Δημητράτος, Αριστείδης

Δημητράτος, Αριστείδης

Ο Αριστείδης Δημητράτος ήταν κοινωνιολόγος, ηγετικό στέλεχος της ΓΣΕΕ, υπουργός Εργασίας και βουλευτής με την ΕΡΕ. Γεννήθηκε στον Αγκώνα Κεφαλλονιάς το 1902 και ήταν γιός του ιερέα Μιλτιάδη και της Ασπασίας, αδερφός του Γεράσιμου, της Τερψιχώρης, του Γεωργίου, του Δημητρίου και του σοσιαλιστή ηγέτη Νίκου Δημητράτου (πρώτου γραμματέα της ΚΕ του ΣΕΚΕ) και ξάδερφος του Παναγή Δημητράτου. Κατά τα γυμνασιακά του χρόνια εντάχθηκε στη Σοσιαλιστική Νεολαία Ελλάδας και το 1920 εκλέχτηκε γραμματέας. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών του σπουδών και των στρατιωτικών του υποχρεώσεων (πολέμησε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο ως το 1922) δραστηριοποιήθηκε στο Συνδικαλιστικό Κίνημα. Στις αρχές της δεκαετίας του '20 ανέλαβε σημαντικές καθοδηγητικές θέσεις στην ΟΚΝΕ, ενώ πρωταγωνίστησε και στους αγώνες των καπνεργατών της Καβάλας. To 1924 συνέστησε την Ενωτική Ομάδα Καπνεργατών και την Ενωτική Εργατική Παράταξη Μακεδονίας-Θράκης που διαφώνησαν με το ΚΚΕ. Το 1925 εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και το 1926 μέλος της διευθύνσεως της ΓΣΕΕ από το 4ο Εθνικό Πανεργατικό Συνέδριο. Ταυτόχρονα, αποχώρησε από το ΚΚΕ, στράφηκε στον αντικομμουνισμό και εντάχθηκε στο συντηρητικό στρατόπεδο, στο οποίο παρέμεινε ως το τέλος της ζωής του. Το 1928 εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας της ΓΣΕΕ από το 5ο Πανεργατικό Συνέδριο και το ίδιο έγινε και το 1937 με το 7ο Πανεργατικό Συνέδριο. Από το 1930 ως το 1934 αποτέλεσε μέλος του ασφαλιστικού ταμείου των καπνεργατών. Το 1930 συμμετείχε και στο κυβερνητικό συμβούλιο κοινωνικής πολιτικής. Το 1931, 1934, 1936, 1938, 1940 εκλέχτηκε μέλος του Ανώτατου Οικονομικού Συμβουλίου. Το 1931 και το 1933 έλαβε μέρος ως απεσταλμένος της Ελλάδας για τα θέματα κοινωνικής πολιτικής στο 2ο και το 3ο συνέδριο της Βαλκανικής ομοσπονδίας. Από το 1932 ως το 1936 αποτέλεσε μέλος της επιτροπής για την προστασία και το εμπόριο των ελληνικών καπνών. Το 1935 εκλέχτηκε γραμματέας του Εργατικού Κόμματος Ελλάδος και πρόεδρος της επιτροπής για τη διατήρηση του δημοκρατικού καθεστώτος. Το 1936, επί κυβερνήσεως Δεμερτζή, έλαβε μέρος στην Επιτροπή Ρυθμίσεως των Εργατικών Ζητημάτων και εκλέχτηκε προϊστάμενος της Εθνικής Εργατικής Συνδιασκέψεως Θεσσαλονίκης. Στις 5 Αυγούστου 1936 διορίστηκε υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας στο καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Από το 1936 έως το 1940 διετέλεσε υφυπουργός Εργασίας του Μεταξά, θέση που διατήρησε και στην κυβέρνηση Κορυζή έως τις 20.4.1941. Στην κυβέρνηση Τσουδερού που ακολούθησε διορίστηκε υπουργός Γεωργίας και υφυπουργός Εργασίας και Συνεταιρισμών έως τις 2.6.1941. Πήγε στην Κρήτη με την κυβέρνηση όταν γινόταν η μάχη της Κρήτης και στη συνέχεια ακολούθησε την εξόριστη κυβέρνηση στο Κάιρο, τη Νότια Αφρική και την Αγγλία. Τον Οκτώβριο του 1941 ηγήθηκε της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας στη Νέα Υόρκη. Παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 1942 (όσο ήταν ακόμη στην Αμερική) όταν διαφώνησε με τον Τσουδερό σχετικά με την κατάργηση του προνομίου του Βασιλιά να διορίζει και να παύει τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνησή του. Κατόπιν τούτου, και αφού του αφαιρέθηκε το διαβατήριο, ζήτησε άσυλο και παρέμεινε στη Νέα Υόρκη έως το 1944.
Στα τέλη του 1945 επέστρεψε στην Ελλάδα και εκλέχτηκε ως ανεξάρτητος βουλευτής στην Κεφαλονιά το 1946. Στις 6/4/1948 επανεκλέχτηκε γενικός γραμματέας της ΓΣΕΕ από το 9ο Εθνικό Πανεργατικό Συνέδριο, αν και η κυβέρνηση τον έπαψε από αυτή τη θέση με ειδικό νομοθετικό διάταγμα την επομένη. Το 1950 ίδρυσε το Εργατικό Κόμμα και στις εκλογές συνεργάστηκε με την λεγόμενη «Τρίτη κατάσταση» του Βαμβέτσου χωρίς επιτυχία.
Το 1956 επανεκλέχτηκε βουλευτής Κεφαλληνίας και το 1958 κατέβηκε ως υποψήφιος με την ΕΡΕ στην Β΄ Αθηνών, όπου και εκλέχτηκε για ακόμη μία φορά. Από τις 17.5.1958 έως τις 20.9.1961 ανέλαβε το υπουργείο Εργασίας στην κυβέρνηση Καραμανλή. Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1961 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών.
Είχε λάβει μέρος σε διάφορες κυβερνητικές επιτροπές από το 1925 έως το 1941, ενώ διετέλεσε μέλος των Συμβουλίων Εποπτείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Ανώτατον Εκπαιδευτικόν, Εργασίας κ.λπ.
Είχε συστήσει και διεύθυνε τα εξής δημοσιογραφικά όργανα: Συνδικαλιστική Επιθεώρησις, 1930, το περιοδικό Η Εργατική Ελλάς, 1937-1941, Εφημερίς των Εργατών, 1938-1941, 1948, Κοινωνία, 1940-1941

