Σπαταλάς, Γεράσιμος

Person

Σπαταλάς, Γεράσιμος

1887 - 1971

Ο Γεράσιμος Σπαταλάς, γιος του Σπυρίδωνα Σπαταλά και της Μαρίας Βασιλά, γεννήθηκε στην Κέρκυρα στις 7 Ιουλίου 1887. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Όπως προκύπτει από δήλωση μη αποδοχής κληρονομίας του πατέρα τους (1922), ο Σπυρίδων Σπαταλάς είχε άλλους τρεις γιους, τον Θεόδωρο (λεμβούχος), τον Απόστολο (ναυτικός και αναλφάβητος) και τον Ιωάννη (καφεπώλης). Ο Γεράσιμος το 1908 ολοκλήρωσε το Γυμνάσιο στην Κέρκυρα (όπου είχε καθηγητές τον Αντρέα Κεφαλληνό, μαθητή του Ι. Πολυλά και τον Αντώνη Τραυλαντώνη). Το 1908-1909 υπηρέτησε στον στρατό. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Αθηνών (1910-1916). Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη της «Φοιτητικής Συντροφιάς». Ο ίδιος αναφέρει ότι για κάποιο διάστημα συμμετείχε «σε μια σοσιαλιστική κίνηση, που άρχισε στην Κέρκυρα με τον Κωνσταντίνο Θεοτόκη και συνεχίστηκε στην Αθήνα με τον Κωστ. Χατζόπουλο, το Σπ. Μελά και το Ν. Γιαννιό», καθώς και ότι έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους. Το 1915-1916 υπηρέτησε στο στρατό, στην Μακεδονία. Την περίοδο 1917-1922 διατηρούσε μαζί με τον αδελφό του Γιάννη το σημαντικό λογοτεχνικό καφενείο «Μαύρος Γάτος» και στα 1919 εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό. Εργάστηκε για μικρό διάστημα (1920-1922;) στο υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως. Εργάστηκε ως μεταφραστής και ως καθηγητής νεοελληνικής λογοτεχνίας και στιχουργικής στο Ωδείο Καλλιθέας (1931-1933), ως υπάλληλος στο ΙΚΑ, ως βιβλιοθηκάριος στο Εθνικό Θέατρο. Το 1942 παντρεύτηκε την Έλδα (Ελπίδα) Λαμπίση. Μαζί ασχολήθηκαν με την καλλιέργεια κτήματος κοντά στο Μεγάλο Πεύκο Αττικής, το οποίο απαλλοτριώθηκε χωρίς αποζημίωση, την περίοδο της δικτατορίας. Ο Σπαταλάς έγραψε ποίηση, πεζογραφία, θέατρο. Μετέφρασε αρχαία ελληνική, λατινική και ιταλική λογοτεχνία. Το πλούσιο δοκιμιακό και κριτικό έργο του επικεντρώνεται στον Δ. Σολωμό, την επτανησιακή λογοτεχνία και ιδιαίτερα την μετρική. Ο Σπαταλάς πέθανε σε ένδεια το 1971.

Το λογοτεχνικό έργο του περιλαμβάνει:
Ποίηση:
Ωδές (1911)
Αιμάτων σταλαχτίτες. Ποιήματα (1915)
Ωδές, μπαλάντες, ελεγείες (1917)
Καθώς αλλάζουν οι εποχές (1919)
Ιτιές και δάφνες (1923)
Ο βίος μιας ψυχής (1930)
Αντίλαλοι (1930)
Ώρα πολέμου (1941)
Ωδή στον κόρακα· κι’ άλλοι δεκαπεντασύλλαβοι (1949)
Καινούργιες παραλλαγές Α΄· Μορφές (1949)
Σ’ ένα δέντρο (1949)
Στο πλοίο μου (1950)
Καινούργιες παραλλαγές Α΄ και Β΄ (1949)
Φραγκμέντα Α΄ (1949-1950)
Δειλινός απόλογος – Πινδαρικά επινίκια (1964)

Πεζογραφία:
Σύγχρονες και παλιές ιστορίες. Διηγήματα (1928)
Περιπέτειες της ζωής. Διηγήματα (1959)

Θέατρο:
Ο κληρονόμος της Τσατσάς. Σάτυρα μονόπραχτη (1930)

Μετάφραση:
Ανθοδέσμη από τη Ρώμη και την Ιταλία (1930)
Ομήρου, Οδύσσεια Α-Ζ (1932)
Σοφοκλή, Οιδίπους Τύραννος (1933)
Σοφοκλή, Οιδίπους επί Κολωνώ (1958)
Ευριπίδη, Φοίνισσες (1960)
Δ. Σολωμού, Ιταλικά ποιήματα (1948)
Ε. ντε Αμίτσι, Το πατρικό σπίτι (1921)
Κ. Γκολντόνι, Ο καλόκαρδος γκρινιάρης (1951)
Κ. Γκολντόνι, Ο υπηρέτης δύο αφεντάδων (1937)
Ι. Βοκκάκιου, Το Δεκαήμερο (εκλογές) (1950)
Λ. Πιραντέλο, Ο μακαρίτης Ματτία Πασκάλ (1953)
Γ. ντ’ Αννούντσιο, Οι δύο Παρθένες (1925)
Γ. ντ’ Αννούντσιο, Ιστορίες της Πεσκάρας (1926)
Δ. Αλικαρνασσέως, Περί συνθέσεως ονομάτων (1963)

Πηγές σύνταξης βιογραφικού:

Βιογραφικά και εργογραφικά σημειώματα του Γ. Σπαταλά στο αρχείο. Επιστολή της Έλδας Λαμπίση σε αταύτιστο παραλήπτη (υποφ. 7.2)
Γεράσιμος Σπαταλάς, Η Στιχουργική Τέχνη, μελέτες για τη νεοελληνική μετρική, επιμέλεια: Ευριπίδης Γραντούδης – Άννα Κατσιγιάννη, Αθήνα, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, 1997.
Λήμμα Γεράσιμος Σπαταλάς στο αρχείο ελλήνων λογοτεχνών του ΕΚΕΒΙ στο διαδίκτυο.
Βιογραφικά και εργογραφικά στοιχεία για τον Γεράσιμο Σπαταλά, αρχείο Τέλλου Άγρα, υποφάκελοι 7.1-7.2.
Κατάλογος των μικρασιατικών αρχείων του ΕΛΙΑ, καταγραφή που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού, ερευνητική ομάδα: Μιχάλης Βαρλάς-Έφη Κάννερ-Αιμιλία Σαλβάνου, 1996-1997.

Δελτίο περιγραφής ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