Περιοχή αναγνώρισης
Κωδικός αναγνώρισης της ενότητας περιγραφής
Τίτλος
Χρονολογία(ες)
- 1882-1992 (Δημιουργία)
Επίπεδο περιγραφής
Μέρος
Μέγεθος και υπόστρωμα της ενότητας περιγραφής (ποσότητα, όγκος ή διαστάσεις)
16 φάκελοι
Περιοχή πλαισίου παραγωγής
Όνομα του παραγωγού
Βιογραφικό σημείωμα
Λίγα στοιχεία προκύπτουν για το πρόσωπο και τη ζωή του Ν. Αποστολόπουλου μέσα από το αρχείο του, τόσα όμως που να μας προκαλούν το ενδιαφέρον και την περιέργεια.
Ο Νικόλαος Αποστολόπουλος γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου στις 30 Μαρτίου 1894. Ήταν γιος του Κερκυραίου Παναγιώτη Νικολάου Αποστολόπουλου, ο οποίος από την πλευρά της μητέρας του, Ιωαννίνας, συγγένευε με τη γνωστή οικογένεια των Βλασόπουλων της Κέρκυρας που αναγράφεται στο Libro d’ Oro. Ο Παναγιώτης Αποστολόπουλος που διηύθυνε το Ταχυδρομείο στη Σύρο, είχε τιμηθεί με τον Αργυρό Σταυρό του Γεωργίου το 1892, ενώ λίγα χρόνια αργότερα το 1900, προήχθη σε Επιθεωρητή των Ταχυδρομείων και εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Πέθανε το 1905, ενώ η χήρα του Ελένη, το γένος Καλομενοπούλου, και μητέρα του Νικολάου έζησε μαζί με το μοναχογιό της στην Αθήνα μέχρι το 1943.
Ο Νικόλαος Αποστολόπουλος τελείωσε το πρώτο Γυμνάσιο στην Αθήνα το 1911 και κατόπιν γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όπως ομολογεί ο ίδιος είχε κλίση προς τις ιστορικές μελέτες και τη δημοσιογραφία από πολύ μικρός. Πριν τελειώσει ακόμα το σχολείο συνεργαζόταν με τα περιοδικά Δάφνη του Σπ. Τρικούπη, Επιθεώρηση του Δεπάστα και την Εφημερίδα του Κορομηλά. Στην εφημερίδα του Κορομηλά, σύμφωνα πάντα με τη μαρτυρία του, αρθρογραφούσε εκφράζοντας τις αντιρρήσεις του στη σκέψη αποχώρησης από την πολιτική του Γεωργίου Θεοτόκη, φίλου και συμπολίτη του πατέρα του, τον οποίο θαύμαζε και πίστευε ότι ήταν ο μόνος που μπορούσε «να αναχαιτίσει την χαλάρωση του κοινωνικού ρυθμού» που είχε προκαλέσει η επανάσταση του 1909 στο Γουδί. Το 1916 όταν ο Θεοτόκης πέθανε και ο ελληνικός λαός ήταν εθνικά διχασμένος ο Αποστολόπουλος έκρινε ότι η Ελλάδα ήταν δύσκολο να παραμείνει ουδέτερη στον παγκόσμιο πόλεμο που είχε ξεσπάσει και ότι ήταν φυσικότερο να στραφεί στο συνασπισμό των χωρών όπου μετείχε η Αγγλία. «Η σκέψις αύτη με έκανε να θεωρήσω ως λύσιν την έξοδον της Ελλάδος εκ της ουδετερότητος, και να μην αρνηθώ τας υπηρεσίας μου προς την Κυβέρνησιν, ήτις ανέλαβε την σχετικήν ευθύνην. Εδέχθην ως εκ τούτου, κατά Σεπτέμβριον του 1917 την θέσιν γραμματέως εις το τότε ιδρυθέν Πολιτικόν Γραφείον Πρωθυπουργού. Αρχικώς διηύθυνεν ο Αναστάσιος Αδοσίδης, αλλά πολύ γλήγορα διευθυντής του Γραφείου κατέστη ο Αριστείδης Κυριακίδης μεθ’ ου με συνέδεσεν στενή φιλία τα μέγιστα υποβοηθήσασα την εκ μέρους μου ανάπτυξιν πρωτοβουλίας και τον χειρισμό ορισμένων υποθέσεων...». Έτσι από το 1917 μέχρι το 1920, ο Αποστολόπουλος εργάστηκε ως γραμματέας του πολιτικού γραφείου του Ελευθερίου Βενιζέλου και την ίδια περίοδο έγραψε μία μελέτη με θέμα «Ο ελληνικός μοναρχισμός 1915-1917» η οποία δημοσιεύθηκε αργότερα.