Είχε παντρευτεί το 1933 την Ειρήνη Αθανασούλη, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, την Αλίκη (1940) και την Ασπασία, και σε δεύτερο γάμο (το 1955) τη Θάλεια Ν. Καρανίκα.

Δημοσιεύματα: Μελέται περί της ανεργίας εν Ελλάδι, της κοινωνικής ασφαλίσεως και διαφόρων προβλημάτων της εθνικής οικονομίας, Ανάγκη κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, Θεσσαλονίκη, 1926, «Το Καπνεργατικόν ζήτημα και η επεξεργασία των καπνών», Θεσσαλονίκη, 1927, «Η βιομηχανική ανεργία», Πειραιάς, 1928, «Η εξέλιξις της ανεργίας εν Ελλάδι», 1929, «Ανάγκη καταπολεμήσεως της ανεργίας, ΓΣΕΕ», 1931, «Κοινωνικά επακόλουθα της οικονομικής κρίσεως», 1932, «Οι Έλληνες ναυτικοί φορείς της προόδου και του πολιτισμού», 1934, «Φραγμός εις την εκμετάλευσιν της ανθρώπινης εργασίας», 1936, «Το νέον Κράτος εθεμελίωσε σταθερούς όρους ζωής και Κοινωνικής εξελίξεως», 1937, «Δύο χρόνια κοινωνικής και εργατικής δημιουργίας», 1938, «Η απογραφή των μισθωτών και η κοινωνική πολιτική της κυβερνήσεως», εκδ, εργατών Ελλάς, 1937, «Οι κοινωνικοί νόμοι οδηγούν εις την εθνικήν πρόοδον», 1939, «Η δημιουργική δράσις των στελεχών και αι υπηρεσίαι των προς την εργατικήν υπόθεσιν», 1939, Το σύστημα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, 1939, «Όχι φραγμοί εις την τεχνικήν πρόοδον», εφ. Εργατών, 1939, «το εργατικό μας ζήτημα», 1947, «Το δικαίωμα της απεργίας», εφ. Εργατών, κ.ά.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης, (http://www.ggk.gov.gr), Who is Who 1965, Δημοσθένης Κούκουνας, Οι Ελληνες Πολιτικοί, Ιστορικό βιογραφικό Λεξικό 1926-1949, Αθήνα, 1999, http://el.wikipedia.org/wiki, υλικό του αρχείου]