Εμφανίζει 21 αποτελέσματα

Τεκμήρια σχετικά με τη διεκδίκηση σύνταξης για τους αγωνιστές του Πόντου, τις χήρες και τα ορφανά τους. Τη σύνταξη διεκδίκησε η Αδελφότητα Ποντίων Αγωνιστών, σωματείο πρόεδρος του οποίου υπήρξε ο Ι. Χίντζογλου. Πρόκειται κυρίως για βεβαιώσεις προσφυγικών σωματείων από όλη την Ελλάδα με τις οποίες πιστοποιούν ότι οι αιτούντες είναι όντως αγωνιστές του αντάρτικου του Πόντου ή συγγενείς τους. Οι βεβαιώσεις συνοδεύονται από φωτογραφίες (1926 - 1932). Πρόσθετα το αρχείο περιέχει τεκμήρια σχετικά με τον "Οικοδομικό συνεταιρισμό Νέος Πόντος" (αλληλογραφία, αιτήσεις, τοπογραφικά) στην περιοχή των Αμπελοκήπων στην Αθήνα (1925-1966, κυρίως 1925 – 1934). Περιλαμβάνει εισερχόμενη και εξερχόμενη αλληλογραφία, βιβλία πρωτοκόλλων, και πρακτικών διοικητικών συμβουλίων, αιτήσεις εγγραφής μελών, συμβολαιογραφικά έγγραφα αγοραπωλησιών και δικαστικά έγγραφα, προκηρύξεις.

Φωτογραφικό λεύκωμα με θέματα από τη Μικρασιατική καταστροφή (1922): πυρκαγιά Σμύρνης· επιβίβαση προσφύγων στα πλοία· πρώτες εγκαταστάσεις, κατασκευή έργων υποδομής και οικισμών στη Μακεδονία και τη Θράκη (Γιάννες, Αρετσού Πέλλα, Νέα Καρβάλη κ.ά.)· πρόσφυγες από τη Βουλγαρία στα Κουφάλια· συνοικισμοί προσφύγων στην Αττική, Κοκκινιά, Βύρωνα, καθώς και σε άλλες περιοχές. Το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων.

Στο τμήμα εφημερίδων και περιοδικών της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης φυλάσσονται τοπικές εφημερίδες, που αποτελούν ανεξάντλητη πηγή ιστορικών γεγονότων και που αποκαλύπτουν μέσα από τα άρθρα τους τα ήθη, τα έθιμα αλλά και την κοινωνικοοικονομική εξέλιξη των κατοίκων της Κρήτης.
Στα φύλλα των εφημερίδων "Ίδη", "Νέα Εφημερίδα", "Φωνή του Εφέδρου", "Αγών", "Ανόρθωσις" και "Ελευθέρα Σκέψις" των ετών 1922-1930 παρουσιάζονται θέματα σχετικά με την περίθαλψη, τις εκκλήσεις της Εκκλησίας για τους πρόσφυγες, την αναζήτηση χώρων στέγασης, τη δωρεάν ιατρική περίθαλψη, καθώς και σχετικά με τους προσκόπους και τους πρόσφυγες.

Ενδιαφέρον για το μικρασιατικό ζήτημα και για την ενσωμάτωση των προσφύγων στην ελληνική οικονομία και κοινωνία παρουσιάζουν τα τεκμήρια σχετικά με δύο προσφυγικά δάνεια της ΕΤΕ (φ.11 και φ.12) καθώς και πολλές εκθέσεις και ομιλίες του Διομήδη για την πορεία της ελληνικής οικονομίας κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930.

Ζητήματα περίθαλψης προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά και προσφύγων πριν από το 1922. Μετακινήσεις πληθυσμών, σύμπυξη πληθυσμών για εγκατάσταση προσφύγων, διαδικασίες ανταλλαγής πληθυσμών. Ζητήματα προσωρινής στέγασης το πρώτο διάστημα από την άφιξη των προσφύγων. Συγκέντρωση βοηθημάτων για περίθαλψη και πρόνοια προσφύγων, έρανοι και δράση ξένων φιλανθρωπικών οργανώσεων. Συγκρότηση νοσοκομείων και άλλων υγειονομικών υπηρεσιών για την περίθαλψη προσφύγων, εισαγωγή προσφύγων σε ορφανοτροφεία. Ζητήματα στέγασης και αστικής αποκατάστασης προσφύγων, απαλλοτριώσεις εκτάσεων και επιτάξεις οικιών για τη στέγαση των προσφύγων, νομικά ζητήματα αποκατάστασης προσφύγων, έκδοση παραχωρητηρίων οικιών, θέματα που αφορούν το Ταμείο Ανταλλαξίμων και Κοινωφελών Περιουσιών.

H Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας του υπουργείου Γεωργίας αποτελούσε βασικό μηχανισμό για την προώθηση της εποικιστικής πολιτικής του κράτους, αφού ήταν αρμόδιο για τις απαραίτητες τοπογραφικές εργασίες ώστε να επιτευχθεί η εγκατάσταση ακτημόνων και προσφύγων σε δημόσιες ή ανταλλάξιμες γαίες, σε εκτάσεις που προήλθαν από απαλλοτριωμένα τσιφλίκια ή από εγγειοβελτιωτικές εργασίες κ.λπ. Με την ίδρυση του υπουργείου Γεωργίας το 1917 η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας συμμετείχε στην υλοποίηση του προγράμματος απαλλοτριώσεων και απόδοσης κλήρου σε ακτήμονες σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1072. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την εισροή εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων στο ελληνικό έδαφος, η αποκατάσταση του προσφυγικού πληθυσμού στην ανταλλάξιμη μουσουλμανική περιουσία και στις υπόλοιπες δημόσιες γαίες αποτελούσε επιτακτική ανάγκη. Η Διεύθυνση της Τοπογραφικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με την Τοπογραφική Υπηρεσία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων προχώρησε στην καταμέτρηση των ανταλλάξιμων και δημόσιων γαιών και στη διανομή κλήρων για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων. Στο αρχείο, μάλιστα, διασώζονται πρωτόκολλα χρεώσεως αξίας προσφυγικών κλήρων. Τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνουν επίσης τις διαμάχες στις σχέσεις προσφύγων και γηγενών όσον αφορά τη διανομή δημοσίων και ανταλλάξιμων γαιών που διεκδικούνταν και από τις δύο πληθυσμιακές ομάδες. Η Διεύθυνση Τοπογραφικής Υπηρεσίας καλούνταν να δώσει λύση στις παραπάνω διαμάχες και σε άλλες που αφορούσαν γαιοκτητικά ζητήματα, αφού ήταν η αρμόδια υπηρεσία για τον ακριβή καθορισμό των κλήρων και τη χορήγηση διαγραμμάτων διανομής που βεβαίωναν τα όρια αυτά και το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κλήρων.
Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ (Δεκέμβριος 1930) , η Τοπογραφική Υπηρεσία ανέλαβε την οριστική διανομή και χρέωση της αξίας των προσφυγικών κλήρων, ενώ συνέχισε την καταμέτρηση γαιών και τη διανομή κλήρων σε ακτήμονες, συνεταιρισμούς ακτημόνων, υπαλλήλων κ.λπ. που προέρχονταν από δημόσιες γαίες ή από απαλλοτριώσεις. Τα συνεχή παράπονα προσφύγων, ντόπιων και τοπικών παραγόντων ανάγκαζαν την Τοπογραφική Υπηρεσία να προχωρά σε αναδιανομή κλήρων, σε συμπλήρωση κλήρων με πρόσθετες εκτάσεις και σε διευκρινίσεις για τα όρια κτημάτων.
Εκτός βέβαια από τη σημασία της Τοπογραφικής Υπηρεσίας για την προώθηση της πολιτικής του ελληνικού κράτους όσον αφορά την αποκατάσταση των προσφύγων, των ακτημόνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων, το αρχειακό υλικό παρέχει πληροφορίες για τον τρόπο λειτουργίας, τη διάρθρωση, τις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετώπιζε μια τεχνική υπηρεσία σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της ελληνικής ιστορίας.

Οι φάκελοι του αρχείου αποτυπώνουν τις διαδικασίες εφαρμογής των νόμων αγροτικής μεταρρύθμισης σε όλη τη χώρα παρέχοντας στοιχεία για:
• Απαλλοτριώσεις ή εξαγορά μεγάλων αγροκτημάτων και εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Διανομή κλήρων σε ακτήμονες αγρότες και πρόσφυγες.
• Αποζημιώσεις απαλλοτριώσεων.
• Στατιστικοί πίνακες και διοικητικές εκθέσεις με διάφορα στοιχεία των προς απαλλοτρίωση τσιφλικιών.
• Διοικητική αλληλογραφία για την αγροτική αποκατάσταση προσφύγων.
• Ζητήματα ανταλλαξιμότητας ιδιοκτητών τσιφλικιών και επίλυσης θεμάτων των ανωμάλων δικαιοπραξιών.
• Ζητήματα σύγκρουσης προσφύγων και γηγενών για κτηματικές διαφορές.
• Την αντιμετώπιση των εκκρεμών ζητημάτων μετά την κατάργηση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων το 1930.

