Εμφανίζει 191 αποτελέσματα

Πρόκειται για εκατόν πενήντα πέντε (155) γυάλινα αρνητικά που σχετίζονται με την εκστρατεία της Μικράς Ασίας, την καταστροφή (ανταλλαγή αιχμαλώτων και υποδοχή προσφύγων).

Το σύνολο του υλικού είναι ψηφιοποιημένο και αναρτημένο στον ιστότοπο του ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ (Ψηφιοποιημένες Συλλογές – Φωτογραφικό Αρχείο).

Οι 6 φωτογραφίες αποτυπώνουν πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης που ήρθαν στην Αλεξανδρούπολη.
Οι 2 φωτογραφίες αποτυπώνουν την κατασκευή των τσιμεντένιων κατοικιών της πόλης για την στέγαση των προσφυγικών, κατά βάση, πληθυσμών που ήρθαν στην Αλεξανδρούπολη μετά τον ξεριζωμό του 1922-23. Η ευρύτερη περιοχή (πάνω από το πάρκο Αν. Θράκης) ονομάστηκε "τσιμεντένια" γιατί ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνταν σε ευρεία κλίμακα τσιμέντο για την κατασκευή οικιών. Οι εργασίες των κατοικιών ολοκληρώθηκαν το 1929.

Χειρόγραφα και δακτυλόγραφα έργων, άρθρων και ομιλιών του Δημήτρη Φωτιάδη, κρίσεις και άρθρα για το έργο του, αλληλογραφία, προσωπικά, οικογενειακά και ποικίλα έγγραφα, αποκόμματα Τύπου, κείμενα τρίτων, ενθυμήματα κ.ά. Έγγραφα Αλέκου Φωτιάδη, Κατίνας Φωτιάδη και του αδελφού της, πιανίστα Μάριου Λάσκαρη (1915-1981).

1. Αρχείο ιατρού Συμεών Ιωσηφίδη αναφερόμενο σε ελληνοτουρκικά θέματα των ετών 1930 - 1937.
2. Αλληλογραφία Ιω. Παναγιωτάκη σχετιζόμενη με το προσφυγικό ζήτημα των ετών 1923-1940.
3. Χειρόγραφες ομιλίες Εκκλησιαστικής Σχολής Χάλκης.
4. Αρχείο Στρατηγού Π. Σοφιανόπουλου, έγγραφα και φωτογραφίες (1915 - 1921).

Ονομαστικός Κατάλογος:
«Προϊστάμενοι Γραφείων Εποικισμού Μακεδονίας»
Δελτία:
«Αναλυτική κατάστασις εμφαίνουσα τα ονόματα των συνοικισμών με τας εν εκάστω εγκαταστημένας ή μετακινουμένας προσφυγικάς οικογένειας και άτομα και τας προελεύσεις αυτών:

1. Αξιουπόλεως (Κιλκίς)
2. Βεροίας
3. Γιαννιτσών
4. Δράμας
5. Εδέσσης
6. Εορδαίας (Πτολεμαίδας)
7. Θεσσαλονίκης
8. Καβάλας
9. Καστοριάς
10. Κιλκίς
11. Κοζάνης
12. Λαγκαδά
13. Πιερίας (Κατερίνης)
14. Σερρών
15. Σιντικής (Σιδηροκάστρου)
16. Φλωρίνης
17. Χαλκιδικής.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πρωτόκολλα Εκτίμησης και παράδοσης οικήματος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ)
• Απόφαση διανομής του συνοικισμού από το Γραφείο Γεωργικής Περιφέρειας Καβάλας
• Κτηματολογικό πίνακα διανομής του αγροκτήματος Λεύκης
• Πίνακα δικαιούχων οικοπέδων, με θέση εγκατάστασης και τόπο καταγωγής
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Τοποθεσία και προσφυγικό συνοικισμό Λεύκης
• Προσφυγικές οικογένειες

Ονομαστικόν ευρετήριον αγροτών προσφύγων: "Το Υπουργείον Γεωργίας και η Ε.Α.Π. δια πολλούς λόγους και δια την ευχερεστέραν τακτοποίησιν των αγροτικών αποζημιώσεων απεφάσισαν να καταρτισθή υπό της Ε.Α.Π. το παρόν ονομαστικόν ευρετήριον των αρχηγών οικογενειών αγροτικών εγκατεστημένων και των μελών τοιούτων οικογενειών δικαιούχων (κατά τους ισχυρισμούς των) αποζημιώσεως εξ ανταλλαγής."- - εισαγωγή 1ου τόμου.
Συμπληρωματικόν τεύχος 1930 "περιλαμβάνει δε πάντας τους μετά την εκτύπωσιν του αρχικού ευρετηρίου εγκατεσταθέντας αγροτικώς πρόσφυγας, ως και εκείνους, οίτινες δι'οιονδήποτε λόγον δεν συμπεριελήφθησαν εις το πρώτον, αν και ήσαν αγροτικώς εγκατεστημένοι."
Πίναξ παροραμάτων του ονομαστικού ευρετηρίου αγροτών προσφύγων, 1928 (112 σ. ;28 εκ.)
Τ. 1: Α-Β, Τ.2: Γ-Δ, Τ.3: Ε-Ι, Τ.4: Κ, Τ.5: Λ-Ν, Τ.6:Ξ-Ο-Π, Τ.7: Ρ-Σ, Τ.8: Τ, Τ.9:Υ-Ω.- - Συμπληρωματικόν τεύχος : 1930. - - Πίναξ παροραμάτων του ονομαστικού ευρετηρίου αγροτών προσφύγων, 1928.

Οι φάκελοι του αρχείου περιέχουν στοιχεία για:
• Δηλώσεις εκκαθάρισης περιουσίας προσφύγων Ν. Καβάλας
• Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης, του γραφείου εποικισμού Καβάλας
• Έγγραφα καθορισμού μισθώματος ανταλλαξίμων οικιών, της Εθνικής Τραπέζης
• Σημείωμα πρόχειρης εγκατάστασης σε καπναποθήκη, έγγραφα μετακίνησης Καππαδοκών προσφύγων από λιμάνια της Τουρκίας στο λιμάνι της Καβάλας (με βεβαίωση «κάθαρσης» σε λοιμοκαθαρτήρια) της μικτής επιτροπής για την ανταλλαγή των ελληνοτουρκικών πληθυσμών
• Δηλώσεις, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις επιτροπών και προσφυγικών συλλόγων για καταγωγή προσφύγων και εγκατάσταση σε ανταλλάξιμες μουσουλμανικές οικίες, Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές
• πράξεις εκτίμησης περιουσίας προσφύγων από εκτιμητικές επιτροπές Ν. Καβάλας

Αφήγηση ζωής που παραχωρήθηκε από τον μικρασιατικής καταγωγής εκπαιδευτικό και συγγραφέα Δημήτρη Κωνσταντάρα-Σταθαρά στην Ο.Π.Ι.ΒΟ.
Πληροφορίες για τους γονείς του: πρόσφυγες, ο πατέρας από Αϊβαλί, η μητέρα από Πέργαμο. Πληροφορίες για τις πρώτες προσφυγικές κατοικίες, τα «τετράγωνα», για τη φτώχεια και τις δυσκολίες των προσφύγων, τα προσφυγικά συσσίτια και τη δημιουργία του «Συνοικισμού». Αναφορές στην εργασία της γιαγιάς (από τη μεριά του πατέρα) στου Παπαγεωργίου, στους αργαλειούς, και στο οικογενειακό και συγγενικό του περιβάλλον στη Νέα Ιωνία. Αναφορές στα γεγονότα της Σμύρνης, στο Αϊβαλί και στα Τάγματα εργασίας, όπου είχε χαθεί ο παππούς του.
Πληροφορίες για την υγειονομική κατάσταση των προσφύγων, τις αρρώστιες και τις κακουχίες: εξανθηματικός τύφος. η διαμονή στις αποθήκες, τα σπίτια, τα υλικά, τα δάνεια.
Αναφορά στα σχολικά του χρόνια, στην κήρυξη του πολέμου, την ιταλική και τη γερμανική Κατοχή: τα συναισθήματα των παιδιών, οι μετακινήσεις, ο στρατώνας, τα καταφύγια, τα ορύγματα «ζιγκ ζαγκ», η πείνα, τα ΕΑΣΑΔ και οι δολοφονίες πολιτών από τους συνεργάτες των δυνάμεων Κατοχής.

