Αρχείο A.E. 297 - Παπαδοπούλου, Άννα

Η Άννα Μελά-Παπαδοπούλου γεννήθηκε το 1871 στη Μασσαλία. Ήταν το τέταρτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας Μελά, αριστοκρατικής οικογένειας της Ηπείρου. Ήταν αδελφή του μακεδονομάχου Παύλου Μελά και κόρη του Μιχαήλ Μελά ο οποίος ήταν άνθρωπος με έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα και αγάπη προς τις τέχνες και τα γράμματα. O πατέρας της διετέλεσε πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και βουλευτής με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη. Την περίοδο 1891-1894 εκλέχτηκε δήμαρχος Αθηνών.
Η ίδια ήταν πνεύμα ανήσυχο με καλλιτεχνικές ευαισθησίες. Μορφώθηκε κατ΄ οίκον και υπήρξε ερασιτέχνιδα ζωγράφος. Σε ηλικία 19 ετών παντρεύτηκε τον Απόστολο Παπαδόπουλο γνωστό γαιοκτήμονα της Βόρειας Εύβοιας επιθυμώντας να ξεφύγει από τον αυταρχικό έλεγχο της μητέρας της. Μετά τον γάμο εγκαταστάθηκε στις Ροβιές Ευβοίας.
Η Άννα Παπαδοπούλου μετά τον θάνατο του αδελφού της Παύλου Μελά, αποφάσισε να καταταγεί ως εθελόντρια νοσοκόμα στους Βαλκανικούς Πολέμους. Εκτός από τους Βαλκανικούς (1912-1913), πήρε μέρος, διορισμένη από το υπουργείο Στρατιωτικών ως αδελφή νοσοκόμα, με το βαθμό της υπολοχαγού, στον Βορειοπειρωτικό Αγώνα του 1914, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στην Μικρασιατική Εκστρατεία. Η δράση της δεν περιορίστηκε μόνο στην περίθαλψη των τραυματιών του πολέμου. Παράλληλα προσπαθούσε να ασκεί πολιτική επιρροή.Υπήρξε προσωπική φίλη του στρατηγού Νικόλαου Πλαστήρα, είχε πολύ καλές σχέσεις με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και άλλους πολιτικούς και στρατιωτικούς.
Το 1914 αρρώστησε σοβαρά απο τύφο ή χολέρα. Κατάφερε να αναρρώσει και να λάβει μέρος στην Μικρασιατική Εκστρατεία ιδρύοντας την οργάνωση «Μάννα του Στρατιώτη», όνομα με το οποίο έμεινε και η ίδια γνωστή. Το 1921 κατηγορήθηκε για προπαγάνδα υπέρ του Βενιζέλου με πρόσχημα την φράση του τελευταίου «Θαρσείν χρη», η οποία αναγραφόταν στις φωτογραφίες της που έδινε στους τραυματισμένους στρατιώτες.
Μετά την αποπομπή της από το Μικρασιατικό Μέτωπο γύρισε στις Ροβιές, γεγονός που το θεώρησε ως «εξορία» και δεν σταμάτησε ποτέ να ζητά εναγωνίως, μέσω της αλληλογραφίας της με πολιτικά, στρατιωτικά και θρησκευτικά πρόσωπα της εποχής, την επάνοδό της στο Μέτωπο. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ασχολήθηκε με την περίθαλψη των προσφύγων και από το 1923 δραστηριοποιήθηκε έντονα για την δημιουργία σανατορίου με σκοπό την καταπολέμηση της φυματίωσης. Το σανατόριο, το οποίο χτίστηκε στην Κορφοξυλιά, στα Μαγούλιανα Γορτυνίας κοντά στην Βυτίνα, άρχισε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 1930.
Η Άννα Μελά Παπαδοπούλου τιμήθηκε με 12 παράσημα και ήταν από τις λίγες γυναίκες που παρασημοφορήθηκαν το 1914 με τον Σταυρό του Σωτήρος. Ίδρυσε πολλά κοινωφελή σωματεία και συνέβαλε στην ίδρυση της Πολυκλινικής Αθηνών. Πέθανε από φυματίωση το 1938 στην Αθήνα και θάφτηκε στις Ροβιές της Εύβοιας. Το 1938 έπαυσε να λειτουργεί και το σανατόριο που ίδρυσε.
[Πηγές : Σταυρίδης Αντώνης, Άννα Παπαδοπούλου Μελά, Εκεί που δεν πεθαίνουν οι άνθρωποι, εκδόσεις Μίλητος, Αθήνα 2007. Υλικό του αρχείου.]