Παραχωρητήρια προσφυγικών κατοικιών

Το αρχείο του Πρωτοδικείου Ροδόπης συνιστά το παλαιότερο δικαστικό αρχείο σε πλήρη σειρά που απόκειται στα Γ.Α.Κ. Ροδόπης. Περιλαμβάνει 200 χειρόγραφα βιβλία με πολιτικές αποφάσεις, αποφάσεις προέδρου, αγωγές, βουλεύματα, αποφάσεις μουφτή (στα οθωμανικά), ποινικές αποφάσεις και πρακτικά. Στα κατάστιχα των πολιτικών αποφάσεων της περιόδου από το 1923 μέχρι και τη δεκαετία του 1930 περιλαμβάνονται κατάλογοι προσφύγων οι οποίοι εγγράφονται στους εκλογικούς καταλόγους των περιοχών της Ροδόπης και της Ξάνθης. Συγκεκριμένα, αν και στους συγκεκριμένους καταλόγους είναι καταγεγραμμένοι μόνο ενήλικες άρρενες πρόσφυγες, από τα αρχεία αυτά αντλούμε πολλές πληροφορίες για την έλευση και την ένταξη των ομάδων αυτών στην ευρύτερη περιοχή, αφού είναι καταχωρημένοι οι τόποι προέλευσης των προσφύγων, οι περιοχές εγκατάστασης, η ηλικία και σε κάποιες περιπτώσεις το επάγγελμά τους.

Εξωτερική πολιτική Ιταλίας, Γραφείο Τύπου, ελληνοτουρκικές σχέσεις, επιτροπή αποκατάστασης προσφύγων, μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα, Διεθνής Επιτροπή Χαράξεως Συνόρων, ζήτημα Οικουμενικού Πατριαρχείου

Στις αρμοδιότητες του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού εντασσόταν κυρίως η διευκόλυνση της επικοινωνίας των πολιτών με τους φορείς της δημόσιας διοίκησης και η προώθηση των υποθέσεών τους. Κατά συνέπεια στο αρχείο συγκεντρώνονται διάφορα αιτήματα προσφύγων, προσφυγικών συλλόγων και σωματείων που αφορούν την επίλυση ζητημάτων του προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, το Πολιτικό Γραφείο λειτουργώντας επικουρικά στο έργο του πρωθυπουργού διεκπεραίωνε και υποθέσεις που σχετίζονταν με την εξωτερική πολιτική του ελληνικού κράτους. Έτσι, στο αρχείο έχουν διασωθεί σημαντικά έγγραφα που σκιαγραφούν τις ενέργειες της ελληνικής διπλωματίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1917-1923. Υπενθυμίζεται ότι κατά την παραπάνω περίοδο σημειώθηκαν γεγονότα-ορόσημα για τη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους: η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εδαφική επέκταση στη Θράκη και τη Μικρά Ασία, η υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, η στρατιωτική ήττα στο Μικρασιατικό Μέτωπο, ο ξεριζωμός του ελληνικού πληθυσμού και η υπογραφή της Σύμβασης ανταλλαγής των πληθυσμών και της Συνθήκης Ειρήνης στη Λωζάννη. Το Πολιτικό Γραφείο ήταν επίσης μέρος του προπαγανδιστικού μηχανισμού στήριξης των διεκδικήσεων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται φάκελοι του αρχείου και έγγραφα για τις εθνικές διεκδικήσεις σε Μικρά Ασία, Πόντο και Θράκη, την παροχή στατιστικών στοιχείων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των παραπάνω περιοχών για την στήριξη των ελληνικών αιτημάτων στη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι κ.ά.
Η υπηρεσία του Πολιτικού Γραφείου συγκέντρωνε ακόμη και πληροφορίες που αφορούσαν τις επιχειρήσεις και την οργάνωση του ελληνικού στρατεύματος, αλλά και την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Έτσι, υπάρχουν φάκελοι με πληροφορίες για τις επιχειρήσεις των ελληνικών δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία με χάρτες διάταξης των ελληνικών, συμμαχικών και εχθρικών στρατευμάτων.
Σημαντικά στοιχεία μπορούν να αντληθούν, επίσης, από το υλικό του αρχείου για την κοινωνική ιστορία της χώρας. Για παράδειγμα, η αποκατάσταση των προσφύγων μετά το 1922, ο πόνος του χαμού συγγενών τους και η εχθρική διάθεση των ντόπιων απέναντί τους είναι ζητήματα που διαπερνούν το υλικό του αρχείου. Υπάρχουν λοιπόν φάκελοι της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και της Ανώτατης Διεύθυνσης Προσφύγων, πληθώρα υπομνημάτων προσφυγικών οργανώσεων, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στους φακέλους με αιτήσεις συγγενών ελλήνων στρατιωτών και προσφύγων με τις οποίες ζητούσαν πληροφορίες για την τύχη των δικών τους που δεν είχαν επιστρέψει από τη Μικρά Ασία. Στοιχεία υπάρχουν και για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων πριν από το 1922, για τη μεταφορά του ελληνικού πληθυσμού που είχε συγκεντρωθεί στον Καύκασο και τη νότια Ρωσία, για την παλιννόστηση των προσφύγων στις εστίες τους, για τους κεμαλικούς διωγμούς των ελληνορθόδοξων πληθυσμών, για την οργάνωση της ελληνικής διοίκησης στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη, κ.ά.

