Εμφανίζει 326 αποτελέσματα

Το πρώτο γυμνάσιο του Ελληνικού Κράτους, λειτούργησε για πρώτη φορά το 1833 στο χώρο του δημοτικού σχολείου Χίλδνερ και από τις 13 Νοεμβρίου 1834 στεγάστηκε σε κτίριο σχεδιασμένο από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Ερλάχερ. Χρηματοδοτήθηκε από εισφορές των εποίκων. Ο Νεόφυτος Βάμβας, πρώτος Γυμνασιάρχης, οργάνωσε το Γυμνάσιο κατά τα πρότυπα του Γυμνασίου της Χίου. Επόμενος Γυμνασιάρχης διετέλεσε ο Γεώργιος Σερούιος και ακολούθησαν οι Σπυρίδων Φιντικλής, Γ. Σουρίας, κ.α. Μεταξύ των διακεκριμένων μαθητών του υπήρξαν οι: Ελευθέριος Βενιζέλος, Ανδρέας Συγγρός, Γιαννούλης Χαλεπάς, Αριστομένης Προβελέγγιος, Κλων και Κυπάρισσος Στέφανος, Κωνσταντίνος Βολανάκης , Μάνος Ελευθερίου.

Ιδρύθηκε το 1838 και στεγάστηκε σε κτίριο που σχεδιάστηκε από τον Λοχαγό W. von Weiler. Το κτίριο αρχικά ήταν χωρισμένο σε δύο ίδια περίπου, αλλά ανεξάρτητα τμήματα και περιλάμβανε δύο σχολεία: ένα για τα αγόρια και ένα για τα κορίτσια. Το κτίριο καταστράφηκε με τους βομβαρδισμούς του 1944. Στη συνέχεια επισκευάστηκε και συνεχίζει να λειτουργεί έως και σήμερα.

Μετά την ίδρυση του προσφυγικού συνοικισμού το 1929 στην περιοχή του Ξηροκάμπου και για την εξυπηρέτηση των προσφυγικών οικογενειών, αλλά και των ντόπιων, ιδρύθηκε δημοτικό σχολείο, το μετέπειτα 6ο. Σ ́ αυτό συγχωνεύτηκαν το Α ́ Δημοτικό Σχολείο των Ταξιαρχών
και το 8ο Δημοτικό Σχολείο Ερμούπολης. Μεταξύ των δασκάλων του υπήρχαν άτομα προσφυγικής
καταγωγής.

Ο Δήμος Ερμουπόλεως ιδρύθηκε με το από 1/13-10-1834 Βασιλικό Διάταγμα, ως ένας εκ των δύο Δήμων στη νήσο Σύρο. Πρώτος Δήμαρχος διατέλεσε ο Γεώργιος Πετρίτζης, έμπορος, με καταγωγή από τη Σμύρνη. Με το πρόγραμμα «Καλλικράτης», από το 2010, όλοι οι Δήμοι και Κοινότητες της Σύρου ενσωματώθηκαν σε έναν Δήμο με την ονομασία «Δήμος Σύρου- Ερμούπολης».

Το Δημοτικό Ορφανοτροφείο Αρρένων ιδρύθηκε το 1855 επί δημαρχίας Α. Δαμαλά. Το Ορφανοτροφείο φέρει μέχρι και σήμερα το όνομα του Νικολάου Ισιδώρου, που κληροδότησε σε αυτό την περιουσία του στις αρχές του 20ου αιώνα.

Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας νομού Αιτωλοακαρνανίας του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας αναλαμβάνει τα θέματα της στεγαστικής αποκατάστασης αστών προσφύγων (ενώ την γεωργική αποκατάσταση έχει στην ευθύνη του το Υπουργείο Γεωργίας- Διεύθυνση Εποικισμού) συνεχίζοντας το έργο της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (Ε.Α.Π.) στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας. Τα Τμήματα Κοινωνικής Πρόνοιας Αγρινίου και Ναυπάκτου διαχειρίζονται την αποκατάσταση Αστών Προσφύγων στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου και στη Ναύπακτο αντίστοιχα και η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας με έδρα το Μεσολόγγι έχει την ευθύνη της αποκατάστασης των προσφύγων στο συνοικισμό Βίγλα του Μεσολογγίου.

Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας νομού Αιτωλοακαρνανίας του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας αναλαμβάνει τα θέματα της στεγαστικής αποκατάστασης αστών προσφύγων (ενώ την γεωργική αποκατάσταση έχει στην ευθύνη του το Υπουργείο Γεωργίας - Διεύθυνση Εποικισμού) συνεχίζοντας το έργο της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (Ε.Α.Π.) στο νομό Αιτωλοακαρνανίας. Τα Τμήματα Κοινωνικής Πρόνοιας Αγρινίου και Ναυπάκτου διαχειρίζονται την αποκατάσταση Αστών Προσφύγων στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου και στη Ναύπακτο αντίστοιχα και η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας με έδρα το Μεσολόγγι έχει την ευθύνη της αποκατάστασης των προσφύγων στο συνοικισμό Βίγλα του Μεσολογγίου.