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Υπεύθυνη δήλωση αρχηγού αγροτικής οικογένειας του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας- συνοικισμού Λεκάνης (Μουντζίνου)
• Αποδείξεις είσπραξης για αγορά ομολογιών της Αγροτικής Τράπεζας - Γραφείο Χρεών Προσφύγων
• Δήλωση εκκαθάρισης περιουσίας πρόσφυγος της Μικτής Επιτροπής επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών
• Πράξη Εκτιμητικής Επιτροπής Κοινότητος Άνω Νεοχωρίου Επαρχίας Κυζίκου του Υπουργείου Γεωργίας- Γεν. Διεύθυνση Ανταλλαγής, Μουντζίνος
Πρωτόκολλο εκτίμησης και παράδοσης οικήματος από την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων- Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας

Ο φάκελος του αρχείου περιέχει:
• Απόδειξη συνδρομής στον Προσφυγικό Σύλλογο Σμύρνης και Περιχώρων στην Καβάλλα (1927)
• Βεβαίωση εγκατάστασης Μικρασιατών προσφύγων σε οικία Τούρκου σε συνοικία της Καβάλας (1924)
• Αντίγραφο δήλωσης (μεταφρασμένο στα ελληνικά) από τα τουρκικά ληξιαρχικά μητρώα (1921).

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Δηλώσεις για αποζημίωση προς την Επιτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την καταστροφή και απώλεια περιουσιών στους διωγμούς 1914-15), Καλόλημνος
• Αιτήσεις εκκαθάρισης περιουσίας από Αρμουτλή-Καλόλημνο Νικομήδειας (καζά Κίου, σαντζάκι Προύσας)
• Πράξη της Εκτιμητικής Επιτροπής Καλολήμνου της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής Περιουσιών στα Μουδανιά
• Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης πρόσφυγα από Αρμουτλή- Καλόλημνο

Οι φάκελοι περιέχουν:
• Προσωρινό διαβατήριο (1/11/1922)
• Πιστοποιητικό του Πολιτικού Λαϊκού Συλλόγου Φιλελευθέρων Καβάλλας και Περιχώρων «Η Αλληλεγγύη» (1922)
• Αιτήσεις αποζημίωσης προς την Πατριαρχική Επιτροπή Αποζημιώσεων, Κωνσταντινούπολις (1919)
• Αιτήσεις για παροχή στέγης προς το Παράρτημα του Ταμείου Περιθάλψεως Προσφύγων (1924)
• Δηλώσεις εκκαθάρισης ακινήτου και κινητής περιουσίας προς τη Μικτή Επιτροπή επί της Ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών (1924-1928)
• Διορισμό από το Υπουργείο Γεωργίας, τακτικού μέλους της Κοινοτικής Εκτιμητικής Επιτροπής της Κοινότητος Καστέλλι (26/11/1925),
• Δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης του Γραφείου Εποικισμού Καβάλας (1926)
• Ομολογίες της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (1926-1928)
• Πράξεις εκτίμησης αξίας της κινητής και ακίνητης περιουσίας στην Τουρκία (1927)
• Έγγραφα οικονομικών συναλλαγών με Οικονομική Εφορία Καβάλλας (1930-1933)
Βιβλίο με καταγεγραμμένα τα ονόματα ελληνικών οικογενειών της κοινότητας Καστέλλι (χ.χ.)

Φακ. 8:
Ανατυπωμένες φωτογραφίες:
-«Α/Π «Πανελλήνιον» ή «Seitan Panteli” ή «Διάβολος» έτος ναυπήγησης 1900.
(πρωτότυπη φωτογραφία: Αθηνά Κ. Γρύμπλα)
-Εσωτερικό από ένα υφαντουργείο – μεταξουργείο με τις εργάτριες.
-2 ανατυπωμένες φωτογραφίες της Μικρασιατικής Καταστροφής «Η Σμύρνη πυρπολημένη»

• 2 ανατυπωμένες φωτογραφίες:
  «Οι Τούρκοι αιχμάλωτοι εις Καραμπουρνού»
  -[Αφιχθέντες πρόσφυγες στο λιμάνι της Ερμούπολης ; ]
  -Επιστολή «Σμύρνη τη 13η Μαΐου 1919- Αγαπητέ Πάνο… Κύριον Πάνον Καμπουρόπουλον Αθήναις»
  -2 πιστοποιητικά ανατυπωμένα του Υπουργείου Στρατιωτικών της Διεύθυνσης Υγειονομικής Υπηρεσίας με σφραγίδες «ΕΦΟΝΕΦΘΗ και ΕΞΗΦΑΝΗΣΘΗ»
  -1 ανατυπωμένο διαμονητήριο του Έκτορα Κοσσαντέλη, εμπόρου από τη Σμύρνη.
  -27 ανατυπωμένες φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ από την Σμύρνη, τον Γαλατά και το βουνό Πάγος της Σμύρνης. Στο πίσω μέρος των περισσότερων φωτογραφιών και καρτ ποστάλ ,υπάρχουν φωτοτυπημένες μικρές επιστολές από στρατιώτες της Μικρασιατικής εκστρατείας ,προς τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Φακ. 9:
-5 ανατυπωμένες φωτογραφίες με πρόσφυγες που εγκαταλείπουν την πόλη τους, ένα κάρο της υγειονομικής υπηρεσίας, πρόσφυγες να πλένονται σε μία μικρή λιμνούλα.

