- Αρ.Εισ. 403
- Μέρος
- π. 1919-1921
Αξιωματικοί και πολίτες κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας
Χοϊδά, Αλεξάνδρα
Αξιωματικοί και πολίτες κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας
Χοϊδά, Αλεξάνδρα
Ατομικός φάκελος Άθω Ρωμάνου: έγγραφα διορισμού, προαγωγών, μεταθέσεων, αποσπάσεων κ.ά. κατά τη μακρά θητεία του στο Υπουργείο Εξωτερικών (1884-1924).
Δυναστικό ζήτημα: αναχώρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου· άνοδος στο θρόνο του πρίγκιπα Αλέξανδρου· ανάληψη της αρχής από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων των ετών 1919-1921 ποικίλου περιεχομένου: εκθέσεις του στρατηγού Νίδερ για την εκστρατεία στη Μεσημβρινή Ρωσία (1919)· ελληνική απόβαση στη Σμύρνη· στρατιωτικές επιχειρήσεις Μικράς Ασίας. Συνέδριο ειρήνης (1919).
Συνθήκη Σεβρών (1920)· σχέδιο τριμερούς συμφωνίας μεταξύ Γαλλίας, Βρετανίας, Ιταλίας (1920)· ιταλική κατοχή Δωδεκανήσων. Έγγραφα σχετικά με τη χάραξη των ελληνοαλβανικών συνόρων (1921). Σημειώσεις για τον οικονομικό ρόλο του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Έγγραφα σχετικά με τη Μικρασιατική άμυνα.
Έγγραφα πρεσβείας Παρισίων (1923): Διάσκεψη Λωζάννης· πρόσφυγες Μικράς Ασίας και Θράκης. Αναφορές σχετικά με την έκπτωση της Δυναστείας.
Ρωμάνος, Άθως
Πορτρέτα και στιγμιότυπα από επισκέψεις του βασιλιά Αλέξανδρου στο Μακεδονικό μέτωπο και τη Μικρά Ασία (1919, 1920)
Ιατρίδη, Μίνα
Από το οικογενειακό αρχείο Μπαλτατζή:
Έγγραφα Υπουργείου Εξωτερικών (1921). Αποκόμματα τύπου για τη δίκη των έξι (1922).
Συλλογή φωτογραφιών Μικράς Ασίας
Κάρτ-ποστάλ με το πορτρέτο του Ελευθερίου Βενιζέλου και της τριανδρίας (1916)· κάρτ-ποστάλ με απόψεις από τη Μικρά Ασία κατά την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας: Κασαμπάς, Πάνορμος, Δορύλαιο, Σμύρνη, Σαγγάριος κ.ά. (1920-1921).
1921, Μάιος
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αποβιβαζόμενος από το θωρηκτό "Κιλκίς" στο λιμάνι της Σμύρνης.
α) 1922, Απρίλιος: Προκήρυξη των Τούρκων στρατιωτών (προφυλακές εκστρατευτικού Σώματος Μικράς Ασίας) προς τους Έλληνες στρατιώτες.
Καλούνται οι έλληνες στρατιώτες να παραδοθούν και να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
β) [1922, Απριλίου 13]: Απόκομμα εφημερίδας
Δημοσίευση επιστολής του Γιαννόπουλου Σαράντη από τις στρατιωτικές προφυλακές της Μικράς Ασίας προς την αδελφή του, στη στήλη «Γράμματα από το μέτωπο».
α) Έγγραφο 1
1922, Οκτωβρίου 24/6
Επιστολή του Νικολάου Πολίτη (καθ’ οδόν από Βελιγράδι προς Θεσσαλονίκη) προς τον στρατηγό Κωνσταντίνο Νίδερ.
Εσωκλείει επιστολή του Βενιζέλου και τον παρακαλεί να του απαντήσει. Έμεινε ικανοποιημένος από τις συζητήσεις που είχε στο Βελιγράδι με τα μέλη της Γιουγκοσλαβικής Κυβέρνησης και με τον βασιλιά Αλέξανδρο, ο οποίος έδωσε μεγάλη σημασία στην αναδιοργάνωση του στρατεύματος.