Μετά την αποτυχία των βενιζελικών στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, ο Σύνδεσμος Φιλελευθέρων του ανέθεσε τη διεύθυνση της Εκτελεστικής Επιτροπής του κόμματος των Φιλελευθέρων, η οποία στεγαζόταν στην οδό Βουκουρεστίου 20α. Έτσι από το 1921 μέχρι το 1924, την περίοδο που την αρχηγία των Φιλελευθέρων είχε αναλάβει ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής, μέλος της Τριανδρίας (Βενιζέλος, Δαγκλής, Κουντουριώτης) στο κίνημα του 1916, ο Αποστολόπουλος παρακολουθούσε και διεκπεραίωνε τις υποθέσεις του κόμματος. Τον Σεπτέμβριο του 1924 ανέλαβε τη θέση του διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, θέση από την οποία παραιτήθηκε τον Απρίλιο του 1926. Στη συνέχεια γύρω στο 1928 ήταν μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Αεροπορικής Άμυνας και, μετά την επανασύσταση του κόμματος των Φιλελευθέρων, προϊστάμενος της γενικής γραμματείας του η οποία λειτουργούσε υπό τις διαταγές του υπαρχηγού του κόμματος Θεμιστοκλή Σοφούλη.
Μετά την τελευταία διακυβέρνηση της χώρας από τον Βενιζέλο, οι πολιτικές εξελίξεις, οι διαφωνίες και η ιδεολογική σύγχυση που επικρατούσαν στον πολιτικό κόσμο οδήγησαν τον Αποστολόπουλο στην αποστασιοποίησή του από το χώρο των φιλελευθέρων και στην απάρνηση του Βενιζέλου και του βενιζελισμού. Φίλος του Λαϊκού κόμματος το 1934, πολύ γρήγορα ασπάστηκε τις θέσεις του Ι.Μεταξά και το 1937 αποδέχθηκε τη θέση του συμβούλου στο Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο δικαιολογώντας την πολιτική επιλογή του στον Κοκό Μελά με τα εξής λόγια: «... Σας είναι γνωσταί αι αντιλήψεις μου σήμερον, αφού δεν σας απέκρυψα ποτέ ότι από τινών ετών έχω αναθεωρήσει τας πολιτικάς μου πεποιθήσεις...». Από το 1938 μέχρι το 1943 ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Νέοι Δρόμοι, όργανο της Εθνικής Συντηρητικής Οργανώσεως (Ε.Σ.Ο.) όπου αρθρογραφούσε και έγραφε στίχους και ποιήματα με το ψευδώνυμο «Σκοπευτής». Πρόεδρος της Οργάνωσης ήταν ο βιομήχανος Επαμεινώνδας Χαρίλαος, ιδρυτής του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών και της Ανωτέρας Σχολής Βιομηχανικών Σπουδών, της οποίας ήταν πρόεδρος και καθηγητής. O Αποστολόπουλος με τη σειρά του διετέλεσε γενικός γραμματέας της Σχολής και καθηγητής της Βιοτεχνικής και Βιομηχανικής Ιστορίας στη Σιβιτανίδειο Σχολή και στην Τεχνική Σχολή Ήφαιστος. Σε μία επιστολή του (24/6/1938) προς τον πρίγκιπα Γεώργιο έγραφε: «...Με την πραγματοποίησιν αυτής της Σχολής, η οποία θα δώση ανωτέραν μόρφωσιν προς τους νέους φιλοδοξούντας να διευθύνουν εις το μέλλον τας επιχειρήσεις της Ελλάδος, νομίζω ότι συμπληρούται ο προορισμός και ως οργανώσεως και ως ατόμων...».
