Showing 62 results

Οι 7000 περίπου φωτογραφίες της συλλογής, αποτυπώνουν τον χώρο της Μικράς Ασίας πριν τον εκπατρισμό, εικόνες της κοινωνικής και καθημερινής ζωής των εκεί ελληνικών κοινοτήτων από το τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνα έως το 1922. Μετά την ιστορική αυτή τομή, ο τόπος αλλά και η θεματολογία αλλάζουν. Κυριαρχούν, πλέον οι εικόνες της προσφυγικής εγκατάστασης στην Ελλάδα.

Το αρχείο περιέχει τεκμήρια σχετικά με την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας στον απόηχο της Μικρασιατικής Καταστροφής και τις επακόλουθες διαπραγματεύσεις για τη σύναψη των προσφυγικών ομολογιακών δανείων, τον διακανονισμό των πολεμικών χρεών, την αποκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων, τη νομισματική σταθεροποίηση της χώρας και την ίδρυση θεσμών, όπως το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων, η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) και η Τράπεζα της Ελλάδος. Ακόμη, περιέχει έγγραφα σχετικά με τη διαχείριση των ανταλλάξιμων κτημάτων μουσουλμάνων και τις δαπάνες για την περίθαλψη και την εγκατάσταση προσφύγων στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο. Μεταξύ άλλων, το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία του Ε. Τσουδερού και των Ελλήνων διαπραγματευτών με την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) και ξένες τράπεζες, τα Πρωτόκολλα της Γενεύης (1923-1927), υπομνήματα, εκθέσεις, έρευνες και πρακτικά συνεδριάσεων της Οικονομικής Επιτροπής της ΚτΕ, αναφορές της ΕΑΠ που παρέχουν στατιστικά δεδομένα, τη νομοθεσία που διέπει την οικονομική ενίσχυση προσφύγων (αγροτών, μικροεπαγγελματιών και συνεταιρισμών μικρών βιομηχανιών και χειροτεχνιών), καθώς και άρθρα του Ε. Τσουδερού σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες.

Η θεματική ενότητα περιλαμβάνει την υποσειρά A5S1Y6 (φάκελοι: A5S1Y6F1-F6) με τεκμήρια σχετικά με την οικονομική σταθεροποίηση και την αποκατάσταση των προσφύγων και τη διαχείριση των κτημάτων των Ανταλλαγέντων Μουσουλμάνων. Περιλαμβάνει επίσης, φακέλους (A5S1Y4F10, F40, F46, A5S1Y5F3, A5S1Y8F4, F7, F10-11, F13, F21, F26-F27 και A5S3Y2F1, F3) με τεκμήρια που αφορούν τα προσφυγικά δάνεια και τις δαπάνες για την αποκατάσταση αγροτών και αστών προσφύγων, την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων, το αναγκαστικό δάνειο του 1922 και εισηγητικές εκθέσεις και νομοσχέδια για την απαλλοτρίωση αγροτικών και αστικών κτημάτων της Δυτικής Θράκης και την οικονομική ενίσχυση των προσφύγων. Το αρχείο περιλαμβάνει χειρόγραφα και δακτυλογραφημένα έγγραφα και σημειώσεις, υπομνήματα, εκθέσεις, μελέτες και δημοσιεύματα τύπου.

O φάκελος 1 υποφάκελος 9 του αρχείου περιέχει αποσπάσματα από εκθέσεις πεπραγμένων στρατιωτικών μονάδων από το μέτωπο της Μικράς Ασίας, καθώς και τις καταθέσεις ανωτέρων αξιωματικών κατά την εκδίκαση της ευθύνης διοικητών στρατιωτικών μονάδων κατά την υποχώρηση στη Μικρά Ασία.
Ο φάκελος 1 υποφάκελος 16 περιέχει σημειώματα και επιστολές σχετικά με τις ανταλλάξιμες περιουσίες Ελλήνων και Μουσουλμάνων.

• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές
• Περί ανεγερθέντων και υπό ανέγερση προσφυγικών συνοικισμών και έργων κοινής ωφελείας
• Αποκατάσταση προσφύγων. Προσφυγικός συνοικισμός. Παραγκούχοι Ιωαννίνων (ονομαστικές καταστάσεις, αιτήσεις μεταφοράς παραπηγμάτων, περί άρσεως προσφυγικών παραγκών)
• Εγγραφή στο Μητρώο προσφύγων
• Στατιστικοί πίνακες-Δελτία απογραφής προσφύγων
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Περί καταρτισμού αγροτικού μητρώου δικαιούχων προσφύγων ανταλλαξίμων αγροτών
• Περί ανεγέρσεως συνοικισμού προσφύγων στην Ήπειρο στα Ιωάννινα σε Ανατολή και Μπάφρα, στο Δήμο Πωγωνίου σε Χρυσοράχη (Ζαγόριανη), Δελβινάκι και Κόνιτσα, στην Θεσπρωτία σε Ηγουμενίτσα, Παραμυθιά, Μαργαρίτι και Φιλιάτες, στην Φιλιππιάδα, στην Πρέβεζα στο Κάστρο Αγίου Ανδρέα και Σινώπη, στην Πάργα, στην Άρτα και στην Αμφιλοχία.
• Παροχή βοηθημάτων και επιδομάτων σε πρόσφυγες
• Έρανοι και δωρεές υπέρ προσφύγων
• Επισιτισμός
• Αντιμετώπιση εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, 1930.