• Ανάτυπο με τίτλο: «Τσαρσιά και παζάρια στη Σμύρνη» του Φιλ. Κ. Φάλμπου, Αθήνα 1962, με μία αφιέρωση προς τον Χρήστο Σπανομανώλη, με κάποιες χαλκογραφίες στο εσωτερικό του.
• Λεύκωμα της Ενώσεως Μικρασιατών Περιφέρειας Κρήνης, με έδρα την Αθήνα, Δεκ. 1979, με τίτλο: « 25 χρόνια, Ένωση Μικρασιατών Περιφέρειας Κρήνης» περιέχει φωτογραφίες από την Κρήνη Τσεσμέ, Αλάτσατα.
• Ανατυπωμένη επιστολή ενός στρατιώτη του 16ου Λόχου.
  -Πιστοποιητικά στρατιωτών που χρησίμευσαν ως σύνδεσμοι μεταξύ Μουσουλμάνων και της Οργανώσεως Κωνσταντινουπόλεως.
  -Δήλωση αστικής αποκαταστάσεως ενός πρόσφυγα.
  -Δήλωση εκκαθαρίσεως κινητής και ακίνητης περιουσίας
  -Ευχαριστήρια επιστολή του Δ.Σ του Ανώτατου Ελληνικού Παρθεναγωγείου μετ΄ Οικοτροφείου Σμύρνης «Ομήρειον», προς τον καθηγητή Ε. Κοσσαντέλη.
  -Δελτία ταυτότητας, οικογενειακά βιβλιάρια προσφύγων, με φωτογραφίες.
  -Ταυτότητα ενός στρατιώτη του 4ου Λόχου
  -25 επιστολόχαρτα γραμματέα στην τουρκική γλώσσα, πριν από το 1920 με entete: «Εκπαιδευτήρια της Ορθοδόξου Κοινότητος Ταταούλων.
  -Δίπλωμα Εμπορικού Τμήματος του Ελληνογαλλικού Λυκείου Σμύρνης και ενδεικτικό της Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης.
  -Ανατυπωμένες φωτογραφίες του χορού «Ζεϊμπέκια»
  -Επιστολή από το Λονδίνο, του Ν. Μιχαλόπουλου προς τον Παράσχο ….. όπου εξηγεί την πολιτική κατάσταση της Ελλάδας.
• Φύλλο πορείας
  -Πιστοποιητικό πρόσφυγα από τη Διεύθυνση Σιδηροδρόμων τέως Στρατιάς Μ. Ασίας.
  -Επείγον τηλεγράφημα προς τον Ν. Ανδριανόπουλο Ανθυπομοίραρχο Χωροφυλακής Κορδελιού.
  -Σημειωματάριο με χειρόγραφα ποιήματα.
  -Φυλλάδιο με τίτλο: « Η Πρώτη Επέτειος Εορτή του Μικρασιατικού Συλλόγου «Ανατολής» τελεσθήσα τη 30η Ιανουαρίου 1892» εν Αθήναις, εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλάριου, 1892. Έχουν εκπέσει τα εξώφυλλα.
  -Επιστολή στη Γαλλική γλώσσα.
  -24 φωτογραφίες από τη Μικρασιατική Εκστρατεία
  -Διαμονητήριο του Εκ. Κοσσιντέλη.
  -Διαταγή της Στρατιωτικής Διοικήσεως Μαγνησίας Β. Κλιμάκιο Αξαρίου, 5/2/1922
  -Πιστοποιητικό αστικής υποκατάστασης του πρόσφυγα Στ. Ραφτόπουλου, από τον Σύλλογο Αλληλοβοήθειας προσφύγων Σταθμού Λαρίσης και Περιφέρειας Πειραιώς, με οικογενειακή φωτογραφία.
  -47 ανατυπωμένες φωτογραφίες με παλιά επαγγέλματα Τούρκων και Μικρασιατών.

Φωτογραφικό λεύκωμα με θέματα από τη Μικρασιατική καταστροφή (1922): πυρκαγιά Σμύρνης· επιβίβαση προσφύγων στα πλοία· πρώτες εγκαταστάσεις, κατασκευή έργων υποδομής και οικισμών στη Μακεδονία και τη Θράκη (Γιάννες, Αρετσού Πέλλα, Νέα Καρβάλη κ.ά.)· πρόσφυγες από τη Βουλγαρία στα Κουφάλια· συνοικισμοί προσφύγων στην Αττική, Κοκκινιά, Βύρωνα, καθώς και σε άλλες περιοχές. Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων.

Συλλογή από δικαιοπρακτικά έγγραφα (συμφωνητικά, τίτλοι ιδιοκτησίας, μισθωτήρια, διαθήκες, Πατριαρχικό γράμμα έκδοσης διαζυγίου, κ.ά.) συνταγμένα σε οθωμανική ή ελληνική γραφή-γλώσσα και ταξινομημένα κατά γεωγραφική περιοχή. Επιπλέον, η συλλογή περιέχει και τις Πανεπιστημιακές εργασίες, φοιτητών της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ προσφυγικής καταγωγής, για τα έθιμα και το δίκαιο των πατρίδων καταγωγής τους.

«Μητρώον» (ονομαστικό ευρετήριο) προσφύγων της Εκτιμητικής Επιτροπής της Διεύθυνσης Ανταλλαγής με έδρα τη Χίο, στο οποίο περιλαμβάνονται οι παρακάτω στήλες: «Αύξων αριθμός, ονοματεπώνυμον δηλούντος, αριθμός πρωτοκόλλου δηλώσεως και χρονολογία, επιδικασθέν ποσόν δι΄ ακίνητον ή κινητήν, παρατηρήσεις, τόπος καταγωγής, τόπος δηλώσεως».
Στο βιβλίο εμπεριέχεται λυτό φύλλο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής της Κοινότητος Δενίζ-Γκερέν της Εκκλησιαστικής Επαρχίας Κρήνης του έτους 1926.

Τεκμήρια από την υπηρεσία του Αλέξανδρου Σβώλου στη θέση του Ανώτατου αντιπροσώπου της Ύπατης Αρμοστείας Σμύρνης και από την συμμετοχή του στην Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ). Έγγραφα της Επιτροπής Διακανονισμού απαιτήσεων Μικράς Ασίας και της Μεικτής Επιτροπής επί της ανταλλαγής Ελληνοτουρκικών πληθυσμών.

Έγγραφα επί της ανταλλαγής Ελληνο-Τουρκικών Πληθυσμών.
-Ένα (1) έγγραφο από τη Μικτή Επιτροπή επί της Ανταλλαγής των Ελληνο-Τουρκικών Πληθυσμών, με τίτλο: «Δήλωσις Εκκαθαρίσεως» (περιοχή: Μισθί Νίγδης). Αναφέρεται το ονοματεπώνυμο «Γρηγόριος Παρασκευά Χουρσίτογλου».
-Τέσσερα (4) έγγραφα-πράξεις εκτίμησης και επιδίκασης, από τη Διεύθυνση Ανταλλαγής του Υπουργείου Γεωργίας (περιοχή: Μισθί Ικονίου). Αναφέρεται το ονοματεπώνυμο «Γρηγόριος Παρασκευά Χουρσίτογλου».

Περιλαμβάνονται 74 οικογενειακές καταστάσεις Μικρασιατών Προσφύγων στον Νομό Λακωνίας, οι οποίοι υποβάλλουν υπεύθυνη δήλωση για απόκτηση οικοπέδου ή στέγης. Οι καταστάσεις απαρτίζονται από στήλες με τους εξής τίτλους: α/α, Ονοματεπώνυμο [πρόσφυγα], Όνομα Πατρός, Ηλικία, Επάγγελμα, Έτος Εγκαταστάσεως εν Ελλάδι, Παρατηρήσεις.

Το αρχείο περιλαμβάνει έγγραφα σχετικά με τα κληρονομικά της οικογένειας Μαυρομμάτη (βεβαιώσεις, ληξιαρχικές πράξεις θανάτου, δηλώσεις φόρου κληρονομίας κ.ο.κ.) και με τις αποζημιώσεις που απαιτούσαν από το τουρκικό κράτος (τίτλους ιδιοκτησίας, αιτήσεις, δικαστικές αποφάσεις κ.ο.κ.). Στον υποφάκελο 2 περιλαμβάνονται οθωμανικοί τίτλοι ιδιοκτησίας της Ερμιόνης Καραπάνου, κόρης Κωνσταντίνου Μαυρομμάτη.

