Εμφανίζει 91 αποτελέσματα

Τμήμα αρχείου προερχόμενου από την Ύπατη Αρμοστεία Σμύρνης, που περιλαμβάνει υπομνήματα, εκθέσεις, πίνακες σχετικά με την εκτέλεση της συμμαχικής εντολής που ανατέθηκε στον ελληνικό στρατό, μετά την κατάληψη της Σμύρνης τον Μάϊο του 1919: την επαναφορά της δημόσιας τάξης, την παλιννόστηση των προσφύγων που εκδιώχθηκαν το 1914, την κατάσταση της γεωργίας, τα δημόσια έργα, τη λειτουργία της τηλεγραφικής υπηρεσίας, την ίδρυση Πανεπιστημίου στη Σμύρνη και γενικότερα την ελληνική δράση στη Μικρασία. Περιλαμβάνονται επίσης ανακοίνωση μνημοσύνου υπέρ των πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών στη Μικρά Ασία και χάρτης της δυτικής Μικράς Ασίας.
Στο αρχείο περιέχονται φύλλα εφημερίδων που εκδίδονταν στη Σμύρνη Πατρίς, Αμάλθεια, Κόσμος, Εστία, Αρμονία, L’ Echo de France, L’ Independent καθώς και άλλα φύλλα αθηναϊκών εφημερίδων (1921-1922).

Το αρχείο του μητροπολίτη Τραπεζούντος και αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρύσανθου (Κομοτηνή 1881-Αθήνα 1949) περιλαμβάνει υπηρεσιακή αλληλογραφία, προσωπικά έγγραφα, φύλλα και αποκόμματα εφημερίδων, υπομνήματα, εκθέσεις και αναφορές, χειρόγραφες και δακτυλόγραφες σημειώσεις, έντυπα, φωτογραφίες, χάρτες που αφορούν την εκκλησιαστική και πνευματική δράση του και αποτελείται από 10 φακέλους.
Από αυτούς οι δύο πρώτοι φάκελοι (φάκελοι 1 και 2) του αρχείου του Χρύσανθου αφορούν την υπηρεσία του ως αρχειοφύλακα του Πατριαρχείου και μητροπολίτη Τραπεζούντος μέχρι το διορισμό του ως αντιπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα το 1926. Το υλικό αποτελείται από υπομνήματα, αλληλογραφία και αποκόμματα εφημερίδων που αφορούν τη δράση του για την αυτοδιάθεση του Πόντου και την αντίθεσή του στην εκλογή του Μελέτιου Μεταξάκη ενώ περιλαμβάνονται επίσης πρωτότυπα και φωτοτυπημένα αντίγραφα των εφημερίδων "Εκκλησιαστική Αλήθεια" και "Οι Κομνηνοί", άδειες διδασκαλίες από μητροπόλεις της Μικράς Ασίας, αποδείξεις αγοράς βιβλίων από το Leipzig και λίγα τεκμήρια σχετικά με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας (Μελέτιος Μεταξάκης) και την συμμετοχή του Χρύσανθου στην Επιτροπή για τον καθορισμό κανονικού συστήματος για την οργάνωση και τη διοίκηση μητροπόλεων των Νέων Χωρών.
Στους φακέλους 3 και 4 συγκεντρώθηκε το υλικό που αφορά την υπηρεσία του ως αντιπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα. Περιέχεται, μεταξύ άλλων, αλληλογραφία με τον μητροπολίτη Χαλκηδόνος Μάξιμο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, και διάφορους μητροπολίτες. Το υλικό χαρακτηρίζεται από αποσπασματικότητα
Το φωτογραφικό υλικό (δύο άλμπουμ και λυτές φωτογραφίες του Χρύσανθου, αρχιερέων και προσωπικοτήτων και φωτογραφίες από τον Πόντο) συγκεντρώθηκε στον φάκελο 10.
Το υλικό που παρήγαγε ο Τασούδης και περιλαμβάνεται στο αρχείο Χρύσανθου (φάκελοι 11 και 12) αποτελείται από δοκίμια του δεύτερου και τρίτου βιβλίου του, φύλλα και αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών σχετικά με την αναγγελία και την κριτική των βιβλίων του στον Τύπο, την δημοσίευση επιστολών του Τασούδη σε εφημερίδες (κυρίως στην Εστία) σχετικά με διάφορα θέματα που αφορούν σε υποθέσεις που χειρίστηκε ο Χρύσανθος, δημοσιεύματα που αναφέρονται στη δράση του Χρύσανθου, αλληλογραφία του με διαφόρους κ.ά. (1949-1992).

Στο αρχείο περιλαμβάνονται, αποκλειστικά σε φωτοτυπίες, τεκμήρια από τη στρατιωτική δράση του Σταύρου Χριστοδουλίδη.

Υποφάκελος 1.
Το ημερολόγιο του Σταύρου Χριστοδουλίδη από τη Μικρασιατική εκστρατεία. Καλύπτει το διάστημα 7/5/1921-14/9/1922.

Πρόκειται για εκατόν πενήντα πέντε (155) γυάλινα αρνητικά που σχετίζονται με την εκστρατεία της Μικράς Ασίας, την καταστροφή (ανταλλαγή αιχμαλώτων και υποδοχή προσφύγων).

Το σύνολο του υλικού είναι ψηφιοποιημένο και αναρτημένο στον ιστότοπο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Ψηφιοποιημένες Συλλογές – Φωτογραφικό Αρχείο).

Έγγραφα σχετιζόμενα με το εμπόριο φουντουκιών (λεπτοκαρυών), τα οποία ο Μ. Χατζηιωάννου, έμπορος με έδρα την Κωνσταντινούπολη, εισήγε από περιοχές του Πόντου (Ορντού, Κερασούντα, Τραπεζούντα) και εξήγε στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.

Υποφάκελος 1

• ποικίλα έγγραφα από την εμπορική δραστηριότητα του Μ. Χατζηιωάννου.
• εισερχόμενα επιχείρησης M. Bassan – Μ. Χατζηιωάννου.
• εξερχόμενα επιχείρησης M. Bassan – Μ. Χατζηιωάννου.

Υποφάκελος 2

• επιστολές και σημειώσεις (1901-1922).
• έκθεση εμπειρογνώμονα (Τεργέστη 17/11/1921).
• ασφαλιστικά συμβόλαια (σε πράκτορες της Μασαλίας, της Τεργέστης και του Λονδίνου).
• οθωμανικά έγγραφα.

Χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργων, άρθρων και ομιλιών του Δημήτρη Φωτιάδη, κρίσεις και άρθρα για το έργο του, αλληλογραφία, προσωπικά, οικογενειακά και ποικίλα έγγραφα, αποκόμματα Τύπου, κείμενα τρίτων, ενθυμήματα κ.ά. Έγγραφα Αλέκου Φωτιάδη, Κατίνας Φωτιάδη και του αδελφού της, πιανίστα Μάριου Λάσκαρη (1915-1981).

Τεκμήρια από την στρατιωτική σταδιοδρομία του Κωνσταντίνου Φωκά μεταξύ άλλων στην μικρασιατική εκστρατεία, τιμητικές διακρίσεις, στρατιωτικές ταυτότητες, υπηρεσιακά έγγραφα από την επαγγελματική του σταδιοδρομία, οικογενειακή αλληλογραφία κ.ά.

Το αρχείο περιλαμβάνει το λογοτεχνικό και κυρίως το δημοσιογραφικό έργο του Γιώργου Τσιμπιδάρου – Φτέρη, σε μορφή χειρογράφων, δακτυλόγραφων και κυρίως αποκομμάτων από τα έντυπα με τα οποία συνεργάστηκε. Το δημοσιογραφικό του έργο περιέχει ανταποκρίσεις από την Μικρασιατική εκστρατεία, δημοσιεύματα για τον Βενιζέλο, ιστορικά θέματα, κ.λπ.

Περιλαμβάνονται επιφυλλίδες και άρθρα του Γ. Φτέρη για την Μικρά Ασία, την μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, τον Πλαστήρα και τον Χρυσόστομο Σμύρνης. Μεταξύ αυτών σειρά επιφυλλίδων με τίτλο «Φύλλα εκστρατείας», δημοσιευμένων στην εφημερίδα Βαλκανικός Ταχυδρόμος (30.8.1920-22.9.1920) (φακ. 3).

Το αρχείο περιέχει οικογενειακή αλληλογραφία του κτηματία, εμπόρου και υποπροξένου της Ιταλίας στη Μυτιλήνη, Μιχαήλ Φιδέλη-Νέζη (με τη μητέρα του Ελένη, τον αδελφό του Αντώνιο - Αntonio Fedeli Nesi) καθώς και τα αδέλφια του Μαρία και Στέλιο Γρ. Κούππα, Πέτρο, Νατάλι, Αγγέλα και Κίμωνα Ελευθεριάδη για τη διευθέτηση οικογενειακών οικονομικών υποθέσεων (1925-1932).
Μεταξύ άλλων, περιέχει αλληλογραφία με το δικηγόρο Επ. Παπαχελά για την απαλλοτρίωση οικοπέδου της συζύγου του στη θέση «Καλλιθέα» στο πλαίσιο της αστικής εγκατάστασης προσφύγων (1931-1933).

Στον υποφάκελο 1.4 περιλαμβάνονται επιστολές του γιατρού Μαθιού Μακκά από τη Μικρά Ασία (Προύσα, Εσκί Σεχίρ) προς τους γονείς του (Ιούνιος-Σεπτέμβριος 1921).

Συνοπτικό ημερολόγιο (22 αριθμημένες σελίδες + 6 σελίδες) του επιλοχία Τσιλιόπουλου στο οποίο σημειώνει κυρίως τις ημερομηνίες, ώρες αναχώρησης και άφιξης στις διάφορες πόλεις, χωριά και τοποθεσίες από την 1 Ιουλίου 1918 που φεύγει από την Τρίπολη μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου 1919 που επιστρέφει. Οι αναφορές του είναι συχνά σε μορφή στίχων με ομοιοκαταληξία. Στις τελευταίες σελίδες (χ.α) σημειώνει λιγοστά στοιχεία για την επιστράτευση του 1921 που τελειώνει τον Αύγουστο του 1923.

Βιβλίο πρακτικών συνεδριάσεων Ταμείου Ανταλλαξίμων Κοινοτικών και Κοινωφελών Περιουσιών (10 Ιανουαρίου 1948 – 19 Ιουλίου 1954).

Οι Π. Ξανθόπουλος και Λ. Θωμαΐδης ήταν αρχηγοί της 5ης και της 19ης ομάδας προσκόπων Κωνσταντινουπόλεως. Στο αρχείο περιλαμβάνονται εγκύκλιοι, ημερήσια διαταγή και πιστοποιητικό του εφόρου περιφερείας Κωνσταντινουπόλεως του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων καθώς και αλληλογραφία των Ξανθόπουλου και Θωμαΐδη για θέματα που αφορούν τις ομάδες τους.

Περιλαμβάνονται χειρόγραφα και δακτυλόγραφα από την συγγραφή και επεξεργασία των λογοτεχνικών έργων της, χειρόγραφα, δακτυλόγραφα και δημοσιεύσεις μελετών, άρθρων, στοχασμών της, δημοσιεύματα και κριτικές για το έργο της, οικογενειακή και φιλική αλληλογραφία, επιστολές αναγνωστών, προσωπικά και ποικίλα τεκμήρια, σειρές εφημερίδων και έντυπα, οπτικοακουστικό υλικό (φωτογραφίες, κασέτες ήχου και εικόνας).
Στο ογκώδες και πλούσιο αρχείο, περιλαμβάνονται τεκμήρια που αφορούν την συγγραφή του γνωστού βιβλίου της Ματωμένα Χώματα (φάκελος 1), επίσης κείμενα και αποσπάσματα από ομιλίες, άρθρα, σημειώσεις που αναφέρονται στη μικρασιατική εκστρατεία, τον προσφυγικό ελληνισμό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (φάκελος 18), συναφείς δημοσιεύσεις της (υποφάκελος 25.2). Σχετικά τεκμήρια υπάρχουν και σε άλλους φακέλους του αρχείου.