β) Έγγραφο 2
1922, Νοεμβρίου 2
Επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου (Παρίσι) προς τον στρατηγό Κωνσταντίνο Νίδερ.
Τον συγχαίρει για την επιτυχή εκτέλεση της εντολής για την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Ο ίδιος δέχτηκε να αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στη συνδιάσκεψη της Λωζάννης, για να εξασφαλιστεί η ειρήνη και να μην διαπραχθούν άλλα σφάλματα. Πιστεύει ότι μόνο με δυνατό στρατό μπορεί να διαπραγματευθεί η Ελλάδα χωρίς άλλες ταπεινώσεις. Γι’ αυτό τον παρακαλεί να τον ενημερώσει ποια είναι η πραγματική κατάσταση του στρατεύματος.
γ) Έγγραφο 3
1922, Οκτωβρίου 28/Νοεμβρίου 10
Σχέδιο επιστολής του Κωνσταντίνου Νίδερ (Αλεξανδρούπολη) προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Απαντά στην επιστολή του και τον ευχαριστεί για τις θετικές κρίσεις του. Αναφερόμενος στη Μικρασιατική καταστροφή, αποδίδει ευθύνες στη διοίκηση του στρατεύματος και όχι στα μέσα. Για τον λόγο αυτό, πρωταρχικό σημείο για την ανασυγκρότηση του στρατεύματος είναι η εξύψωση του ηθικού του. Τον ενημερώνει για τις νέες θέσεις εγκατάστασης των Β’, Γ’ και Δ’ Σωμάτων Στρατού στη Θράκη. Πιστεύει ότι ο στρατός είναι κουρασμένος αλλά το ηθικό του βρίσκεται σε καλό σημείο, στερείται όμως κλινοσκεπασμάτων.
δ) Έγγραφο 4
1922, Νοεμβρίου 11
Επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου (Παρίσι) προς τον Νικόλαο Πολίτη.
Αναφέρεται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής: βλέψεις Γιουγκοσλάβων και Βούλγαρων κατά της Θεσσαλονίκης, ελεύθερη ζώνη Θεσσαλονίκης και κυρίως για το ζήτημα της Δυτικής Θράκης και το ρόλο του στρατού στην αντιμετώπιση του θέματος. Τέλος, εκφράζει τους φόβους του για την ομαδική έξωση των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους και προτείνει ότι σε περίπτωση που συμβεί αυτό, θα πρέπει να απελαθούν οι Τούρκοι της Ελλάδας, για να μην υπάρξουν αφορμές επέμβασης της Τουρκίας στα εσωτερικά της χώρας.
Φωτογραφίες από τη φωτογραφική συλλογή Τηλέμαχου Αποστολόπουλου: Ο Τηλέμαχος Αποστολόπουλος στη Μικρά Ασία (1919)· ο ίδιος στη Σμύρνη (1921)· η γέφυρα στο Κιπρί-Μπασί· αξιωματικοί και νοσηλευτικό προσωπικό του πρώτου στρατιωτικού νοσοκομείου στο Δορύλαιο (1921).
Αποστολόπουλος, Τηλέμαχος
Αναμνηστικές φωτογραφίες στρατιωτών από τη Μικρασιατική Εκστρατεία, μελών ή συγγενών της οικογένειας Χαρίτου: ο αξιωματικός Χρήστος Χαρίτος με την Άννα Παπαδοπούλου [1920-1921], οι στρατιώτες Γεώργιος Θεοδοσόπουλος, Κωνσταντίνος Σέργιος και Μιχαήλ Ρακιτζής στη Σμύρνη (1920)ˑ στρατιώτες αγνώστων στοιχείων.
Χαρίτου, οικογένεια
Ιδιωτική Συλλογή Γιώργου Λιόλιου
Δακτυλογραφημένο προσωπικό ημερολόγιο 23 σελίδων που αφορά τη ζωή και τη δράση του Νικολάου Λιόλιου κατά τα έτη 1902-1923 και κυρίως τη συμμετοχή του στα γεγονότα της Μικρασιατικής εκστρατείας.
