Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- Αρχές 20ού αιώνα -1974 (Creation)
Level of description
Fonds
Extent and medium
31 αρχειακά κουτιά
Context area
Name of creator
Biographical history
Δημοτικιστής, λόγιος και σοσιαλιστής δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολιτικός.
Γεννήθηκε στην Άνδρο στις 23 Φεβρουαρίου 1885. Αφού τελείωσε το γυμνάσιο στη γενέτειρά του, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοίτησε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στο γαλλικό Λύκειο Saint Benoît. Κατόπιν, μετέβη στο Παρίσι, όπου σπούδασε γαλλική φιλολογία. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη γαλλική πρωτεύουσα ήρθε σε επαφή με τις ιδέες του σοσιαλισμού, ενώ στο διάστημα 1903-1905 διετέλεσε γραμματέας του αρχηγέτη του δημοτικιστικού κινήματος Γιάννη Ψυχάρη.
Την περίοδο 1908-1910 βρέθηκε ξανά στην Κωνσταντινούπολη. Ανέπτυξε πλούσια δράση γύρω από το γλωσσικό ζήτημα, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης της εφημερίδας "Λαός", που ήταν όργανο του δημοτικιστικού "Αδερφάτου της Εθνικής Γλώσσας". Επιπλέον, ενεπλάκη και στο σοσιαλιστικό κίνημα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μέσω του πολυεθνικού "Σοσιαλιστικού Κέντρου της Τουρκίας", στη σύσταση του οποίου είχε συμμετοχή, και της ελληνικής έκδοσης του δημοσιογραφικού του οργάνου, της εφημερίδας Εργάτης. Λόγω της σοσιαλιστικής δράσης του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την οθωμανική πρωτεύουσα στα τέλη του 1910, για την Αθήνα.
Είχε σημαντική δράση στη διάδοση στην Ελλάδα των σοσιαλιστικών ιδεών και στη συνδικαλιστική οργάνωση των εργατών. Συνεργάστηκε με τον Πλάτωνα Δρακούλη στον Σύνδεσμο Εργατικών Τάξεων, ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών το 1911, ενώ διετέλεσε και αρχισυντάκτης του Ριζοσπάστη το 1917-1918. Αποχώρησε από το πρώτο συνέδριο του ΣΕΚΕ το 1918 και ίδρυσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας από το οποίο αναγκάστηκε να αποχωρήσει το 1933.
Name of creator
Biographical history
Η Αθηνά Γαϊτάνου (αρχικά Γαϊτανοπούλου)-Γιαννιού ήταν εκπαιδευτικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος, από τις πρώτες ελληνίδες φεμινίστριες.
Name of creator
Biographical history
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Δωρεά Μυρτώς Γιαννιού με τη φροντίδα της Ίριδας Αυδή-Καλκάνη τον Ιανουάριο του 1997.
Content and structure area
Scope and content
Το αρχείο του σοσιαλιστή πολιτικού και δημοσιογράφου Νίκου Γιαννιού περιλαμβάνει αλληλογραφία, έγγραφα, έντυπα, αποκόμματα, προκηρύξεις, αφίσες κ.ά. που αφορούν την ιδεολογική πορεία και πολιτική δραστηριότητα του ίδιου και του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδος του οποίου ήταν ιδρυτικό μέλος. Περιλαμβάνει μαρτυρίες για τη σχέση του με πρόσωπα της πολιτικής (Πλαστήρας, Παπαναστασίου, σοσιαλιστές) και των γραμμάτων (Χατζόπουλος, Ψυχάρης κ.ά.), με άλλα κόμματα και οργανώσεις, καθώς και για τη στάση του σε θέματα όπως ο δημοτικισμός, οι εθνικές διεκδικήσεις κ.ά.
Στο αρχείο προστέθηκαν χειρόγραφα άρθρων, ποιημάτων, σημειωμάτων του Νίκου Γιαννιού, άρθρα του δημοσιευμένα σε διάφορα έντυπα. Αποκόμματα δημοσιευμάτων που αφορούν τον Γιαννιό και θέματα που παρακολουθεί (κυρίως το γλωσσικό). Στοιχεία για τη σχέση των ελληνικών σοσιαλιστικών και φεμινιστικών οργανώσεων με αντίστοιχες διεθνείς.
Ενδιαφέροντα στοιχεία για τη λειτουργία σοσιαλιστικών εντύπων που διευθύνονταν από τον Γιαννιό: εφημερίδα Κοινωνία (1919), εφημερίδα Λαός (Πόλη, 1909), περιοδικό Σοσιαλιστική Ζωή (1931-1934). Στη δωρεά περιλαμβάνονται σειρές φύλλων των εφημερίδων Ριζοσπάστης (1918-19, 1924), Σοσιαλισμός (1918-19), Εργατικά Δίκαια (1919), Άμυνα (1920), Έρευνα (1911), Εργατική Φωνή Βόλου (1927-1928), La Française (1923-1932) κ.ά., των περιοδικών Σοσιαλιστική Ζωή (1929-1934), Ελληνίς (1925, 1929, 1931), Σοσιαλιστικά φύλλα (1915), Επίκαιρος-Χρονικά (Πόλη, 1909-1912), Νέον Πνεύμα (Πόλη, 1908-1909), καθώς και βιβλία από τη βιβλιοθήκη Νίκου και Αθηνάς Γιαννιού. Πέντε φάκελοι και σειρές εντύπων.
Το αρχείο της Αθηνάς Γαϊτάνου (αρχικά Γαϊτανοπούλου)-Γιαννιού, εκπαιδευτικού, συγγραφέως, δημοσιογράφου, από τις πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες, περιλαμβάνει αλληλογραφία, έγγραφα και έντυπα από τη ζωή και δραστηριότητά της στην Πόλη ως αρχισυντάκτριας του περιοδικού Νέον Πνεύμα και συνεργάτιδας άλλων περιοδικών καθώς και από τη σχέση της με λογίους της Πόλης. Επίσης, περιέχει πλούσιο υλικό από τη δραστηριότητά της σε σοσιαλιστικές και φεμινιστικές οργανώσεις, στοιχεία για Ελληνίδες και ξένες φεμινίστριες, σοσιαλίστριες, συγγραφείς, καλλιτέχνιδες, στοιχεία για τη συνεργασία της με ελληνικούς και διεθνείς οργανισμούς (Κοινωνία των Εθνών κ.α.), και την ίδρυση Λαϊκού Πανεπιστημίου.
Appraisal, destruction and scheduling
Δεν έγιναν εκκαθαρίσεις.
Accruals
Δεν αναμένονται προσθήκες.
System of arrangement
Διατηρήθηκε κατά κύριο λόγο η αρχική ταξινόμηση του αρχείου από τη Μυρτώ Γιαννιού.
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
- French
- Greek
Script of material
Language and script notes
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Στο αρχείο υπάρχουν σειρές εντύπων
Alternative identifier(s)
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
ΔΙΠΑΠ (Γ) 2η έκδοση
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
2004
2023
Language(s)
Script(s)
Sources
Δελτίο περιγραφής Φορέα
Archivist's note
Σοφία Μπόρα,
Γιώργος Τσακνιάς