Το αρχείο του Γεωργίου Στρέιτ αποτελείται από έξι ενότητες. Η πρώτη ενότητα Οικογενειακά-Προσωπικά (φάκελοι 1-10) περιλαμβάνει επίσημα έγγραφα, αλληλογραφία, κ.ά. σχετικά με τις οικογένειες Στεφάνου Στρέιτ (1859-1925) και Στεφάνου Καραθεοδωρή (1868-1950), τον ίδιο και τη γυναίκα του Ιουλία, το γένος Καραθεοδωρή (1875-1945).
Η δεύτερη ενότητα Υπουργείο Εξωτερικών – Αντιπρόσωπος ελληνικής κυβέρνησης - Υπουργός Εξωτερικών – Πολιτικά και νομικά ζητήματα (φάκελοι 11-22) περιλαμβάνει έγγραφα και έντυπα σχετικά με το υπουργείο Εξωτερικών, τη δραστηριότητά του ως αντιπροσώπου και υπουργού Εξωτερικών (1898-1915), την Κοινωνία των Εθνών, τον Ερυθρό Σταυρό και διάφορα πολιτικά, εθνικά και νομικά ζητήματα με τα οποία ασχολήθηκε ως καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και ως πολιτικός σύμβουλος του βασιλιά (1918-1930).
Οι φάκελοι 18-19 αφορούν το μικρασιατικό ζήτημα, σχετικά τεκμήρια υπάρχουν επίσης στους φακέλους 20-22, αλλά και σε άλλους φακέλους του αρχείου.
Η τρίτη ενότητα Καθηγητής – Νομικός σύμβουλος (φάκελοι 23-31) περιέχει τις ακαδημαϊκές επιστημονικές του δραστηριότητες και τις υποθέσεις και τα νομοσχέδια για τα οποία προσέφερε τις νομικές του συμβουλές και γνωμοδοτήσεις (1878-1947).
Η τέταρτη ενότητα Σύμβουλος βασιλέως Κωνσταντίνου – Πολιτικά – Βασιλική οικογένεια (φάκελοι 32-37), η οποία αποτελείται από πλουσιότατο και μοναδικό αρχειακό υλικό (υπομνήματα, δηλώσεις, διαγγέλματα, αλληλογραφία, εφημερίδες), αναφέρεται στην πολιτική του Κωνσταντίνου στην εξορία (1917-1925) στην Union Hellenique en Suisse και σε περιουσιακά και κληρονομικά ζητήματα της βασιλικής οικογένειας (1917-1939).
Στην πέμπτη ενότητα Αλληλογραφία Γεωργίου Στρέιτ (φάκελοι 38-41) έχει συγκεντρωθεί η αλληλογραφία του με Έλληνες και ξένους επιστολογράφους (πολιτικά και φιλικά πρόσωπα, συναδέλφους του καθηγητές κ.ά.), (1891-1949).
Στην έκτη ενότητα Τύπος-Εφημερίδες (φάκελοι 42-46) περιλαμβάνονται δημοσιεύματα του Γεωργίου Στρέιτ και αποκόμματα εφημερίδων για τον ίδιο καθώς και εφημερίδες για διάφορα πολιτικά θέματα (1892-1941).

Πρόκειται για ενενήντα (90) αρνητικά που σχετίζονται με την παραμονή του Στέργιου Στεργίου ως πεζοναύτη στην Προποντίδα.

Λογοτεχνικά έργα (διηγήματα, αποσπάσματα μυθιστορημάτων, ποιήματα, μεταφράσεις), μελέτες (Ο εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος), άρθρα, ραδιοφωνικές εκπομπές, κριτικές, παρουσιάσεις του έργου της, συνεντεύξεις της, αλληλογραφία, προσωπικά.
Στο αρχείο περιλαμβάνονται επίσης τμήματα των αρχείων της αδελφής της, Υπατίας Δελή (ποιήματα, αλληλογραφία), του συζύγου της, Δ. Σταύρου (μεταφράσεις, αναγγελίες και παρουσιάσεις έργων του, αλληλογραφία) και λογοτεχνικά έργα τρίτων.

Τεκμήρια και κείμενα (πεζά και στιχουργήματα) της Έλδας Λαμπίση από τη δράση της ως πολεμικής ανταποκρίτριας στο μέτωπο της Μικράς Ασίας. Τεκμήρια από τις διαλέξεις της σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας για την έκδοση του Πανελληνίου Λευκώματος Πεσόντων. Τεκμήρια από τη φιλανθρωπική της δράση και τη συμμετοχή της σε συλλόγους.

Μικρή ενότητα με κείμενα και ομιλίες του Ν. Καπνά για τον πολιτισμό και ιδιαίτερα για το θέατρο των ποντίων προσφύγων, λογοτεχνικά κείμενά του, τεκμήρια από σχεδιαζόμενες εκδόσεις περιοδικών. Άγνωστη η σύνδεσή του με τα άλλα πρόσωπα του αρχείου.

• 68 φωτογραφίες από το μέτωπο της Μικρασιατικής Εκστρατείας (Εσκί Σεχίρ 1921), κατά τη διάρκεια της επίσκεψης εκεί του βασιλιά Κωνσταντίνου και του διαδόχου Γεωργίου.
• Λεύκωμα με καρτ ποστάλ από την Τουρκία των μέσων της δεκαετίας του 1920.
• Λυτές καρτ ποστάλ.

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Αρχείο Στέφανου Σκουλούδη

Ενότητα I ΠΟΛΙΤΙΚΑ

Τόμοι 1-2 Διαπραγματεύσεις ειρήνης - Λονδίνο (1912-1913)
Φάκελος 1 Διαπραγματεύσεις ειρήνης - Λονδίνο (1912-1913)
Τόμοι 1-5 Πρόεδρος κυβερνήσεως και υπουργός Εξωτερικών (1915-1916)
Φάκελος 2 Δίκη κυβερνήσεως Στ.Σκουλούδη (1916-1920)
Φάκελος 3 Δίκη Στ.Σκουλούδη - Υπόθεση δικηγόρου Ν.Παπαδάκη (1920-1931)
Φάκελος 4 Ποικίλα πολιτικά (1838-1929)

Ενότητα ΙΙΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ

Τόμοι 1-2 Διπλώματα και διορισμοί (1853-1927)
Φάκελος 11 Οικογενειακά - Βιογραφικά (1832-1966)
Φάκελος 12 Τραπεζικά - Οικονομικά (1868-1920)

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ
ΑΡΧΕΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΑΘΗΝΟΓΕΝΗ

Φάκελος 20 Κατάλοιπα Γεωργίου και Μαρίας Αθηνογένη (1876-1953)
Φάκελος 21 Κατάλοιπα Ιωάννη Γ. Αθηνογένη (1894-1953)
Φάκελος 22 Κατάλοιπα Στέφανου Γ. Αθηνογένη (1880-1958)
Φάκελος 23 Κατάλοιπα Γεωργίου Ι. Αθηνογένη (1930-1987)

Επιστολές προς τον Χαράλαμπο Σιμόπουλο από τους

• Λάμπρο Κορομηλά (5 επιστολές, Λωζάννη-Οκτώβριος 1916, Νέα Υόρκη Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1921), με απόψεις για την πολιτική κατάσταση και για την εκστρατεία στη Μικρά Ασία
• Α. Διομήδη (2 επιστολές, 1919, 1935),
• Ν.Γ. Πολίτη (3 επιστολές, 1916, 1921-22)
• υπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Θεοτόκη (1935)
• Δ. Κακλαμάνο (1 επιστολή, 1936)

Λογοτεχνικά έργα (ποίηση, θέατρο, πεζογραφία) και μεταφράσεις του Α. Σημηριώτη, διαλέξεις και άρθρα του, δημοσιεύματα που τον αφορούν. Τμήμα από το αρχείο του αδελφού του, Γεώργιου Σημηριώτη (αυτοβιογραφία, λογοτεχνία, αλληλογραφία), και από το αρχείο της Ειρήνης Νικολάκη-Βαρδουλάκη.

Το υλικό της συλλογής αποτελείται από έγγραφα και εφημερίδες σχετικά με το Συνέδριο των Ελληνικών Παροικιών (Παρίσι, 1916), τον Βενιζέλο και την πολιτική του (1909-1916).
Επίσης περιλαμβάνει μία επί μέρους συλλογή εγγράφων (χειρόγραφα σημειώματα, διάλεξη, επιστολές) του γιατρού Τομάζου Σγουρδαίου για διάφορα θέματα σχετικά με τον ελληνισμό της Τουρκίας, την εκλογή Εθνικού Συμβουλίου των Αλύτρωτων Ελλήνων κ.ά. Περιλαμβάνονται σημαντικοί, χειρόγραφοι, αναλυτικοί γενεαλογικοί πίνακες για τις φαναριώτικες οικογένειες Φωτιάδη και Βυζαντίου που συνέταξε ο Αλέξανδρος Ν.Δ. Φωτιάδης το 1928 με βάση σημειώματα του πατέρα του.

Το αρχείο αποτελείται από τέσσερα (4) λευκώματα με επικολλημένα (από τον ίδιο τον Σ. Σίμο) διάφορα επίσημα έγγραφα, συγχαρητήρια τηλεγραφήματα και επιστολές με την ευκαιρία της ανάληψης του υπουργείου Περιθάλψεως, προσκλήσεις, μενού, επισκεπτήρια, φωτογραφίες (Εμπειρίκειο Άσυλο Παίδων, συνοικισμός προσφύγων στην Τούμπα Θεσσαλονίκης) και αποκόμματα εφημερίδων (1914-1921).
Στα εξώφυλλα των λευκωμάτων υπάρχουν οι ενδείξεις: “Αναμνήσεις εκ της ενδόξου Συνθήκης του Βουκουρεστίου 1914”, “Αναμνήσεις υπουργίας. Θεσσαλονίκη-Αθήναι”, “Σπ.Σίμος. Υπουργός επί της Περιθάλψεως, 1918-1921”.
-Λυτά έγγραφα, κυρίως επιστολές των Ιωακείμ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Αλ.Σκουζέ, Ν.Μαυροκορδάτου, Ι. Γενναδίου, Ι.Κ. Σφακιανάκη, Α. Ζαΐμη, Ε. Βενιζέλου, Επαναστατικής Συνελεύσεως Κρητών, Ελληνικών Κοινοτήτων Βραΐλας, Γαλαζίου, Κωνστάντσας, κ.ά. (1887-1917).
-Δύο (2) αχρονολόγητες επιστολές Ε. Βενιζέλου προς Γεώργιο Βεντήρη.
Αξιόλογο είναι το λεύκωμα φωτογραφιών που φυλάσσεται στο Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Λεύκωμα 228, αρχείο Σπυρίδωνος Σίμου) με τίτλο «Ενθύμιον διωγμών Μικρασιατικού Ελληνισμού 1914-1918 Τω Υπουργώ κ.κ. Σίμω οι εν Λέσβω Πρόσφυγες ευγνωμονούντες»

Το αρχείο περιλαμβάνει τρία τμήματα:
α) κριτικές μελέτες του Νότη Ροντάκη (χειρόγραφα και έντυπο, 1901-1907),
β) χειρόγραφα και έντυπα λογοτεχνικών έργων του Γιώργου Ροντάκη (=Γκούρα Αλειτούργητου) καθώς και κειμένων του για τη δημοτική γλώσσα,
γ) αλληλογραφία της Νανώς Ροντάκη Μανιατοπούλου κυρίως με τον σκωτσέζο λογοτέχνη Compton Mackenzie (1883-1972), την Christina McSween, γραμματέα και δεύτερη σύζυγό του και την αδελφή της Lillian McSween, τρίτη σύζυγο του συγγραφέα, δημοσιεύματα για τον Compton Mackenzie, φωτογραφίες του, χειρόγραφα προσωπικοτήτων από το λεύκωμα της Νανώς Ροντάκη (1917-1919).