Το αρχείο του εκδότη της εφημερίδας "Νέα Σμύρνη", Σταύρου Κουκουτσάκη, αποτελείται κυρίως από συγχαρητήριες επιστολές με την ευκαιρία του εορτασμού διαφόρων επετείων κυκλοφορίας της εφημερίδας του: δεκάχρονα (1940), εικοσάχρονα (1950), εικοσιπεντάχρονα (1955), τριαντάχρονα (1960). Στους επιστολογράφους περιλαμβάνονται νομάρχες Αττικής, πρόεδροι της κοινότητας και του δημοτικού συμβουλίου Νέας Σμύρνης, πολιτευτές και βουλευτές, μέλη της Ε.Σ.Η.Ε.Α., το προεδρείο του Πανιώνιου Γυμναστικού Συλλόγου, ιερωμένοι, φίλοι του Κουκουτσάκη και διάφοροι ιδιώτες. Περιλαμβάνεται επίσης επιστολή του Κώστα Κοτζιά, υπουργού Διοικητή Πρωτευούσης (1937).

Ο φάκελος περιλαμβάνει: ένα βιβλίο εισαγωγής
αντικειμένων με τίτλο Κατάλογος Κειμηλίων
Προσφύγων, διοικητικά έγγραφα, αλληλογραφία,
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής, καταλόγους
αντικειμένων, χειρόγραφα προσχέδια εγγράφων,
σημειώσεις, φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων
εποχής.
Ο φάκελος διακρίνεται σε δύο ενότητες:
Η πρώτη αποτελείται από 41 ομάδες τεκμηρίων, κυρίως
του 1916, και αφορά τα περίπου 1600 αντικείμενα που
συγκεντρώθηκαν και μεταφέρθηκαν από τη Θεσσαλονίκη
στο ΒΧΜ στις αρχές του 1916. Πρόκειται, κυρίως, για
πρωτόκολλα παράδοσης-παραλαβής και καταλόγους
αντικειμένων που προήλθαν από ενορίες και ναούς της
Θεσσαλονίκης, του Κιλκίς αλλά και προσφυγικά κειμήλια
από την Ανατολική Θράκη που είχαν συγκεντρωθεί σε
ναούς της Θεσσαλονίκης.
Η δεύτερη ενότητα αποτελείται από 100 ομάδες
τεκμηρίων με ακραίες χρονολογίες 1921-1980 και
αφορούν στα Κειμήλια Προσφύγων της Μικράς Ασίας
και Ανατολικής Θράκης που άρχισαν να καταφθάνουν
στο Μουσείο λίγο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή
και την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από
την Ανατολική Θράκη.

Χειρόγραφα κείμενα του δραματικού και του μουσι-κού θεάτρου, δακτυλόγραφα, εκδόσεις και μουσικά χειρόγραφα. Προέρχονται από το αρχείο του ζεύγους Αθηνάς και Ιωάννη Σημηριώτη, εκτός από τους Σφουγγαράδες, που προέρχονται από το αρχείο του Ζαχαρία Μέρτικα. Και οι τρεις δημιουργοί του αρχείου ήταν μικρασιάτες πρόσφυγες, με καταγωγή από τη Σμύρνη.

1η κασέτα: Μαρτυρίες μικρασιατών προσφύγων από το Τσαγκλί και τα Δωμάτια.
2η και 3η κασέτα: Αφήγηση Στέλιου Σοφούλη από τους Νενέδες για τον Μικρασιατικό πόλεμο.
4η κασέτα: Αφήγηση Μαρίας Κελεμπεσιώτη από το Γέροντα Μικράς Ασίας.
5η κασέτα: Ημερίδα "Λογοτεχνία και Μικρασιατική καταστροφή".

Η Βιβλιοθήκη διαθέτει μία από τις πλουσιότερες συλλογές ελληνικών και ξένων εφημερίδων και περιοδικών από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, μεταξύ των οποίων εφημερίδες με τόπο έκδοσης τη Σμύρνη ή την Κωνσταντινούπολη, αλλά και την Αμάλθεια Σμύρνης που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1923.

Ειδικότερα:
• «Αμάλθεια Σμύρνης», Αθήνα (1923). Αρχαιοτέρα των ελληνικών εφημερίδων
• «Αμάλθεια, Η», Σμύρνη (1922). Ιδρυθείσα τω 1838
• «Εβδομάς», Κωνσταντινούπολη (1922-1923)
• «Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος», Κωνσταντινούπολη (1914-1915)
• «Εμπρός», Κωνσταντινούπολη (1914-1915, 1918-1920)
• «Εστία», Σμύρνη (1922). Καθημερινή εσπερινή εφημερίς εν Σμύρνη
• «Θάρρος», Σμύρνη (1922). Διευθυνταί: Σπύρος Σ. Σολομωνίδης – Χρήστος Σολομωνίδης, έτος 10ον, Αρ. Φ. 3046-3240
• «Κόσμος», Σμύρνη (1919-1922). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Νέα Ζωή», Σμύρνη (1920). Καθημερινή Πρωινή Εφημερίς. Διευθυνταί: Κ. Μ. Νικολαΐδης – Ν. Χ. Λάσκαρης
• «Πατρίς», Σμύρνη (1922). Πρωινή Εθνική Εφημερίς. Διευθυνταί: Κοκκινίδης – Λιγνάδης. Διαχειριστής: Β. Ν. Πασχάλης
• «Συνάδελφος», Σμύρνη (1922)
• «Τηλέγραφος-Σμύρνη», Σμύρνη (1922)
• «Φως, Το», Κωνσταντινούπολη (1924-1929)

Πρόκειται για τμήμα του αρχείου του Συλλόγου. Ο κύριος όγκος του αρχείου βρίσκεται στον Σύλλογο, στην Αλεξάνδρεια. Εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία (αποσπασματική, εμπίπτει χρονολογικά στην περίοδο 1918-1971). Απολογισμοί, λογοδοσίες χρήσεως, αποδείξεις. Πιστοποιητικά και δελτία ταυτότητας για την πολιτογράφηση ως Ελλήνων των Μικρασιατών προσφύγων ελληνικής καταγωγής που κατέφυγαν στην Αλεξάνδρεια μετά την Καταστροφή. Καταστατικά, αιτήσεις εγγραφής μελών και έγγραφα σχετικά με τις συνδρομές. Ποικίλα έντυπα που σχετίζονται με την φιλανθρωπική δράση και τη λειτουργία του Συλλόγου (προγράμματα καλλιτεχνικών και εορταστικών εκδηλώσεων, εισιτήρια, λαχνοί, μενού του εντευκτηρίου του Συλλόγου, αποκόμματα εφημερίδων, κ.ά.). Έγγραφα που συγκροτούν τρεις μικρές ενότητες: Παμπροσφυγική Οργάνωση Αμύνης Δικαιούχων Ανταλλαξίμων, Ομοσπονδία Σωματείων Αλεξανδρείας και Μικρασιατική Στέγη. Έξι (6) τόμοι πρακτικών του Διοικητικού Συμβουλίου (1923-1956) και ένας τόμος πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων (1918-1923).