Τεκμήρια που ανήκουν στον Κλεισθένη Φιλάρετο, τα οποία σχετίζονται με την επαγγελματική δράση του και το ενδιαφέρον του για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την αποκατάσταση των προσφύγων.

Αποφάσεις, αιτήσεις, κοινοποιήσεις, διαταγές και άλλα έγγραφα που σχετίζονται με την εγγραφή ή διαγραφή από τα μητρώα αρρένων και προσφύγων. Αλληλογραφία με το Υπουργείο Υγιεινής Πρόνοιας και αντιλήψεως, εγκύκλιοι, κοινοποιήσεις, διαταγές, τηλεγραφήματα και άλλα έγγραφα σχετικά με τα αγαθοεργά ιδρύματα (1922-1925).
Αιτήσεις περί χορηγήσεως κατοικίας στον προσφυγικό οικισμό Κοζάνης, οι οριστικοί δικαιούχοι, αναπληρωματικοί, απορριφθείσες αιτήσεις. Επίσης, αλληλογραφίες περί των οικημάτων που θα δοθούν σε πρόσφυγες της Νομαρχίας, του Δήμου, της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας και των αιτούντων προσφύγων, καθώς και αιτήσεις και υπεύθυνες δηλώσεις (1930-1933).
Αλληλογραφία και άλλα έγγραφα σχετικά με την ύπαρξη προσφυγικών συλλόγων στην περιφέρεια και έγγραφα σχετικά με το Τοπικό Συμβούλιο Πρόνοιας και Στέγασης Προσφύγων (1924-1932).

Καταστατικό συλλόγου, πρόσφυγες δικαιούμενοι περίθαλψης, ανέγερση 100 προσφυγικών κατοικιών στο Καρλόβασι, 1925-1926.

Πρόσφυγες, Επιτροπή αποκαταστάσεως προσφύγων, Μητρώα, πολιτογράφηση προσφύγων

• Δήλωση εκκαθαρίσεως κινητής και ακίνητης περιουσίας της Ευφροσύνης θυγ. Σταύρου Γλύκαντζη προς τη Μικτή επιτροπή επί της ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών σύμφωνα με την από 20 Ιανουαρίου 1923 ελληνοτουρκικής σύμβασης, χρ. 1924. Στη Δήλωση Εκκαθάρισης αναφέρεται αναλυτικά η περιουσία (κινητή και ακίνητη) που κατείχε η Ευφροσύνη Γλύκαντζη στην Τουρκία, καθώς και ο τρόπος απόκτησής της.
• Πράξεις εκτιμητικής επιτροπής της Γενικής Διεύθυνσης Ανταλλαγής του Υπ. Γεωργίας όπου εκτιμάται η κινητή και ακίνητη περιουσία της Ευφροσύνης Γλύκαντζη σε τουρκικές λίρες.