Λιόλιος, Γιώργος
Ιδιωτική Συλλογή Λεωνίδα Δαμιανίδη
Έγγραφα σχετικά με την απονομή πολεμικής σύνταξης του Χρήστου Στεφανόπουλου που σκοτώθηκε κατά την υποχώρηση του ελληνικού στρατού τον Αύγουστο 1922
Δαμιανίδης, Λεωνίδας
Συλλογή Χαρτών Βιβλιοθήκης Βουλής
Χάρτες της Μικράς Ασίας και της Μακεδονίας
Χαρτογραφική Υπηρεσία Στρατού
Κοινότητα Νάξου
Συλλογή αρχειακού υλικού Ν. Τσουμπάκη
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Έγγραφα Παμπροσφυγικής Ομοσπονδίας
• Έγγραφα ανταλλαγής περιουσιών του Υπουργείου Γεωργίας
• Έγγραφα της Ένωσης Εφέδρων Μικράς Ασίας και Θράκης
• Δηλώσεις εκκαθάρισης Μικτής Επιτροπής
Τσουμπάκης, Νικόλαος
O φάκελος 1 υποφάκελος 9 του αρχείου περιέχει αποσπάσματα από εκθέσεις πεπραγμένων στρατιωτικών μονάδων από το μέτωπο της Μικράς Ασίας, καθώς και τις καταθέσεις ανωτέρων αξιωματικών κατά την εκδίκαση της ευθύνης διοικητών στρατιωτικών μονάδων κατά την υποχώρηση στη Μικρά Ασία.
Ο φάκελος 1 υποφάκελος 16 περιέχει σημειώματα και επιστολές σχετικά με τις ανταλλάξιμες περιουσίες Ελλήνων και Μουσουλμάνων.
Τσαλδάρης, Κωνσταντίνος
Αρχείο οικογένειας Παπαδοπούλου
Δύο επιστολές στην οικογένεια του από το Μικρασιατικό μέτωπο μετά τη μάχη στον Σαγγάριο ποταμό όπου εκτός από προσωπικές επιδιώξεις και οικογενειακά θέματα παρουσιάζει την κατάσταση που επικρατεί στο στράτευμα και τις αντιδράσεις που προκαλεί η κακή διοίκηση καθώς και τις προσδοκίες του για εκκαθαρίσεις, μεταβολές και ειρήνευση.
Παπαδοπούλου, οικογένεια
Φωτογραφίες από το Μικρασιατικό μέτωπο
Μυριβήλης, Στράτης
Αρχείο Κωνσταντίνου Δ. Καραβίδα
Αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα, τύπος σχετικά με τη Σμύρνη, τον εποικισμό, και την ανταλλαγή πληθυσμών
Καραβίδας, Κωνσταντίνος
Το Αρχείο χαρακτηρίζεται από πλούσια θεματολογία με κύριους άξονες τη διπλωματική, εθνική, βουλευτική και συγγραφική δραστηριότητα του Δραγούμη. Το σύνολο των εθνικών διεκδικήσεων της Ελλάδας την περίοδο αυτή φωτίζονται από το πλήθος του αρχειακού υλικού που απόκειται στις ενότητες του Αρχείου, που περιέχουν αλληλογραφία, έγγραφα, εκθέσεις, υπομνήματα και τύπο με τα εξής θέματα:
Δραγούμης, Ίων
Αλληλογραφία, ημερολογιακές σημειώσεις
Φραντζής, Αμβρόσιος
Αρχείο Αθανασίου Σουλιώτη-Νικολαΐδη
Φωτογραφικό υλικό, αποκόμματα και φύλλα εφημερίδων για τη Μικρασιατική καταστροφή – δίκη και εκτέλεση των ΕΞ
Σουλιώτης-Νικολαΐδης, Αθανάσιος
Τρία ταχυδρομικά δελτάρια από το Μικρασιατικό Μέτωπο με απεικονίσεις στρατιωτικών. Το ένα με κείμενο στην πίσω όψη.