Τρία επιστολόχαρτα της εμπορικής εταιρίας J.B. Yannikis & Cie με έδρα τη Σμύρνη και το λογότυπο της εταιρίας στα γαλλικά, δεκαετία 1910.
Αναγγελία της κηδείας της Παναγούλας Γιαννίκη, μητέρας του Ιωάννη και του Χριστόφιλου Γιαννίκη, στη Σμύρνη στις 14 Μαΐου 1919.
Ένα επιστολόχαρτο του Πρακτικού Λυκείου Σμύρνης, πρώην Ελληνογερμανικού, δεκαετία 1920.
9 πιστοποιητικά φοιτήσεως στο Ελληνογερμανικόν / Πρακτικόν Λύκειον Σμύρνης και 1 πιστοποιητικό διδασκαλίας στο ανωτέρω σχολείο. Τα πιστοποιητικά έχουν εκδοθεί από τον Ι. Γιαννίκη στον Πειραιά, μεταξύ 1924 και 1937 (ένα είναι αχρονολόγητο)

Σήμερα υπάρχουν στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών κατατεθειμένα 504 χειρόγραφα, από όλες τις περιοχές της Μικράς Ασίας καταταγμένα και αυτά κατά την γεωγραφική έννοια που διέπει το Αρχείο Προφορικής Παράδοσης. Στο σύνολο περιλαμβάνονται περίπου 40 χειρόγραφα που χρονολογούνται προ του 1922, ορισμένα από τα οποία συντάχθηκαν το 19ο αιώνα από λόγιους Μικρασιάτες και τοπικούς ιστοριοδίφες.

Ζητήματα περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και προσφύγων πριν από το 1922. Μετακινήσεις πληθυσμών, σύμπυξη πληθυσμών για εγκατάσταση προσφύγων, διαδικασίες ανταλλαγής πληθυσμών. Ζητήματα προσωρινής στέγασης το πρώτο διάστημα από την άφιξη των προσφύγων. Συγκέντρωση βοηθημάτων για περίθαλψη και πρόνοια προσφύγων, έρανοι και δράση ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων. Συγκρότηση νοσοκομείων και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών για την περίθαλψη προσφύγων, εισαγωγή προσφύγων σε ορφανοτροφεία. Ζητήματα στέγασης και αστικής αποκατάστασης προσφύγων, απαλλοτριώσεις εκτάσεων και επιτάξεις οικιών για τη στέγαση των προσφύγων, νομικά ζητήματα αποκατάστασης προσφύγων, έκδοση παραχωρητηρίων οικιών, θέματα που αφορούν το Ταμείο Ανταλλαξίμων και Κοινωφελών Περιουσιών.

H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.

• Ο φάκελος περιέχει εγγραφές ελληνικής ιθαγένειας (περί μη Ελλήνων) (1928-1945)
• Τα βιβλία είναι μητρώα δημοτών Κοινότητας Πραβίου (1929-1930), μητρώα αρρένων χρονικό διάστημα 1837-1925 (εκδ. 1927) και 1864-1924 (εκδ.1933)
• Το τετράδιο περιέχει εγγραφές αλλοδαπών κατοίκων της Κοινότητας Πραβίου (1928-1945)

Το αρχείο εκτείνεται από το έτος 1863, καλύπτει κατά συνέπεια την Οθωμανική περίοδο, στο πλαίσιο της οποίας είχε παραχωρηθεί στην Κάλυμνο αυτονομία, με την υποχρέωση καταβολής ενός φόρου κατ’ αποκοπή που ονομάζονταν «μακτού». Τα προνόμια του νησιού επιβεβαιώθηκαν το 1835 με σουλτανικό φιρμάνι. Το έτος 1869 η Κάλυμνος αποδέχεται την παρουσία «Καϊμακάμη» (δικαστή).
Στο αρχείο περιλαμβάνεται η αλληλογραφία της δημογεροντίας με την Καϊμακαμία (Υποδιοίκηση), στην οποία καταγράφονται ζητήματα προνομίων, φόρων, ενοικιάσεων, μηνύσεων και καταγγελιών σε βάρος πολιτών για παραβατικές συμπεριφορές, αδικήματα, για μη ανταπόκριση σε οικονομικές υποχρεώσεις κ.ά. Περιλαμβάνονται ακόμα σπουδαίες πληροφορίες για την σπογγαλιεία του νησιού, καθώς ζητήματα εκπαίδευσης, διορισμών και μισθοδοσίας, δημόσιας υγείας και πρόνοιας (ιατροφαρμακευτική κάλυψη), δημοσίων έργων, διακηρύξεων, απαγορεύσεων κ.λπ.
Το αρχείο καλύπτει επίσης την περίοδο από το 1912 και εξής οπότε το νησί βρισκόταν υπό ιταλική διοίκηση, μέχρι την ένωση με το ελληνικό κράτος το 1948 έως το έτος 1968.
Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται οι εξής ενότητες:

Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου και γενικών συνελεύσεων (1863-1927 και 1946-1951)
Αλληλογραφία εξερχομένων εγγράφων δημογεροντίας – δημαρχίας των ετών 1864 – 1922
Πρωτόκολλα αλληλογραφίας των ετών 1919 – 1957
Βιβλία συμβολαιογραφικών πράξεων των ετών 1879 – 1947
Βιβλία συμβολαιογραφικών πράξεων ακινήτων (πωλητήρια-υποθήκεςς κ.α.) των ετών 1879 – 1948
Σπογγαλιευτικά – ναυτολογήσεις των ετών 1881 – 1926
Προνομιούχες εκκινήσεις-άδειες σπογγαλιείας-σπογγαλιευτικά πληρώματα κ.α. των ετών 1902 – 1947
Πωλητήρια-ενοικιάσεις-ιδιοκτησίες πλοίων των ετών 1902 – 1947
Οικονομικά διάφορα των ετών 1885 – 1965
Διάφορα των ετών 1902 – 1968
Σύμμεικτοι τόμοι των ετών 1881 – 1946

Φάκελοι αναγνώρισης προσφυγικών σωματείων/συλλόγων: αιτήσεις, καταστατικά, πίνακες μελών κ.α. Περιλαμβάνονται τα εξής:

1. (Συμβούλιο) Παμπροσφυγικής Ένωσης Πατρών και Περιχώρων, 116/1924
2. Παμμικρασιατικός Σύνδεσμος Πατρών, 1185/1923, (τροποποίηση 1008/1957)
3. Σύνδεσμος Αρμενίων Μικρασιατών Πατρών, 1451/1925
4. Ένωση Ποντίων Πατρών και Περιχώρων «Η Αναγέννησης», 594/1933
5. Λαϊκός Πανπροσφυγικός σύλλογος Πατρών και Περιχώρων, 429/1935
6. Ανεξάρτητος Προσφυγική Ένωσις Πατρών, 1044/1934
7. Σύλλογος ενώσεως Προσφύγων Κάτω Αχαΐας, 16/1925
8. Σύλλογος προσφύγων Ερυθραίας Χερσονήσου Πατρών και Περιχώρων, 871/1933
9. Σύλλογος προσφύγων Μιντιλογλίου, 1086/1934
10. Χριστιανική φιλόπτωχος Αδελφότης «Οι Άγιοι Απόστολοι», 586/1937
11. Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως Πατρών, 1085/1938
12. Ποδοσφαιρικός Σύλλογος «Ολυμπιακός Πατρών», 1717/1925
13. Σωματείο προσφυγικού συνδέσμου Δεξαμενής Αιγίου, 871/1934
14. Προσφυγικός Σύλλογος Δεξαμενής Αιγίου «Η Αναγέννησις», 1333/1935
15. Φιλοπροοδευτικός Σύλλογος κατοίκων προσφυγικού συνοικισμού Δεξαμενής "Ο Μικρασιατικός" (έδρα εν Αιγίω), 555/1963
16. Προσφυγικός σύνδεσμος «Η Ομόνοια » Αιγίου (απορρίπτεται), 1032/1925
17. Σύλλογος προσφύγων Αιγίου «Η προποντίς», 1180/1929

Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αναφέρεται στην ίδρυση σωματείων προσφυγικού χαρακτήρα, όπως ακριβώς διαπιστώνεται και από τις επωνυμίες τους. Περιλαμβάνονται πρακτικά ίδρυσης σωματείων και καταστατικά τους. Συχνά εμπεριέχονται εφημερίδες/ αποκόμματα εφημερίδων με τη δημοσίευση της ίδρυσης των σωματείων.

