928) και του Παρθεναγωγείου Χρυσοπηγής (1925 – 1927), όπου καταγράφονται οι τόποι καταγωγής των Μικρασιατών μαθητών.