Βουτσιλάς, Βασίλειος
Ημερολόγιο Ν.Β. Δερματόδετος τόμος [Χειρόγραφο]
‘Το ημερολόγιον της στρατιωτικής μου ζωής και πολεμικαί σελίδες της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Έγγραφον εκ του προχείρου πολεμικού ημερολογίου. Εν Θεολόγω Θάσου την 3ην Σεπτεμβρίου 1923’
Βασιλικός, Νίκος
Επιστολές, έντυπα, αποκόμματα εφημερίδων
Γεννάδιος, Ιωάννης
Φωτογραφίες: εκστρατευτικού σώματος Θράκης, στρατιωτών στην Κωνσταντινούπολη, 1 καρτ ποστάλ παλιάς Ραιδεστού, προσφυγικών οικογενειών, προσφυγικών συνοικισμών και οικοδόμησης αυτών.
Μερτζεμέκης, Δημήτριος
Φωτογραφίες από το μέτωπο της Μικράς Ασίας.
Ατζέμης, Ιωάννης
Οικογενειακές φωτογραφίες προσφύγων και φωτογραφίες στρατιωτών στη Μ. Ασία. Φωτογραφία με τετρακατοικίες προσφύγων.
Κοταμανίδης, Σταύρος
Συλλογή φωτογραφιών Μικρασιατικής Εκστρατείας
Φωτογραφία ταφής πεσόντων-«ενθύμιον της μάχης του Καρά-Αγάτς της Κουβαλίτσας έξωθι του Εσκί Σεχίρ»
Συλλογή φωτογραφιών Μικρασιατικής Εκστρατείας
Φωτογραφίες από στιγμές Σερραίων στρατιωτών στο Μικρασιατικό μέτωπο.
Αρχείο Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας
Το συγκεκριμένο αρχειακό υλικό αφορά προσφυγικά ζητήματα σε περιοχές της Κεντρικής, Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας.
Γενική Διοίκηση Μακεδονίας
Συλλογή οικογενειών Κίρτσου-Δεληγιάννη
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν:
• Στρατιώτες στο Μικρασιατικό Μέτωπο
• Μέλη του "Συνδέσμου Αρτακηνών Καβάλας "Ο Κύζικος"
• Αρτακηνούς στην Καβάλα
• Φωτογραφίες οικογενειακές, εκδρομών, διασκεδάσεων κ.λπ.
Κίρτσου, οικογένεια
Συλλογή οικογένειας Μανώλη Ζαχαρόπουλου - Έλενας Αναστασιάδου
Ο φάκελος περιέχει
• Φύλλο ληξιαρχικής κατάστασης εφέδρου.
• Βιβλιάριο προσφυγικό οικογενειακό εποικισμού.
• Οι φωτογραφίες είναι οικογενειακές στην Αδριανούπολη, τον Πόντο και την Ελλάδα, περ. 1915-1945.
Ζαχαρόπουλου, Μανώλη και Αναστασιάδου, Έλενας, οικογένεια
Συλλογή οικογένειας Κηρυττόπουλου
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν την Τραπεζούντα, τη Σεβαστούπολη Ρωσίας, το Μικρασιατικό Μέτωπο και αντάρτες στον Πόντο.
Κηρυττόπουλου, οικογένεια
Συλλογή οικογένειας Βακαλόπουλου
Τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτό το τμήμα συλλογής είναι:
• Αλληλογραφία Ελληνικής Διοίκησης Θράκης
• Δηλώσεις Μικρασιατών προσφύγων προς τον Πρόεδρο της επί των αποζημιώσεων Πατριαρχικής επιτροπής (για διώξεις και καταστροφές 1914-1915), Κωνσταντινούπολη
• Αιτήσεις εκκαθάρισης περιουσιών, Υπεύθυνες δηλώσεις μη αγροτικής αποκατάστασης προσφύγων, πράξεις Εκτιμητικών Επιτροπών, αποδείξεις καταβολής προσφυγικού χρέους, Καβάλα
• Φωτογραφίες Ελλήνων στρατιωτών στην Αδριανούπολη και στο Μικρασιατικό Μέτωπο
• Φωτογραφίες και κάρτες Πραβίου: Προσφυγικοί συνοικισμοί, εγκαίνια έργων. Εκδηλώσεις κοινωνικής, σχολικής, επαγγελματικής ζωής κ.ά.