Η Σειρά «Εταιρικά» περιλαμβάνει 67 τόμους με εταιρικά συμβόλαια ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης εταιρειών από το 1882 έως το 1970. Στους 62 τόμους των ετών 1922-1970 έχουν εντοπιστεί επιχειρήσεις που ιδρύθηκαν μόνο από πρόσφυγες και σε άλλες οι ιδρυτές-συνέταιροι ήταν γηγενείς και πρόσφυγες.

Στη Σειρά «Πολιτικές Αποφάσεις» περιλαμβάνονται Αποφάσεις ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης Σωματείων από το 1914 (Ν. 281/1914: ιδρυτικός νόμος σωματείων) έως το 1932 (από το 1933 κι έπειτα βλ. «Πρωτοδικείο Βόλου, Σειρά: Σωματεία»).
Ειδικότερα, περιλαμβάνει Πολιτικές Αποφάσεις του Πρωτοδικείου Βόλου για την αναγνώριση της ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης Προσφυγικών Σωματείων και Συλλόγων:
Τόμοι 1-107 (1914-1930), και
Τόμοι 1-23 (1931-1932).

Η Σειρά «Σωματεία» περιλαμβάνει 39 τόμους με Αποφάσεις ίδρυσης, τροποποίησης και διάλυσης Σωματείων από το 1933 έως το 1971.
Στους τόμους των ετών 1933-1971 έχουν εντοπιστεί τα ακόλουθα προσφυγικά σωματεία:
"Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως Βόλου" (τόμος έτους 1933)," Ένωσις Καϊστρίου Πεδίου" (τόμος έτους 1933), "Σύνδεσμος Αστέγων Προσφύγων Τέρματος Ιωλκού" (τόμος έτους 1934), "Παμπροσφυγικός Σύνδεσμος Βόλου", ίδρ. 1922 (τόμος έτους 1935), "Σωματείον Καπνεργατών και Καπνεργατριών Αρμαθοδετών Προσφύγων Η Ομόνοια" (τόμος ετών 1936-1940), "Σύλλογος Αρμενίων Προσφύγων Βόλου", ίδρ. 1926 (τόμος ετών 1936-1940)," Ένωσις Εθνικοφρόνων Μικρασιατών προσφύγων του Νομού Μαγνησίας" (τόμος έτους 1946), "Προοδευτικός Σύλλογος Γυναικών Νέας Ιωνίας – Καπακλί – Νεαπόλεως και Παλαιών Βόλου" (τόμος έτους 1946), "Ένωσις κατοίκων Συνοικίας Ιωλκού" (τόμος έτους 1946), "Ένωσις κατοίκων Συνοικισμού Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1946), "Σύνδεσμος εργατών φορτοεκφορτωτών Νέας Ιωνίας Η Αγία Ευαγγελίστρια" (τόμος έτους 1950), "Σύλλογος Απόρων Φυματικών Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1951), "Σύλλογος Υπαλλήλων Δήμου Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1955), "Γυμναστικός Σύλλογος Η ΝΙΚΗ" (πρώην "Γυμναστικός Σύλλογος Προσφύγων Βόλου", ίδρ. 1924) (τόμος έτους 1955), "Σύλλογος Αλληλοβοηθείας Προσφύγων Αλμυρού" (τόμος έτους 1955), "Εξωραϊστικός Σύλλογος Συνοικίας Κουφοβούνου Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1956), "Ομοσπονδία Προσφυγικών Οργανώσεων Βόλου Η Ένωσις", ίδρ. 1928: Ψήφισμα - Πράξη Ιδρύσεως της Ομοσπονδίας – Ιδρυτές - Καταστατικό του Συλλόγου Προσφύγων Καππαδοκίας Βόλου (τόμος έτους 1956), "Εξωραϊστικός Σύλλογος Ν. Ιωνίας (Βόλου) Αμπελόκηποι" (τόμος έτους 1957), "Εξωραϊστικός Σύλλογος Αλιβερίου Δήμου Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1959), "Σύλλογος Εθνικής και Κοινωνικής Δράσεως Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1959)," Ένωσις Ποντίων Νομού Μαγνησίας", ιδρ. 1958 (τόμος έτους 1960), "Γυμναστικός Σύλλογος Η ΝΙΚΗ”: Τροποποίηση Καταστατικού (τόμος έτους 1962), "Σύλλογος Απόρων Παραπηγματούχων Κουφοβούνου Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1963), "Σύνδεσμος Αστέγων Προσφύγων Τέρματος Ιωλκού": Τροποποίηση Καταστατικού (τόμος έτους 1964), "Γυμναστικός Σύλλογος Βόλου Η ΝΙΚΗ": Τροποποίηση Καταστατικού (τόμος έτους 1969), "Σύλλογος Οικιστών Συνοικίας Κουφοβούνου Νέας Ιωνίας Βόλου" (τόμος έτους 1971).

Δικαστικά και κληρονομικά ζητήματα ιδιωτών, ναυτιλιακά ζητήματα, εμπορικά ζητήματα, αλληλογραφία Προξενείου Ρόδου με ΥΠΕΞ και Γενική Διοίκηση, μητρώα οικογενειών Δωδεκανησίων επίστρατων που τους δίδεται περίθαλψη, Στρατιωτικό Γραφείο Σμύρνης, πρόσφυγες Μικράς Ασίας, Έλληνες αιχμάλωτοι πολέμου, κατασκοπεία, περιουσίες προσφύγων, ανταλλάξιμοι, αποζημιώσεις, πολιτογραφήσεις, ζητήματα ιθαγένειας

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.

Ο φάκελος 4 του αρχείου περιέχει χαρτώο υλικό αναφορικά με την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Πρόκειται για:
• έγγραφα και επιστολές σχετικά με τις αποζημιώσεις των Ελλήνων υπηκόων και τη διαχείριση των ανταλλάξιμων περιουσιών
• Έκθεση Πεπραγμένων της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων στη Μακεδονία - Θράκη.
• Σχέδια νόμων, υπομνήματα, σημειώσεις και αλληλογραφία περί ανταλλαξίμων προσφύγων και ευρύτερα του προσφυγικού ζητήματος.
• Ομιλίες και συνεντεύξεις του πρωθυπουργού Παναγή Τσαλδάρη και του υπουργού Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως Μιχαήλ Κύρκου.
• Πρακτικά της Δημοσιονομικής Επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών σχετικά με την έκδοση του δεύτερου προσφυγικού δανείου (1927).

Η Συλλογή περιέχει τεκμήρια που αφορούν 4 γενιές της οικογένειας του δωρητή με αφετηρία τη Σμύρνη.
Οθωμανικό έγγραφο με χειρόγραφη σημείωση στα ελληνικά: «Αναστασία Παναγιώτου, εγεννήθη εν Σμύρνη κατά το έτος 1919», Εκλογικό βιβλιάριο, Βιβλιάριο της οικογένειας χορηγούμενο από τον Ερυθρό Σταυρό, Ληξιαρχικά έγγραφα, έγγραφα των Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων.