Φ. 45: Ονομαστικές καταστάσεις των προσφυγικών οικογενειών των χωριών Κοτζά Ματλή, Καρατζιλάρ, Οκιούζοβα, Καλιομπάση, Ισακλάρ, Γούλες, Χάδοβον, Γιανουσλού, Σαρινχαλάρ Ν. Κοζάνης.
Φ. 47: Ονομαστικές καταστάσεις πληρωμής επιδόματος σε ανταλλάξιμους πρόσφυγες.
Φ. 48: Υπόθεση κτηματικών διαφορών μεταξύ προσφύγων και γηγενών Κατράνιτσας.
Φ. 49: Υπόθεση κτηματικών διαφορών μεταξύ γηγενών και προσφύγων Περδίκα Πτολεμαΐδας. Υπόθεση ανταλλαξίμων Μουσουλμάνων Περδίκα, που επικαλούνται σερβική ιθαγένεια.
Φ. 87: Εγκύκλιοι για την απαγόρευση μετακίνησης προσφύγων.
Φ. 88: Αναφορά σχετικά με απεργία προσφύγων.
Φ. 101: Πίνακας διαθέσιμων κοινοχρήστων γαιών προς διανομή στους πρόσφυγες στην κοινότητα Αναρράχης.
Φ. 128: Άδεια αναχώρησης σε πρόσφυγα.
Φ. 129: Αιτήσεις προσφύγων ομογενών από τη Ρωσία για την εγγραφή τους στα μητρώα αρρένων.
Φ. 173: Αιτήσεις προσφύγων ομογενών από τη Ρωσία για την εγγραφή τους στα μητρώα αρρένων.
Φ. 177: Αιτήσεις κατοίκων του Νεστημίου Ανασελίτσης προς τον Νομάρχη Κοζάνης, σχετικά με εκτάσεις που τους πήραν οι πρόσφυγες.

Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αναφέρεται στην ίδρυση σωματείων προσφυγικού χαρακτήρα, όπως ακριβώς διαπιστώνεται και από τις επωνυμίες τους. Περιλαμβάνονται πρακτικά ίδρυσης σωματείων και καταστατικά τους. Συχνά εμπεριέχονται εφημερίδες/ αποκόμματα εφημερίδων με τη δημοσίευση της ίδρυσης των σωματείων.

• Πιστοποιητικά γεννήσεως, γάμου, βαπτίσεως, θανάτου, ληξιαρχείου της Κοινότητας Φιλίππων (1925-1955)
• Έγγραφα Τ.Ε.Α. (1922-1954)

Ο φάκελος περιέχει :
• Αλληλογραφία με Κοινότητες Ν. Καβάλας, τοπικές Εκτιμητικές Επιτροπές και αστυνομικές αρχές για καθεστώς ακινήτων,
• Έγγραφα για χορήγηση οικημάτων, εκτέλεση εργασιών σε προσφυγικούς συνοικισμούς, παροχή βοήθειας σε πρόσφυγες, παραχωρητήρια αγρών και οικιών σε πρόσφυγες.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Απόδειξη Αγροτικής Τράπεζας για εξόφληση χρέους πρόσφυγα προς την ΑΤΕ
• Πρόσκληση γάμου στην Κωνσταντινούπολη
Προσφυγικό οικογενειακό βιβλιάριο εποικισμού (κοινότητας Ερεντί Νέστου)
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν πρόσφυγες από Ανατολική Θράκη και Πόντο

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πρωτόκολλα Εκτίμησης και παράδοσης οικήματος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
• Απόφαση διανομής του συνοικισμού από το Γραφείο Γεωργικής Περιφέρειας Καβάλας
• Κτηματολογικό πίνακα διανομής του αγροκτήματος Λεύκης
• Πίνακα δικαιούχων οικοπέδων, με θέση εγκατάστασης και τόπο καταγωγής
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Τοποθεσία και προσφυγικό συνοικισμό Λεύκης
• Προσφυγικές οικογένειες

Ευρωπαϊκός Πόλεμος (1914-1919), Ζητήματα Entente και Εθνικού Διχασμού (1915-1920), Διωγμοί - Μικρασιάτες πρόσφυγες (1914-19)

Έγγραφα (επιστολές, σημειώματα, αποφάσεις κ.ά) που αποστέλλονταν στο υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση διεκπεραίωσης ποικίλων θεμάτων, Βασιλικά Διατάγματα, Χειρόγραφα σημειώματα, Πράξεις του Υπουργικού Συμβουλίου, Νόμοι, Πρωτόκολλα ορκωμοσίας κυβερνήσεων κ.ά)

H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Φάκελοι 1-2
Αλληλογραφία, σχέδια νόμου και υπομνήματα των περιόδων κατά τις οποίες διετέλεσε βουλευτής και γερουσιαστής Κοζάνης και Γενικός Διοικητής Θράκης.