Βακαλόπουλου, οικογένεια
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Άδεια - βεβαίωση εγκατάστασης προσφύγων σε μουσουλμανική οικία
• Δηλώσεις εκκαθάρισης περιουσίας πρόσφυγα
• Πράξη Εκτιμητικής Επιτροπής της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής
• Έγγραφα Προσφυγικού Συλλόγου Σμύρνης και Περιχώρων Καβάλλας και της Ενώσεως Εφέδρων Μικράς Ασίας-Θράκης
• Έγγραφο αποζημίωσης από Πρωτοβάθμια Επιτροπή του Υπουργείου Γεωργίας
• Έγγραφα εξόφλησης χρεών με προσφυγικές ομολογίες
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν το Μικρασιατικό Μέτωπο
Η carte visite παρουσιάζει την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ
Βλήτου, οικογένεια
Οι φάκελοι περιέχουν:
• Πιστοποιητικό από "Παμμικρασιατικό και Βυζαντινό Σύλλογο Προσφύγων Καβάλας"
• Ιατρικές βεβαιώσεις και γνωματεύσεις από Ανατ. Θράκη και Καβάλα (1922-1924)
• Πιστοποιητικό εγγραφής πρόσφυγα σε στρατολογικά μητρώα
Το βιβλιάριο είναι οικογενειακό βιβλιάριο περίθαλψης εφέδρου (1923)
Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν στρατιώτες στο Μικρασιατικό Μέτωπο και οικογένειες προσφύγων σε Καβάλα και Μασσαλία (1915-1939)
Μάντζαρη, Εριφύλη
Συλλογή Βασιλείου Χατζησταύρου
Ο φάκελος περιέχει
• Υπεύθυνες δηλώσεις προσφύγων και πράξεις εκτιμητικής επιτροπής της Διεύθυνσης Ανταλλαγής.
• Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν στρατιώτες στο Μικρασιατικό Μέτωπο και τον προσφυγικό συνοικισμό Λεύκης.
Χατζησταύρου, Βασίλειος
Πολεμικές αναμνήσεις Μανόλη Σοφούλη
Πολεμικές αναμνήσεις του Μανόλη Σοφούλη λοχαγού ε.α.. Καλύπτουν την περίοδο 1906-1941.
Σοφούλης, Εμμανουήλ
Ηχογραφημένες συνεντεύξεις με Μικρασιάτες της Σάμου
1η κασέτα: Μαρτυρίες μικρασιατών προσφύγων από το Τσαγκλί και τα Δωμάτια.
2η και 3η κασέτα: Αφήγηση Στέλιου Σοφούλη από τους Νενέδες για τον Μικρασιατικό πόλεμο.
4η κασέτα: Αφήγηση Μαρίας Κελεμπεσιώτη από το Γέροντα Μικράς Ασίας.
5η κασέτα: Ημερίδα "Λογοτεχνία και Μικρασιατική καταστροφή".
Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Ν. Σάμου
Αρχείο οικογένειας Κιουρτσιδάκη
Κιουρτσιδάκη, οικογένεια
Συλλογή καρτ-ποστάλ Μικρασιατικής εκστρατείας
Συλλογή 74 ασπρόμαυρων επιστολικών δελταρίων (cartes postales) με θέμα τη Μικρασιατική εκστρατεία, που απεικονίζουν στρατιωτικά στιγμιότυπα της καθημερινότητας και τοπία της Ανατολής.
Εκδόσεις Αλέπαντος και Κότσιφας
Καλλέργης, Λέων
Επιστολικό δελτάριο Δημήτριου Ηρακλείδη
Εικονογραφημένο δελτάριο με την ένδειξη «Σμύρνη, Προκυμαία, Καφέ Παρί», απεσταλμένο στον Δ. Ηρακλείδη.
