Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης

Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης

Το Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Προστασίας και Αντιλήψεως (Π.Ι.Κ.Π.Α.) ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Σοφίας, το 1914, με την επωνυμία «Πατριωτικός Σύνδεσμος των Ελληνίδων» με την υπ’ αριθ. 6030/1914 απόφαση του πρωτοδικείου Αθηνών. Σκοπός το Συνδέσμου ήταν: α) η νοσηλεία των ασθενών και τραυματιών εν καιρώ πολέμου, σε συνεργασία με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και τη Στρατιωτική Υγειονομική Υπηρεσία και β) η περίθαλψη των απόρων οικογενειών των οποίων οι προστάτες βρισκόταν στις τάξεις του στρατού. Προς εξυπηρέτηση των βασικών αυτών σκοπών του Συνδέσμου αποφασίστηκε η εκπαίδευση επαρκούς και κατάλληλου νοσηλευτικού προσωπικού, η σύσταση νοσοκομείων, η συγκέντρωση και αποθήκευση ειδών ιματισμού και υγειονομικού υλικού, η διάδοση των στοιχειωδών γνώσεων υγιεινής και η καταπολέμηση των επιδημικών νοσημάτων και της φυματίωσης, η νοσηλεία και η περίθαλψη των φτωχών και των πασχόντων από ανίατες ασθένειες, η παροχή βοήθειας σε όσους πλήττονταν από θεομηνίες και στους πρόσφυγες, η προστασία και η περίθαλψη των παιδιών και των βρεφών απόρων γονέων, η σύσταση οικοκυρικής σχολής, η λήψη μέτρων για τη μόρφωση των γυναικών πάνω σε θέματα θρησκείας, ηθικής και πατριωτισμού, η ίδρυση λαϊκών συσσιτίων και τέλος η σύσταση στα διάφορα επαρχιακά κέντρα παραρτημάτων του Πατριωτικού Συνδέσμου των Ελληνίδων για την εφαρμογή και εκεί του παραπάνω προγράμματος.

Οι σταθμοί στην ιστορία του Συνδέσμου μέχρι του τελικού του μετασχηματισμού σε Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Προστασίας και Αντιλήψεως, με τη μορφή που αυτό λειτούργησε συστηματικά από το 1939 και μετά αναφέρονται παρακάτω.
1917 – Μετονομασία του Πατριωτικού Συνδέσμου σε «Ίδρυμα Περιθάλψεως».
ΦΕΚ Α. 183/ 2-9-1917 Ν. 808 «Περί συστάσεως Πατριωτικού Ιδρύματος
Περιθάλψεως» στο οποίο υπάγεται και το από το 1911 λειτουργούν
«Οικονομικόν Συσσίτιον».
1921 – Καταργείται το «Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως» ΦΕΚ Α. 167/ 8-9-1921 Ν.2719
και ανασυνίσταται ο Πατριωτικός Σύνδεσμος Ελληνίδων.
1923 – Καταργείται οριστικώς ο Πατριωτικός Σύνδεσμος Ελληνίδων ( Νομοθετικό Διάταγμα
26-9-1923 ) και επανιδρύεται το «Πατριωτικό Ίδρυμα Περιθάλψεως». Κατά το
Νομοθετικό Διάταγμα της 26-9-1923, διευρύνεται η αρμοδιότητά του σε ό,τι αφορά
στην προστασία του παιδιού ( καλοκαίρι του 1923, οι πρώτες Παιδικές Εξοχές ).

• Θεσμός τοποθέτησης παιδιών σε θετές οικογένειες.

• Τμήμα συσσιτίων.
  1929 – Το «Πατριωτικόν Ίδρυμα Περιθάλψεως» μετονομάζεται σε «Πατριωτικό Ίδρυμα
  Προστασίας Παιδιού ( Π.Ι.Π.Π.)» και γίνεται οριστικώς Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου
  Δικαίου υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγιεινής ( Ν. 4062/ 5-3-1929 ). Με τον νόμο
  αυτόν, τίθεται θεμελιώδης σκοπός του Ιδρύματος η προστασία της Μητρότητας και της
  Παιδικής Ηλικίας και προβλέπεται η ίδρυση παραρτημάτων στις πρωτεύουσες όλων
  των νομών της χώρας (ΦΕΚ Α. 94/ 9-3-1929 Ν. 4062 «Περί Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας του Παιδιού».)