Ο φάκελος 4 του αρχείου περιέχει χαρτώο υλικό αναφορικά με την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Πρόκειται για:
• έγγραφα και επιστολές σχετικά με τις αποζημιώσεις των Ελλήνων υπηκόων και τη διαχείριση των ανταλλάξιμων περιουσιών
• Έκθεση Πεπραγμένων της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων στη Μακεδονία - Θράκη.
• Σχέδια νόμων, υπομνήματα, σημειώσεις και αλληλογραφία περί ανταλλαξίμων προσφύγων και ευρύτερα του προσφυγικού ζητήματος.
• Ομιλίες και συνεντεύξεις του πρωθυπουργού Παναγή Τσαλδάρη και του υπουργού Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως Μιχαήλ Κύρκου.
• Πρακτικά της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών σχετικά με την έκδοση του δεύτερου προσφυγικού δανείου (1927).

Το αρχείο περιλαμβάνει:
Πρακτικά Δ.Σ., Ετήσιοι απολογισμοί, Εγκύκλιες Διαταγές, Γενικές Διαταγές,
Ειδικότερα, τεκμήρια που σχετίζονται με την αποκατάσταση προσφύγων περιέχονται στις σειρές και υποσειρές εγγράφων Υποκαταστημάτων, Επιτροπών Αποκαταστάσεως Προσφύγων και Γραφείων Εισπράξεως Χρεών Προσφύγων, που περιλαμβάνουν βιβλία εγγραφών υποχρεώσεων αγροτών και αστών προσφύγων, καθολικά, ημερολόγια διαφόρων πράξεων, ονομαστικούς καταλόγους δικαιούχων προσφύγων, εκτιμητήρια ακινήτων συνοικισμών, πρακτικά Τοπικών Επιτροπών Στεγάσεως, καταστάσεις οφειλών, πρωτόκολλα εκτιμήσεως και παραδόσεως οικημάτων συνοικισμών.

Τεκμήρια πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή:
Οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας στην Τσεντώ, απολυτήριο από τη Μεγάλη του Γένους Σχολής, ενδεικτικό από την Πατριαρχική Κεντρική Εκπαιδευτική Επιτροπή, απολυτήριο από τον οθωμανικό στρατό, συμβόλαιο δασκάλου στις Μέτρες, βεβαίωση φοίτησης στη Νομική Σχολή της Κωνσταντινούπολης, προσωπική αλληλογραφία, προσωπικά σημειωματάρια και οικογενειακές φωτογραφίες.

Τεκμήρια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, κατά τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης:
προσφυγικό οικογενειακό βιβλιάριο, έγγραφα της ΕΑΠ και της Εκτιμητικής Επιτροπής του Υπουργείου Γεωργίας, συναλλαγές με τις Τράπεζες σχετικές με τη χορήγηση προσφυγικών δανείων, πιστοποιητικά Δήμου Ξάνθης, άδειες ασκήσεως επιτηδεύματος, πτυχίο Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ταυτότητα δικηγόρου, φωτογραφίες και λίγα φύλλα προσφυγικού Τύπου.

Ονομαστικός Κατάλογος:
«Προϊστάμενοι Γραφείων Εποικισμού Μακεδονίας»
Δελτία:
«Αναλυτική κατάστασις εμφαίνουσα τα ονόματα των συνοικισμών με τας εν εκάστω εγκαταστημένας ή μετακινουμένας προσφυγικάς οικογένειας και άτομα και τας προελεύσεις αυτών:

1. Αξιουπόλεως (Κιλκίς)
2. Βεροίας
3. Γιαννιτσών
4. Δράμας
5. Εδέσσης
6. Εορδαίας (Πτολεμαίδας)
7. Θεσσαλονίκης
8. Καβάλας
9. Καστοριάς
10. Κιλκίς
11. Κοζάνης
12. Λαγκαδά
13. Πιερίας (Κατερίνης)
14. Σερρών
15. Σιντικής (Σιδηροκάστρου)
16. Φλωρίνης
17. Χαλκιδικής.