Ο Νικόλαος Αποστολόπουλος αυτοκτόνησε στις 29 Απριλίου 1944, σε ηλικία πενήντα χρόνων, ένα χρόνο μετά το θάνατο της μητέρας του.
[Πηγή: Βάρδα, Χριστίνα (επιμ.). Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.]
Όνομα του παραγωγού
Βιογραφικό σημείωμα
Χρονολόγιο
1864 (23 Αυγούστου) Γέννηση στις Μουρνιές Κυδωνίας
1887 Αποφοίτηση από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών
1897 Πρόεδρος της Επαναστατικής Συνέλευσης των Κρητών
1898 Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής των Κρητών
1899 Σύμβουλος (υπουργός) Δικαιοσύνης του ύπατου αρμοστή Κρήτης πρίγκιπα Γεωργίου
1901 Παραίτηση (απόλυση) από τη θέση του συμβούλου. Αρχηγός των αντιδρώντων στην αυταρχική πολιτική του Γεωργίου
1905 Αρχηγός της Επανάστασης του Θέρισου
1910 Πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης και πρωθυπουργός της Κρήτης. Πρωθυπουργός της Ελλάδας, υπουργός Στρατιωτικών και Ναυτικών
1912 Βασικός πρωτεργάτης της Βαλκανικής Συνεννόησης εναντίον της Τουρκίας
1913 Υπογράφει τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου και των Αθηνών
1916 Μέλος της Τριανδρίας της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη
1917 Πρωθυπουργός και υπουργός Στρατιωτικών
1919 Μέλος της Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών της Γαλλίας. Υπογράφει τη Συνθήκη του Neuilly
1920 Υπογράφει τη Συνθήκη των Σεβρών
1923 Υπογράφει τη Συνθήκη της Λωζάννης
1924 (Ιανουάριος-Φεβρουάριος) Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης και πρωθυπουργός. Παραιτείται και αναχωρεί για το Παρίσι
1928 Πρωθυπουργός της Ελλάδας
1930 Υπογράφει στην Άγκυρα το Σύμφωνο ελληνοτουρκικής φιλίας
1932 (Μάιος) Παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου
1932 (Ιούνιος) Σχηματίζει νέα κυβέρνηση
1933 Σχηματίζει την τελευταία του κυβέρνηση
1936 (18 Μαρτίου) Θάνατος στο Παρίσι. Κηδεύεται στο Ακρωτήρι Χανίων
Φορέας διατήρησης του αρχείου
Ιστορικό της ενότητας περιγραφής
Διαδικασία πρόσκτησης
Περιοχή περιεχομένου και διάρθρωσης
Παρουσίαση περιεχομένου
Το αρχειακό υλικό, του οποίου τη συγκέντρωση και φύλαξη ανέλαβε προφανώς ο Ν. Αποστολόπουλος ως γραμματέας του πολιτικού γραφείου του Βενιζέλου την περίοδο 1917-1920 –γι’αυτό άλλωστε και το υλικό χρονολογείται κυρίως μέχρι το 1920–, χαρακτηρίζεται από μεγάλη αποσπασματικότητα. Αποτελείται από δεκαέξι (16) φακέλους ξεκινώντας από την αλληλογραφία, επίσημη και μη, με Έλληνες και ξένους επιστολογράφους, τις επιστολές Βενιζέλου προς διαφόρους και τις επιστολές τρίτων (φάκελοι 1-4), τα υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της