  Με τον Α.Ν. 1950/1939 (ΦΕΚ Α. 371/7-9-1939) καταρτίζεται ο Οργανισμός του Π.Ι.Κ.Π.Α. που μετονομάζει το Π.Ι.Π.Π. σε «Πατριωτικόν Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντιλήψεως» και του δίνει την υπόσταση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, το οποίο υπόκειται στην εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής και Αντιλήψεως και επιχορηγείτε από αυτό. Ορίζει ως σκοπούς του ιδρύματος «α)την προστασία της μητρότητος και των παιδικών ηλικιών, β) τη λειτουργία οικονομικών συσσιτίων γ) την παντοειδή αντίληψη των εκ των θεομηνιών πληττομένων και δ)την παντοειδή προστασία των απόρων».

   Βάσει του άρθρου 5 του Α.Ν. 1950, η διοίκηση του Π.Ι.Κ.Π.Α. ασκείται από το Γενικό Συμβούλιο ( 20 μέλη ) και τη Διοικούσα Επιτροπή ( 5 μέλη ) τριετούς θητείας.

Το Γενικό Συμβούλιο καταρτίζει τον «Υπηρεσιακό Οργανισμό του Ιδρύματος» και τον «Ειδικό κανονισμό Διοικήσεως και Διαχειρίσεως» ( λεπτομέρειες αφορώσες την Διοίκηση, την οικονομική διαχείριση και την εν γένει λειτουργία και πολιτική του Ιδρύματος ).
Το Γενικό Συμβούλιο συστήνει με απόφασή του Τμήματα και Ειδικές Υπηρεσίες του Ιδρύματος, εξαρτώμενες είτε από την Κεντρική Υπηρεσία είτε από τα περιφερειακά Παραρτήματα.

Η Διοικούσα Επιτροπή προπαρασκευάζει τα θέματα προς εισήγησιν στο Γενικό Συμβούλιο. Συντάσσει και υποβάλλει τον προϋπολογισμό, εγκρίνει διαγωνισμούς, τεχνικές και οικονομικές μελέτες, καταρτίζει κανονισμούς λειτουργίας Ειδικών Υπηρεσιών, Τμημάτων και Παραρτημάτων.

Η Γενική Διεύθυνση του Ιδρύματος εκτελεί τις αποφάσεις των δύο αυτών οργάνων. Ο Γενικός Διευθυντής διορίζεται με πράξη του Γενικού Συμβουλίου εγκρινόμενη με απόφαση του Υπουργού Κοινωνικής Πρόνοιας.

Τα επόμενα χρόνια το Π.Ι.Κ.Π.Α. αναπτύσσεται και μετασχηματίζεται προσθέτοντας στις αρμοδιότητες του νέους φορείς και υπηρεσίες.
Το 1937 συστήνεται η Τεχνική Υπηρεσία του Ιδρύματος ΦΕΚ Α. 364/ 17-9-1937 Α.Ν. 851 «Περί συστάσεως Τεχνικής Υπηρεσίας Πατριωτικού Ιδρύματος Προστασίας Παιδιού».

Το 1939 συστήνεται η Υπηρεσία Αναπήρων Θυμάτων Πολέμου ΦΕΚ 293/ 21-7-1939 Α.Ν. 1833 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως της κειμένης περί προστασίας αναπήρων πολέμου νομοθεσίας»
Το 1941 – ΦΕΚ Α. 165/ 15-5-1941 Ν.Δ. 40 «Περί τροποποιήσεως διατάξεων τινών περί του
Πατριωτικού Ιδρύματος». Συστήνονται δύο γνωμοδοτικές Επιτροπές αντίστοιχα για τις
Διευθύνσεις: Α) Προστασίας Μητρότητας και Παιδικής Ηλικίας και Β) Περιθάλψεως και
Συσσιτίων.
Το 1946 – ΦΕΚ Α. 6/ 11-1-1946 Α.Ν. 623 «Περί κυρώσεως της εν Αθήναις την 22 Ιουνίου 1945
συμφωνίας μεταξύ Ελληνικής Κυβερνήσεως και της εν Ελλάδι αποστολής Ερυθρού
Σταυρού». Οι Υπηρεσίες της εν Ελλάδι αποστολής του Ελβετικού Ερυθρού Σταυρού
υπάγονται προσωρινά στο Π.Ι.Κ.Π.Α.
Το 1947 – ΦΕΚ Β. 37/ 18-3-1947 «Περί προσαρτήσεως από 1-4-1947 των Υπηρεσιών Ελβετικου Ερυθρού Σταυρού εις το Πατριωτικόν Ίδρυμα Κοινωνικής Προνοίας και Αντιλήψεως».
Υπηρεσίες του ερυθρού Σταυρού που προσαρτώνται:
α) Υπηρεσία Παιδικής Διατροφής ( Αθηνών – Επαρχίας )
β) Αντιφυματικό ιατρείο Αθήνας.
γ) Υπηρεσία αποθηκών τροφίμων
δ) Υπηρεσία μεταφορών / εφοδιασμού.
ε) Υπηρεσία επισκεπτριών αδελφών τριετούς φοίτησης.
στ) Ειδικές Εστίες ( 14 τον αριθμό ).