Η μικρή αυτή ενότητα επισημαίνεται γιατί ο Γιώργος και ο Νότης Ροντάκης ήταν λόγιοι που έζησαν στην Κωνσταντινούπολη.

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία του κωνσταντινουπολίτη λογοτέχνη Λύσανδρου Πράσινου με τους συντοπίτες του λογοτέχνες Θράσο Καστανάκη, Όμηρο Μπεκέ, Γ. Χαλκούση και άλλους, φωτοαντίγραφα ποιημάτων του και πιστοποιητικά μεταξύ των οποίων άδειες διδασκαλίας, από την Πατριαρχική Κεντρική Εκπαιδευτική Επιτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τα παρακάτω εκπαιδευτικά ιδρύματα: «Εν Πέραν Εθνικόν Ελληνογαλλικόν Λύκειον» (1914-1915), «Αρρεναγωγείον της Κοινότητος Γαλατά» (1914-1915, 1915-1916), «Εν Πέραν Εθνική Σχολή των Γλωσσών και Εμπορίου» (1914-1915, 1915-1916).

Δύο Βιβλία Πρακτικών του Πολιτικού Μικρασιατικού Κέντρου (Πρακτικά Συνεδριάσεων Γενικών Συνελεύσεων 1924-1927 και 1929-1951).

Το αρχείο περιέχει κυρίως στρατιωτικά έγγραφα (διαταγές, αναφορές, πορίσματα ανακριτικών επιτροπών, εκθέσεις πεπραγμένων, ποικίλο υλικό για τη Σχολή Ευελπίδων), ημερολόγια, αλληλογραφία, αποκόμματα και δημοσιεύματα εφημερίδων, βιογραφικά σημειώματα, χειρόγραφα, σχολικούς ελέγχους κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η «Έκθεσις πεπραγμένων» του Δημητρίου Πετροπουλάκη, σχετική με τη δράση του 30ού Συντάγματος πεζικού στη Μικρά Ασία.

Το αρχείο περιέχει υπηρεσιακά έγγραφα (διοριστήρια, πιστοποιητικά, συστατικές επιστολές, δικαστικές αποφάσεις, πρωτόκολλα παραλαβής και παράδοσης υπηρεσιακών εγγράφων), στρατολογικά έγγραφα, διαθήκες κ.ά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα έγγραφα από την υπηρεσία του στην Σμύρνη, στην «Διεύθυνση Δικαιοσύνης της Ελληνικής Διοικήσεως Σμύρνης» (1920-1922).

Ενδεικτικά Ελληνικού Γυμνασίου και Αστικής Σχολής Αδριανουπόλεως, απολυτήρια, πιστοποιητικό της Ενώσεως Ανταλλαξίμων Μικράς Ασίας, Θράκης, Κωνσταντινουπόλεως και Πόντου, ληξιαρχική πράξη γάμου, δελτία μέλους Δικηγορικού Συλλόγου (1915-1963).

Στο Φωτογραφικό Αρχείο φυλάσσονται φωτογραφικά τεκμήρια από την εκστρατεία της Μικράς Ασίας (αρχιστράτηγος της Στρατιάς Μικράς Ασίας). Ειδικά για την τελευταία περίοδο, υπάρχει λεύκωμα με 7 φωτογραφίες από την ορκωμοσία του πρώτου ελληνικού στρατού Μικράς Ασίας (Μάρτιος 1920) και λυτές ερασιτεχνικές φωτογραφίες από την αποβίβαση του Παρασκευόπουλου στην Σμύρνη ως αρχιστρατήγου.

Οικογενειακή αλληλογραφία. Οι επιστολές του Κυριάκου και του Ηλία Παπαχρυσάνθου προς τον αδελφό τους Βασίλη είναι γραμμένες στα καραμανλίδικα

Το αρχείο του Νικολάου Παπαρρόδου αποτελείται από αλληλογραφία, πιστοποιητικά, χειρόγραφα τετράδια, έντυπα κ.ά. που αφορούν τη στρατιωτική σταδιοδρομία του και τη γυναίκα του Βούλα Παπαρρόδου (το γένος Ροντήρη).
Στο υλικό που αφορά τον Νικόλαο Παπαρρόδου περιλαμβάνεται:
Αλληλογραφία: επιστολές του Νικολάου προς τους γονείς του Κωνσταντίνο και Βασιλική (1922-28, κυρίως 1922-1924) και τηλεγραφήματα πολιτικών (1922-1968). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αλληλογραφία της περιόδου 1922-1924 όταν υπηρετούσε στο μικρασιατικό μέτωπο αλλά και κατά την επιστροφή του στην Ελλάδα.

Τμήμα του ημερολογίου της και επιστολές της Άννας Παπαδοπούλου, δακτυλογραφημένα από την συνονόματη εγγονή της Άννα Παπαδοπούλου. Καλύπτει τις περιόδους από το 1914-1916 και από το 1921 έως τον Μάρτιο του 1923. Το μεγαλύτερο μέρος του αφορά την περίοδο 1921 – 1922 και συγκεκριμένα τη δράση της στο μικρασιατικό μέτωπο και την αλληλογραφία της με σημαίνοντα πρόσωπα της εποχής, ιδιαίτερα μετά την αποπομπή της από το μέτωπο το 1921. Τα πρόσωπα με τα οποία αλληλογραφεί η Άννα Παπαδοπούλου, όπως προκύπτει από τα αντίγραφα των επιστολών και των τηλεγραφημάτων που στέλνει, είναι εκτός των άλλων: ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας, ο υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, ο στρατηγός Αναστάσιος Παπούλας, ο στρατηγός Κωνσταντίνος Νίδερ, ο πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης, ο μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, ο ύπατος αρμοστής της Σμύρνης Αριστείδης Στεργιάδης, ο ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, ο δημοσιογράφος και λογοτέχνης Γεώργιος Πωπ, η Πηνελόπη και ο Στέφανος Δέλτα κ.ά. (1914 – 1923). Μπλοκ αποδείξεων εράνου Υπέρ της Αδελφής του Στρατιώτου (1925)

Στο αρχείο περιέχονται άρθρα, δοκίμια, ανταποκρίσεις, μεταφράσεις λογοτεχνικών αποσπασμάτων από τον κωνσταντινουπολίτη λόγιο Αβραάμ Παπάζογλου. Το ενδιαφέρον του Α. Παπάζογλου στρέφεται γύρω από έλληνες και τούρκους συγγραφείς, την πνευματική κίνηση στην Ελλάδα και την Τουρκία –βιβλία και περιοδικά– τη μελέτη της ιστορίας της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, τη σύγχρονη Τουρκία και τη μουσική. Βρίσκονται επίσης τα τεύχη της "Φιλολογικής Πρωτοχρονιάς" με χειρόγραφες προσθήκες ποιημάτων από τον Α. Παπάζογλου, μία προσωπική αφήγηση της πνευματικής του πορείας με τίτλο «Η φιλολογική μου ζωή», ποικίλα σχετικά με τον οθωμανό αρχιτέκτονα Σινάν, έργα τρίτων που προορίζονταν για τη Φιλολογική Πρωτοχρονιά, αλληλογραφία, διπλώματά του καθώς και των δύο αδελφών του, Ελένης Παπάζογλου και Θάλειας Νέμπαρη.

Έκθεση του Θ. Παγκάλου σχετικά με την κατάληψη της Προύσσας (χφο, Ιούνιος 1920, 5 σελ.)

Εμπιστευτικά και απόρρητα έγγραφα των υπουργείων Ναυτικών και Στρατιωτικών (διαταγές, τηλεγραφήματα κατάλογοι εγγράφων κ.ά) (1922-1923) σχετικά με το επαναστατικό κίνημα του 1922, τις μετακινήσεις του στρατού στην ανατολική Θράκη την συγκρότηση της στρατιάς Θράκης, την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από την Θράκη και την παράδοση της στους συμμάχους, την εισβολή των τουρκικών στρατευμάτων στην ανατολική Θράκη.

1.1 Αλληλογραφία (1870-1914)

• 97 Επιστολές του Μ. Ευαγγελίδη προς τον Δ. Μοστράτο (1870-1909), 6 επιστολικά δελτάρια (1888-1899) και 3 επισκεπτήρια (1900-1904).

• Επιστολές προς τον Δ. Μοστράτο από τους: Γ. Αρτακίδη (5 επιστολές, 1908-1909), Π. Βιζουκίδη; (3 επιστολές, 1896-1908), Διδασκαλικό Σύνδεσμο (1 επιστολή, 1907), Δ.Χ. Καρούσο (1 επιστολή, 1905), Ι. Κούσκουρα (1 επιστολή, 1903), Στ. Νούκα (8 επιστολές, 1901-1907), Δ.Π. Παξιμαδά (1 επιστολή, 1896), Φιλόπτωχο Αδελφότητα Αγίου Μηνά (1 επιστολή 1906) κ.ά.

• Επιστολές του Μ. Ευαγγελίδη προς τους: Σαπφώ (4 επιστολές, 1877-1880), Σαπφώ και Ελένη (1 επιστολή, 1880), Σμαράγδα (1 επιστολή, 1880), Παντελή (1 επιστολή, 1887), Σοφία (2 επιστολές, 1909-1910).

-Επιστολές του Μ. Ευγγελίδη προς τρίτους (1877-1910).

-Επιστολή Κορομηλά προς Ρωξάνη (1914).

1.2 Ποικίλα (1851-1907)

-Χφο ημερολόγιο (1871-1900), διπλώματα από την «Εν Αθήναις Επιστημονική Εταιρεία» (1899) και την φιλανθρωπική εταιρεία «Επτάλοφος» (1902). Κατάσταση εσόδων-εξόδων του ταμείου του «Διδασκαλικού Συνδέσμου» της Κωνσταντινουπόλεως (1907).

-«Μνημονητήριον» (1851-1876) του Γεωργίου Μωστράτου – ίσως πατέρα του Δημητρίου και προσφώνηση από τους αποφοίτους του 1906 της Μεγάλης του Γένους Σχολής (1906).

-Σημειώσεις και αποσπάσματα σημειώσεων του Δ. Μοστράτου για τον Ευθύφρονα, τον Γοργία του Πλάτωνος και την Ιφιγένεια του Ευριπίδη. Οι σημειώσεις για τον Γοργία και την Ιφιγένεια είναι γραμμένες στο verso επιστολών.

Αλληλογραφία με πολιτικά πρόσωπα, στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, δημοσιογράφους, καθηγητές κ.ά. για θέματα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Χειρόγραφακαι αντίγραφα λόγων, εκθέσεων, μελετών, άρθρων, και ανακοινώσεων του. Υπομνήματα, εκθέσεις, νομοσχέδια για διάφορα οικονομικά και πολιτικά θέματα. Εφημερίδες και αποκόμματα. Φωτογραφίες.
Ενδιαφέρον για το μικρασιατικό ζήτημα και την ενσωμάτωση των προσφύγων παρουσιάζει το υπόμνημα του βουλευτή Καβάλας Νικολαΐδη για το προσφυγικό και πόρισμα της σύσκεψης των φιλελευθέρων προσφύγων βουλευτών και γερουσιαστών (φ. 5).

