Το έργο
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ.), στο πλαίσιο εορτασμού του έτους μνήμης για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την Μικρασιατική καταστροφή, εκπόνησαν την «Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922» στην οποία χαρτογραφείται και αναδεικνύεται στο ευρύ κοινό το σύνολο των διαθέσιμων αρχειακών πηγών της χώρας που σχετίζονται με την Μικρασιατική καταστροφή και την προσπάθεια του ελληνικού κράτους για την αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της.
Ο χαρακτήρας του έργου είναι δυναμικός, καθώς η Πύλη θα εξακολουθεί να εμπλουτίζεται με φορείς, αρχειακό υλικό και ψηφιακά τεκμήρια και μετά το πέρας του εορτασμού.
Η Σμύρνη επτά μήνες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, στα τέλη Μαρτίου - αρχές Απριλίου 1923. Η λήψη της φωτογραφίας, στην οποία απεικονίζονται τα κατεστραμμένα από τη φωτιά κτίρια της πόλης, έγινε από ελληνικό πλοίο που μετέβη στη Σμύρνη για την παραλαβή Ελλήνων αιχμαλώτων πολέμου στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής σύμβασης "περί αποδόσεως πολιτικών κρατουμένων και ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου" που υπογράφηκε στη Λωζάννη στις 30 Ιανουαρίου 1923.
Περιεχόμενο
Στη Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922 έχουν ενταχθεί περιγραφές αρχείων – συλλογών που καλύπτουν την παρακάτω θεματολογία:
- Την παρουσία του Ελληνισμού στην Μικρά Ασία, τη Θράκη και τον Πόντο, από το 1914 έως το 1922
- Την Μικρασιατική εκστρατεία, 1919 - 1922
- Τις προσφυγικές ροές και τους διωγμούς
- Την προσφυγική αποκατάσταση (αγροτική – αστική)
- Τις προσφυγικές αποζημιώσεις
- Την περίθαλψη των προσφύγων
- Τα προσφυγικά σωματεία – συλλόγους
- Τις προσφυγικές εφημερίδες
- Τις προσωπικές προσφυγικές μαρτυρίες – αφηγήσεις
- Τη μεμονωμένη δράση προσφύγων κ.ά.
Στόχος του έργου
Η δυνατότητα ανοιχτής, στοχευόμενης πρόσβασης και ψηφιακής περιήγησης στις πρωτογενείς πηγές, που τεκμηριώνουν με τρόπο μοναδικό την ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής και της αποκατάστασης των προσφύγων, εκτιμάται ότι θα συμβάλει:
- Στην προαγωγή της επιστημονικής - ιστορικής έρευνας για το 1922.
- Στη σύνδεση με την εκπαιδευτική κοινότητα, καθώς οι μαθητές, εκπαιδευτικοί και φοιτητές, εξερευνώντας και μελετώντας τα ψηφιακά τεκμήρια, αποκτούν τη δυνατότητα να οπτικοποιήσουν τις γραπτές μαρτυρίες της ιστορίας.
Η Ψηφιακή Πύλη σε αριθμούς
- Πεντακόσια δεκαοχτώ (516) αρχεία και συλλογές.
- Εξήντα ένας (62) φορείς
- Περισσότερα από δύο χιλιάδες (2000) ψηφιακά τεκμήρια.
Τα παραπάνω στοιχεία θα μεταβάλλονται καθώς η Πύλη θα εμπλουτίζεται με νέο υλικό.
Ποιοι συμμετέχουν
- Η Κεντρική Υπηρεσία και είκοσι επτά (27) Περιφερειακές Υπηρεσίες των Γενικών Αρχείων Κράτους
- Έξι (6) ιδιωτικοί αρχειακοί φορείς
- Πέντε (5) βιβλιοθήκες
- Τέσσερα (4) ερευνητικά κέντρα – Ινστιτούτα
- Τρία (3) Μουσεία
- Τρεις (3) Επιστημονικές εταιρείες
- Δύο (2) Εκπαιδευτικά ιδρύματα
- Δύο (2) Δημοτικά Αρχεία
- Δύο (2) Αρχεία Τραπεζών
- Δύο (2) Αρχεία Συλλόγων
- Δύο (2) Αρχεία Δημοσίου Φορεά
- Ένα (1) Αρχείο πολιτικού κόμματος, συνδικαλιστικής οργάνωσης ή κοινωνικού κινήματος
- Μια (1) Επαγγελματική Ένωση
- Ένα (1) Αρχείο φυσικού προσώπου
Δυνατότητες περιήγησης και αναζήτησης
Ο επισκέπτης της Ψηφιακής Πύλης αποκτά τη δυνατότητα περιήγησης, στοχευόμενης αναζήτησης βάσει συγκεκριμένων κριτήριων στο σύνολο των περιγραφών των αρχείων και των ψηφιακών τεκμηρίων που την απαρτίζουν, καθώς και δημιουργίας προσωποποιημένου περιβάλλοντος εργασίας, στο οποίο μπορεί να εντοπίζει και να επισημαίνει το υλικό που εμπίπτει στο αντικείμενο του ενδιάφεροντός του. Ειδικότερα, παρέχεται δυνατότητα για:
α. Περιήγηση
Ο επισκέπτης μπορεί να πλοηγηθεί στο σύνολο:
- των αρχειακών περιγραφών
- των ονομάτων των φυσικών προσώπων και συλλογικών οργάνων,
- των αρχειακών φορέων,
- των θεμάτων,
- των τοποθεσιών και
- των ψηφιακών τεκμηρίων.