4 βιβλία σπιράλ Πρωτοκόλλων των συνοικισμών Κατερίνης , Παληονελλήνης (Τόχοβας-Τριλόφου) και Σφενδάμης στα οποία γίνεται εκτίμηση της αξίας και παραχώρηση κατοικιών σε πρόσφυγες. Στην οπίσθια όψη υπάρχει στο επάνω μέρος φωτογραφία της οικίας και στο κάτω σκαρίφημα της οικίας και του οικοπέδου σε κλίμακα 1:500. Σε αρκετά υπάρχουν φωτογραφίες και σε όλα σκαριφήματα.
Επίσης, περιλαμβάνεται και 1 βιβλίο Ευρετήριο Πρωτοκόλλων Επιτροπής Αποκαταστάσεως που περιέχει αλφαβητικό πίνακα αποκατασταθέντων οικοπεδικώς προσφύγων από τον ΕΑΠ στον συνοικισμό Κατερίνης με τον αντίστοιχο αριθμό του πρωτοκόλλου παραχώρησης.

Πωλητήριον οικοπέδου αριθ. 5743 του 1928, έγγραφα Ε.Α.Π. 1928-1929, Υπεύθυνη Δήλωση, Πρωτόκολλο Καταλήψεως

1. Ονομαστικός πίναξ των εγγεγραμμένων προσφύγων εις τα ειδικά προσφυγικά μητρώα της κοινότητος Κοκκαρίου καταρτισθείς τη 24η Ιουνίου 1928 (στήλες: Ονοματεπώνυμον, πατρώνυμον, έτος γεννήσεως, τόπος καταγωγής, Παρατηρήσεις) [4 σελίδες]
2. Νομαρχία Σάμου, Γραφείον Προνοίας και Δημ. Αντιλήψεως, Πίναξ εμφαίνων τους μετά τον Αύγουστον του 1922 προσφυγόντας εν τω Νομώ Σάμου, δήμω Κοκκαρίου και τα ληφθέντα υπέρ αυτών μέτρα [2 σελίδες]

Στο τετράδιο είναι καταγεγραμμένες αναμνήσεις - μαρτυρία για τη δημιουργία του προσφυγικού οικισμού, την προέλευση και εγκατάσταση των κατοίκων και τη ζωή του χωριού.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα Παμπροσφυγικής Ομοσπονδίας
• Έγγραφα ανταλλαγής περιουσιών του Υπουργείου Γεωργίας
• Έγγραφα της Ένωσης Εφέδρων Μικράς Ασίας και Θράκης
• Δηλώσεις εκκαθάρισης Μικτής Επιτροπής

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Διοριστήριο δασκάλου Εξαστέρου Σηλυβρίας Αν. Θράκης (1919)
• Δήλωση Εκκαθαρίσεως περιουσίας (1925)
• Πράξεις Εκτιμητικών Επιτροπών (1925-1927)
• Υπεύθυνες δηλώσεις αστικής αποκατάστασης, μη αγροτικής αποκατάστασης (1924-1936)

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Υπεύθυνη δήλωση αρχηγού αγροτικής οικογένειας του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας- συνοικισμού Λεκάνης (Μουντζίνου)
• Αποδείξεις είσπραξης για αγορά ομολογιών της Αγροτικής Τράπεζας - Γραφείο Χρεών Προσφύγων
• Δήλωση εκκαθάρισης περιουσίας πρόσφυγος της Μικτής Επιτροπής επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών
• Πράξη Εκτιμητικής Επιτροπής Κοινότητος Άνω Νεοχωρίου Επαρχίας Κυζίκου του Υπουργείου Γεωργίας- Γεν. Διεύθυνση Ανταλλαγής, Μουντζίνος
Πρωτόκολλο εκτίμησης και παράδοσης οικήματος από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων- Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας

Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Στρατιώτες στο Μικρασιατικό Μέτωπο
• Μέλη του "Συνδέσμου Αρτακηνών Καβάλας "Ο Κύζικος"
• Αρτακηνούς στην Καβάλα
• Φωτογραφίες οικογενειακές, εκδρομών, διασκεδάσεων κ.λπ.

• Προσφυγικό βιβλιάριο του 1929 και συνοδεύεται από έγγραφο παραχώρησης κατοικίας του 1932
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν προσφυγικούς συνοικισμούς του νομού Καβάλας καθώς και τη ζωή των κατοίκων σε αυτούς

1. Τηλεγραφήματα
2. Αλληλογραφία

Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.

Τα έγγραφα του αρχείου περιλαμβάνουν ένα μείγμα επαγγελματικών και προσωπικών εγγράφων. Η σειρά ΙΙΙ (κυτία 13-15) περιέχει αναφορές, αλληλογραφία και έγγραφα σχετικά με την κατάσταση των προσφύγων, την αγροτική και αστική αποκατάσταση και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων, της Ελληνικής Κυβέρνησης και της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη το 1927.

Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τη Σμύρνη, τον εποικισμό, και την ανταλλαγή πληθυσμών

Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τα εξής θέματα:

• Ευρωπαϊκός Πόλεμος (1914-1919)
• Ζητήματα Entente και Εθνικού Διχασμού (1915-1920)
• Διωγμοί - Μικρασιάτες πρόσφυγες (1914-19)

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία, διοικητικά έγγραφα, κείμενα, διαλέξεις στην Βουλή και αγορεύσεις του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής Μιχάλη Κύρκου σχετικά με την αποκατάσταση των προσφύγων. Επίσης εισερχόμενες επιστολές προσφυγικών σωματείων και συλλόγων προς τον υπουργό. Αρχείο αποκομμάτων ημερήσιου τύπου από τις δραστηριότητες του Υπουργού και την σπάνια εφημερίδα Εφημερίς των προσφύγων (Θεσσαλονίκη 1923-1924) της οποίας ο Μ. Κύρκος υπήρξε εκδότης. Ελάχιστες φωτογραφίες από εγκαίνια προσφυγικών συνοικισμών.

Κρατικό Αρχείο του Ντονιέσκ:
• Εντολές της Δημάρχου Μαριούπολης προς τους κατοίκους ( 1866-1911).
• Η πείνα στα Ελληνικά χωριά 1921-1922.
• Στατιστικά στοιχεία 19 περιόδου 1920-1923.
• Η Παιδαγωγική Ακαδημία της Μαριούπολης
• Τα ελληνικά σχολεία και η αντίδραση των Ελλήνων στη διδασκαλία της ελληνικής.
• Θέατρο-Μουσείο και εφημερίδες της Μαριούπολης.
• Διώξεις αγροτών από το Ντοκουλά.
• Δράση Επιτροπών Μειονοτήτων στην Μαριούπολη και το Ντονέσκ.
• Ελληνικές εκκλησίες 1921-1930.

Κρατικό Αρχείο Οδησσού:
• Η εκπαίδευση των Ελλήνων στην Οδησσό στην εμπορική σχολή του Λιτσέι του Ρισελιέ και στο Παρθεναγωγείο, το πρόγραμμα της διδασκαλίας, τα ονόματα και η εκπαίδευση των δασκάλων.
• Η μετανάστευση των Ελλήνων στις περιοχές της Οδησσού της Μαριούπολης και της Κριμαίας.
• Πληροφορίες για το προσωπικό του στρατιωτικού σώματος των Ελλήνων της Μπαλακλάβας.
• Η δράση των Ελληνικών Σωμάτων της Οδησσού , της Μαριούπολης, του Ροστοβ να Ντενώ, του Βατούμ και της Κριμαίας ( 1870-1920) και η αλληλογραφία τους με το Ελληνικό Προξενείο στην Οδησσό, και τη βασιλική οικογένεια.
• Αποστολή οικονομικής βοήθειας στον Πόντο (1918).

Κρατικό Ιστορικό Αρχείο Ουκρανίας και Κεντρικό Κρατικό Αρχείο Ανωτέρων Οργάνων Εξουσίας Κιέβου.
• Εκλογές (Ελλήνων) στα Σοβιέτ.
• Στοιχεία για τους Συλλόγους που υπήρχαν στην Μαριούπολη στα τέλη του 19ου αι. στις αρχές του 20ου αι.

Κεντρικό Κρατικό Αρχείο Ανωτέρων Οργάνων Εξουσίας Κιέβου
• Έγγραφα της Επιτροπής Εθνικών Μειονοτήτων 1924-1936.

Κεντρικό Κρατικό Αρχείο της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας

• Μετανάστευση των Ελλήνων στην Κριμαία έως το 1901.
• Ελληνικές εκκλησίες χερσονήσου 1861-1914.
• Δράση του Ελληνικού Κοινωφελούς Οργανισμού στη Θεοδοσία ( 1914-1916).
• Υλικό από την Επιτροπή Εθνικών Μειονοτήτων Κριμαίας
• Στατιστικές για τους Ελληνικούς πληθυσμούς.

Κρατικό Αρχείο της Γεωργίας

• Αναφορά του Επιθεωρητή Εκπαίδευσης της περιοχής της Τιφλίδας προς το Διοικητή του Καυκάσου για τη διδασκαλία των ελληνικών στο χωριό Σάντα της Τσάλκας (1906).
• Αναφορά του Περιφερειακού Διοικητή της Τιφλίδας προς τις κεντρικές αρχές του Καυκάσου για την κατάσταση που επικρατεί στο χωριό Ιραγκά , όπου εγκαταστάθηκαν πολλοί Έλληνες ( 1895).
• Αναφορά της Διοίκησης Ελληνικού Φιλανθρωπικού Σωματείου προς το Διευθυντή Εκπαίδευσης στο Κυβερνείο της Τιφλίδας (1913).