Το μεγαλύτερο μέρος του αρχειακού υλικού ανήκει στον Αλέξανδρο Μερκάτη, αυλάρχη του βασιλιά Κωνσταντίνου, και αφορά κυρίως αλληλογραφία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του Αλέξανδρου Μερκάτη κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού και της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
ΕΝΟΤΗΤΑ ΙΙ: ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΙΧΑΣΜΟΣ, ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ
Φάκελος 4 Εθνικός Διχασμός - Αλληλογραφία Βασιλιά Κωνσταντίνου (1913-1917)
Φάκελος 5 Εθνικός Διχασμός - Αυλάρχης Αλέξανδρος Μερκάτης (1912-1917)
Φάκελος 6 Εθνικός Διχασμός - Εκθέσεις, αναφορές, μαρτυρίες, κ.ά. (1914-1917)
Φάκελος 7 Ασθένεια και θάνατος Κωνσταντίνου Α΄ (1914-1923)
Φάκελος 8 Μικρασιατική εκστρατεία-Καταστροφή (1918-1923)

Το αρχείο περιέχει κυρίως τεκμήρια του Γεωργίου Μελά (αλληλογραφία, ημερολόγια και τετράδια με σημειώσεις του). Μεταξύ αυτών: τετράδιο με διάφορες σημειώσεις για την περίοδο 1921-1923 (πολιτική Ιταλών, Γάλλων απέναντι στους Έλληνες κ.λπ.) και τετράδιο με διάφορες σημειώσεις για την περίοδο 1922-1923 (Λωζάννη, Μικρά Ασία, δίκη των Έξι, κλπ).

Το αρχείο περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τα κληρονομικά της οικογένειας Μαυρομμάτη (βεβαιώσεις, ληξιαρχικές πράξεις θανάτου, δηλώσεις φόρου κληρονομίας κ.ο.κ.) και με τις αποζημιώσεις που απαιτούσαν από το τουρκικό κράτος (τίτλους ιδιοκτησίας, αιτήσεις, δικαστικές αποφάσεις κ.ο.κ.). Στον υποφάκελο 2 περιλαμβάνονται οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας της Ερμιόνης Καραπάνου, κόρης Κωνσταντίνου Μαυρομμάτη.

Επιστολές Ε. Βενιζέλου προς Κ.Μαρκαντωνάκη και σημειώσεις Ε. Βενιζέλου

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Balboa, 14 Φεβρουαρίου 1922)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (5 Ιουνίου 1922)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Λωζάννη, 3 Φεβρουαρίου 1923)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Παρίσι, 7 Φεβρουαρίου 1923)

Επιστολικό δελτάριο Ε.Β. προς Κ.Μ. (Λωζάννη, 29 Ιουνίου 1923)

Επιστολικό δελτάριο Ε.Β. προς Κ.Μ. (Λωζάννη, 19 Ιουλίου 1923)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Παρίσι, 25 Σεπτεμβρίου 1923)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Valmont, 11 Οκτωβρίου 1923)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Wengen, 6 Αυγούστου 1924)

Επιστολικό δελτάριο Ε.Β. προς Κ.Μ. (Wengen, 7 Αυγούστου 1925)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Παρίσι, 9 Μαρτίου 1926)

Επιστολή (κολοβή) Ε.Β. προς Κ.Μ. (Παρίσι, 21 Ιανουαρίου 1927)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Χανιά 31 Μαΐου 1927)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Παρίσι, 16 Μαρτίου 1928)

Επιστολή Ε.Β. προς Κ.Μ. (Aix les Bains ,1928)

Επιστολή Έλενας Βενιζέλου προς Κ.Μ. (χ.χ.)

-Χειρόγραφες σημειώσεις Βενιζέλου για τη Θράκη.

Στο αρχείο της οικογένειας Κουρουσόπουλου, που καλύπτει πρόσωπα τριών γενεών, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, εργασίες, χάρτες, αναφορές του αξιωματικού του Πεζικού Βασιλείου Θ. Κουρουσόπουλου από το Στρατιωτικό Γεωγραφικό Ινστιτούτο της Βιέννης προς τη Χαρτογραφική Υπηρεσία στην Αθήνα (1908-1910), πολεμικές εκθέσεις και ημερολόγια (1912-1922), υπηρεσιακά της διοίκησης του Β΄ Σώματος Στρατού (1926-1928), αλληλογραφία με τον πατέρα του Θεμιστοκλή για στρατιωτικά και πολιτικά θέματα (1902-1916), προσωπικά και οικονομικά έγγραφα καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό με απεικονίσεις προσώπων (μελών της οικογένειας, συναδέλφων και φίλων στρατιωτικών) και στρατιωτικών επιχειρήσεων και εκδηλώσεων.

Αλληλογραφία του Εμμανουήλ (Μανώλη, Νώλη) Κουναλάκη με τη σύζυγό του Ελένη (Νίτσα). Περιλαμβάνονται οι επιστολές αμφότερων. Ο Κουναλάκης τής γράφει το 1916 από τα Χανιά και από την Θεσσαλονίκη, το 1917-1918 από το μέτωπο του Α΄ Π.Π. (Μεραρχία Σερρών, 3ο Σύνταγμα πεζικού, 1ο Τάγμα Κρητών), το 1919 από το Φρουραρχείο Αθηνών, το 1922 από τη Σμύρνη και από το μικρασιατικό μέτωπο. Αλληλογραφία με τον αδελφό του Νίκο, τον πατέρα του Πέτρο, τη μητέρα του Μαρία κ.ά. Τέλος, περιλαμβάνεται φύλλο της εφημερίδας Νέος Κόσμος (28/6/1935), στο πρωτοσέλιδο του οποίου βρίσκεται φωτογραφία με λεζάντα: «Οι αξιωματικοί του επιτελείου της 12ης μεραρχίας Κομοτινής [sic] οι καταφυγόντες εις Κάρλοβον. Εξ αριστερών προς τα δεξιά: ο ταγματάρχης κ. Κουνελάκης [sic]…» Πρόκειται για φωτογραφία βελιζελικών αξιωματικών οι οποίοι κατέφυγαν στη Βουλγαρία μετά την αποτυχία του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935.

Το αρχείο του εκδότη της εφημερίδας "Νέα Σμύρνη", Σταύρου Κουκουτσάκη, αποτελείται κυρίως από συγχαρητήριες επιστολές με την ευκαιρία του εορτασμού διαφόρων επετείων κυκλοφορίας της εφημερίδας του: δεκάχρονα (1940), εικοσάχρονα (1950), εικοσιπεντάχρονα (1955), τριαντάχρονα (1960). Στους επιστολογράφους περιλαμβάνονται νομάρχες Αττικής, πρόεδροι της κοινότητας και του δημοτικού συμβουλίου Νέας Σμύρνης, πολιτευτές και βουλευτές, μέλη της Ε.Σ.Η.Ε.Α., το προεδρείο του Πανιώνιου Γυμναστικού Συλλόγου, ιερωμένοι, φίλοι του Κουκουτσάκη και διάφοροι ιδιώτες. Περιλαμβάνεται επίσης επιστολή του Κώστα Κοτζιά, υπουργού Διοικητή Πρωτευούσης (1937).

Το τμήμα του αρχείου που αναφέρεται στον αξιωματικό του Ιππικού Κωνσταντίνο Κολυβά περιλαμβάνει στρατιωτικά και υπηρεσιακά έγγραφα (1919-1941), διάφορα προσωπικά έγγραφα, κυρίως τεκτονικά και άλλα σχετικά με το θάνατό του (1911-1941). Επίσης συλλογή σαράντα ενός (41) στρατιωτικών εντύπων (οδηγίες, εγχειρίδια κ.ά.) που αφορούν κυρίως το Ιππικό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα στρατιωτικά και υπηρεσιακά έγγραφα του 1922-1923.

Θεατρικά έργα, θεατρικές μεταφράσεις και διασκευές, βιβλία σκηνοθεσίας, επαγγελματικά έγγραφα, κείμενα, ομιλίες, άρθρα, αποκόμματα Τύπου, αλληλογραφία, σκίτσα και σχέδια, ηχητικό και έντυπο υλικό, φωτογραφικά τεκμήρια, θεατρικά προγράμματα κ.ά.

Το πρώτο μέρος του αρχείου περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλόγραφα λογοτεχνικών έργων του Θράσου Καστανάκη, συμφωνητικά και άλλα τεκμήρια σχετικά με τις εκδόσεις έργων του και με μεταφράσεις τους σε ξένες γλώσσες. Αλληλογραφία του Θράσου Καστανάκη. Προσωπικά τους τεκμήρια.
Μελέτες και κριτικές έργων του (έντυπα και αποκόμματα), αφιερώματα στον συγγραφέα.
Το δεύτερο μέρος του αρχείου περιλαμβάνει τα ημερολόγια της Ελπίδας Καστανάκη, καθώς και τεκμήρια από το αρχείο του Πέτρου Φρυδά.

Ο Θράσος Καστανάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Τεκμήρια του αρχείου και στοιχεία του έργου του φωτίζουν τη ζωή και τη λογιοσύνη της Πόλης.

Περιλαμβάνονται τεκμήρια προσώπων της οικογένειας, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται έγγραφα του Δημητρίου και της Θεανώς Καλλίδου από την Επιτροπή ανταλλαγής πληθυσμών και άλλα συναφή τεκμήρια (1924-1936).

Οικογενειακή αλληλογραφία του Γεράσιμου Καραπάνου: επιστολές προς τους γονείς και τα αδέλφια του από Balia-Karaidin (1903-1906), από την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Μερσίνα (1908-1909), επιστολές προς τη σύζυγό του Ερμιόνη (1908-1927), οικογενειακές φωτογραφίες

Το τμήμα αυτό του αρχείου Καραβίδα περιλαμβάνει αυτοσχέδια τεύχη του Καραβίδα με χειρόγραφα ποιημάτων του, δακτυλόγραφα κείμενά του, φωτοαντίγραφα βιβλίων. Μεταξύ των κειμένων του απαντάται και το άρθρο «Το μέλλον των επί της Ιωνίας Ελληνικών κοινοτήτων» (σελίδες 4 + 18, λείπουν σελίδες)
Επισημαίνεται φωτοαντίγραφο μίας επιστολής του Καραβίδα προς τον Παπαναστασίου από τη Σμύρνη (30/6/1922) με ενδιαφέρουσες επισημάνσεις για την κατάσταση στο μέτωπο.

Το αρχείο αποτελείται από την προσωπική αλληλογραφία του Ε. Κανελλόπουλου (ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση) με συνεργάτες του και με φιλικά πρόσωπα (κυρίως γυναικεία) με προσωπικό και σπανιότερα υπηρεσιακό περιεχόμενο καθώς και σημειώσεις για φιλολογικά, ιστορικά και άλλα θέματα. Περιέχει επίσης την οικογενειακή αλληλογραφία μεταξύ των δύο αδελφών Ευθύμιου και Ξαβερίας Κανελλοπούλου, προσωπικά έγγραφα της Ξαβερίας και έγγραφα που αφορούν την Ερασμία Α. Αναστασιάδη και την Πάσιγκα Ξ. Λάνδερερ.

