Showing 1121 results

Ο Άγγελος Κασιγόνης (Αδριανούπολη 1892–Αθήνα 1975) σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη Σμύρνη, όπου υπηρετούσε στη μικρασιατική εκστρατεία, γνώρισε την Χρύσα Κωλέττη την οποία παντρεύτηκε και το 1920 εγκαταστάθηκαν στην Αλεξάνδρεια. Ο Κασιγόνης είχε ήδη γίνει γνωστός ως ποιητής και δημοσιογράφος και έργα του είχαν εμφανιστεί σε περιοδικά της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης. Το 1922 δημιούργησε το γραφείο αποκομμάτων «Αιγυπτιακός και διεθνής Άργος του Τύπου». Το 1924 ίδρυσε τον Εκδοτικό Οίκο Α. Κασιγόνη. Ίδρυτής και διευθυντής του περιοδικού Έρευνα (1927–1940), της μηνιαίας ελληνο–αραβικής εφημερίδας Αιγυπτιώτης Έλλην (1932–1939) και του περιοδικού Έλλην (1942–1944), οργάνου του Ελληνικού Απελευθερωτικού Συνδέσμου. Μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της προοδευτικής ελληνικής οργάνωση ΕΑΣ (Εθνικός Απελευθερωτικός Σύνδεσμος), ο Κασιγόνης φυλακίστηκε δύο φορές για πολιτικές δραστηριότητες (στη μία περίπτωση σε στρατόπεδο στην Άσμαρα της Αβυσηνίας) έως ότου έφυγε για την Ελλάδα στο τέλος του 1944 (όπου φυλακίστηκε ξανά). Εξέδωσε δοκίμια και ποιητικές συλλογές.

[Πηγές: βιογραφικό σημείωμα στο αρχείο και Anthony Gorman, «Αιγυπτιώτης Έλλην», Τα νέα του Ε.Λ.Ι.Α., αρ. 58, θερινό αρχειοστάσιο, 2001.]

Η Αλέκα (Αλεξάνδρα) Μαζαράκη γεννήθηκε στην Αθήνα. Ήταν κόρη του γενικού διευθυντή της Τράπεζας Αθηνών Αθανασίου Μαζαράκη και της συζύγου του Λουκίας το γένος Κηλαϊδίτη. Απόφοιτη της Σχολής Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα και της δραματικής σχολής του Θεάτρου Τέχνης. Εμφανίστηκε στη σκηνή αρχικά στις παραστάσεις χορού της Κούλας Πράτσικα και στη συνέχεια ως ηθοποιός του Θεάτρου Τέχνης (1943, στο έργο του Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω Το πρώτο έργο της Φάννυ). Παρέμεινε στο Θέατρο Τέχνης ώς το 1944, οπότε μεταπήδησε στο Εθνικό Θέατρο με το οποίο τήρησε μακροχρόνια συνεργασία. Η Αλέκα Κατσέλη συνεργάστηκε επίσης με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, την Εθνική Ραδιοφωνία και με θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, όπου διετέλεσε επίσης θιασάρχης και συνθιασάρχης. Πρωταγωνίστησε σε κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές παραγωγές. Διετέλεσε για σειρά ετών ιέρεια και πρωθιέρεια στις τελετές αφής της ολυμπιακής φλόγας, από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου πλάι στην Κούλα Πράτσικα (1936) ώς τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο (1964). Ασχολήθηκε και με τη θεατρική μετάφραση, ενώ δίδαξε στη Σχολή Ορχηστικής Τέχνης της Κούλας Πράτσικα (1947) και στη δραματική σχολή Πέλου Κατσέλη, της οποίας ανέλαβε τη διεύθυνση μετά τον θάνατο του συζύγου της και ώς το 1985. Με τον Πέλο Κατσέλη παντρεύτηκαν το 1945 και απέκτησαν δύο κόρες, τη Νόρα και τη Λούκα.

Ο Αλέξιος Κολυβάς ήταν λόγιος από τη Ζάκυνθο. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στις Βρυξέλλες. Το 1876 διηύθυνε στη Ζάκυνθο την εφημερίδα Ο μοχλός και αργότερα το 1885 την εφημερίδα Εξεταστής. Δίδαξε ελληνικά στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και στο Βαρβάκειο Λύκειο. Το 1897 ανέλαβε την ιδιοκτησία και διεύθυνση της Νέας Εφημερίδος του Ιωάννη Καμπούρογλου. Διετέλεσε γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εκκλησιαστικών και Δημοσίας Εκπαιδεύσεως και χρημάτισε πολλές φορές βασιλικός επίτροπος στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Για είκοσι χρόνια κατείχε τη θέση του γραμματέα της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων. Είχε καταρτίσει συλλογές χειρογράφων και κωδίκων και συλλογή βυζαντινών εικόνων. Παντρεύτηκε την Σοφία Γρηγορίου Μπουρνιά με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Κωνσταντίνο, την Αγγελική (σύζυγο Πλάτωνα Χατζημιχάλη) και την Άννα.

Ο Κωνσταντίνος Μελάς (1874-1953) γεννήθηκε στη Μασσαλία και ήταν γιος του πολιτικού Μιχαήλ Μελά και αδελφός του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά και του ιδιαίτερου γραμματέα του βασιλιά Κωνσταντίνου Γεωργίου Μελά. Αποφοίτησε από τη σχολή Ναυτικών δοκίμων και έγινε αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 καθώς και στους Βαλκανικούς Πολέμους. Ήταν ανθυποπλοίαρχος του πολεμικού πλοίου «Μιαούλης» στις αρχές του 20ού αιώνα. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την πολιτική. Εκλέχτηκε βουλευτής Ιωαννίνων με το κόμμα των Φιλελευθέρων το 1915 και το 1920.

Ο Γεώργιος Μελάς γεννήθηκε στη Μασσαλία το 1866 όπου μεγάλωσε και σπούδασε νομικά. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους ως έφεδρος επίλαρχος. Διετέλεσε ιδιαίτερος γραμματέας του βασιλιά Κωνσταντίνου, θέση από την οποία παραιτήθηκε όταν διαφώνησε με την πολιτική της Ελλάδος στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Έγραψε στα γαλλικά βιβλίο με τίτλο Ο Κωνσταντίνος το οποίο μεταφράστηκε στα ελληνικά από τον Λ. Μακκά. (Πηγές: Who is who, υλικό του αρχείου ΜΕΛΑ)