Κρατικό Αρχείο της Σταυρούπολης (Ρωσία)

• Αναφορές Επιτροπών Ποντίων Προσφύγων προς των Διοικητή του Καυκάσου σχετικά με την εγκατάσταση τους στην περιοχή (1864-1914).
• Απογραφές πληθυσμού προσφυγικών οικισμών.
• Τοπικές αναφορές σχετικά με τη αποχώρηση πολιτών με ελληνική υπηκοότητα (1922).
• Ζητήματα λειτουργείας προσφυγικών σχολείων και εκκλησιών.

Το Αρχείο της Μαύρης Θάλασσας περιέχει ακόμα:

• Καρτ ποστάλ και φωτογραφίες οικισμών και πόλεων προέλευσης και εγκατάστασης προσφύγων κυρίως από τον Πόντο.

• Πληθυσμιακό χάρτη του Εύξεινου Πόντου χρονολογημένο στις αρχές του 1920 (σημ. εκτίθεται μόνιμα στο Επιστημονικό Αναγνωστήριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης του ΑΠΘ).
• Προφορικές μαρτυρίες απογόνων Ποντίων προσφύγων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Το αρχείο περιέχει κυρίως φοιτητικές εργασίες με θέμα την προσφυγική αγροτική αποκατάσταση στους νομούς Σερρών και Κιλκίς μετά το 1922. Οι εργασίες έγιναν στο πλαίσιο του μαθήματος Ιστορία της Πόλης και της Πολεοδομίας (διδάσκοντες Κική Καυκούλα, Βίλμα Χαστάογλου-Μαρτινίδη, Αλέκα Γερόλυμπου, Νίκος Καλογήρου) του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, κυρίως το διάστημα 1991-1993. Οι εργασίες περιέχουν δημογραφικά στοιχεία φωτογραφίες χωριών και κτισμάτων, slides, χάρτες, ρυμοτομικά διαγράμματα, οριοθετήσεις οικισμών, χάρτες διανομής γης, παραχωρητήρια κατοικιών σχέδια και σκαριφήματα. Πολλά από αυτά τα τεκμήρια είναι αντίγραφα από διάφορες δημόσιες υπηρεσίες και εκτείνονται χρονολογικά από το Μεσοπόλεμο μέχρι και τη δεκαετία του 1980. Τα τεκμήρια και οι εργασίες αφορούν την οικοδόμηση των χωριών και των κτισμάτων, την προέλευση και εγκατάσταση του πληθυσμού, την επαγγελματική απασχόλησή του και τα τεχνικά έργα στην περιοχή.

Ευρετήρια αγροτών προσφύγων

Συλλογή από δικαιοπρακτικά έγγραφα (συμφωνητικά, τίτλοι ιδιοκτησίας, μισθωτήρια, διαθήκες, Πατριαρχικό γράμμα έκδοσης διαζυγίου, κ.ά.) συνταγμένα σε οθωμανική ή ελληνική γραφή-γλώσσα και ταξινομημένα κατά γεωγραφική περιοχή. Επιπλέον, η συλλογή περιέχει και τις Πανεπιστημιακές εργασίες, φοιτητών της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ προσφυγικής καταγωγής, για τα έθιμα και το δίκαιο των πατρίδων καταγωγής τους.

Καρτ-ποστάλ από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, από την εγκατάσταση προσφύγων στη Ροτόντα, από Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, από Έλληνες στρατιώτες κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και εικόνες από Μικρά Ασία.

Το αρχείο αποτελείται κυρίως από φακέλους διαχείρισης της ανταλλάξιμης περιουσίας και βιβλία (πρωτόκολλα, καθολικά, ταμείου, δανείων, μισθωμάτων, υποθηκών κ.α.).

Ο φάκελος περιέχει μαρτυρίες από τη ζωή στη Μικρά Ασία (Αρετσού και Μουδανιά), τις διώξεις του 1914-1915, τον ξεριζωμό, την επανένωση της οικογένειας, τα πρώτα χρόνια της προσφυγιάς στην Καβάλα και τη μετεγκατάσταση στη Νέα Καβάλα του Κιλκίς (αρχές δεκαετίας 1930).

Ο φάκελος περιέχει 28 δακτυλογραφημένες σελίδες στις οποίες είναι καταγεγραμμένα τα απομνημονεύματα του Παντελή Ι. Φουρνιάδη: από Νικόπολη Πόντου – έλευση στην Καβάλα – αποκατάσταση – Κατοχή

• Ο φάκελος περιέχει έγγραφο διανομής αγρών της Τοπογραφικής υπηρεσίας Καβάλας του Υπουργείου Γεωργίας (1933)
Βιβλιάρια:
• οικογενειακό πρόσφυγα από Δωμάτια Μ. Ασίας του Γραφείου Εποικισμού Χώρας Σάμου (μετεγκατάσταση σε Δωμάτια Παγγαίου)
• προσφυγικό οικογενειακό εποικισμού (1922)

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Παραχωρητήριο αγρών
• Πρωτόκολλο εκτιμήσεως και παραδόσεως οικήματος από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
Προσφυγικό οικογενειακό βιβλιάριο εποικισμού

Βιβλίο πράξεων της Τοπικής Επιτροπής Ανταλλαξίμων Βισαλτίας

Φωτοαντίγραφα του πίνακα των γεωργικώς εγκατεστημένων και δικαιωμένων στην πόλη της Βέροιας με ονοματεπώνυμα και αριθμούς κλήρων, υπογεγραμμένος από την Προσφυγική Επιτροπή.