Επίσης το 1947 – ΦΕΚ Α. 183/ 23-8-1947 Ν.Δ. 400 «Περί συμπληρώσεως του υπ’αρίθμ.623 Α.Ν. ( 1946 )». Αφορά τον κανονισμό λειτουργίας της Υπηρεσίας Παιδικής Διατροφής.
Το 1948 – ΦΕΚ Α. 200/ 9-8-1948 Ν.749 «Περί Παιδικών Εξοχών και Ειδικών Εστιών σιτίσεως
παίδων». Αφορά στην οργάνωση και τον κανονισμό λειτουργίας των Παιδικών Εξοχών
και των Ειδικών Εστιών.
Το 1949 – ΦΕΚ Α. 217/ 21-9-1949 Ν.Δ. 1068 «Περί κυρώσεως συμβάσεως μεταξύ της Ελληνικής Κυβερνήσεως και του International Children’s Emergency Fund ( Διεθνούς Ταμείου
Κατεπειγούσης Περιθάλψεως Παιδιού )».
Το 1953 – ΦΕΚ Α. 318/ 11-11-1953 Ν.Δ. 2690 «Περί συστάσεως Ειδικής Υπηρεσίας Μητρότητας και Βρέφους εις την ύπαιθρον χώραν». Με την συνεργασία της διεθνούς οργάνωσης UNICEF ορίζεται ως πρώτη περιφέρεια εφαρμογής του προγράμματος της υπηρεσίας ( Κινητές Μονάδες Ιατρικής Παρακολούθησης ) η περιοχή της Θεσσαλίας.
Το 1954 – Εγκαινιάζεται το Κέντρο Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων στις πρώην
εγκαταστάσεις Παιδικών Εξοχών της περιοχής Βούλας ( Κ.Α.Α.Π.Β.).
Το 1957 – ΦΕΚ Α. 68/ 29-4-1957 Ν. 3692 «Περί κωδικοποιήσεως των περί Πατριωτικού
Ιδρύματος Κοινωνικής Προνοίας και Αντιλήψεως κειμένων διατάξεων κ.τ.λ.».