Ο Νικόλαος Παππαρόδου (Λαμία 1902-Αθήνα 1980;) ήταν στρατιωτικός. Γιος του συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Παπαρρόδου και αδελφός του Ιωάννη, που έπεσε ηρωικά στον ελληνογερμανικό πόλεμο του 1941, ο Νικόλαος Παπαρρόδου πήρε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία, στον πόλεμο του 1940-41 και στον εμφύλιο πόλεμο. Διετέλεσε, ανάμεσα σε άλλα, στρατιωτικός ακόλουθος της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτων (1948-1950), διοικητής Β΄ Σώματος Στρατού (1956), Διοικητής Σχολής Εθνικής Αμύνης (1955-1956), υπαρχηγός αναπληρωτής Αρχηγού ΓΕΣ (1959, οπότε και αποστρατεύτηκε). Από το 1965 ως το 1967 ήταν Αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου της Αυλής (ΣΟΑΜ). Διετέλεσε επίσης πρόεδρος του Ο.Π.Α.Π. και υπήρξε πρωταθλητής σπάθης και μετείχε στην εθνική οπλομαχητική ομάδα. Μετείχε επίσης στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου (1936) και σε άλλους διεθνείς αγώνες.
Ο Παπαρρόδου ήταν ευρυμαθής και γνώστης πολλών ξένων γλωσσών. Έγραψε στρατιωτικά βιβλία και μετέφρασε έργα ξένων λογοτεχνών.
Ο Παπαρρόδου ήταν παντρεμένος με τη Βούλα Ροντήρη.
[Πηγή σύνταξης βιογραφικού σημειώματος: Who is Who, 1965]

Ο Χαρίλαος Παρασχίδης ήταν γιος του διδασκάλου Νικολάου και της Αικατερίνης από την Ορεστιάδα της Θράκης και γεννήθηκε στην Αδριανούπολη το 1904. Σπούδασε στο Ελληνικό Γυμνάσιο και στην Κεντρική Αστική Σχολή Αδριανουπόλεως και στη συνέχεια ήρθε στην Ελλάδα ως ανταλλάξιμος μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από όπου αποφοίτησε το 1927, και το ίδιο έτος παντρεύτηκε την Σοφία Κωνσταντίνου Πλαβούκου. Ήταν μέλος του δικηγορικού συλλόγου Αθηνών.
[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: υλικό του αρχείου]

Ο Χ. Σιμόπουλος ήταν διπλωμάτης καριέρας. Υπηρέτησε ως γραμματέας και τμηματάρχης στα προξενεία Αλεξανδρείας, Μερσίνας, Κωνσταντινουπόλεως (1901-1907) και στις πρεσβείες Παρισίων (1911) και Ρώμης (1914-1919). Το 1919 προήχθη σε σύμβουλο της πρεσβείας στη Ρώμη ενώ το 1929 ήταν πρεσβευτής στην Ουάσινγκτον. Το προσωπικό του αρχείο βρίσκεται στο St.Anthony’s College στην Οξφόρδη.

Η Τατιάνα Σταύρου γεννήθηκε στο Βαφεοχώριο της Κωνσταντινούπολης το 1899. Είχε πέντε αδέλφια, μεταξύ των οποίων και η λογοτέχνιδα Υπατία Δελή. Ο πατέρας της, Ιωάννης Αδαμαντιάδης, φιλόλογος και γυμνασιάρχης στην Πόλη, πέθανε νέος. Aναθρεμμένη σε περιβάλλον που αγαπούσε τα γράμματα, η Τατιάνα εντάχθηκε στον λογοτεχνικό κύκλο των περιοδικών Λόγος και Ζωή. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και το 1929 παντρεύτηκε τον μεταφραστή Δημήτρη Σταύρου (1889-1973). Κατά την Κατοχή δραστηριοποιήθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ) και στην «Υπηρεσία Πρόνοιας των Στρατευομένων». Το πρώτο της διήγημα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό του Α. Μελαχρινού Κύκλος, το 1932. Δημοσιεύσεις της φιλοξένησαν τα περιοδικά Ρυθμός, Νέα Επιθεώρηση και Νεοελληνικά Γράμματα. Το 1933 κυκλοφόρησε η συλλογή διηγημάτων Εκείνοι που έμειναν (έπαινος της Ακαδημίας Αθηνών) και το 1936 το μυθιστόρημα Οι πρώτες ρίζες. Ακολούθησαν οι συλλογές διηγημάτων Μυστικές πηγές, Ερωτική μυθιστορία (1940, κρατικό βραβείο), Το καλοκαίρι πέρασε (1943 και 1979 β΄ έκδοση με αλλαγές), και Το άλλο πρόσωπο του ανθρώπου (1958). Στη Νέα Εστία δημοσίευσε αποσπάσματα από δύο ανολοκλήρωτα μυθιστορήματα, Μονομαχία (1962-1963) και Ανατολή (Νέα Εστία, 1970, 1977, 1980). Από την δεκαετία του 1960 το ενδιαφέρον της Σταύρου στράφηκε σε θέματα γύρω από την Κωνσταντινούπολη. Αντιπροσωπευτικά έργα της είναι Ο εν Κωνσταντινουπόλει Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος (1967, Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών και της «Εστίας Νέας Σμύρνης»), Εάλω η Πόλις, Χρονικόν (1973, Β΄ κρατικό βραβείο πεζογραφίας) και Το ζωντανό Βυζάντιο, Χρόνος-Πνεύμα-Άνθρωποι (1976). Δημοσίευσε επίσης ποιήματα και μεταφράσεις αγγλικών και γαλλικών λογοτεχνικών έργων. Στο περιοδικό Εληά δημοσίευσε την μελέτη «Η εληά στη λογοτεχνία μας και στα τραγούδια του ελληνικού λαού» (1956-1957). Δημοσίευσε επίσης σειρά άρθρων για το δημοτικό τραγούδι και συνεργάστηκε με την εφημερίδα Ελευθερία και τα περιοδικά Νέα Εστία, Ελληνίς, Οικογενειακή Ζωή, Το χαρούμενο σπίτι, Καινούρια εποχή, Αιολικά Γράμματα, Ανακύκληση κ.ά. Είχε την επιμέλεια της εκπομπής «Λογοτενικό τέταρτο» του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (1955-1956). Έδωσε άφθονες διαλέξεις και ομιλίες στην Αθήνα και την επαρχία. Διετέλεσε μέλος του «Γυναικείου Συλλόγου Γραμμάτων και Τεχνών», της «Εθνικής Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών» και ιδρυτικό στέλεχος και πρόεδρος της «Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς», που επικέντρωσε τις προσπάθειές της στην βελτίωση του παιδικού βιβλίου. Το 1982 τιμήθηκε με βραβείο από τον Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών για την συνολική λογοτεχνική της προσφορά. Πέθανε στις 24 Σεπτεμβρίου 1990, στην Αθήνα.
[Πηγές: Αρχείο Τ. Σταύρου, Ε.Λ.Ι.Α., φάκ. 4.3, 6.4, Έρη Σταυροπούλου, «Τατιάνα Σταύρου. Παρουσίαση - ανθολόγηση», Η μεσοπολεμική πεζογραφία. Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939), τόμ. Η΄, Αθήνα, Σοκόλης, 1993, σ. 98-143.]