Οικογένεια Κέπετζη
Φωτογραφίες της οικογένειας Σταύρου Κέπετζη, επιστολές του Αργύρη Εφταλιώτη στην πρώτη εξαδέλφη του Ευτέρπη Κέπετζη (1913–1923), φωτογραφίες και το βιβλίο της ίδιας "Με τον Εφταλιώτη" (1939), δελτάριο του Μιχαήλ Κέπετζη προς Κωνσταντίνο και Ευτέρπη (Βερσαλλίες, 15/26.6.1919 – συνέδριο Ειρήνης)
Οικογένεια Λουκά
Υπηρεσιακά και προσωπικά έγγραφα του υποπρόξενου της αυτοκρατορικής Ρωσίας στη Σμύρνη και στη Μυτιλήνη Εμμανουήλ Λουκά (1880–1919), οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας κτημάτων στη Λέσβο της συζύγου του Χαρίκλειας Δουκάκη Κουκλέλη–Λουκά (1881–1939 οι ελληνικές μεταφράσεις των τίτλων), διαθήκη Ι.Π. Ιωάννου (εκτελεστής Εμμ. Λουκάς, 13.12.1908)
Νέος Χάρτης της Ελληνικής Χερσονήσου Β. Παπαχρυσάνθου (1921)

Εμπορική και προσωπική αλληλογραφία του Βασίλειου Ιωαννίδη, εμπόρου από την Κωνσταντινούπολη, με επιστολογράφους στον Σουλινά (Ρουμανία), στη Μόσχα, στην Οδησσό, στο Κερμίρ (Καππαδοκία), καθώς και με το καπνεργοστάσιο Κουζή στην Καβάλα (1854-1877). Περιλαμβάνονται επίσης οθωμανικά έγγραφα.

Υποφάκελος 1: Εμπορική αλληλογραφία της επιχείρησης του Αρσένιου Ισταμπούλογλου στα καραμανλίδικα, 33 επιστολές 1913-1922.
Υποφάκελος 2: Δελτίο εφέδρου αξιωματικού του Θεοφάνη Διαμαντηρίδη (1915)
Απολυτήριο της Σουλτάνας Ισταμπούλογλου από το Παρθεναγωγείον της κοινότητος Γαλατά (14/6/1917).
Δύο φωτογραφίες του Θεοφάνη Διαμαντηρίδη (η μία με τη Σουλτάνα Ισταμπούλογλου, 1919).
Επιστολικό δελτάριο (1920).
Απόδειξη πληρωμής λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος (31/8/1936).
Ένα αντίτυπο του βιβλίου της Σεβαστής Μελαχροινού «Θεωρητική κοπτική μετά καταλλήλων υποδειγμάτων, σαφών κανόνων και ευλήπτων οδηγιών προς χρήσιν των ανωτέρων τάξεων των παρθεναγωγείων, των οικοδεσποίνων και εν γένει των εφήβων κορασίων», Κωνσταντινούπολη 1906.

Χειρόγραφα κείμενα του δραματικού και του μουσι-κού θεάτρου, δακτυλόγραφα, εκδόσεις και μουσικά χειρόγραφα. Προέρχονται από το αρχείο του ζεύγους Αθηνάς και Ιωάννη Σημηριώτη, εκτός από τους Σφουγγαράδες, που προέρχονται από το αρχείο του Ζαχαρία Μέρτικα. Και οι τρεις δημιουργοί του αρχείου ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες, με καταγωγή από τη Σμύρνη.

Νομικά και διοικητικά έγγραφα, αλληλογραφία, οικονομικά στοιχεία.

Το υλικό του αρχείου αφορά τη στρατιωτική δράση του Ζυγούρη κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας και περιλαμβάνει τρεις πολεμικές εκθέσεις της V Μεραρχίας (9/11/1920 έως Σεπτέμβριο 1921, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 1922) [απεστάλη στον Ζυγούρη το 1930], σχεδιαγράμματα, διαταγές και εκθέσεις σχετικά με το σχέδιο άμυνας της Μεραρχίας στον τομέα Μπορντί.

Το αρχείο περιέχει προσωπικά έγγραφα (διαβατήρια, πιστοποιητικά, διακρίσεις, δωρεές, διαθήκες) και αλληλογραφία των μελών της οικογένειας Ζαρίφη: του Γεωργίου Ιωαν. Ζαρίφη και της συζύγου του Ελένης, το γένος Ζαφειρόπουλου, του γιου τους Λεωνίδα Ζαρίφη και της συζύγου του Ευφροσύνης, των γιων τους Γεωργίου, Λέοντα και Κωνσταντίνου καθώς και της συζύγου του τελευταίου, Ελένης (Λένας) το γένος Σταθάτου. Επίσης ιστορικά, βιογραφικά κείμενα, πληροφορίες κυρίως για τα μέλη της οικογένειας Ζαρίφη αλλά και των συγγενικών τους οικογενειών. Περιλαμβάνονται πολλά έγγραφα σχετικά με τη διαχείριση και εκποίηση της ακίνητης και κινητής περιουσίας των κληρονόμων Γεωργίου και Λεωνίδα Ζαρίφη στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη, ενώ δυστυχώς δεν διασώζονται οικονομικά έγγραφα για την εμπορική και τραπεζική δραστηριότητα των μελών της οικογένειας.
Μεγάλο μέρος των τεκμηρίων αφορά τη ζωή και δράση των μελών της οικογένειας στην Κωνσταντινούπολη.

Καταγράφονται οι συναλλαγές ενός εμποροραφείου στην Κωνσταντινούπολη: εξοφλήσεις παραγγελιών (1880-1888 και 1892-1898) με ονόματα πελατών κυρίως Ελλήνων και σπάνια Αρμενίων, Εβραίων και άλλων, είδη ρούχων και τιμές (κατασκευής ή επιδιόρθωσης).

• Αναμνηστικόν προσφυγικόν ημερολόγιον, Αθήνα, 1925, με πολλά βιογραφικά προσφύγων βουλευτών και επιχειρηματιών μεταξύ των οποίων και του Εμμανουηλίδη.
• Επιστολή του Χρυσόστομου Σμύρνης προς τον Εμμανουηλίδη (1921)
• Επιστολές και σχέδια επιστολών του Ε. Εμμανουηλίδη προς τον Ε. Βενιζέλο (1929-1931), μία επιστολή του Ε. Βενιζέλου προς τον Ε. Εμμανουηλίδη (1929).
• Επιστολή του Κυριάκου Βενιζέλου προς τον Εμμανουηλίδη, επιστολή του Ι. Στίβενσον, διευθυντή της εργοληπτικής εταιρείας Holland & Hannen and Bubitts Limited, προς τον υπουργό Πρόνοιας Ε. Εμμανουηλίδη σχετικά με την κατασκευή των συνοικισμών Νέας Σμύρνης και Νέας Καλλιπόλεως (1930;).
• Απόκομμα εφημερίδας με τους Έλληνες βουλευτές στην Οθωμανική Βουλή του 1914 (καραμανλίδικα), επιστολικά δελτάρια (4).
• Δύο έγγραφα του 19ου αιώνα (το ένα είναι γραμμένο στα οθωμανικά και το άλλο είναι μια δανειακή ομολογία του Χατζηαναγνώστη 1803-1804).
• Φωτογραφίες (4, οι δύο εκ των οποίων βρίσκονται στο Φωτογραφικό αρχείο).

Πρόκειται για τμήμα του αρχείου του Συλλόγου. Ο κύριος όγκος του αρχείου βρίσκεται στον Σύλλογο, στην Αλεξάνδρεια. Εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία (αποσπασματική, εμπίπτει χρονολογικά στην περίοδο 1918-1971). Απολογισμοί, λογοδοσίες χρήσεως, αποδείξεις. Πιστοποιητικά και δελτία ταυτότητας για την πολιτογράφηση ως Ελλήνων των Μικρασιατών προσφύγων ελληνικής καταγωγής που κατέφυγαν στην Αλεξάνδρεια μετά την Καταστροφή. Καταστατικά, αιτήσεις εγγραφής μελών και έγγραφα σχετικά με τις συνδρομές. Ποικίλα έντυπα που σχετίζονται με την φιλανθρωπική δράση και τη λειτουργία του Συλλόγου (προγράμματα καλλιτεχνικών και εορταστικών εκδηλώσεων, εισιτήρια, λαχνοί, μενού του εντευκτηρίου του Συλλόγου, αποκόμματα εφημερίδων, κ.ά.). Έγγραφα που συγκροτούν τρεις μικρές ενότητες: Παμπροσφυγική Οργάνωση Αμύνης Δικαιούχων Ανταλλαξίμων, Ομοσπονδία Σωματείων Αλεξανδρείας και Μικρασιατική Στέγη. Έξι (6) τόμοι πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου (1923-1956) και ένας τόμος πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων (1918-1923).

Το αρχείο περιέχει υπηρεσιακή αλληλογραφία, υπομνήματα, εκθέσεις, αναφορές, τηλεγραφήματα, συμβόλαια, σχεδιαγράμματα, ημερολογιακές σημειώσεις, φύλλα και αποκόμματα εφημερίδων κ.ά. που αφορούν κυρίως τη σταδιοδρομία του Σοφοκλή Δούσμανη στο Πολεμικό Ναυτικό: συμμετοχή σε επιτροπές του υπουργείου Ναυτικών, τη δράση του στους Βαλκανικούς πολέμους, στο κίνημα της Θεσσαλονίκης (1916) και στη Μικρασιατική εκστρατεία. Επίσης καλύπτεται η υπηρεσία του ως υπουργού Ναυτικών (1935) και η δράση του ως προέδρου της Επιτροπής Εράνου υπέρ του Εθνικού Στόλου.

Σχετικοί φάκελοι:
Φάκελος 7
Περίοδος 1914-1919. Παγκόσμιος Πόλεμος – Διχασμός (1913-1931)
Φάκελος 8
Περίοδος 1920-1922. Μικρασιατική εκστρατεία (1921- 1922)
Φάκελος 11
Υπουργός Ναυτικών (Μάρτιος – Νοέμβριος 1935). Κίνημα 1935
Φάκελος 12
Υπουργός Ναυτικών (Μάρτιος – Νοέμβριος 1935)
Φάκελος 18
Επιτροπή Εράνου υπέρ του Εθνικού Στόλου (1935-1936)

Η Ιστορία ενός αιχμαλώτου του Στρατή Δούκα είναι από τα γνωστότερα λογοτεχνικά έργα με θέμα τη μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή. Στο αρχείο σώζονται κριτικές και σχόλια για το έργο (υποφάκελος 4.3). Στην οικογενειακή αλληλογραφία απαντώνται στοιχεία για την ζωή των μελών της οικογένειας μετά την καταστροφή (φάκελος 8). Διασώζεται έγγραφο που αφορά την αναζήτηση αγνοούμενου στρατιώτη (υποφ. 9.1), τεκμήρια που προορίζονται ή απευθύνονται στην Εκτιμητική επιτροπή κοινότητος Κεμερίου και πέριξ και στη δευτεροβάθμια επιτροπή Κυδωνιών (1925-1926) (υποφ. 9.3) και διάλεξη του αδελφού του Αλέκου Δούκα με τίτλο «Μικρασία» (1959) (υποφ. 10.2).