Ηρακλείδης, Δημήτριος
Αρχείο Ιωάννη Μεταξά (Κ65α, Κ65β, Κ65γ)
Στο αρχείο του Ιωάννη Μεταξά περιλαμβάνεται αρχειακό υλικό σχετικά με το ενδεχόμενο στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία την περίοδο του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και με τις θέσεις του Μεταξά για τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Ειδικότερα, στο αρχείο υπάρχει το σχέδιο του υπομνήματος για τη μη συμμετοχή της Ελλάδας στο πλευρό των συμμάχων της Αντάντ στην επιχείρηση κατάληψης των Δαρδανελλίων, το οποίο υπέβαλε στον πρωθυπουργό Βενιζέλο τον Φεβρουάριο του 1915 με την ιδιότητα του αρχηγού του Επιτελείου, καθώς και το σχέδιο της επιστολής παραίτησης και αποστρατείας του Μεταξά, καταγραφές συνομιλιών του Μεταξά με τον Βενιζέλο τον Ιανουάριο του ιδίου έτους και σχέδια επιστολών του προς τον πρωθυπουργό Γούναρη σχετικά με τις διαφορετικές απόψεις του Επιτελείου ως προς τη συμμετοχή της Ελλάδας σε εκστρατεία στη Μικρά Ασία πριν από τον Φεβρουάριο του 1915. Συμπεριλαμβάνονται, επίσης, υπομνήματα και καταγραφές συνομιλιών του Μεταξά με τον βασιλιά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο του 1915 σχετικά με το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την ουδετερότητα. Στο αρχείο περιλαμβάνεται και η καταγραφή από τον Μεταξά της συνομιλίας του τον Μάρτιο του 1921 με τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη, τον υπουργό Οικονομικών Πρωτοπαπαδάκη, τον υπουργό Στρατιωτικών Θεοτόκη και τον συνταγματάρχη Αθανάσιο Εξαδάκτυλο, όταν του προτάθηκε να επανέλθει στο Επιτελείο ή να αναλάβει τη γενική διοίκηση του στρατού στη Μικρά Ασία. Για την ίδια περίοδο, το αρχείο διασώζει και τη γνωστή επιστολή του αδερφού του βασιλιά Κωνσταντίνου, πρίγκιπα Ανδρέα, που στέλνει από τη Σμύρνη στον Μεταξά, όπου συμπυκνώνεται η απέχθεια και το μίσος των αντιβενιζελικών προς τον μικρασιατικό Ελληνισμό. Τις πληροφορίες για την κρίσιμη κατάσταση του στρατεύματος στη Μικρά Ασία και για το γεγονός ότι επίκειτο τουρκική επίθεση την οποία θα ήταν αδύνατον να αποκρούσουν οι ελληνικές δυνάμεις, που πληροφορείται ο Μεταξάς από τον πρίγκιπα Ανδρέα, τις διαβιβάζει με επιστολή του τον Δεκέμβριο του 1921 στον πρωθυπουργό Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Στο αρχείο εντοπίζεται, επίσης, κείμενο, μάλλον του δημοσιογράφου Σπυρίδωνος Μινώτου, για τη φιλανθρωπική δράση της βασίλισσας Σοφίας την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Μεταξάς, Ιωάννης
Οι 7000 περίπου φωτογραφίες της συλλογής, αποτυπώνουν τον χώρο της Μικράς Ασίας πριν τον εκπατρισμό, εικόνες της κοινωνικής και καθημερινής ζωής των εκεί ελληνικών κοινοτήτων από το τέλος του δεκάτου ενάτου αιώνα έως το 1922. Μετά την ιστορική αυτή τομή, ο τόπος αλλά και η θεματολογία αλλάζουν. Κυριαρχούν, πλέον οι εικόνες της προσφυγικής εγκατάστασης στην Ελλάδα.
Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών
Αρχείο Νικολάου Πλαστήρα (Κ92β)
Επιστολές προς τον αρχηγός της Επανάστασης 1922 Νικόλαο Πλαστήρα υπουργών, κοινοταρχών, πολιτών, συλλόγων Φιλελευθέρων, πολιτευτών, ομογενών, στρατιωτικών, του Εμμ. Μπενάκη κ.ά. σχετικά με την πολιτική κατάσταση στη χώρα, ζητήματα διοίκησης, τις εκλογές του 1923 και την κάθοδο σε αυτές του Πλαστήρα, την ανασυγκρότηση του κόμματος των Φιλελευθέρων, με παρακλήσεις για διάφορες διευκολύνσεις, την εκκαθάριση των αντιφρονούντων στο Δημόσιο και το στράτευμα.