Αποφάσεις, αιτήσεις, κοινοποιήσεις, διαταγές και άλλα έγγραφα που σχετίζονται με την εγγραφή ή διαγραφή από τα μητρώα αρρένων και προσφύγων. Αλληλογραφία με το Υπουργείο Υγιεινής Πρόνοιας και αντιλήψεως, εγκύκλιοι, κοινοποιήσεις, διαταγές, τηλεγραφήματα και άλλα έγγραφα σχετικά με τα αγαθοεργά ιδρύματα (1922-1925).
Αιτήσεις περί χορηγήσεως κατοικίας στον προσφυγικό οικισμό Κοζάνης, οι οριστικοί δικαιούχοι, αναπληρωματικοί, απορριφθείσες αιτήσεις. Επίσης, αλληλογραφίες περί των οικημάτων που θα δοθούν σε πρόσφυγες της Νομαρχίας, του Δήμου, της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας και των αιτούντων προσφύγων, καθώς και αιτήσεις και υπεύθυνες δηλώσεις (1930-1933).
Αλληλογραφία και άλλα έγγραφα σχετικά με την ύπαρξη προσφυγικών συλλόγων στην περιφέρεια και έγγραφα σχετικά με το Τοπικό Συμβούλιο Πρόνοιας και Στέγασης Προσφύγων (1924-1932).

«Β/6, 1923, Πτωχοκομείον»
Αλληλογραφία του Δημάρχου Κερκυραίων με τον Νομάρχη σχετική με το Πτωχοκομείο. [Φ. 557 υπ. 6]

«1923, Β/6. Ορφανοτροφείον»
Υποβολή του προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων του οικ. έτους 1922-23 του Ορφανοτροφείου Κερκύρας από τον Δήμαρχο (ως Πρόεδρο του Αδελφάτου του Ορφανοτροφείου) προς τον Νομάρχη για έγκριση. [Φ. 554 υπ. 1]

«Έτος 1924, A/2-γ»
Πρόσφυγες - Μητρώο αρρένων.

• Αναφορές των Προέδρων Κοινοτήτων Κερκύρας και Παξών στον Νομάρχη για την ύπαρξη ή μη προσφύγων στην Kοινότητά τους και
• Αλληλογραφία των Δημάρχων Κερκύρας και Λευκάδας με τον Νομάρχη για την έκδοση πιστοποιητικών ιθαγένειας, για την εγγραφή ή διαγραφή πολιτών στο μητρώο αρρένων του Δήμου τους, για διορθώσεις ηλικίας ή άλλων στοιχείων. [Φ. 509 υπ. 4]

«Δ/50 Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων»
«Δ/50 Αρχείον Νομαρχίας Κερκύρας 1940»
Στέγαση και αποκατάσταση αστών προσφύγων - Χορήγηση επιδομάτων - Διενέργεια εράνων υπέρ αναξιοπαθούντων.
Υποδ. Α: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με τη στέγαση αστέγων λόγω βομβαρδισμού, την ανάγκη κατασκευής καταφυγίων και την ασφάλειά τους, την οικονομική ενίσχυση καταφυγόντων απόρων κατοίκων και τη σίτισή τους:

• Αναφορές της Αστυνομίας πόλεων προς το Υφυπουργείο Ασφαλείας.
• Καταγγελίες προσφύγων.
• Αιτήσεις απόρων για οικονομική ενίσχυση προς τον Νομάρχη.
• Διαβιβαστικά εκθέσεων αρχιτεκτόνων μηχανικών σχετικών με την ασφάλεια των καταφυγίων.
• Εγκύκλιοι του Υπουργείου Εθνικής Προνοίας (Υπηρεσία Στεγάσεως).
• Εντολές του Νομάρχη στην Αστυνομική Δ/νση και της Αστ. Δ/νσης στις Υποδιοικήσεις Παθητικής Αεράμυνας.
• Αιτήσεις δημοδιδασκαλισσών ή Προέδρων Κοινοτήτων ή της Διοίκησης Χωροφυλακής προς τον Νομάρχη ή τον Επόπτη Αγορανομίας για παροχή τροφίμων σε πρόσφυγες από την πόλη.
• Αιτήσεις του Δημάρχου και των Σταθμαρχών προς την Νομαρχία για οικονομική ενίσχυση των καταφυγόντων.
• Αιτήσεις της Αστυνομικής Διεύθυνσης προς την Ηλεκτρική Εταιρεία για εγκατάσταση ηλεκτρικού ρεύματος σε καταφύγια.
• Ονομαστικές καταστάσεις απόρων οικογένειας. Συντάσσονται από τους Προέδρους Κοινοτήτων και αποστέλλονται στην Νομαρχία.

Υποδ. Β: «Γεώργιος Ανδρεάδης και Νικόλαος Σιδηρόπουλος»
Αλληλογραφία της Νομαρχίας Κερκύρας με το Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως σχετική με παραχωρήσεις κυριότητας οικημάτων αστικών προσφυγικών συνοικισμών σε πρόσφυγες:

• Εγκύκλιος του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως.
• Αποφάσεις του Νομάρχη για πώληση κατοικιών.
• Έγκριση μεταβίβασης κυριότητας οικημάτων.
• Πιστοποιητικά διαμονής προσφύγων.
• Πιστοποιητικά εγγραφής στο Δημοτολόγιο.
• Πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης.
• Πιστοποιητικά υποθηκοφυλακείου.
• Αιτήσεις προσφύγων στο Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλήψεως για αστική αποκατάσταση.
• Εισηγητικές εκθέσεις του Υπ. Κρατ. Υγιεινής και Αντιλ. προς την Νομαρχία σχετικές με την εγκυρότητα ή μη των αιτήσεων των προσφύγων.

Υποδ. Ε: Αλληλογραφία της Νομαρχίας σχετική με την αποκατάσταση προσφύγων εκ Μ. Ασίας:

• Αναφορές του Συλλόγου Προσφύγων Μ. Ασίας και Θράκης, της Χωροφυλακής προς Νομάρχη σχετικές με αναζητήσεις προσφύγων, του Δημάρχου Κερκυραίων προς την Νομαρχία «περί της οικογενειακής συνθέσεως» των προσφύγων.
• Διαταγές του Υπ. Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως προς την Νομαρχία για αναζήτηση προσφύγων.
• Εγκύκλιοι του Υπ. Κρατ. Υγ. και Αντιλ. σχετικές με την αποκατάσταση προσφύγων.
• Αιτήσεις κατοίκων Κερκύρας προς τον Νομάρχη για εγκατάστασή τους σε προσφυγκούς συνοικισμούς της πόλης. [Φ. 153 υπ. 5]

Έγγραφα που αφορούν τη σύσταση της Ανώνυμης Ναυπλιακής Εταιρείας Κονσερβών, "ΠΕΛΑΡΓΟΣ", το μηχανολογικό εξοπλισμό της και την επέκτασή της. Αλληλογραφία, πράξεις κλπ. σχετικά με τις μεταβολές του μετοχικού της κεφαλαίου. "Σχέδιον εγκαταστάσεως του εν Νέα Κίω εργοστασίου Ναυπλιακής Εταιρίας Κονσερβών Α. Ε. κλίμαξ 1:100" όπου υπομνηματίζονται οι θέσεις των μηχανημάτων. Σχέδιο τομής και κάτοψης της δεξαμενής ύδατος 60 κ.μ. (κλίμαξ 1:50). Σχέδιο της γενικής διάταξης του λεβητοστασίου με υπόμνημα (κλίμαξ 1:50) και του οριζοντίου κυλινδρικού αεριαύλωτου ατμολέβητα (κλίμαξ 1:20 & 1:2,5) από την κατασκευάστρια εταιρεία "ΑΧΙΛΛΕΥΣ Σ. ΚΟΥΠΠΑΣ & ΣΙΑ Α. Ε.". Φωτογραφία με στελέχη του εργοστασίου και μέλη της οικογένειας Καραμέλη. Αναμνηστική φωτογραφία με αφορμή έρανο στη Ν. Κίο.