Ενδιαφέρον για το μικρασιατικό ζήτημα και για την ενσωμάτωση των προσφύγων στην ελληνική οικονομία και κοινωνία παρουσιάζουν τα τεκμήρια σχετικά με δύο προσφυγικά δάνεια της ΕΤΕ (φ.11 και φ.12) καθώς και πολλές εκθέσεις και ομιλίες του Διομήδη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο υποφάκελος 1.3 που περιλαμβάνει επιστολές του Κίμωνα Διγενή προς τη σύζυγό του Κατίνα από τη Σμύρνη (Φεβρουάριος - Νοέμβριος 1919) από το Αγιαζίν και από τα στρατόπεδα αιχμαλώτων στο Kir Chehir και Talas Cesare στη Μικρά Ασία (Φεβρουάριος 1922-Ιούλιος 1923).
Διασώζεται επίσης κλήση του ως μάρτυρα στην Ανακριτική Επιτροπή Ελέγχου Δοσιλόγων Μ. Ασίας (υποφάκελος 1.5)

Δακτυλόγραφο έκτασης 285 σελίδων που περιλαμβάνει τη μετάφραση στα ελληνικά τουρκικού κειμένου σχετικά με τη δεύτερη μάχη του Ινονού («Ινέονου» στο κείμενο, «Ιν Εϋνού» στην έκδοση της Δ.Ι.Σ. [βλ. παρακάτω]). Η μάχη αυτή στα περίχωρα του Εσκί Σεχίρ από τις 23/3 μέχρι την 1/4 1921 ήταν κρίσιμη για την ανακοπή της προέλασης του ελληνικού στρατού προς το εσωτερικό της Μικράς Ασίας και την καθήλωση του μετώπου. Η μετάφραση έγινε από τον Ι. Παπαδόπουλο. Το πρωτότυπο έργο και ο δημιουργός του δεν κατονομάζονται. Πιθανότατα πρόκειται για κείμενο που γράφτηκε όχι νωρίτερα από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, μιας και στον πρόλογο γίνεται αναφορά στην πολύτομη έκδοση της Δ.Ι.Σ. του ελληνικού Γ.Ε.Σ. με τίτλο Η εκστρατεία εις την Μικράν Ασίαν (1919-1922), με την επισήμανση ότι «άρχισε πρόσφατα» (η έκδοση της Δ.Ι.Σ. ξεκίνησε το 1957 ενώ ο τόμος που αναφέρεται στην εν λόγω μάχη εκδόθηκε το 1963).

Το αρχείο περιλαμβάνει την αλληλογραφία ( εισερχόμενη, εξερχόμενη και τηλεγραφήματα) του Δ. Γούναρη, των ιδιαίτερων γραμματέων του (Α. Δασκαλόπουλου, Τ. Μπουκαούρη, Γ. Πολυζωγόπουλου). Η αλληλογραφία αυτή αφορά κυρίως αιτήματα ιδιωτών, συλλόγων, καθώς και εξυπηρετήσεις μέσω διάφορων υπουργείων. Το αρχείο περιλαμβάνει επίσης, την υπηρεσιακή αλληλογραφία των υπουργείων (Δικαιοσύνης, Συγκοινωνίας, Στρατιωτικών), αποκόμματα εφημερίδων και ποικίλα άλλα τεκμήρια.

Το αρχείο περιλαμβάνει έγγραφα από την υπηρεσία του Γλυκοφρύδη στις φυλακές Σμύρνης, τους διορισμούς του, την στρατολογική του κατάσταση, την υπόθεση κληρονομίας του Τζεβηζαδέ Χουσνή Βέη (νομάρχη Μαγνησίας Μ. Ασίας, κατά την περίοδο της ελληνικής κατοχής και μετέπειτα πρόσφυγα στην Αθήνα) (1942-1952).

Το αρχείο του σοσιαλιστή πολιτικού και δημοσιογράφου Νίκου Γιαννιού περιλαμβάνει αλληλογραφία, έγγραφα, έντυπα, αποκόμματα, προκηρύξεις, αφίσες κ.ά. που αφορούν την ιδεολογική πορεία και πολιτική δραστηριότητα του ίδιου και του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος του οποίου ήταν ιδρυτικό μέλος. Περιλαμβάνει μαρτυρίες για τη σχέση του με πρόσωπα της πολιτικής (Πλαστήρας, Παπαναστασίου, σοσιαλιστές) και των γραμμάτων (Χατζόπουλος, Ψυχάρης κ.ά.), με άλλα κόμματα και οργανώσεις, καθώς και για τη στάση του σε θέματα όπως ο δημοτικισμός, οι εθνικές διεκδικήσεις κ.ά.
Στο αρχείο προστέθηκαν χειρόγραφα άρθρων, ποιημάτων, σημειωμάτων του Νίκου Γιαννιού, άρθρα του δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα. Αποκόμματα δημοσιευμάτων που αφορούν τον Γιαννιό και θέματα που παρακολουθεί (κυρίως το γλωσσικό). Στοιχεία για τη σχέση των ελληνικών σοσιαλιστικών και φεμινιστικών οργανώσεων με αντίστοιχες διεθνείς.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για τη λειτουργία σοσιαλιστικών εντύπων που διευθύνονταν από τον Γιαννιό: εφημερίδα Κοινωνία (1919), εφημερίδα Λαός (Πόλη, 1909), περιοδικό Σοσιαλιστική Ζωή (1931-1934). Στη δωρεά περιλαμβάνονται σειρές φύλλων των εφημερίδων Ριζοσπάστης (1918-19, 1924), Σοσιαλισμός (1918-19), Εργατικά Δίκαια (1919), Άμυνα (1920), Έρευνα (1911), Εργατική Φωνή Βόλου (1927-1928), La Française (1923-1932) κ.ά., των περιοδικών Σοσιαλιστική Ζωή (1929-1934), Ελληνίς (1925, 1929, 1931), Σοσιαλιστικά φύλλα (1915), Επίκαιρος-Χρονικά (Πόλη, 1909-1912), Νέον Πνεύμα (Πόλη, 1908-1909), καθώς και βιβλία από τη βιβλιοθήκη Νίκου και Αθηνάς Γιαννιού. Πέντε φάκελοι και σειρές εντύπων.
Το αρχείο της Αθηνάς Γαϊτάνου (αρχικά Γαϊτανοπούλου)-Γιαννιού, εκπαιδευτικού, συγγραφέως, δημοσιογράφου, από τις πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες, περιλαμβάνει αλληλογραφία, έγγραφα και έντυπα από τη ζωή και δραστηριότητά της στην Πόλη ως αρχισυντάκτριας του περιοδικού Νέον Πνεύμα και συνεργάτιδας άλλων περιοδικών καθώς και από τη σχέση της με λογίους της Πόλης. Επίσης, περιέχει πλούσιο υλικό από τη δραστηριότητά της σε σοσιαλιστικές και φεμινιστικές οργανώσεις, στοιχεία για Ελληνίδες και ξένες φεμινίστριες, σοσιαλίστριες, συγγραφείς, καλλιτέχνιδες, στοιχεία για τη συνεργασία της με ελληνικούς και διεθνείς οργανισμούς (Κοινωνία των Εθνών κ.α.), και την ίδρυση Λαϊκού Πανεπιστημίου.

Τρία επιστολόχαρτα της εμπορικής εταιρίας J.B. Yannikis & Cie με έδρα τη Σμύρνη και το λογότυπο της εταιρίας στα γαλλικά, δεκαετία 1910.
Αναγγελία της κηδείας της Παναγούλας Γιαννίκη, μητέρας του Ιωάννη και του Χριστόφιλου Γιαννίκη, στη Σμύρνη στις 14 Μαΐου 1919.
Ένα επιστολόχαρτο του Πρακτικού Λυκείου Σμύρνης, πρώην Ελληνογερμανικού, δεκαετία 1920.
9 πιστοποιητικά φοιτήσεως στο Ελληνογερμανικόν / Πρακτικόν Λύκειον Σμύρνης και 1 πιστοποιητικό διδασκαλίας στο ανωτέρω σχολείο. Τα πιστοποιητικά έχουν εκδοθεί από τον Ι. Γιαννίκη στον Πειραιά, μεταξύ 1924 και 1937 (ένα είναι αχρονολόγητο)

Τμήμα Μανουήλ Γεδεών: Έρευνες και μελέτες του Μ. Γεδεών, ομιλίες, πρακτικά συνεδριάσεων, ανακοινώσεις, μητρώα μελών και οικονομικά του Συλλόγου Μεσαιωνικών Γραμμάτων, δημοσιεύματα του Μ. Γεδεών και για τον ίδιο στον Τύπο, αλληλογραφία, βιογραφικά, εργογραφικά, προσωπικά, οικονομικά και φωτογραφίες. Βιβλία και έντυπα από την βιβλιοθήκη του Μ. Γεδεών.
Ο Μανουήλ Γεδεών γεννήθηκε και έζησε στην Κωνσταντινούπολη (ώς το 1921). Οι μελέτες και εν γένει το πνευματικό του έργο αφορούν την ιστορία του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία του Γ. Γαρμπή:

• Επιστολές προς τον Γ. Γαρμπή από τη μητέρα του Ελένη.
• Επιστολές προς τον Γ. Γαρμπή από τον θείο του Δημήτριο Δημίδη.
• Επιστολές προς τον Γ. Γαρμπή από διάφορους συγγενείς του.
• Επισκεπτήρια συγγενών του Γ. Γαρμπή.
• Επιστολές του Γαρμπή προς τους οικείους του από το Παρίσι, την περίοδο 1911-1912.

Υπήρχε δεύτερος υποφάκελος, ο οποίος λανθάνει. Έφερε τον τίτλο «Εκπαιδευτικά» και, σύμφωνα με τον «Κατάλογο των μικρασιατικών αρχείων του ΕΛΙΑ» (1996-1997) περιελάμβανε:

• Λογοδοσία της Εφορίας και της Διευθύντριας του Κεντρικού Παρθεναγωγείου της Ελληνικής Κοινότητος Σταυροδρομίου για το έτος 1911 (17.6.1912).
• Πρόγραμμα σχολικής εορτής. Επίδοση βραβείων για το σχολικό έτος 1912-13. Εκπαιδευτήρια της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Χαλκηδόνος (23.6.1913).
• Πρόγραμμα της σχολικής εορτής των Τριών Ιεραρχών για το έτος 1913. Εκπαιδευτήρια της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Χαλκηδόνος (28.1.1913).

Στο αρχείο περιέχονται λογοτεχνικά, φιλολογικά και δημοσιογραφικά κείμενα (χειρόγραφα) του Ηλία Βουτιερίδη.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η ενότητα του αρχείου που περιλαμβάνει διηγήματα (καθώς και ελάχιστα ποιήματα) στρατιωτών του Μικρασιατικού Μετώπου, στο πλαίσιο ενός διαγωνισμού διηγήματος που προκήρυξε ο Βουτιερίδης ως διευθυντής της εφημερίδας "Ο Συνάδελφος" (Σμύρνη 1922).

Έξι πίνακες που περιλαμβάνουν στατιστικές πληροφορίες για τις βιομηχανίες της Μικράς Ασίας ανά περιοχή: Αλάσεϊρ (Φιλαδέλφεια), Βρύουλλα [Βουρλά], Νέα Έφεσος, Βαϊνδήριο, Φώκαια, Πέργαμος. Καταγράφεται τόπος, έτος ιδρύσεως, αντικείμενο (τι παράγει η κάθε βιομηχανία), όνομα ιδρυτή, όνομα ιδιοκτήτη, «εθνότης» και «υπηκοότης» του ιδιοκτήτη, πλήθος προσωπικού και στοιχεία για τα μηχανήματα και την παραγωγή της κάθε μονάδας. Καταγράφονται, τέλος, οι κατά τόπους καταγραφείς («τη φροντίδι…») Οι πίνακες είναι τυπωμένοι και από τις δύο όψεις ενώ τα στοιχεία έχουν συμπληρωθεί χειρόγραφα. Οι πίνακες συντάχθηκαν όχι νωρίτερα από το 1918.