χώρας για τους Βαλκανικούς πολέμους, τις επιχειρήσεις του πολέμου και τις σχέσεις των εμπλεκομένων χωρών (φάκελοι 5-6) και κατόπιν τα διοικητικά και πολιτικά των περιοχών που περιήλθαν στην Ελλάδα (φάκελος 7). Ακολουθούν τα πολιτικά και κυβερνητικά θέματα (φάκελος 8), τα ζητήματα των ελληνικών πληθυσμών που έπρεπε να επιλυθούν από τη συνδιάσκεψη της ειρήνης (φάκελος 9), οι λόγοι, ομιλίες και σημειώσεις του Βενιζέλου για τα περισσότερα από τα παραπάνω θέματα (φάκελος 10), τα εκλογικά-πολιτικά της εποχής του διχασμού (φάκελος 11), η σύσταση και λειτουργία του πολιτικού γραφείου του πρωθυπουργού (φάκελος 12), ποικίλα (φάκελος 13), οι εφημερίδες για το θάνατο και την κηδεία του Βενιζέλου (φάκελος 14), το τεκμηριωτικό υλικό και τα φωτοαντίγραφα διαφόρων εγγράφων, εφημερίδων και φωτογραφιών που χρησιμοποιήθηκαν στις εκθέσεις για τον Βενιζέλο (φάκελοι 15-16).
Το περιεχόμενο του αρχείου παρουσιάζει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία για την εξωτερική πολιτική και τις διπλωματικές σχέσεις της Ελλάδος και του Βενιζέλου. Σημαντικά είναι επίσης τα στατιστικά στοιχεία για τον ελληνισμό της Θράκης και της Μικράς Ασίας.
Φάκελος 1 Εκθέσεις, επιστολές, τηλεγραφήματα πρεσβευτών και προξένων (1910-1919, 1924).
Φάκελος 2 Επιστολές διαφόρων προς Βενιζέλο - Επιστολές τρίτων (1902-1924).
Φάκελος 3 Επιστολές Βενιζέλου προς διαφόρους (1912-1936).
Φάκελος 4 Επιστολές ξένων πρεσβευτών και επιστολογράφων (1910-1919).
Φάκελος 5 Υπουργεία Στρατιωτικών και Ναυτικών (1911-1919).
Φάκελος 6 Βαλκανικοί πόλεμοι (1912-1914).
Φάκελος 7 Πολιτικά και διοικητικά Ηπείρου, Μακεδονίας, Κρήτης, Νήσων Αιγαίου (1905-1919).
Φάκελος 8 Πολιτικά και κυβερνητικά θέματα (1914-1924).
Φάκελος 9 Συνδιάσκεψη Ειρήνης - Θράκη, Μ. Ασία - Διάφορα υπομνήματα (1912-1919).
Φάκελος 10 Λόγοι, ομιλίες και σημειώσεις Βενιζέλου (1906-1936).
Φάκελος 11 Εκλογικά - Πολιτικά - Διθυραμβικά (1910-1935).
Φάκελος 12 Πολιτικό Γραφείο (1916-1920).
Φάκελος 13 Ποικίλα (1881-1986).
Επιλογές, εκκαθαρίσεις και τελική διατήρηση
Προσθήκες υλικού
Σύστημα ταξινόμησης
Περιοχή όρων πρόσβασης και χρήσης
Όροι πρόσβασης
Δεν υπάρχουν περιορισμοί στην πρόσβαση.
Όροι αναπαραγωγής
Σύμφωνα με τον κανονισμό του Αναγνωστηρίου.
Γλώσσα(ες) των τεκμηρίων
- Αγγλικά
- Γαλλικά
- Ελληνικά
Αλφάβητο(α) των τεκμηρίων
Σημειώσεις για τη γλώσσα και γραφή των τεκμηρίων
Φυσικά χαρακτηριστικά και τεχνικές προϋποθέσεις
Εργαλεία έρευνας
Βάρδα, Χριστίνα (επιμ.). Αρχεία Ελευθέριου Βενιζέλου και Νικόλαου Αποστολόπουλου. Ευρετήρια, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο 1998.