Πρωτότοκη κόρη του Αντώνη και της Δέσποινας Φωτιάδη, γεννήθηκε στην Βομβάη το 1923. Το 1943-1945 παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Καλών Τεχνών και από το 1947 ως το 1953 εργάστηκε στη βιβλιοθήκη του USIS όπου παράλληλα εκπαιδεύτηκε στη βιβλιοθηκονομία. Το 1953-54 εργάστηκε στη βιβλιοθήκη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Utah, την εποχή που ο σύζυγός της εργαζόταν σε ερευνητικό κέντρο του ίδιου Πανεπιστημίου. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την εικονογράφηση παιδικών βιβλίων (1956-1960), ενώ το 1960-61 ανέλαβε την ταξινόμηση των βιβλίων του Ε.Κ.Κ.Ε. και το 1962 την οργάνωση της βιβλιοθήκης του Ιδρύματος Ευγενίδου, όπου και εργάστηκε για πολλά χρόνια. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων και Επιστημών Πληροφόρησης, η οποία την τίμησε (το 2002) για το δημιουργικό της έργο και τη σημαντική παρουσία της στη Βιβλιοθηκονομία στην Ελλάδα.
Παντρεύτηκε στην Αθήνα το 1947 τον γιατρό Φαίδωνα Κ. Φέσσα και απέκτησαν δύο κόρες: τη Δάφνη (1951-) και την Ελένη (1955-).
Πέθανε στην Αθήνα, στις 22/7/2007.

Αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και μετεκπαιδεύτηκε πέντε χρόνια στο ρωσικό ναυτικό και τη σχολή πυροβολικού της Κροστάνδης της Ρωσίας. Το 1904, με εντολή της κυβέρνησης πραγματοποίησε περιοδεία στην Ανατολική Ρωμυλία και στην Αδριανούπολη, με το ψευδώνυμο Κωνσταντίνος Σταυρόπουλος, για να μελετήσει τα σχέδια δράσης των Βουλγάρων. Τον ίδιο χρόνο τοποθετήθηκε στο προξενείο Θεσσαλονίκης ως βοηθός, προετοιμάζοντας τον Μακεδονικό Αγώνα, με το ψευδώνυμο Μιχαήλ Αριστείδου. Τον Μάρτιο του 1905 οργάνωσε ένοπλο αντάρτικο σώμα και έδρασε ως καπετάν Δράγας στην Αξιούπολη και την Γευγελή. Τον ίδιο χρόνο αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια μιας μάχης. Απελευθερώθηκε με τη μεσολάβηση του Κέντρου Θεσσαλονίκης και φυγαδεύτηκε στην Αθήνα.

Το 1912-1913 πήρε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους. Το 1916 βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη μαζί με τους βενιζελικούς αξιωματικούς της Εθνικής Αμύνης και τον επόμενο χρόνο ανέλαβε την αρχηγεία του Ελαφρού Στόλου (18 Δεκεμβρίου 1917-28 Σεπτεμβρίου 1918). Με την ιδιότητα αυτή ακολούθησε τον συμμαχικό στόλο στην Κωνσταντινούπολη το 1918, ενώ ως αρχηγός Θωρηκτής Μοίρας (28 Σεπτεμβρίου 1918-19 Νοεμβρίου 1919) παραβρέθηκε στην κατάληψη της Σμύρνης τον Μάιο του 1919. Τον Ιούνιο του 1920 στάλθηκε από τον Βενιζέλο ως αντιπρόσωπος σε ναυτικό συνέδριο της Κοινωνίας των Εθνών. Αποστρατεύτηκε το 1921 με τον βαθμό του αντιναυάρχου.

Από τα ιδρυτικά στελέχη της Οργάνωσης Φιλελευθέρων Επαγγελματιών και των Πολιτικών Συλλόγων Φιλελευθέρων, πολιτεύτηκε στην Κοζάνη και εκλέχτηκε βουλευτής (1923, 1926, 1936) και γερουσιαστής (1929-1933) με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Χρημάτισε Γενικός Διοικητής Θράκης (1929-1930) επί κυβερνήσεως Βενιζέλου.

Τέλος συμμετείχε ως μέλος στην Πανελλήνιο Δημοκρατική Άμυνα, οργάνωση στην οποία συμμετείχαν απόστρατοι και έφεδροι βενιζελικοί αξιωματικοί (1933).

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, υλικό του αρχείου]

Η Θάλεια Νέμπαρη, το γένος Παπάζογλου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1915. Φοίτησε στο Παρθεναγωγείο Τάρσης Βαρείδου και στο Ζάππειο Παρθεναγωγείο. Μετακόμισε οικογενειακά στη Θεσσαλονίκη, όπου κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου υπήρξε εθελόντρια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Παντρεύτηκε με τον Γιώργο Νέμπαρη το 1941 και τον ακολούθησε στη Μέση Ανατολή, από όπου επαναπατρίστηκε το 1945. Εργάστηκε για χρόνια στην Αμερικανική Πρεσβεία στην Αθήνα.

Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Υλικό του αρχείου.

Ο Λάμπρος Ανδρέου Παραράς γεννήθηκε στα Βουρλά της Μικράς Ασίας το 1893. Είχε καταγωγή από τη Νάξο από την πλευρά του πατέρα του και από τη Μάνη από τη μεριά της μητέρας του.
Παρακολούθησε μαθήματα στην Αναξαγόρειο Σχολή Βουρλών και στη συνέχεια με τη βοήθεια του Δημήτριου Γληνού εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη και συνέχισε τις σπουδές του στο Ελληνογερμανικό Λύκειο του Κυριάκου Γιαννίκη. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και παρακολούθησε μαθήματα ως ακροατής στο Καίμπριτζ της Αγγλίας και στο Κολούμπια της Νέας Υόρκης.
Εργάστηκε στη Τράπεζα της Ανατολής και αργότερα στην Χριστιαννική Αδελφότητα των Νέων στην Αθήνα ως διευθυντής στο τμήμα των εφήβων για δέκα χρόνια. Πρώτος ο Παραράς μαζί με κάποιους Αμερικάνους συναδέλφούς του εισήγαγαν στην Ελλάδα το θεσμό των παιδικών κατασκηνώσεων. Εργάστηκε ακόμα στην Αναργύρειο Σχολή Σπετσών. Σημαντικό σταθμό στην πορεία του αποτελεί το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ανατόλια στη Θεσσαλονίκη, όπου εργάστηκε για 28 χρόνια ως καθηγητής και γυμνασιάρχης.
Συνεργάστηκε με πληθώρα περιοδικών και εφημερίδων στη Σμύρνη και τα Βουρλά, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα. Πολλές συνεργασίες του δημοσιεύθηκαν στις εφημερίδες Προσφυγικός Κόσμος και Μικρασιατική Ηχώ. Έγραψε μελέτες, άρθρα, χρονογραφήματα και διηγήματα και ασχολήθηκε με τη μετάφραση. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Ομίλου Φιλοτεχνών Σμύρνης (1916-1922). Ακόμη υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής των Μικρασιατικών Χρονικών περιοδικού της Ένωσης Σμυρναίων. Έδωσε πλήθος διαλέξεων για σημαντικούς Έλληνες λογοτέχνες.
Παντρεύτηκε την Τούλα Βασιλείου Κάη, καθηγήτρια μαθηματικών, με καταγωγή από τα Φιλιατρά.
Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Βιογραφικό Λάμπρου Παραρά στην εφημερίδα Προσφυγικός Κόσμος, 9.7.1967 και υλικό του αρχείου.

Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης. Πρωτότοκος γιος του εμποροκτηματία Μιχάλη Καζαντζάκη (1856-1932) και της Ελένης Χριστοδουλάκη (1862-1932). Είχε ακόμη δύο αδελφές και έναν αδελφό, που πέθανε σε βρεφική ηλικία. Πέρασε τα παιδικά και τα εφηβικά του χρόνια στην Κρήτη με κάποια σύντομα διαλείμματα, τα οποία συνδέθηκαν κυρίως με τις ταραγμένες περιόδους της ιστορίας του νησιού: Τα γεγονότα του 1889 στην Κρήτη γίνονται η αιτία της προσωρινής του διαμονής στον Πειραιά, ενώ λόγοι σπουδών τον υποχρέωσαν να μετακινηθεί εκ νέου, στη Νάξο αυτή τη φορά, όπου φοιτά στην εκεί Γαλλική Εμπορική Σχολή (1897-1899). Η Κρήτη, εντούτοις, υπήρξε αναμφίβολα το πρώτο «σχολείο» του Καζαντζάκη, ο πρώτος χώρος όπου αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο, τους ανθρώπους, τα χρώματα, τις μυρωδιές. Κατά δική του ομολογία, οι πρώτες εκείνες εμπειρίες υπήρξαν καθοριστικές, όχι μόνο για τη μετέπειτα λογοτεχνική του παραγωγή, αλλά και τη διαμόρφωση ολόκληρης της κοσμοθεωρίας του.

Για τον Καζαντζάκη, ο κύκλος της Κρήτης έκλεισε το 1902, έτος έγγραφής του στη Νομική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε τέσσερα χρόνια αργότερα με «άριστα». Το 1907 αναχώρησε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Από πολλές απόψεις, η παραμονή του στη γαλλική πρωτεύουσα αποτέλεσε αποκάλυψη, όχι τόσο για την εμβάθυνση στη νομική επιστήμη όσο για τις δραστηριότητές του εκτός αυτής. Το Παρίσι έδωσε στον νεαρό Καζαντζάκη την ευκαιρία να παρακολουθήσει σεμινάρια φιλοσοφίας δίπλα στον μεγάλο δάσκαλο Ανρί Μπεργκσόν – μια μαθητεία που επρόκειτο να αποβεί καθοριστική για τη ζωή του και το έργο του. Έτσι λοιπόν, εάν ο Καζαντζάκης εξελίχθηκε σε λαμπρό λογοτέχνη, η Αθήνα και το Παρίσι προσέφεραν τα πρώτα εργαλεία για την εξέλιξή του αυτή.

Η παραμονή του στη αθηναϊκή πρωτεύουσα σηματοδότησε και την πρώτη δειλή του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα, με το μυθιστόρημα «Όφις και κρίνος», το οποίο αφιερώνει στην πρώτη του σύζυγο, Γαλάτεια Αλεξίου. Ακολούθησε μια σειρά μυθιστορημάτων και θεατρικών έργων (Ξημερώνει, Φασγά, Σπασμένες Ψυχές κ.α.). Η πρώιμη αυτή λογοτεχνική περίοδος ολοκληρώνεται για τον Καζαντζάκη σχεδόν συμβολικά. Το 1910, το έργο του Η Θυσία (το οποίο θα δημοσιευτεί αργότερα με τον τίτλο Ο Πρωτομάστορας) απέσπασε το πρώτο βραβείο στον Λασάνειο Δραματικό Αγώνα. Το εν λόγω έργο διασκευάστηκε σε λιμπρέτο από τον Μανώλη Καλομοίρη, για να παρουσιαστεί ως όπερα στο ευρύ κοινό. Το ίδιο διάστημα, δημοσιεύει δοκίμια και μελετήματα, χρησιμοποιώντας τα ψευδώνυμα Κάρμα Νιρβανή, Ακρίτας και Πέτρος Ψηλορείτης σε γνωστά περιοδικά της εποχής (Νουμάς, Παναθήναια κ.α.). Λίγο αργότερα, η θητεία του στη γαλλική πρωτεύουσα του άνοιξε νέες οδούς έκφρασης, όπως αυτή της μετάφρασης. Ως το 1915, έφερε το ελληνικό κοινό σε επαφή με σπουδαίους ευρωπαίους διανοητές, με τους Νίτσε, Μπύχνερ, Ντάρβιν, καθώς και με σημαντικά έργα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, όπως αυτό του Πλάτωνα. Καθώς φαίνεται, όλα τον προετοιμάζουν για ένα έργο ζωής – τη μετάφραση της Οδύσσειας: 33.000 δεκαεπτασύλλαβοι στίχοι, χωρισμένοι σε 24 ραψωδίες και περίπου 7.500 αθησαύριστες λέξεις, που δεν απαντώνται σε κανένα ελληνικό λεξικό. Το έργο εκδόθηκε το 1938, μετά από επτά συνολικά γραφές.

Μετά το πέρας των σπουδών του, για μεγάλο διάστημα βιοπορίζεται μέσα από την εργασία του στον ελληνικό Τύπο. Ως εξωτερικός ανταποκριτής μεγάλων εφημερίδων όπως η Ακρόπολις, ο Ελεύθερος Λόγος, ο Ελεύθερος Τύπος και η Καθημερινή, δεν έδωσε μόνο μια σειρά σημαντικών άρθρων αλλά και σημαντικές συνεντεύξεις, όπως εκείνες των δικτατόρων Πρίμο ντε Ριβέρα και Μπενίτο Μουσουλίνι (1926). Εντούτοις, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι πρωταρχική του ανάγκη παραμένει η έκφρασή του μέσα από την λογοτεχνική γραφή. Το 1928 εξέδωσε το πρώτο του μνημειώδες έργο, την Ασκητική, στην οποία κατόρθωσε να συμπυκνώσει ολόκληρη την κοσμοθεωρία του. Στο μεταξύ, η ακόρεστη δίψα του για γνώση και νέες εμπειρίες έχει βρει διέξοδο σε πολυάριθμα ταξίδια: Άγιον Όρος, Καύκασος, Βιέννη, Βερολίνο, Ιταλία, Κύπρος, Παλαιστίνη, Αίγυπτος, Σινά, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία, Ισπανία, Τσεχοσλοβακία, Αγγλία, Γαλλία, Ολλανδία, Γερμανία, Αυστρία, Γιουγκοσλαβία κ.α. Στο πλαίσιο των ταξιδιών αυτών, γνωρίζει πιστούς συντρόφους και συνοδοιπόρους. Ενδεικτικά, αναφέρεται ο φίλος και μετέπειτα κουμπάρος του, Άγγελος Σικελιανός, με τον οποίο, εκκινώντας από το Άγιον Όρος, περιηγήθηκαν ανά την Ελλάδα, αλλά και η δεύτερη και ισόβια πλέον σύντροφός του, Ελένη Καζαντζάκη. Από το 1927 ως το 1961, οι ταξιδιωτικές του αναμνήσεις παίρνουν σάρκα και οστά μέσα από την τμηματική έκδοση μιας ανθολογίας υπό τον χαρακτηριστικό τίτλο Ταξιδεύοντας. Στο εξής, όλες οι εμπειρίες – ακόμη και οι πλέον απογοητευτικές – βρίσκουν τη θέση τους στο συγγραφικό του καμβά. Παραδειγματικά, αναφέρονται τα αποτυχημένα εγχειρήματά του να κατεβάσει ξυλεία από το Άγιον Όρος ή η προσπάθεια εκμετάλλευσης ενός λιγνιτωρυχείου στη Μάνη με τον Γιώργη Ζορμπά, τα οποία μετουσιώθηκαν, ωστόσο, σε αριστουργηματικά έργα, όπως το Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά (1946) ή το Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (1954).