Για οδηγίες πατήστε εδώ.
β. Αναζήτηση
Ο επισκέπτης δύναται να αναζητήσει το επιθυμητό κατά περίπτωση περιεχόμενο μέσω της απλής και σύνθετης αναζήτησης, η οποία αξιοποιεί τα μεταδεδομένα που έχουν προστεθεί σε κάθε πεδίο της περιγραφής των αρχείων.
Για οδηγίες πατήστε εδώ.
γ. Προσωποποιημένο περιβάλλον έρευνας (clipboard)
O επισκέπτης μπορεί να διαμορφώσει το προσωπικό περιβάλλον έρευνάς του επισημαίνοντας τις περιγραφές των αρχείων – συλλογών και τα ψηφιακά τεκμήρια της επιλογής του.
Για οδηγίες πατήστε εδώ.
Σύνδεση με Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων (Ε.Ε.Α)
Στην Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922 έχουν ενταχθεί οι πληροφορίες περιεχομένου, όγκου και χρονολογιών των αρχείων – συλλογών ή επιμέρους τμημάτων αυτών που εμπίπτουν στη θεματολογία της Πύλης. Σε περίπτωση που οι πληροφορίες αυτές αποτελούν τμήμα ενός αρχείου με ευρύτερη θεματολογία, τότε προκειμένου να εξασφαλιστεί στον επισκέπτη, η δυνατότητα εντοπισμού της περιγραφής του συνόλου του περιεχομένου ενός αρχείου, ο ίδιος παραπέμπεται στο Εθνικό Ευρετήριο Αρχείων (βλέπε οδηγίες).
Ως επισήμανση έχουν ενταχθεί στην Ψηφιακή Πύλη Αρχείων για το 1922, τα αρχεία των παρακάτω φορέων, οι πληροφορίες των οποίων αντλήθηκαν από το Ε.Ε.Α.:
- Υπουργείο Εξωτερικών, Υπηρεσία Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου
- Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών (ΕΣΗΕΑ)
- Ίδρυμα Ιστορίας Ελευθερίου Βενιζέλου
- Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος
- Μουσείο Μπενάκη, Τμήμα Ιστορικών Αρχείων
- Μουσείο Μάνου Φαλτάϊτς
- Φίλοι Ιστορικού Αρχείου Νάουσας
- Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
- Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών
- Ακαδημία Αθηνών. Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού
- Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος. Τμήμα Χειρογράφων και Ομοιοτύπων
- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος"
- Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης
- Ιστορικό Αρχείο Δήμου Πειραιά
- Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κέντρο Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Ελληνικής Γεωργίας
- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Αρχείο Νεοελληνικής Λογοτεχνίας
- Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης (ΒΚΠ) του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Ψηφιακά τεκμήρια
Τα ψηφιακά τεκμήρια που έχουν ενταχθεί στην Ψηφιακή Πύλη είναι δειγματοληπτικά ανά αρχείο και ενδεικτικά του περιεχομένου του. Ως προς την τυπολογία καλύπτουν ένα εύρο σύνολο που περιλαμβάνει έγγραφα, βιβλία, χάρτες, φωτογραφίες, κάρτ ποστάλ.
Η Πύλη έχει εμπλουτιστεί με υλικό των παρακάτω φορέων:
- Γενικά Αρχεία του Κράτους (Κεντρική και Περιφερειακές Υπηρεσίες) (Γ.Α.Κ.)
- Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΕΛΙΑ- ΜΙΕΤ)
- Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΕΛΙΑ- ΜΙΕΤ) (Θεσσαλονίκη)
- Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.)
- Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών (Κ.Μ.Σ.)
- Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Υπηρεσία Ιστορικού Αρχείου (Π.Ι.Ο.Π.)
- Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα
- Ίδρυμα Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής
- Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού
- Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου (ΔΗ.ΚΙ.)
- Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ)
- Ιστορικό Αρχείο Τράπεζας της Ελλάδος
- Βικελαία Βιβλιοθήκη
- Σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων Μήθυμνας «Η Αγάπη»