Περιοχή συμπληρωματικών πηγών
Εντοπισμός πρωτοτύπων
Εντοπισμός αντιγράφων
Συμπληρωματικές πηγές / σχετικές ενότητες περιγραφής
Περιοχή παρατηρήσεων
Σημείωση
Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου
Στο αρχείο Βενιζέλου του Ε.Λ.Ι.Α. κατατάξαμε και τρεις μικρές αρχειακές ενότητες, δωρεές και παρακαταθήκες με διαφορετική προέλευση η καθεμία που αποτελούνται από αλληλογραφία και δικαστικά έγγραφα: 1) την προσωπική αλληλογραφία Ε.Βενιζέλου με την Μαρία Ελευθερίου (1889-1890), 2) τη συλλογή επιστολών προς Ε.Βενιζέλο (Λονδίνο, Νοέμβριος 1917) προερχόμενη από το αρχείο του προσωπικού του φίλου Ι.Βασιλόπουλου, και 3) τη συλλογή πέντε δικογράφων από την εποχή που ο Βενιζέλος δικηγορούσε στα Χανιά (1887-1891). Παρουσιάζονται ξεχωριστά (Παράρτημα Α΄ του ευρετηρίου)
Αναφέρονται επίσης (Παράρτημα Β΄του ευρετηρίου) οι συλλογές αρχειακού υλικού για τον Βενιζέλο, την οικογένειά του και την επανάσταση του Θέρισου το 1905, που βρίσκονται κατατεθειμένες στη Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής Κρήτης στο Ρέθυμνο (Συλλογή Ερρίκου Μοάτσου) και στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης στο Ηράκλειο.1 Στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης βρίσκεται επίσης το αρχείο του πιστού του φίλου Παύλου Γύπαρη.
Αρχείο Νικόλαου Αποστολόπουλου
Το αρχείο αποτελείται σήμερα από επτά φακέλους που εντάσσονται, ουσιαστικά, σε δύο ενότητες, την αλληλογραφία και τα πολιτικά-ιστορικά, και καλύπτει κυρίως την περίοδο 1919-1940. Η αλληλογραφία αποτελείται από τρεις φακέλους εκ των οποίων οι δύο είναι ταξινομημένοι αλφαβητικά (με τη λογική των επωνύμων επιστολογράφων) και ο τρίτος χρονολογικά (περιλαμβάνει επιστολές διαφόρων επιστολογράφων). Οι υπόλοιποι τέσσερις φάκελοι αναφέρονται σε θέματα πολιτικά-ιστορικά και πιο συγκεκριμένα σε θέματα του κόμματος των Φιλελευθέρων, της Προεδρίας της Δημοκρατίας, των πολιτικών, επαγγελματικών, ιστοριοδιφικών δραστηριοτήτων του Ν.Αποστολόπουλου.
Σημείωση
Οι ημερομηνίες δημιουργίας και η ένδειξη μεγέθους αφορούν το σύνολο του αρχειακού υλικού.
Εναλλακτικός(οί) κωδικός(οί) αναγνώρισης
Σημεία πρόσβασης
Τόποι
Ονόματα
Είδη
Περιοχή ελέγχου της περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης περιγραφής
Κωδικός αναγνώρισης του φορέα καθιέρωσης της εγγραφής
Κανόνες και/ή συμβάσεις
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Κατάσταση επεξεργασίας της εγγραφής
Επίπεδο λεπτομέρειας της περιγραφής
Ημερομηνίες δημιουργίας, αναθεώρησης ή κατάργησης της περιγραφής
1998
Γλώσσα(ες)
Αλφάβητο(α)
Πηγές
Δελτίο περιγραφής Φορέα
Παρατηρήσεις και Όνομα Αρχειονόμου
Βάρδα, Χριστίνα