Μια διαφορετική πτυχή της ζωής του Καζαντζάκη – ίσως η λιγότερο γνωστή – αφορά στην έντονη πολιτική του δραστηριοποίηση. Το σημείο, δηλαδή, που η πνευματική του παρουσία βρίσκει το ισόποσό της στην πολιτική δράση. Δυο φορές ανέλαβε ανώτερη κυβερνητική θέση: την πρώτη ως γενικός διευθυντής του Υπουργείου Περιθάλψεως, με βασική αποστολή τον επαναπατρισμό των προσφύγων από την περιοχή του Καυκάσου (1919). Τη θέση αυτή διατήρησε ως την εκλογική ήττα των Φιλελευθέρων το 1920, για να επανέλθει πολλά χρόνια αργότερα ως Υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου της κυβέρνησης Σοφούλη (1945-46). Κατά τα φαινόμενα, η εμπλοκή του στη πολιτική ζωή του προσέφερε κυρίως απογοητεύσεις. Το 1929, οι φιλικές σχέσεις που διατηρούσε με το σοβιετικό καθεστώς και η διοργάνωση εκδήλωσης από κοινού με τον Ελληνορουμάνο λογοτέχνη Παναΐτ Ιστράτι υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης στην Αθήνα κατέληξαν στην πρώτη δικαστική του δίωξη. Πρόκειται, ουσιαστικά, για την απαρχή μιας σειράς σφοδρών αντιδράσεων απέναντι στον ίδιο και το έργο του. Αργότερα, την σκυτάλη παίρνει η Εκκλησία: με αιχμή του δόρατος τα έργα του Ασκητική, Ο Καπετάν Μιχάλης (1953) και Ο Τελευταίος Πειρασμός (1955), κατηγορήθηκε αρχικά για αθεΐσμό, ενώ αργότερα η Ιερά Σύνοδος επιχείρησε να επιβάλει την απαγόρευση των βιβλίων του. Παράλληλα, το Βατικανό συμπεριέλαβε τον Τελευταίο Πειρασμό στον περίφημο κατάλογο των απαγορευμένων βιβλίων (Librex Librorum Prohibitorum). Οι αντιδράσεις αυτές πιθανότατα του στοίχισαν την εκλογή στην Ακαδημία Αθηνών με διαφορά δύο μόλις ψήφων, ή το Νόμπελ Λογοτεχνίας, παρά τη διπλή υποψηφιότητά του. Τον Ιούλιο του 1957, ο Καζαντζάκης αναχώρησε για ένα τελευταίο ταξίδι στην Κίνα, ως επίσημος προσκεκλημένος της κυβέρνησης. Κατά την επιστροφή, ασθένησε πολύ σοβαρά. Νοσηλεύτηκε στην Κοπεγχάγη και έπειτα στο Φράιμπουργκ, όπου και κατέληξε στις 26 Οκτωβρίου του 1957.

Επιμέλεια: Ελευθερία Κυφωνίδου

Ο Κωνσταντίνος Φαλτάιτς, πατέρας του ιδρυτή του Μουσείου Φαλτάϊτς, υπήρξε κορυφαίος δημοσιογράφος, λογοτέχνης και πρωτοπόρος ερευνητής της περιόδου του μεσοπολέμου. Ήταν από τα πρώτα μέλη της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, ενώ παρακολούθησε ως πολεμικός ανταποκριτής τους Βαλκανικούς Πολέμους και την Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή. Θεωρείται πρωτοπόρος ερευνητής του ρεμπέτικου τραγουδιού, αλλά και των Ρομά. Παράλληλα, συνέβαλε στην διάσωση του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, χειρόγραφα του οποίου εκτίθενται στο Μουσείο Φαλτάϊτς.

O Μιλτιάδης Δάλλας, ηπειρωτικής καταγωγής γεννήθηκε στην Αγιά το 1860. Ήταν γιος του πρώτου Δημάρχου της Αγιάς μετά την απελευθέρωση το 1881, του Ιωάννη Δάλλα, νομικός, συμβολαιογράφος και βουλευτής. Σπούδασε στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα νομικά. Το 1890 και 1893 εκλέχτηκε βουλευτής και ήταν από τους πρώτους μαζί με το Γ. Φιλάρετο που έθεσαν το ζήτημα της αποκατάστασης των κολλήγων της Θεσσαλίας. Διετέλεσε Νομάρχης Τρικάλων και το 1911 υποψήφιος του βενιζελικού κόμματος στο νομό Λάρισας. Από το 1917 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με τη δικηγορία .
Πνεύμα ανήσυχο, άνθρωπος ευρείας μόρφωσης και ιδιαίτερης ευαισθησίας σε θέματα διάσωσης και συγκέντρωσης τοπικών δημοσίων και ιδιωτικών εγγράφων, συγκέντρωσε με ιδιαίτερη φροντίδα και προσοχή έγγραφα κοινοτικά, εκκλησιαστικά, οικογενειακά κ.ά. και συγκρότησε το ιδιωτικό του Αρχείον Ιστορικόν, το οποίο εκτείνεται χρονικά από το 1750 έως το 1950.

Ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης γεννήθηκε στο Άνω Ζερβοχώρι της Νάουσας το 1948, από γονείς πρόσφυγες. Το Δεκέμβριο του 1989 εκλέχτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. λέκτορας της ιστορίας του ελληνισμού της Ανατολής από τον 15ο αιώνα και εξής. Τέλος, το 1997 εκλέχτηκε καθηγητής της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο Α.Π.Θ.. Υπήρξε κοσμήτορας της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας, μέλος της οργανωτικής επιτροπής του Α΄ Παγκοσμίου Συμβουλίου του Απόδημου Ελληνισμού, του ΚΕ.ΠΟ.ΜΕ., της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, της Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου Μελέτης και Ανάπτυξης του Ελληνικού Πολιτισμού της Μαύρης Θάλασσας και της Επιστημονικής Επιτροπής του προγράμματος "Ιάσων" του Α.Π.Θ. για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός από τη Ρεντίνα Αγράφων. Ως αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εκστρατεία της Ουκρανίας και στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Κατά τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο ήταν διοικητής του Γ΄ Σώματος Στρατού, ενώ τον Απρίλιο του 1941, μετά την επίθεση των Γερμανών, υπέγραψε το πρωτόκολλο συνθηκολόγησης του Ελληνικού Στρατού. Στις 30 Απριλίου 1941 διορίστηκε από τις κατοχικές δυνάμεις πρωθυπουργός της ελληνικής κατοχικής κυβέρνησης, ενώ παραιτήθηκε το φθινόπωρο του 1942. Το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη το 1945 για συνεργασία με τον κατακτητή και παράνομη συνθηκολόγηση. Πέθανε από λευχαιμία το 1948.