Το αρχείο περιέχει αλληλογραφία του εμπόρου και λογίου Αθανασίου Ν. Βερναρδάκη με τους αδελφούς του Δημήτριο (1859-1906), Γρηγόριο (1870-1899), τις αδελφές του Βασιλική, Αικατερίνη (1869-1908), τον Marquis Queux de St. Hilaire (1869-1883) και διάφορες χειρόγραφες ιστορικές και βιβλιογραφικές σημειώσεις. Περιλαμβάνεται επίσης αλληλογραφία και προσωπικά έγγραφα του γιου του Κωνσταντίνου Αθ. Βερναρδάκη (1909-1958), επιστολές του Johannes και της Augusta Schaeffer προς τη Μαρίνα Κ. Βερναρδάκη (1912-1939) και νομικά κείμενα, μελέτες και πληρεξούσια του Κωνσταντίνου Βικέλα, πεθερού του Αθανασίου. Στο αρχείο υπάρχουν εκδόσεις και χειρόγραφα έργων των Δημητρίου, Γρηγορίου, Αθανασίου Ν. Βερναρδάκη και του γιου του, Κωνσταντίνου.
Ο Αθανάσιος Βερναρδάκης έζησε και δραστηριοποιήθηκε για κάποια χρόνια στην Κωνσταντινούπολη.

Το αρχειακό υλικό, του οποίου τη συγκέντρωση και φύλαξη ανέλαβε προφανώς ο Ν. Αποστολόπουλος ως γραμματέας του πολιτικού γραφείου του Βενιζέλου την περίοδο 1917-1920 –γι’αυτό άλλωστε και το υλικό χρονολογείται κυρίως μέχρι το 1920–, χαρακτηρίζεται από μεγάλη αποσπασματικότητα. Αποτελείται από δεκαέξι (16) φακέλους ξεκινώντας από την αλληλογραφία, επίσημη και μη, με Έλληνες και ξένους επιστολογράφους, τις επιστολές Βενιζέλου προς διαφόρους και τις επιστολές τρίτων (φάκελοι 1-4), τα υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της χώρας για τους Βαλκανικούς πολέμους, τις επιχειρήσεις του πολέμου και τις σχέσεις των εμπλεκομένων χωρών (φάκελοι 5-6) και κατόπιν τα διοικητικά και πολιτικά των περιοχών που περιήλθαν στην Ελλάδα (φάκελος 7). Ακολουθούν τα πολιτικά και κυβερνητικά θέματα (φάκελος 8), τα ζητήματα των ελληνικών πληθυσμών που έπρεπε να επιλυθούν από τη συνδιάσκεψη της ειρήνης (φάκελος 9), οι λόγοι, ομιλίες και σημειώσεις του Βενιζέλου για τα περισσότερα από τα παραπάνω θέματα (φάκελος 10), τα εκλογικά-πολιτικά της εποχής του διχασμού (φάκελος 11), η σύσταση και λειτουργία του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού (φάκελος 12), ποικίλα (φάκελος 13), οι εφημερίδες για το θάνατο και την κηδεία του Βενιζέλου (φάκελος 14), το τεκμηριωτικό υλικό και τα φωτοαντίγραφα διαφόρων εγγράφων, εφημερίδων και φωτογραφιών που χρησιμοποιήθηκαν στις εκθέσεις για τον Βενιζέλο (φάκελοι 15-16).
Το περιεχόμενο του αρχείου παρουσιάζει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία για την εξωτερική πολιτική και τις διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδος και του Βενιζέλου. Σημαντικά είναι επίσης τα στατιστικά στοιχεία για τον ελληνισμό της Θράκης και της Μικράς Ασίας.

Φάκελος 1 Εκθέσεις, επιστολές, τηλεγραφήματα πρεσβευτών και προξένων (1910-1919, 1924).
Φάκελος 2 Επιστολές διαφόρων προς Βενιζέλο - Επιστολές τρίτων (1902-1924).
Φάκελος 3 Επιστολές Βενιζέλου προς διαφόρους (1912-1936).
Φάκελος 4 Επιστολές ξένων πρεσβευτών και επιστολογράφων (1910-1919).
Φάκελος 5 Υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών (1911-1919).
Φάκελος 6 Βαλκανικοί πόλεμοι (1912-1914).
Φάκελος 7 Πολιτικά και διοικητικά Ηπείρου, Μακεδονίας, Κρήτης, Νήσων Αιγαίου (1905-1919).
Φάκελος 8 Πολιτικά και κυβερνητικά θέματα (1914-1924).
Φάκελος 9 Συνδιάσκεψη Ειρήνης - Θράκη, Μ. Ασία - Διάφορα υπομνήματα (1912-1919).
Φάκελος 10 Λόγοι, ομιλίες και σημειώσεις Βενιζέλου (1906-1936).
Φάκελος 11 Εκλογικά - Πολιτικά - Διθυραμβικά (1910-1935).
Φάκελος 12 Πολιτικό Γραφείο (1916-1920).
Φάκελος 13 Ποικίλα (1881-1986).

Εμπορική αλληλογραφία με την εταιρεία Γ. Α. Αφεντούλη (α΄ περίοδος: 1919 Τεργέστη-Σμύρνη, β΄ περίοδος: Αθήνα 1920-1922 κατά την οποία ο Αρμάο ήταν μέλος), με το φαρμακείο Π. Μπακάκου, με την αρωματοποιία LautierFill, την Τράπεζα της Ελλάδος, την American Express κ.ά. Επιστολόχαρτα.
Ιδιωτικό συμφωνητικό σύστασης της εταιρείας Αφεντούλη.
Εγκύκλιος σχετικά με την εκκαθάριση της εταιρείας.
Αποδείξεις, τιμολόγια.

Αλληλογραφία του Αποστολόπουλου με επώνυμους επιστολογράφους (1917-1943), εκθέσεις, επιστολές και διάφορα άλλα έγγραφα σχετικά με το κόμμα των Φιλελευθέρων (1918-1941), αλληλογραφία και πολιτικά σημειώματα σχετικά με το πολιτικό γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας, Παύλου Κουντουριώτη (1924-1926). Επίσης ιστορικές σημειώσεις, μαρτυρίες, άρθρα του Αποστολόπουλου για διάφορες πολιτικές προσωπικότητες και ιστορικά θέματα.
Εκτός από τις θέσεις στις οποίες υπηρέτησε, τα συναφή έγγραφα και την αλληλογραφία του με πολιτικά πρόσωπα της εποχής, στον φάκελο 3 εντοπίζονται επίσης επιστολές φίλων του στρατιωτών από το Μέτωπο και την Μικρά Ασία.

Στο υλικό για τον Θεόδωρο Ανδριόπουλο ή Θεοδωρόπουλο: επίταξη δωματίων αθηναϊκού σπιτιού για την προσωρινή εγκατάσταση προσφύγων (1924).

Στο υλικό για τον Ιωάννη Ανδριόπουλο ή Θεοδωρόπουλο: ποικίλα τεκμήρια ανάμεσα στα οποία λιθογραφημένη φωτογραφία του βασιλιά Κωνσταντίνου με αφιέρωση

1.1 Οικογένεια Αναστασιάδη

• Έγγραφα που αφορούν τον Ottone Fabbrichesi και τον γιο του Demetrio, συγγενείς της οικογένειας Αναστασιάδη: τρεις επιστολές της Societa Italiana di Previdenza e Beneficenza in Attica προς τον Ottone στην Αθήνα (1901), επιστολή από το ιταλικό Υπουργείο Εξωτερικών προς τον Ottone σχετικά με την ανακήρυξή του σε ιππότη της ιταλικού στέμματος (1901), διαβατήριο του Demetrio από το Γενικό Προξενείο της Ιταλίας στην Κωνσταντινούπολη (1910).
• Έγγραφα σχετικά με το αμπέλι του Δημήτριου Αναστασιάδη στον Μπουτζά (Βουτζά) Σμύρνης.
• Έγγραφα σχετικά με τον Σπύρο Αναστασιάδη και τα κληρονομικά του.
• Φωτογραφίες.
• Τραπεζικά βιβλιάρια.
• Διάφορα.

1.2 Οικογένεια Αμπατζή

• Πιστοποιητικό γεννήσεως και βαπτίσεως της Έλλης Αμπατζή, μητέρας της δωρήτριας (Κων/πολη, 1909).
• Είκοσι οικογενειακές φωτογραφίες (τέλη 19ου – αρχές 20ού αι.)
• Δώδεκα καρτ ποστάλ και δύο σελιδοδείκτες.
• Χειρόγραφο με συνταγές μαγειρικής (8 σελίδες).
• Φωτοτυπίες τριών σελίδων από το βιβλίο » των Γιώργου Πουλημένου και Αχιλλέα Χατζηκωνσταντίνου Η Προκυμαία της Σμύρνης. Ανιχνεύοντας ένα σύμβολο Προόδου και μεγαλείου (εκδόσεις Καπόν, 2018) με αναφορές στον αρχιτέκτονα Αντώνιο Πεζάρο, εκ μητρός προπάππου της δωρήτριας.
• Σημειώσεις της δωρήτριας με τη γραμμή συγγένειας από τον Αντώνιο Πεζάρο ως την ίδια.

Το αρχείο αποτελείται από έναν φάκελο που περιλαμβάνει αλληλογραφία, έγγραφα σχετικά με τις θέσεις στις οποίες ο Ανανιάδης υπηρέτησε ως στρατιωτικός δικαστικός, έγγραφα σχετικά με θέσεις που κατείχε σε διοικητικά συμβούλια, προσωπικά έγγραφα (οικονομικά, περιουσιακά) και φωτογραφίες.

Υποφάκελος 1.1 Αλληλογραφία

• Επιστολές του Ε. Ανανιάδη προς τη σύζυγό του από τη Στρέζοβα, από την Προύσα και από τη Ραιδεστό (1919-1922).
• Επιστολές και τηλεγραφήματα προς τον Ανανιάδη από συγγενείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, από συνεργάτες και φίλους (1901-1966).
• Καρτ ποστάλ προς το ζεύγος Ανανιάδη από συγγενείς στη Γαλλία, στην Ιταλία και στις ΗΠΑ.
• Επιστολόχαρτα και cartes de visite.

Υποφάκελος 1.2 Υπηρεσιακά

• Διαταγές στρατιάς Μικράς Ασίας (τίτλος του δημιουργού του αρχείου). Περιλαμβάνονται χειρόγραφα και δακτυλόγραφα αντίγραφα διαταγών του επιτελείου που αφορούν ζητήματα στρατιωτικής δικαιοσύνης (3/3/1921-1/9/1922).
• Έκτακτο στρατοδικείο Προύσας. Έγγραφα από την εκεί θητεία του Ανανιάδη ως προέδρου. Περιλαμβάνεται το ΦΕΚ προαγωγής του σε στρατιωτικό δικαστικό σύμβουλο α΄ τάξεως από β΄ τάξεως (31/12/1921) και το διάταγμα διορισμού του ως προέδρου του Δ΄ διαρκούς στρατοδικείου (24/5/1922).
• Φύλλο πορείας του Ανανιάδη από την Προύσα στη Ραιδεστό (Tekirdağ) της Ανατολικής Θράκης (2/9/1922, δύο αντίτυπα δακτυλόγραφα).
• Χειρόγραφες σημειώσεις ημερολογιακού χαρακτήρα από τις ημέρες της υποχώρησης από τη Μικρά Ασία (27/8-3/9/1922).

Υποφάκελος 1.3 Προσωπικά

• Περιουσιακά έγγραφα και σημειώσεις. «Απαιτήσεις», χρέη και πληρωμές, ακίνητη περιουσία, κληρονομικά.
• Συμβόλαια, πληρεξούσιο (Στρέζοβα και Καλάβρυτα). Ενοικιαστήριο για την κατοικία του Ανανιάδη στην Προύσα (6/7/1921).