Φάκελοι αναγνώρισης προσφυγικών σωματείων/συλλόγων: αιτήσεις, καταστατικά, πίνακες μελών κ.α. Περιλαμβάνονται τα εξής:

1. (Συμβούλιο) Παμπροσφυγικής Ένωσης Πατρών και Περιχώρων, 116/1924
2. Παμμικρασιατικός Σύνδεσμος Πατρών, 1185/1923, (τροποποίηση 1008/1957)
3. Σύνδεσμος Αρμενίων Μικρασιατών Πατρών, 1451/1925
4. Ένωση Ποντίων Πατρών και Περιχώρων «Η Αναγέννησης», 594/1933
5. Λαϊκός Πανπροσφυγικός σύλλογος Πατρών και Περιχώρων, 429/1935
6. Ανεξάρτητος Προσφυγική Ένωσις Πατρών, 1044/1934
7. Σύλλογος ενώσεως Προσφύγων Κάτω Αχαΐας, 16/1925
8. Σύλλογος προσφύγων Ερυθραίας Χερσονήσου Πατρών και Περιχώρων, 871/1933
9. Σύλλογος προσφύγων Μιντιλογλίου, 1086/1934
10. Χριστιανική φιλόπτωχος Αδελφότης «Οι Άγιοι Απόστολοι», 586/1937
11. Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως Πατρών, 1085/1938
12. Ποδοσφαιρικός Σύλλογος «Ολυμπιακός Πατρών», 1717/1925
13. Σωματείο προσφυγικού συνδέσμου Δεξαμενής Αιγίου, 871/1934
14. Προσφυγικός Σύλλογος Δεξαμενής Αιγίου «Η Αναγέννησις», 1333/1935
15. Φιλοπροοδευτικός Σύλλογος κατοίκων προσφυγικού συνοικισμού Δεξαμενής "Ο Μικρασιατικός" (έδρα εν Αιγίω), 555/1963
16. Προσφυγικός σύνδεσμος «Η Ομόνοια » Αιγίου (απορρίπτεται), 1032/1925
17. Σύλλογος προσφύγων Αιγίου «Η προποντίς», 1180/1929

Τοπογραφικά διαγράμματα διανομής, που συντάχθηκαν από την Τοπογραφική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας, για τα κτήματα της Αττικής Κάτω Σούλι - Λοιμικό υπέρ προσφυγικής ομάδας Σεβδίκιοϊ (1932), Μήλεσι (1928), Ωρωπός (1927) και Σκάλα Ωρωπού (1927). Αποσπάσματα κτηματολογικών πινάκων διανομής κτημάτων Βουρβάς Αττικής και Εθνικών Αγωνιστών Ραφήνας. Χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού για Χαλκιδική (πριν από 1912), Αττική, Πικέρμι - Αραφήνα (Ραφήνα), Μαρκόπουλο - Κερατέα, Λιόπεσι (Παιανία) και Μενίδι.

Το Αρχείο περιλαμβάνει στοιχεία και τεκμήρια που αφορούν στην οργάνωση - λειτουργία και εξέλιξη του Ιδρύματος και έχουν ιστορική αξία και ταυτόχρονα εξυπηρετούν τις άμεσες, πρακτικές και λειτουργικές, ανάγκες του Πανεπιστημίου. Το αρχειακό υλικό αποτελεί κομμάτι της Ιστορίας του Ελληνικού κράτους, αφού η γεωπονική σχολή και οι απόφοιτοι αυτής διαδραμάτισαν αποφασιστικό ρόλο στη χάραξη της Γεωργικής πολιτικής και σε όλα τα μεγάλα γεγονότα της νεότερης ιστορίας, από τη Μικρασιατική καταστροφή και μετά (αγροτική μεταρρύθμιση, εποικιστικό πρόγραμμα, αποκατάσταση προσφύγων, οργάνωση συνεταιρισμών, εκσυγχρονισμός της παραγωγής, έρευνα για την καλύτερη απόδοση και ποιότητα των γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων).

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.