Ο Άρης Αλεξάνδρου (ψευδώνυμο του Αριστοτέλη Βασιλειάδη) γεννήθηκε το 1922 στο Λένινγκραντ, από πατέρα έλληνα και μητέρα ρωσίδα εσθονικής καταγωγής. Το 1928 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα, αρχικά στη Θεσσαλονίκη -οπότε ο Αλεξάνδρου πρωτοδιδάχτηκε την ελληνική γλώσσα- και στη συνέχεια στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Βαρβάκειο πρακτικό (1940). Παρακολούθησε για δύο έτη μαθήματα στην ΑΣΟΕΕ και από το 1942 άρχισε να εργάζεται ως μεταφραστής. Στην Κατοχή υπήρξε μέλος αντιστασιακής οργάνωσης που προσχώρησε στο ΕΑΜ Νέων, αποχώρησε όμως διαφωνώντας με τη συκοφάντηση συντρόφων του ως προδοτών. Συνελήφθη από τις αγγλικές στρατιωτικές αρχές και κρατήθηκε στο στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα στη Λιβύη ως τον Απρίλιο του 1945. Εξορίστηκε για τα πολιτικά του φρονήματα στη Λήμνο, στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη (Ιούνιος 1948-Δεκέμβριος 1951). Τον Νοέμβριο του 1953 καταδικάστηκε ως ανυπότακτος, παραμένοντας έγκλειστος στις φυλακές Αβέρωφ, Αίγινας και Γυάρου ως τον Αύγουστο του 1958. Το 1959 παντρεύτηκε με την λογοτέχνιδα και δημοσιογράφο Καίτη Δρόσου. Λόγω της δικτατορίας του 1967 εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία (Ιούνιος 1967), απασχολούμενοι σε ποικίλες χειρωνακτικές εργασίες. Από το 1975 ο Αλεξάνδρου εργάστηκε και πάλι ως μεταφραστής για ελληνικούς εκδοτικούς οίκους. Πέθανε στις 2 Ιουλίου του 1978. Tο μυθιστόρημά του Το Κιβώτιο (Αθήνα 1966-Παρίσι 1972) αποτέλεσε σταθμό στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έργα του μεταφράστηκαν κυρίως στα γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ιταλικά.

Έργα:

Ποιητικές συλλογές:

• Ακόμα τούτη η άνοιξη (1946)
• Άγονος γραμμή (1952)
• Ευθύτης οδών (1959)
• Ποιήματα (1941-1971)
• Ποιήματα (1941-1974)

Πεζά:

• Το Κιβώτιο (1975)
• Taksilopohara (1976)

Θεατρικό:

• Αντιγόνη

Σενάρια:

• Ο καθηγητής Βαρχάιτ
• Ο λόφος με το συντριβάνι (διασκευή ομώνυμου θεατρικού του Γ. Ρίτσου)
• Προδοσία (κινηματογραφική ταινία, συνεργασία με Ν. Περγιάλη, Κ. Μανουσάκη, 1964)

Δοκίμια, μελέτες κ.ά.:

• Έξω απ’ τα δόντια (1937-1975)
• Η εξέγερση της Κροστάνδης (1975)
• Oh! (με σχέδια Άγγελου Καμπάνη, 1983)

[Πηγές βιογραφικού: υλικό του αρχείου και οι εκδόσεις: Κατερίνα Καμπάνη, Άρης Αλεξάνδρου, ο παππούς μου, Αθήνα, Ύψιλον, 2006. Δημήτρης Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Αθήνα, Σοκόλης, 1996. Γιάννης Ρίτσος, Τροχιές σε διασταύρωση. Επιστολικά δελτάρια της εξορίας και γράμματα στην Καίτη Δρόσου και τον Άρη Αλεξάνδρου. Πρόλογος: Καίτη Δρόσου. Επιμέλεια-εισαγωγή-σημειώσεις: Λίζυ Τσιριμώκου, Αθήνα, Άγρα, 2008.]

Ο Σωτήρης Αναγνωστόπουλος γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1899. Απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων και της Αεροπορικής Σχολής ΣΕΔΕΣ, έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού πεζικού, προτάθηκε μάλιστα για προαγωγή επ’ ανδραγαθία. Κατόπιν συνέχισε την εκπαίδευσή του στις ανώτερες Σχολές Πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Υποστράτηγου.

[Πηγή βιογραφικού: «Κατάλογος των μικρασιατικών αρχείων του ΕΛΙΑ», καταγραφή που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1996 ως τον Μάρτιο του 1997, για λογαριασμό του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού (ΙΜΕ), ερευνητική ομάδα: Μιχάλης Βαρλάς, Έφη Κάννερ, Αιμιλία Σαλβάνου.]

Ο Μπόλτον Αρμάο ήταν έμπορος στη Σμύρνη, τουλάχιστον από το 1919 ως το 1922, οπότε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Κατά πάσα πιθανότητα ήταν πολίτης των ΗΠΑ, όπως προκύπτει από την ακόλουθη αναφορά:

Στο “American-Turkish claims settlement. Under the Agreement of December 24, 1923, and supplemental agreements between the United States and Turkey. Opinions and report preared by Fred K. Nielsen. In accordance with the Act of March 22, 1935m 49 Stat. 67”, έκδοση της κυβέρνησης των ΗΠΑ, 1937, περιλαμβάνεται μνεία στην υπόθεση “The United States of America on behalf of Bolton Armao v. the Republic of Turkey”, σχετικά με απαίτηση αποζημίωσης 18.877$ για περιουσιακά στοιχεία του Μπόλτον Αρμάο που καταστράφηκαν στην πυρκαγιά της Σμύρνης το 1922.

Συνεργάστηκε με την εταιρεία Γ. Α. Αφεντούλη, με το φαρμακείου Μπακάκου και με την αρωματοποιία LautierFills. Σε μια άλλη βιβλιογραφική αναφορά χαρακτηρίζεται «φραγκολεβαντίνος»:

«…Εκεί στο φαρμακείο [του Μπακάκου στην Ομόνοια το 1946] γνωρίστηκα με τον Bolton Armao, έναν φραγκολεβαντίνο αντιπρόσωπο του οίκου αρωμάτων LautierFills της Grasse, ένα σπίτι με μεγάλη εμπειρία στην αρωματοποιία (από το 1795). Από τις κουβέντες που είχαμε ενδιαφέρθηκε για τη δουλειά μου και με σύστησε με θερμά λόγια στον Πρόεδρο της εταιρείας, τον Πέτρο τον Μπακάκο».

[Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Ένας γεροχημικός θυμάται… Η ιστορία μιας προσπάθειας μέσα στη δίνη μιας πολυτάραχης εποχής, Αθήνα 2011, σ. 38-39]

Γιος του Αλέξανδρου Μερκάτη και της Harriet Wright, ο Λεονάρδος και η Ιουλία Σταθάτου απέκτησαν τρεις κόρες, την Ελένη (1937-), σύζυγο Κωνσταντίνου Δρακόπουλου, τη Harriet (1942-), σύζυγο Ηλία Σιτινά (α΄ γάμος) και Μ. Μίχα (β΄ γάμος), και την Αταλάντα (1938-2005), σύζυγος Κ. Γουλανδρή.