Τα έγγραφα αποτελούνται από υπομνήματα, εκθέσεις πεπραγμένων, καταθέσεις αξιωματικών του στρατού που ανακρίθηκαν με σκοπό τη διευκρίνηση γεγονότων και τον καταλογισμό ευθυνών για τη δράση του ελληνικού στρατού στην τελευταία φάση της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Αναλυτικός κατάλογος εγγράφων:
1) Υπόμνημα (αντίγραφο) αρχηγού Επιτελείου Στρατιάς Μ. Ασίας (Ιούνιος 1922).
2) Β΄ Σώμα Στρατού, ΧΙΙΙ Μεραρχία, Διοικητής Μ. Καϊμπαλής (συν/χης) “Έκθεσις πεπραγμένων υπό της μεραρχίας κατά τας επιχειρήσεις από 13ης Αυγούστου μέχρι 20 ιδίου 1922”. Συνταχθείσα εν Κιρ Σεχήρ τη 8 Ιανουαρίου 1923.” [28 δακτυλογραφημένες σελίδες με χειρόγραφες διορθώσεις ή προσθήκες].
3) Σημεία και ερωτήματα προς διευλεύκανση που συνέταξε η Ανακριτική Επιτροπή Ελέγχου Δοσιλόγων Μ. Ασίας, στις συνεδριάσεις της 4ης-8ης Αυγούστου και 3ης-18ης Σεπτεμβρίου 1925, με βάση τις εκθέσεις πεπραγμένων του Κ. Ι. Μαζαράκη, των στρατηγών Τρικούπη, Δημαρά και του συνταγματάρχη Πλαστήρα.
4) Επιστολή και υπόμνημα υποστράτηγου Κ. Πάλλη προς την Α.Ε.Ε.Δ.Μ.Α. (Αθήνα, 2 Μαρτίου 1926). [3+12 σελίδες].
5) Έγγραφη κατάθεση του εν αποστρατεία συνταγματάρχη της Επιμελητείας Παναγιώτη Πετρίτη σε ερωτήματα που του υπεβλήθησαν από τα μέλη της Α.Ε.Ε.Δ.Μ.Α. (Αθήνα, 11 Μαρτίου 1926).
6) Γνώμη του υποστράτηγου Ι. Νεγρεπόντη για τη δράση του στρατηγού Ν.Τρικούπη (συνεδρίαση Ανακριτικής Επιτροπής 22/4/1926).
7) Έκθεση εξετάσεως μάρτυρος Παράσχου Μελισηνού, αντι/χη Πυροβολικού (Μάρτιος 1926).
8) “Κατάστασις γενική εμφαίνουσα τα ονόματα (332) των εξ αιχμαλωσίας επανελθόντων αξιωματικών απάντων των όπλων και σωμάτων ως και διευθύνσεις αυτών”. (χ.χ)

1.1 Αλληλογραφία Σωτήρη Αναγνωστόπουλου
Αλληλογραφία με «Χλόη» (1920).
Φιλική αλληλογραφία, επιστολές προς Σωτήρη Αναγνωστόπουλο (192, 1937). Περιλαμβάνεται μια καρτ ποστάλ από τα Τρίκαλα.
Οικογενειακή αλληλογραφία, επιστολές από τους αδελφούς του Νικόλαο και Γιώργο, από την πεθερά και από τον πεθερό του (1922-1937). Περιλαμβάνονται δύο καρτ ποστάλ από τη Θεσσαλονίκη και από τα Μέθανα.
1.2 Αλληλογραφία Φωφώς Αναγνωστοπούλου
Επιστολές Σωτήρη Αναγνωστόπουλου προς τη Φωφώ (1921, 1922, 1924, 1935-1938). Περιλαμβάνεται και φωτογραφία του στη Θεσσαλονίκη (24/10/1922).
Διάφοροι επιστολογράφοι (1921-1938).
1.3 Ποικίλα

Από το μεγάλο αρχείο της οικογένειας Αμπελά-Τερέντσιο, ο φάκελος 24 αφορά τον Δημήτριο Αμπελά και περιλαμβάνει προσωπική και οικογενειακή αλληλογραφία από την περίοδο της στρατιωτικής υπηρεσίας του, μεταξύ άλλων και από το μέτωπο της Μικράς Ασίας.
Επίσης, στον υποφάκελο 24.8 περιλαμβάνονται:

• Τεκμήρια και αντίγραφα τεκμηρίων (συχνά με το χέρι του Τιμ. Αμπελά, 1914-1923) από τη σταδιοδρομία του Δ. Αμπελά στο στρατό και κυρίως από την διεκδίκηση της αποκατάστασης της αρχαιότητάς του και της άρσης των συνεπειών προηγούμενης (1920) καταδίκης του από το στρατοδικείο (1922).
• Φύλλα πορείας (1913).
• Διαταγές που απευθύνονται στην IV μεραρχία πεζικού (1918) και σε στρατιωτικές μονάδες του μικρασιατικού μετώπου (1921-1922).
• Διαταγές προς τον Δ. Αμπελά (1918), υποβολή παρακλήσεων (1922).
• Ημερήσιες διαταγές με εύφημες μνείες του Δ. Αμπελά (1921-1922).
• Πρωτόκολλα παράδοσης και παραλαβής υλικού, αρχείων κ.λπ. (1913-1920).
• Αποδείξεις παραλαβής ή προμήθειας στρατιωτικής ένδυσης και εξοπλισμού (1913-1921).

Οικογενειακή αλληλογραφία και αλληλογραφία του Ιπποκράτη Αμπατζή με τους Χασάν Βέη Σουρουρζαδέ, Αλή Σουρουρζαδέ, Χαμίτ μπέη Σουρουρζαδέ και Αλή Ταϊσκουζαδέ. Στην αλληλoγραφία τoυ Iππoκράτη Αμπατζή με τoν Τoύρκo φίλo τoυ Χασάv Βέη Σoυρoυρζαδέ πoυ ζει στα Χαvιά παρουσιάζονται τα σύνθετα ζητήματα της ανταλλαγής πληθυσμών που επέβαλλε η Συνθήκη της Λωζάννης, όπως η αλλαγή υπηκοότητας στην οποία αναγκάζεται ο Αμπατζής, η τύχη των κτημάτων που άφησαν πίσω τους οι ανταλλάξιμοι, οι προσπάθειες εξαίρεσης από την ανταλλαγή Τούρκων που ζούσαν χρόνια στην Κρήτη (όπως ο θείος του Χασάν Σουρουρζαδέ, Νεσιμή βέης), κ.λπ..

Επιστολές του Σταύρου Καραμάνου από τη Μυτιλήνη στην κόρη τους Μαρία που αφορούν οικογενειακά νέα, την αποστολή τροφίμων κ.λπ.

Χειρόγραφα και δακτυλόγραφα λογοτεχνικών έργων, μεταφράσεων και μελετών του Άρη Αλεξάνδρου, συμφωνητικά και άλλα τεκμήρια σχετικά με τις εκδόσεις έργων του και με μεταφράσεις τους σε ξένες γλώσσες. Αλληλογραφία του Άρη Αλεξάνδρου με την Καίτη Δρόσου και με την αδελφή της, Αύρα, αλληλογραφία του με εκδότες, μεταφραστές, κριτικούς, ομότεχνους και φίλους. Αλληλογραφία της Καίτης Δρόσου με μεταφραστές, εκδότες, μελετητές του έργου του Αλεξάνδρου και με άλλα πρόσωπα. Προσωπικά τους τεκμήρια, κυρίως από την επαγγελματική απα-σχόληση του Αλεξάνδρου στην Γαλλία. Ποικίλα τεκ-μήρια και προσωπικά αντικείμενα. Αναμνηστικά άλλων λογοτεχνών. Μελέτες, κριτικές και μεταφράσεις έργων του (έντυπα και αποκόμματα), αφιερώματα στον συγγραφέα, παραστάσεις και συναυλίες με έργα του. Ποίηση και άλλα δημοσιεύματατης Καίτης Δρόσου, κριτικές για το έργο της, εκδόσεις λογοτεχνικών έργων του πατέρα της, Άγγελου Δρόσου, δημοσιεύματα που αφορούν τον Γ. Ρίτσο, τον Η. Έρεμπουργκ και άλλους συγγραφείς. Εκδόσεις έργων του Α. Αλεξάνδρου και της Κ. Δρόσου, βιβλία από τη βιβλιοθήκη τους, ηχογραφήσεις μουσικής από τον Α. Αλεξάνδρου.
.

Η Καίτη Δρόσου είχε γεννηθεί στη Σμύρνη. Στο αρχείο περιλαμβάνονται: πιστοποιητικό βαπτίσεως της Καίτης Δρόσου (Σμύρνη, 20.7.1922), ένορκη βεβαίωση μαρτύρων σχετικά με την περιουσία της Άννας Γεωργίου Αργυροπούλου (το γένος Αλεξίου Λεοντσίνη) στον Βουρνόβα Σμύρνης (1925) και το βιβλίο του πατέρα της Άγγελου Δρόσου, "Ανάμεσα στους πεθαμένους" (1933, επανέκδοση 2005) που αναφέρεται στην μικρασιατική καταστροφή.

Επιστολές προς τον Π. Αλεξάκο στη Μικρασία 1921-1922 (7 επιστολές), προαγωγές (εκθέσεις και απόσπασμα προαγωγής 1921), στρατολογικό μητρώο, βεβαίωση υπηρεσίας (1921), στρατιωτική έκθεση γεγονότων (1921, 2 σελίδες), εφημερίδα Λακωνία (ένα φύλλο, 1921).

Ευχαριστήριες επιστολές διαφόρων νομαρχιών, δήμων, κοινοτήτων, συλλόγων και αδελφοτήτων, κυρίως της Μακεδονίας, και συστατικές του υπουργείου Εξωτερικών προς τη βρετανίδα Mary Hunter και τον Φώτιο Πουλιέζο για τη διοργάνωση φιλανθρωπικών εκδηλώσεων προς ανακούφιση των ορφανών και των απόρων οικογενειών, για τις διαλέξεις, την περίθαλψη και γενικότερα την εμψύχωση των ελλήνων στρατιωτών στο μέτωπο κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία. Περιλαμβάνονται φωτογραφίες των Hunter και Πουλιέζου, διαβατήρια και ένα έντυπο λεύκωμα για τη δράση της Hunter στο Μικρασιατικό Μέτωπο (1922).

Δακτυλόγραφη καταγραφή της ιστορίας του 4ου Συντάγματος Αρχιπελάγους, σελίδες 1 έως 12. Το πρώτο μέρος αφορά τη δράση του συντάγματος στο Μακεδονικό Μέτωπο την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 1916 και Ιουνίου 1919 (λείπει η σελίδα 6, όπου πιθανότατα περιγράφεται η δράση της μονάδας στη μάχη του Σκρα στις 6/29 Μαΐου 1918). Το δεύτερο μέρος αφορά τη συμμετοχή στη Μικρασιατική Εκστρατεία από τον Ιούνιο του 1919. Το δακτυλόγραφο τελειώνει με την κατάληψη του Εσκί Σεχίρ (Δορυλαίου) στις 8-9 Ιουλίου του 1921 από τον ελληνικό στρατό. Περιλαμβάνεται επίσης χειρόγραφο αντίγραφο αποσπάσματος της ημερησίας διαταγής του 4ου Συντάγματος Αρχιπελάγους (26/9/1918), όπου προτείνεται η παρασημοφόρηση 16 αξιωματικών για τη συμβολή τους στην επιτυχή πορεία της μονάδας, η οποία διήνυσε απόσταση 170 χιλιομέτρων μέσα σε επτά ημέρες χωρίς μεταγωγικά μέσα.