Διπλωματικά έγγραφα, αλληλογραφία, σημειώσεις και άλλα έγγραφα της περιόδου 1915-1918 που αφορούν τον Εθνικό Διχασμό, την έξοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ, στη σύγκρουση Βενιζέλου - βασιλιά Κωνσταντίνου, την οργάνωση του κόμματος Φιλελευθέρων και τον εκλογικό αγώνα, τους διωγμούς των Ελλήνων στη Μικρά Ασία, το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, το δυναστικό ζήτημα, τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Μακεδονικό Μέτωπο. Έγγραφα, αλληλογραφία και σημειώσεις της περιόδου 1919-1922 σχετικά με τη συνδιάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, τις διπλωματικές κινήσεις της Ελλάδας, την αποστολή ελληνικών δυνάμεων στην Μεσημβρινή Ρωσία, την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, τον γάμο του βασιλιά Αλέξανδρου με την Ασπασία Μάνου, την ενημέρωση του Βενιζέλου από τον Δαγκλή κ.ά. για τα εσωτερικά ζητήματα της χώρας, για τη δυσμενή διπλωματική θέση της Ελλάδας και τις επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, το προσφυγικό ζήτημα, τις διπλωματικές κινήσεις αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, την εκτέλεση των έξι κ.ά. Έγγραφα, εκθέσεις, σημειώσεις, αλληλογραφία της περιόδου 1923 - 1928 που αφορούν την συνδιάσκεψη της Λωζάννης, την συνθήκη ειρήνης, την ανταλλαγή των πληθυσμών, το προσφυγικό πρόβλημα, το πολιτειακό ζήτημα, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, την εκλογή Οικουμενικού Πατριάρχη, τις εκλογές του 1928 και το κόμμα των Φιλελευθέρων. Έγγραφα, σημειώσεις και αλληλογραφία της περιόδου 1928-1932 που αφορούν τη διακυβέρνηση Φιλελευθέρων, εσωτερικά ζητήματα, την εξωτερική πολιτική, τις ελληνοϊταλικές σχέσεις, τη σταθεροποίηση του νομίσματος και την οικονομική πολιτική. Έγγραφα, σημειώσεις, αλληλογραφία, ομιλίες της περιόδου 1933-1936 που αναφέρονται στην εσωτερική πολιτική κατάσταση, στην απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, το Βαλκανικό Σύμφωνο, την επάνοδο της βασιλείας, το κίνημα του 1935, συλλυπητήρια για τον θάνατο του Βενιζέλου.

Περιέχεται αλληλογραφία με τη Διεύθυνση Εποικισμού Δυτικής Μακεδονίας, με τον Κεντρικό Σύνδεσμο Προσφύγων Κοζάνης, το Νοσοκομείο Προσφύγων με διάφορα προσφυγικά θέματα τα έτη 1923-1926.

Αιτήσεις κατοίκων Προσφυγικού Συνοικισμού Κοζάνης προς τον Δήμαρχο Κοζάνης για χορήγηση πιστοποιητικών και αιτήσεις.

Έγγραφα σχετικά με τη δράση του Απόστολου Δοξιάδη στην Πανθρακική Ένωση και στην κοινή των Αλυτρώτων Επιτροπεία (1917-1920). Εισηγήσεις και υπομνήματα για το προσφυγικό ζήτημα και την υγειονομική οργάνωση Θράκης (1918-1933).
Έγγραφα του Υπουργείου Υγιεινής Πρόνοιας και Αντιλήψεως (1922). Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων, Επιτροπή Αστικής Αποκαταστάσεως (εκθέσεις, υπομνήματα, αλληλογραφία, νομοσχέδια έντυπα).

Φωτογραφίες από τις ανασκαφές της Αρχαίας Αγοράς Αθηνών με θέματα που αφορούν τους πρόσφυγες. Κατά κύριο λόγο απεικονίζονται προσφυγικές παράγκες που χρονολογούνται μεταξύ 1931-1936.

Στο υλικό για τον Θεόδωρο Ανδριόπουλο ή Θεοδωρόπουλο: επίταξη δωματίων αθηναϊκού σπιτιού για την προσωρινή εγκατάσταση προσφύγων (1924).

Στο υλικό για τον Ιωάννη Ανδριόπουλο ή Θεοδωρόπουλο: ποικίλα τεκμήρια ανάμεσα στα οποία λιθογραφημένη φωτογραφία του βασιλιά Κωνσταντίνου με αφιέρωση