[Πηγή σύνταξης βιογραφικού: Eugene Rizo-Rangabe, Livre d’or de la noblesse ionienne, vol. III, 1927, υλικό του αρχείου]

Ο Γεώργιος Σημηριώτης (1879-1964) έζησε επίσης στη Μυτιλήνη, στη Σμύρνη, στην Πόλη, στην Αθήνα, ταξίδεψε στη Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία, ΗΠΑ, Από το 1922 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Έγραψε ποίηση και έκανε πολλές μεταφράσεις γαλλικής λογοτεχνίας (ποίηση, πεζογραφία, θέατρο). Ποιητικές συλλογές: Τραγούδια (1902), Μοιραία (1905), Γκρεμισμένοι βωμοί (1910), Νυχτόπνοα (1912), Τραγούδια στη φίλη μου (1923), Άβε Μαρία (1937), Κιθάρα μποέμικη (1938), Έτσι τραγούδησα (1950), Εμείς κι αυτοί (1956), Τελευταίο ταξίδι (1957).
Πηγή: Χ.Σ. Σολομωνίδης, Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Χάρη Πάτση, τομ. 12.

Κόρη του Νικολάου και της Αργυρώς Μακκά, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1892. Παντρεύτηκε το 1922 τον Αντώνη Φ. Φωτιάδη. Είχε ευρεία εγκυκλοπαιδική μόρφωση και γνώριζε καλά εκτός από ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά, γαλλικά λίγα ιταλικά και ινδικά. Ήταν πρώτη εξαδέλφη του γλωσσολόγου Μανόλη Τριανταφυλλίδη και πίστεψε από πολύ νέα στο δημοτικισμό. Είχε ευχέρεια στο γράψιμο και τα τελευταία χρόνια της ζωής της έγραψε διάφορες αναμνήσεις από τη ζωή της (Ομηρία 1944), την οικογένειά της και τη ζωή των Ελλήνων στην Ινδία. Ήταν βενιζελική και ασχο-λήθηκε από νέα με φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Το 1940-41 εργάστηκε ως εθελόντρια και ήταν υπεύθυνη για τα συσσίτια και την ψυχαγωγία των ασθενών. Ασχολήθηκε, όπως και ο αδελφός της Αλέκος, με τα γενεαλογικά της πατρικής και μητρικής της οικογένειας. Πέθανε 98 χρονών, στην Αθήνα το 1990.

Ο κατά κόσμον Γεώργιος Σαρίδης γεννήθηκε στα Υψωμαθειά της Κωνσταντινουπόλεως το 1870. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1896. Υπήρξε πνευματικό ανάστημα του Μητροπολίτου Αμασείας Ανθίμου. Υπηρέτησε ως Αρχιδιάκονος της Μητροπόλεως Αμασείας. Τον Νοέμβριο του 1898 διορίστηκε Ιεροκήρυκας της ενορίας Κοντοσκαλίου Κωνσταντινουπόλεως. Στις 20 Νοεμβρίου 1899 εξελέγη τιτουλάριος Επίσκοπος Ροδοστόλου έχοντας συνυποψηφίους τους Αρχιμανδρίτες Σμάραγδο Χατζηευσταθίου, Προϊστάμενο του Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου των Χίων Γαλατά Κωνσταντινουπόλεως και Πολύκαρπο Θεολογίδη, Προϊστάμενο της Κοινότητος Τζιβαλίου Κωνσταντινουπόλεως. Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 1899 από τον Μητροπολίτη Πελαγωνείας Αμβρόσιο. Στις 25 Νοεμβρίου 1899 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Ροδοστόλου, Βοηθός Επίσκοπος της Μητροπόλεως Αδριανουπόλεως με έδρα τις Σαράντα Εκκλησιές. Τη χειροτονία τέλεσε ο Μητροπολίτης Αμασείας Άνθιμος, συμπαραστατούμενος από τον Μητροπολίτη Δεβρών και Βελισσού Άνθιμο και τον Επίσκοπο Παμφίλου Μελισσηνό. Στις 31 Μαρτίου 1905 εξελέγη Μητροπολίτης Μογλενών με 6 ψήφους έναντι 1 ψήφου που έλαβε ο Επίσκοπος Τρωάδος Τιμόθεος και 1 ψήφου που έλαβε ο Αρχιμανδρίτης Μελέτιος Λουκάκης. Στις 19 Φεβρουαρίου 1908 εξελέγη Μητροπολίτης Βιζύης και στις 17 Νοεμβρίου 1922 Μητροπολίτης Μαρωνείας. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 4 Αυγούστου 1938.

Ο Λευτέρης Αλεξίου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Ήταν γιος του Στυλιανού Αλεξίου και αδερφός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Αποφοίτησε από τη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Παράλληλα, εργάστηκε από νεαρή ηλικία με την εκμάθηση ξένων γλωσσών, τη λογοτεχνία και τη μουσική.

Ο Σταύρος Χριστοδουλίδης του Λοΐζου και τη Ελένης γεννήθηκε το 1894 κοντά στη Λευκωσία. Εργάστηκε για σύντομο διάστημα ως δάσκαλος. Τον Οκτώβριο του 1912 πήγε στην Ελλάδα και κατετάγη ως εθελοντής στρατιώτης στον Ελληνικό Στρατό. Το 1913-1914 υπηρέτησε δύο χρόνια ως υπαξιωματικός. Το 1915 κατατάχθηκε εκ νέου, πάλι με τον βαθμό του λοχία, και από το 1916 φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων, ενώ αντιμετώπισε διάφορα προβλήματα λόγω της ένταξής του στο φιλοβασιλικό στρατόπεδο. Το 1918 νυμφεύτηκε την Ελένη Πιπερίδου, με την οποία απέκτησε δύο γιους, τον Λοΐζο και τον Περικλή. Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 προήχθη στον βαθμό του υπολοχαγού. Στις 9 Μαΐου 1920 αποβιβάστηκε με το 25ο σύνταγμα πεζικού στη Σμύρνη. Έλαβε μέρος σε αρετές μάχες και μετά την κατάρρευση του μετώπου κατέφυγε στην Χίο με τα υπολείμματα του 25ου συντάγματος. Τον Φεβρουάριο του 1941, με τον βαθμό του συνταγματάρχη, ανέλαβε τη διοίκηση του 12ου συντάγματος πεζικού. Τον Μάρτιο του 1948, ενώ υπηρετούσε στη Μακρόνησο, πρωτοστάτησε στην καταστολή της εξέγερσης των κρατουμένων. Αποστρατεύτηκε στα τέλη του 1948 με τον βαθμό του υποστράτηγου. Πέθανε το 1984.

[Οι πληροφορίες του βιογραφικού σημειώματος προέρχονται από τα ημερολόγια του Χριστοδουλίδη που περιλαμβάνονται στο αρχείο και από τον πρόλογο της έκδοσης: Σταύρου Χριστοδουλίδη, Ημερολόγιον εκστρατείας Μικράς Ασίας, πρόλογος – επίλογος – επιμέλεια: Κωνσταντίνος Κρίνος-Πανίτσας, Συλλογές, Αθήνα 2005].