• Σύσταση Γραφείου Διαφώτισης, Τύπου και Στατιστικής ( άρθρο 4, παρ. Ι Ν.3692 )
  Ενώ το 1960 με το Β.Δ. 170 «Περί κυρώσεως του Υπηρεσιακού Οργανισμού Πατριωτικού Ιδρύματος Κοινωνικής Προνοίας και Αντιλήψεως» (ΦΕΚ Α. 40/ 6-4-1960) καθορίζεται το οργανόγραμμα του Π.Ι.Κ.Π.Α.:
  Α΄ Κεντρική Υπηρεσία
  1) Γενική Διεύθυνση
  2) Διεύθυνση Α’, Ιατροκοινωνικής Προστασίας Μητρότητας και Παιδικών Ηλικιών
  3) Διεύθυνση Β’, Παιδικής Πρόνοιας
  4) Διεύθυνση Γ’, Οικονομικών Υπηρεσιών
  5) Υπηρεσία Διοικητικού
  6) Τεχνική Υπηρεσία
  7) Υπηρεσία Επιθεώρησης
  8) Γραφείο Σχέσεων μετά του Εξωτερικού
  9) Γραφείο Δικαστικού και Κτηματολογίου
  10) Γραφείο Διαφώτισης, Τύπου και Στατιστικής
  Β΄ Παραρτήματα
  Γ’ Ειδικές Υπηρεσίες
  α) Παιδική Πολυκλινική
  β) Αναρρωτήριο Πεντέλης
  γ) Κέντρο Αποκαταστάσεως Αναπήρων Παίδων Βούλας
  δ) Σχολή Βοηθών Νοσοκόμων Βούλας
  ε) Σχολή Νηπιοκόμων Ιωαννίνων
  στ) Παιδικό Νοσοκομείο Πεντέλης
  ζ) Κινητές Ιατρικές μονάδες
  η)Κινητά στοματολογικά ιατρεία
  θ) Συμβουλευτικοί Σταθμοί Εγκύων και επιτόκων
  ι) Νηπιαγωγεία
  ια) Συμβουλευτικοί Σταθμοί Βρεφών
  ιβ) Παιδικά Οδοντιατρεία
  ιγ) Παιδικά Ιατρεία εν γένει
  ιδ) Ειδικές Εστίες
  ιε)Παιδικές εξοχές
  ιστ) Αναρρωτήριο Κέρκυρας «Ο άγιος Σπυρίδων»
  Οι παραπάνω ειδικές υπηρεσίες από α-η και από θ-ιδ που λειτουργούν στην περιφέρεια Αθηνών υπάγονται στην Κεντρική Υπηρεσία και εξαρτώνται απ’ ευθείας από αυτή. Οι υπόλοιπες ειδικές υπηρεσίες υπάγονται στα οικεία παραρτήματα από τα οποία και εξαρτώνται.
  Στα χρόνια που ακολούθησαν το Π.Ι.Κ.Π.Α. λειτούργησε με βάση τον παραπάνω οργανισμό και με μικρές αλλαγές αυτού (1961 – ΦΕΚ Α. 38/ 13-3-1961 Β.Δ. 147 «Περί συμπληρώσεως του Υπηρεσιακού Οργανισμού Π.Ι.Κ.Π.Α. δια προσθήκης θέσεων Ειδικής Υπηρεσίας Παίδων εν Λέρω».
  1962 – ΦΕΚ 179/ 3-11-1962 Β.Δ. 668 «Περί κωδικοποιήσεως των περί του Πατριωτικού Ιδρύματος Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντιλήψεως κειμένων διατάξεων και τροποποιήσεως και συμπληρώσεως ενίων εξ αυτών».
  1973 – ΦΕΚ 10/ 16-1-1973 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως του Β.Δ. 170/ 60».
  1982 – ΦΕΚ Β. 550/ 4-8-1982 – «Κατάργηση οργανωτικής βαθμίδας Γενικής Διευθύνσεως και μετατροπή θέσεως Ειδικού Γραμματέα του Π.Ι.Κ.Π.Α. με τριετή θητεία».) έως το 1998 οπότε και συντελέστηκε σημαντική αλλαγή στο τρόπο λειτουργίας του με το Ν. 2646 (ΦΕΚ Α. 236/ 20-10-1998) «Ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας και άλλες διατάξεις». Με τον νόμο αυτό, ο Εθνικός Οργανισμός Προνοίας (Ε.Ο.Π.) μαζί με το Π.Ι.Κ.Π.Α. και το Κέντρο βρεφών «Μητέρα» συγχωνεύτηκαν και μετονομάστηκαν σε Εθνικό Οργανισμό Κοινωνικής Φροντίδας ( Ε.Ο.Κ.Φ. ).

Το 2003 ο νόμος 3106 (ΦΕΚ Α. 30/ 10-2-2003) έφερε την «Αναδιοργάνωση του Εθνικού συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας» και οι Υπηρεσίες του Ε.Ο.Κ.Φ. μετατρέπονται σε υπηρεσίες του ΠΕ.Σ.Υ.Π. ( Περιφερειακό Σύστημα Υγείας και Περίθαλψης) ως αποκεντρωμένες και ανεξάρτητες Υπηρεσιακές Μονάδες με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.

Τέλος, για το αρχείο του Π.Ι.Κ.Π.Α. δημοσιεύτηκαν δύο υπουργικές αποφάσεις (ΦΕΚ Β. 1708/ 19-11-2003) οι οποίες προβλέπουν ότι η φύλαξη του μεν Προνοιακού Αρχείου του Εθνικού Οργανισμού Κοινωνικής Φροντίδας (Π.Ι.Κ.Π.Α. – Ε.Ο.Π.) ανατίθεται στις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας «Αναρρωτήριο Πεντέλης» και Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας» Καλαμακίου και ότι το αρχείο του προσωπικού του Ε.Ο.Κ.Φ. – Π.Ι.Κ.Π.Α. όπως και το υπόλοιπο αρχείο πλην του Προνοιακού φυλάσσεται εκεί όπου στεγάζονταν οι κεντρικές εγκαταστάσεις του Π.Ι.Κ.Π.Α. (οδός Τσόχα 5).