Οι φάκελοι του αρχείου παρέχουν στοιχεία για:
• Προσωπικά στοιχεία προσφύγων στον Νομό Λακωνίας.
• Αστική και αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων στον Νομό Λακωνίας.
• Ανέγερση προσφυγικών συνοικισμών Σπάρτης και Γυθείου.
• Σύστημα Αυτοστεγάσεως προσφύγων στον Νομό Λακωνίας.

Αιτήσεις προσφύγων αγροτικής αποκατάστασης, χάρτες, διανομές, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης προσφύγων από προσφυγικούς συλλόγους, καταστάσεις προσφύγων που έλαβαν αγροτική αποκατάσταση στο νομό Αχαιοήλιδος (Ρίο, Απιδεώνας, Γηροκομείο), σχέδια αγροτικών συνοικισμών, αλληλογραφία κ.ά.

Εποικιστικός Χάρτης Περιφέρειας Κατερίνης του Λ. Αλεξανδρώφ, Κλίμαξ 1/200.000.

Ονομαστικόν ευρετήριον αγροτών προσφύγων: "Το Υπουργείον Γεωργίας και η Ε.Α.Π. δια πολλούς λόγους και δια την ευχερεστέραν τακτοποίησιν των αγροτικών αποζημιώσεων απεφάσισαν να καταρτισθή υπό της Ε.Α.Π. το παρόν ονομαστικόν ευρετήριον των αρχηγών οικογενειών αγροτικών εγκατεστημένων και των μελών τοιούτων οικογενειών δικαιούχων (κατά τους ισχυρισμούς των) αποζημιώσεως εξ ανταλλαγής."- - εισαγωγή 1ου τόμου.
Συμπληρωματικόν τεύχος 1930 "περιλαμβάνει δε πάντας τους μετά την εκτύπωσιν του αρχικού ευρετηρίου εγκατεσταθέντας αγροτικώς πρόσφυγας, ως και εκείνους, οίτινες δι'οιονδήποτε λόγον δεν συμπεριελήφθησαν εις το πρώτον, αν και ήσαν αγροτικώς εγκατεστημένοι."
Πίναξ παροραμάτων του ονομαστικού ευρετηρίου αγροτών προσφύγων, 1928 (112 σ. ;28 εκ.)
Τ. 1: Α-Β, Τ.2: Γ-Δ, Τ.3: Ε-Ι, Τ.4: Κ, Τ.5: Λ-Ν, Τ.6:Ξ-Ο-Π, Τ.7: Ρ-Σ, Τ.8: Τ, Τ.9:Υ-Ω.- - Συμπληρωματικόν τεύχος : 1930. - - Πίναξ παροραμάτων του ονομαστικού ευρετηρίου αγροτών προσφύγων, 1928.

Η συλλογή περιέχει 198 χειρόγραφα φύλλα με αναμνή-σεις του Αναστάσιου Ιωαννίδη από όσα συνέβησαν στον Πόντο, στο Νοβοροσίσκ και το Σοχούμ στο διάστημα 1914-1923

Το βιβλίο περιέχει τα Πρακτικά του Κοινοτικού Συμβουλίου Πραβίου (από το 1929 Ελευθερούπολη) του χρονικού διαστήματος 1920-1923

Ο φάκελος περιέχει:
• Εκπαιδευτικά έγγραφα από την Ηρακλείτσα Ανατολικής Θράκης: βιβλιάριο ετήσιου ελέγχου και διαγωγής μαθητή δημοτικού σχολείου Ηρακλείτσας, ενδεικτικό μικτής σχολής.
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν τον προσφυγικό συνοικισμό και τα προσφυγικά σπίτια της Νέας Ηρακλίτσας Καβάλας

Έγγραφα του Γραφείου Εποικισμού Ν. Σερρών και της ΕΑΠ (Οικογενειακό Βιβλιάριο Εποικισμού, ειδοποίηση δήλωσης περιουσίας από την Μικτή Επιτροπή, Παραχωρητήριον της ΕΑΠ και πληρωμή συνδρομής στον Παμπροσφυγικό Σύλλογο Σερρών).

Πρωτόκολλον εκτιμήσεως και παραδόσεως οικήματος με σκαρίφημα στην πίσω σελίδα, έγγραφα αποκατάστασης και αποζημίωσης προσφύγων.

Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αφορά προσφυγικά ζητήματα σε περιοχές της Κεντρικής, Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας.

Φ. 1: Μηνιαίες εκθέσεις κοινοτήτων Κοζάνης και Γρεβενών προς τη Νομαρχία Κοζάνης με πληροφορίες σχετικά με τους κατοίκους, τους πρόσφυγες, τους μαθητές, τις αγροτικές εργασίες και το εισόδημα, τα παράπονα και τα ζητήματα των κατοίκων, τους απόρους και τους ανέργους.
Φ.16: Εκλογικοί κατάλογοι εγγεγραμμένων προσφύγων στους καταλόγους των κοινοτήτων της Νομαρχίας Κοζάνης.