Έκθεση Ανακριτικής Επιτροπής Επιχειρήσεων Μικράς Ασίας, περίοδος δευτέρα: Νοέμβριος 1920 - Αύγουστος 1922.
Προπαγανδιστική προκήρυξη προς τους Έλληνες στρατιώτες που τους καλεί να παραδοθούν στις κεμαλικές δυνάμεις.
Χάρτες του μετώπου της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Διαταγές του διοικητή του Νοτίου Συγκροτήματος του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία και της 1ης Μεραρχίας Αθανάσιου Φράγκου καθώς και άλλων στρατιωτικών σχηματισμών προς τον Νικόλαο Πλαστήρα διοικητή του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων κατά τον Αύγουστο του 1922. Δελτία πληροφοριών της 13ης Μεραρχίας του Απριλίου του 1922. Έκθεση πεπραγμένων της 13ης Μεραρχίας κατά τις επιχειρήσεις στην Μικρά Ασία την περίοδο 10 Αυγούστου με 15 Σεπτεμβρίου 1922.
Μελέτη του 1921 της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Κωνσταντινούπολη για τον τρόπο κατάληψης της πόλης από τον ελληνικό στρατό.
Σχέδια κατάλυσης των αρχών της Επαναστατικής Επιτροπής Εθνικής Σωτηρίας, της εξουδετέρωσης των αντίθετων στο κίνημα του 1922 στρατιωτικών μονάδων, της μετάβασης των μονάδων από τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου στην Αθήνα.
Επαναστατική Επιτροπή Χίου, έκθεσις του επιτελάρχου της Επαναστάσεως ταγματάρχη Πυροβολικού Ευριπίδη Μπακιρτζή των πεπραγμένων της Επαναστάσεως εν Χίω, Αθήνα 22/9/1922.
Φωτογραφίες του Πλαστήρα και πρωταγωνιστών της Επανάστασης του 1922.
Πλαστήρας, Νικόλαος
Ο φάκελος περιλαμβάνει αλληλογραφία μεταξύ του Όρχου Πυροβολικού Σμύρνης, της Βάσης Σμύρνης, της Διεύθυνσης Πυροβολικού της Στρατιάς Μικράς Ασίας με θέμα τη δημιουργία Χημείου για τις ανάγκες του στρατού.
Δάλλας, Μιλτιάδης
Τεκµήρια των ελληνικών εκστρατευτικών σωµάτων στα οποία ο Ν. Σµπαρούνης συµµετείχε ως στρατιωτικός γιατρός [Σµύρνη 1919-1920, Σαγγάριος 1921]. Διοικητικά έγγραφα (αναφορές, εκθέσεις, διαταγές, επιστολές) της Υγειονομικής Επιτροπής της Στρατιάς Μικράς Ασίας, ονομαστικές καταστάσεις νεκρών στρατιωτών
Σµπαρούνης-Τρίκορφος, Νικόλαος
Μονόφυλλο ενάντια στον βασιλιά Κωνσταντίνο Α΄ (Κ312)
Μονόφυλλο κατά του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ την περίοδο της παρουσίας του στη Μικρά Ασία το 1921.
Πρακτικά Συνεδριάσεων της Επιτροπής Εθνικής Αμύνης Κωνσταντινουπόλεως (Χφ239)
Πρακτικά Συνεδριάσεων της "Εν Κωνσταντινουπόλει Επιτροπής Εθνικής Αμύνης" από 9 Νοεμβρίου 1920 έως 11 Ιουνίου 1921 (Συνεδριάσεις 1-66). Πρόεδροι της Επιτροπής είναι οι Α. Βουτυράς, Ξ. Ζώτος, Α. Παπάς. Οι συνεδριάσεις λαμβάνουν χώρα σε οικίες ή στο οίκημα Ανατόλ 15.