Ο Ευστάθιος Χ. Ανανιάδης γεννήθηκε στη Δάφνη Καλαβρύτων (Στρέζοβα) στις 3 Ιουνίου 1886. Τελείωσε το γυμνάσιο Καλαβρύτων και εν συνεχεία σπούδασε στη Νομική Αθηνών, της οποίας αναγορεύθηκε διδάκτωρ το 1907 ή 1908. Έγινε δεκτός στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών και αποφοίτησε με τον βαθμό του εφέδρου ανθυπολοχαγού. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913, τραυματίστηκε στη μάχη του Κιλκίς (19-21 Ιουνίου 1913), τιμήθηκε με τον Αργυρό Σταυρό του Σωτήρος και μονιμοποιήθηκε στο στράτευμα. Το 1914 διορίστηκε πάρεδρος στο Πρωτοδικείο και το 1915 μετατάχθηκε στο Σώμα Στρατιωτικής Δικαιοσύνης που είχε συσταθεί λίγο νωρίτερα. Υπηρέτησε ως πρόεδρος Στρατοδικών Θεσσαλονίκης και Αθηνών. Στη διάρκεια της μικρασιατικής εκστρατείας ήταν πρόεδρος του Στρατοδικείου Προύσης. Εν συνεχεία, χρημάτισε διευθυντής Στρατιωτικής Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Στρατιωτικών και Βασιλικός Επίτροπος στο Αναθεωρητικό Δικαστήριο, του οποίου έγινε πρόεδρος το 1940 (με τον βαθμό του Αντιστράτηγου). Το 1945 διορίστηκε πρόεδρος του Δικαστηρίου Εγκληματιών Πολέμου και αρχηγός των Σωμάτων Ασφαλείας. Αποστρατεύθηκε τον Αύγουστο του 1946 και τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Τάγματος Γεωργίου Α΄. Το 1948 διορίστηκε μέλος της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων. Το 1950 διορίστηκε μέλος του υπηρεσιακού δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων. Εισηγήθηκε τον στρατιωτικό ποινικό κώδικα και μετέσχε σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές.

Το 1914 νυμφεύθηκε τη Γεωργία Σακελλαριάδου από το Σοπωτό Καλαβρύτων, εγγονή του αγωνιστή του 1821 Ιωάννη Σακελλαριάδη.

[Τα στοιχεία για το βιογραφικό προέρχονται από το βιβλίο του Π. Δ. Δημητρακόπουλου: Δάφνη Καλαβρύτων, Θεσσαλονίκη 1977 και από το αρχείο].

Ο Γεώργιος Παναγιώτου ήταν επιφανής φωτογράφος της Αλεξανδρούπολης, ακολουθώντας το ίδιο επάγγελμα με τον πατέρα του, Αλέξανδρο. Γεννήθηκε το 1928 στην Αλεξανδρούπολη, όπου ολοκλήρωσε τη Μέση Εκπαίδευση. Την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η οικογένειά του αναχώρησε για την Αθήνα και τη Λήμνο, για να επιστρέψει το 1945. Το 1953 ολοκλήρωσε την στρατιωτική του θητεία και έκτοτε ασχολήθηκε με το φωτογραφείο του πατέρα του. Το φωτογραφικό αρχείο του πατέρα του, το οποίο χρονολογούνταν από το 1913 έως το 1941, φαίνεται πως ενέπνευσε στον Γεώργιο έντονο ρομαντισμό για τον τόπο του, εγκαινιάζοντας μία μεγάλη περίοδο ιστοριοδιφικής έρευνας, την οποία αποτύπωσε μέσα από τον φακό του. Η Αλεξανδρούπολη και ο κόσμος της ήταν τα κύρια θέματα του έργου του, το οποίο αποτελεί σημαντική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.

Ο Σταύρος Μιχ. Κέπετζης (1833–1919), γεννήθηκε στη Μήθυμνα, σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1864 παντρεύτηκε την Ευανθία Μιχ. Θεολόγου που καταγόταν από τη Φιλαδέλφεια (Αλάς Σεχίρ) της Μικράς Ασίας. Έζησαν στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης (Φανάρι, Σταυροδρόμι, Μακροχώρι) ως το 1905, οπότε εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα. Ο Σ. Κέπετζης χρημάτισε έφορος της Μεγάλης του Γένους Σχολής, πρόεδρος της Εφορείας του Ζωγραφείου Λυκείου και του Εμπορικού Επιμελητηρίου Κωνσταντινουπόλεως. Η Ελένη Κέπετζη, αδελφή του Σταύρου, είναι μητέρα του Αργύρη Εφταλιώτη. Ο πατέρας της συζύγου του Ευανθίας είναι ο ιδρυτής των Θεολογείων Εκπαιδευτηρίων Φιλαδελφείας και εκείνη διέθεσε το κληροδότημα του θείου της Παντελή Θεολόγου στο Ιωακείμιο Παρθεναγωγείο του Φαναρίου. Το σπίτι τους στο Μακροχώρι παραχώρησαν στο Παρθεναγωγείο και μετέπειτα στην Αστική Σχολή της κοινότητας. Απέκτησαν δύο κόρες και τρεις γιους. Η κόρη τους Ευτέρπη Κέπετζη ήταν ποιήτρια (ψευδ. Πέπη Σταύρου), ο γιος τους Μιχαήλ σπούδασε νομικά στη Γαλλία, όπου έγινε διδάκτορας, και στη συνέχεια καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στη Βέρνη. Διετέλεσε εφέτης στα Μικτά Δικαστήρια της Αλεξάνδρειας, αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και σύμβουλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στο Συνέδριο της Ειρήνης μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Συνθήκη των Σεβρών. Υπηρέτησε επίσης ως πρεσβευτής της Ελλάδας στη Βέρνη. Ο αδελφός του Ιωάννης είναι ο παππούς του δωρητή του αρχείου Αντώνη Κέπετζη.
Ο Εμμανουήλ Λουκάς, προπάππος του δωρητή (πατέρας της γιαγιάς του Σοφίας), ήταν υποπρόξενος της αυτοκρατορικής Ρωσσίας στη Σμύρνη και στη Μυτιλήνη. Η σύζυγός του Χαρίκλεια Δουκάκη–Κουκλέλη κατείχε εκτάσεις ελαιοδένδρων στον Κάτω Τρίτο Λέσβου.
Ο Διονύσιος Πανάς, ήταν παππούς της δωρήτριας Εύας Μυλωνά–Κέπετζη, παντρεμένος με την Πολυτίμη Λυκιαρδοπούλου. Η κόρη τους Ασπασία, είναι η μητέρα της δωρήτριας.
Τα κατάλοιπα του ζωγράφου Οδυσσέα Φωκά προέρχονται από το εργαστήριό του στην Καλλιθέα, όπου κατοίκησε ο Αντώνης Κέπετζης την περίοδο 1962–1965.

[Πηγές σύνταξης βιογραφικού: Αθηνά Γαϊτάνου–Γιαννιού, Το πνευματικό Μακροχώρι του καιρού μου, Κωνσταντινούπολη 1951 και πληροφορίες των δωρητών].