Μαγνητοφωνημένη συνέντευξη του Αναστασίου Καραμέλη στον Δ.Χ. Γεωργόπουλο, το 2010 για το Τμήμα Γ.Α.Κ. Αργολίδας όπου αναφέρεται στον πατέρα του Γεράσιμο Καραμέλη (καταγωγή, επαγγελματική δραστηριότητα, οικογενειακή κατάσταση) και στο εργοστάσιο "ΠΕΛΑΡΓΟΣ" (ίδρυση, παραγωγή, εφοδιασμός πρώτων υλών, συσκευασία, διάθεση, εξαγωγές, ανταγωνισμός, εξέλιξη επιχείρησης και επίδραση στην κοινωνία).

Το αρχείο περιλαμβάνει αλληλογραφία, διοικητικά έγγραφα, κείμενα, διαλέξεις στην Βουλή και αγορεύσεις του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής Μιχάλη Κύρκου σχετικά με την αποκατάσταση των προσφύγων. Επίσης εισερχόμενες επιστολές προσφυγικών σωματείων και συλλόγων προς τον υπουργό. Αρχείο αποκομμάτων ημερήσιου τύπου από τις δραστηριότητες του Υπουργού και την σπάνια εφημερίδα Εφημερίς των προσφύγων (Θεσσαλονίκη 1923-1924) της οποίας ο Μ. Κύρκος υπήρξε εκδότης. Ελάχιστες φωτογραφίες από εγκαίνια προσφυγικών συνοικισμών.

1. Αιτήσεις κατοίκων Μ. Ασίας (Κρήνη, Σμύρνη) για εγγραφή στο Δημοτολόγιο Νάξου 1907, 1920
2. Έλεγχος επίδοσης μαθητή στη Σχολή Αρρένων του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη 1912-1913
3. Ανακοίνωση του Νομάρχη Χίου προς τον Δήμαρχο Νάξου σχετικά με την εγκατάσταση προσφύγων στο νησί της Νάξου 1915
4. Πίναξ εγκαταστάσεως προσφύγων 1915
5. Αλληλογραφία Δήμου Νάξου περί προσφύγων 1915
6. Αποφάσεις της Νομαρχίας Κυκλάδων για εγγραφή κατοίκων Σμύρνης στο Μητρώο Αρρένων και το Δημοτολόγιο Νάξου 1916
7. Πιστοποίηση του Προέδρου της Κοινότητας Μυκόνου περί υποβολής αιτήσεως πρόσφυγα για εγγραφή του στο Μητρώο Αρρένων της Κοινότητας Μυκόνου 1918
8. Ειδοποίηση της Νομαρχίας Κυκλάδων προς τον Πρόεδρο της Κοινότητας Νάξου περί πολιτογράφησης των προσφύγων 1920
9. Αίτηση για απόκτηση ελληνικής ιθαγένειας εγγεγραμμένου πρόσφυγα στο Μητρώο Αρρένων και στο Δημοτολόγιο της Κοινότητας Νάξου 1920
10. Πίναξ εγγραφής προσφύγων 1923,1925
11. Λυτά έγγραφα σχετικά με καταγραφή προσφύγων, επιδόματα, αποζημιώσεις, επιτάξεις ακινήτων και αποκατάσταση προσφύγων 1923-1925
12. Πιστοποιητικά εγγραφής και γέννησης στα Μητρώα Νάξου 1924
13. Αλληλογραφία Νομαρχίας Κυκλάδων – Επιτροπής Προσφύγων Νάξου σχετικά με την αναζήτηση προσφύγων 1925
14. Αλληλογραφία Υπηρεσίας Πρόνοιας Κυκλάδων – Επιτροπή Περιθάλψεως Προσφύγων Αμοργού σχετικά με την απαγόρευση μετακίνησης προσφύγων προς Ξάνθη 1925
15. Διαδικασίες απογραφής προσφύγων 1925-1926
16. Μητρώο Αρρένων Προσφύγων 1926
17. Αιτήσεις προς την Κοινότητα Νάξου για έκδοση Πιστοποιητικών (συνημμένα πιστοποιητικά όπου εμφαίνονται ότι είναι πρόσφυγες και εκθέσεις Ειρηνοδικείου) 1926
18. Αιτήσεις συντάξεων για φονευθέντες στη Μικρασιατική Καταστροφή 1927
19. Αιτήματα Νομαρχίας Κυκλάδων και Ελεγκτικού Συνεδρίου αναζήτησης προσφύγων εγγεγραμμένων στα Μητρώα της Κοινότητας Νάξου 1927-1934
20. Διαδικασίες αστικής αποκατάστασης προσφύγων (υποδείγματα αιτήσεων-υπεύθυνων δηλώσεων) – Διαταγές Νομαρχίας 1934-1935

Τα έγγραφα βρίσκονται στο φάκελο με τίτλο «Φάκελος Εαμοκρατίας, 1940-1945». Πολλά έγγραφα του φακέλου είναι τυπωμένα στην πίσω πλευρά ήδη χρησιμοποιημένων χαρτιών-εγγράφων της περιόδου 1923-1942 περίπου. Η πρακτική αυτή ήταν συνήθης λόγω της έλλειψης χαρτιού. Κάποια από τα παλαιά αυτά οπισθόφυλλα περιέχουν πληροφορίες για τους πρόσφυγες της περιοχής. Πρόκειται για συνολικά τέσσερα έγγραφα:

1. Απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής Δήμου Διδυμοτείχου για την περίθαλψη απόρων προσφύγων, 1923
2. Έγγραφο της Νομαρχίας Έβρου για τον Προσφυγικό Σύλλογο Θρακών Μικρασιατών Διδυμοτείχου, 1927
3. Έγγραφο του Συνεργείου Ερεύνης Ανταλλαξίμων Κτημάτων Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης της Διεύθυνσης Ανταλλαγής του Υπουργείου Γεωργίας, 1933
4. Υπεύθυνη Δήλωση πρόσφυγα από το Κιουπλί σχετικά με την αγροτική αποκατάστασή τους στο χωριό Λαγηνά Σουφλίου, 1942.

1. Ονομαστικός πίναξ των εγγεγραμμένων προσφύγων εις τα ειδικά προσφυγικά μητρώα της κοινότητος Κοκκαρίου καταρτισθείς τη 24η Ιουνίου 1928 (στήλες: Ονοματεπώνυμον, πατρώνυμον, έτος γεννήσεως, τόπος καταγωγής, Παρατηρήσεις) [4 σελίδες]
2. Νομαρχία Σάμου, Γραφείον Προνοίας και Δημ. Αντιλήψεως, Πίναξ εμφαίνων τους μετά τον Αύγουστον του 1922 προσφυγόντας εν τω Νομώ Σάμου, δήμω Κοκκαρίου και τα ληφθέντα υπέρ αυτών μέτρα [2 σελίδες]