Επιτροπή Εθνικής Αμύνης (Κωνσταντινούπολη)
Πρακτικά Συνεδριάσεων της Επιτροπής Εθνικής Αμύνης Κωνσταντινουπόλεως (Χφ240)
Αποτελείται από δύο μέρη:
α) "Βιβλίον Πρακτικών Συνεδριάσεων Επιτροπής Εθνικής Αμύνης από της 67ης Συνεδριάσεως της 14ης Ιουνίου 1921 μέχρι της 85ης Συνεδριάσεως της 11 Φεβρουαρίου 1922". Αποτελεί συνέχεια του βιβλίου πρακτικών της Επιτροπής (Χφ239). Και αντίστροφα:
β) "Βιβλίον Πρακτικών Γενικών Συνελεύσεων Εφοροεπιτροπών κλπ. από 25 Μαρτίου 1921 έως 25 Φεβρουαρίου 1922".
Πρόκειται για συνεδριάσεις εκπροσώπων των ελληνικών συλλόγων και σωματείων της Κωνσταντινούπολης με θέμα την οικονομική ενίσχυση αξιωματικών του ελληνικού στρατού και την κινητοποίηση του Πατριαρχείου προς την κατεύθυνση της ευόδωσης των εθνικών διεκδικήσεων στη Μικρά Ασία.
Επιτροπή Εθνικής Αμύνης (Κωνσταντινούπολη)
Συλλογή οικογένειας Μιστριώτη (Κ129)
Έγγραφα του δικαστικού Εμμανουήλ Μιστριώτη για τη θητεία του ως εκτάκτου στρατοδίκη στο Εσκί Σεχίρ (Δορύλαιο) και την Προύσα Μ. Ασίας και αλληλογραφία με τον Αρεοπαγίτη Εμμ. Μιστριώτη.
Μιστριώτη, οικογένεια
Συλλογή Νικόλαου Βασιλάτου (Κ402)
Δικογραφία της αναψηλάφησης και ακύρωσης της "δίκης των έξι". Πρόκειται για αίτημα που κατέθεσε το 2008 ενώπιον του Αρείου Πάγου ο Μιχαήλ Πρωτοπαπαδάκης του Αριστείδη, με πληρεξούσιο δικηγόρο του τον Ν. Βασιλάτο , για επανάληψη της διαδικασίας της «Δίκης των Εξι» με στόχο την αποκατάσταση του εκτελεσθέντος για εσχάτη προδοσία παππού του Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη.
Βασιλάτος, Νικόλαος
Συλλογή εγγράφων οικογένειας Αργυρόπουλου (Κ139β)
Χάρτες της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού περιοχών της Μικράς Ασίας (Άγκυρα, Φιλαδέλφεια, Σιβρί Χισάρ, Αφιόν Καραχισάρ, Εσκί Σεχίρ, Συναός), τουρκικές προκηρύξεις στα ελληνικά προς τους Έλληνες στρατιώτες και ελληνικές προκηρύξεις στα οθωμανικά προς του Τούρκους των Βαλκανικών Πολέμων ή της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
Αργυροπούλου, οικογένεια
Συλλογή Μιλτιάδη Σταμούλη (Κ75α)
Σταμούλης, Μιλτιάδης
Αρχείο στρατηγού Παναγιώτη Γαργαλίδη
Βιογραφικά στοιχεία Παναγιώτη Γαργαλίδη, φωτογραφίες, στρατιωτικοί χάρτες, αποκόμματα εφημερίδων και χειρόγραφες σημειώσεις, σχετικά με δράση Π. Γαργαλίδη στη Νιγρίτα (1913), Κρούσοβο και Σκόπια (1919), στη Μικρασιατική εκστρατεία, στην Γκιμουλτζίνα (Κομοτηνή) και στα Δαδιά Θράκης (1923). Επίσης, φωτογραφίες και εφημερίδες σχετικές με Δίκη Γαργαλίδη-Λεοναρδόπουλου (1923).
Γαργαλίδης, Παναγιώτης
Αρχείο Πολιτικού Γραφείου Πρωθυπουργού
Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.
Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού (1917-1928)