Η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας νομού Αιτωλοακαρνανίας του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας αναλαμβάνει τα θέματα της στεγαστικής αποκατάστασης αστών προσφύγων (ενώ την γεωργική αποκατάσταση έχει στην ευθύνη του το Υπουργείο Γεωργίας- Διεύθυνση Εποικισμού) συνεχίζοντας το έργο της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (Ε.Α.Π.) στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας. Τα Τμήματα Κοινωνικής Πρόνοιας Αγρινίου και Ναυπάκτου διαχειρίζονται την αποκατάσταση Αστών Προσφύγων στον Άγιο Κωνσταντίνο Αγρινίου και στη Ναύπακτο αντίστοιχα και η Διεύθυνση Κοινωνικής Πρόνοιας με έδρα το Μεσολόγγι έχει την ευθύνη της αποκατάστασης των προσφύγων στο συνοικισμό Βίγλα του Μεσολογγίου.

Το σχολείο λειτουργεί από το 1937 ως 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου στην ευρύτερη περιοχή των προσφυγικών συνοικισμών Αγίου Κωνσταντίνου Καπέλλας και Ερυθραίας του Αγρινίου. Το 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου καταργήθηκε και συνέχειά του αποτελεί το 2ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου γεγονός το οποίο καταγράφεται και στα βιβλία του σχολείου, τα οποία από τα τέλη του 1978 συνεχίζουν ως βιβλία του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αγίου Κωνσταντίνου.
(Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου είχε ιδρυθεί το 1924 (ΦΕΚ 192Α /13.08.1924) ως διτάξιον μικτόν προσφυγικού συνοικισμού Αγίου Κωνσταντίνου. Λειτούργησε για κάποιο διάστημα ως 7ο Αγρινίου.)

Το σχολείο λειτουργεί από το 1937 ως 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου στην ευρύτερη περιοχή των προσφυγικών συνοικισμών Αγίου Κωνσταντίνου Καπέλλας και Ερυθραίας του Αγρινίου. Το 6ο Δημοτικό Σχολείο Αγρινίου καταργήθηκε και συνέχειά του αποτελεί το 2ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου γεγονός το οποίο καταγράφεται και στα βιβλία του σχολείου, τα οποία από τα τέλη του 1978 συνεχίζουν ως βιβλία του 2ου Δημοτικού Σχολείου Αγίου Κωνσταντίνου.
(Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Κωνσταντίνου είχε ιδρυθεί το 1924 (ΦΕΚ 192Α /13.08.1924) ως διτάξιον μικτόν προσφυγικού συνοικισμού Αγίου Κωνσταντίνου. Λειτούργησε για κάποιο διάστημα ως 7ο Αγρινίου.)

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1923 στον προσφυγικό οικισμό που είχε ήδη συγκροτηθεί στη θέση Τραγάνα της κοινότητας Λεπενούς. Επικράτησε η ονομασία Σφήνα και μετονομάστηκε το σχολείο το 1931 αλλά και ο οικισμός. Το 1940 αναγνωρίστηκε ως οικισμός Σφήνας της κοινότητας Λεπενούς. Το 1966 αποσπάσθηκε από την κοινότητα Λεπενούς και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Σφήνας αλλά επανήλθε το 1967 στην κοινότητα Λεπενούς, Το 1975 αναγνωρίζεται εκ νέου ως κοινότητα Σφήνας και μετονομάζεται σε κοινότητα Κυψέλης το 1986. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Στράτου και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αγρινίου.
Το σχολείο καταργήθηκε το 2008.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1923 στον προσφυγικό οικισμό που είχε ήδη συγκροτηθεί στη θέση Τραγάνα της κοινότητας Λεπενούς. Επικράτησε η ονομασία Σφήνα και μετονομάστηκε το σχολείο το 1931 αλλά και ο οικισμός. Το 1940 αναγνωρίστηκε ως οικισμός Σφήνας της κοινότητας Λεπενούς. Το 1966 αποσπάσθηκε από την κοινότητα Λεπενούς και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Σφήνας αλλά επανήλθε το 1967 στην κοινότητα Λεπενούς, Το 1975 αναγνωρίζεται εκ νέου ως κοινότητα Σφήνας και μετονομάζεται σε κοινότητα Κυψέλης το 1986. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Στράτου και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αγρινίου.
Το σχολείο καταργήθηκε το 2008.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1923 στον προσφυγικό οικισμό που είχε ήδη συγκροτηθεί στη θέση Τραγάνα της κοινότητας Λεπενούς. Επικράτησε η ονομασία Σφήνα και μετονομάστηκε το σχολείο το 1931 αλλά και ο οικισμός. Το 1940 αναγνωρίστηκε ως οικισμός Σφήνας της κοινότητας Λεπενούς. Το 1966 αποσπάσθηκε από την κοινότητα Λεπενούς και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Σφήνας αλλά επανήλθε το 1967 στην κοινότητα Λεπενούς, Το 1975 αναγνωρίζεται εκ νέου ως κοινότητα Σφήνας και μετονομάζεται σε κοινότητα Κυψέλης το 1986. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Στράτου και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αγρινίου.
Το σχολείο καταργήθηκε το 2008.

Πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική καταστροφή και συνέχισαν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία στα ελληνικά σχολεία αφού προσκόμισαν τίτλους σπουδών και βεβαιώσεις προϋπηρεσίας από τα σχολεία του οθωμανικού κράτους.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1934 (ΦΕΚ 202Α /26.06.1934) Τον οικισμό Νέου Γαλατά συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες στα όρια της κοινότητας Γαλατά Μεσολογγίου. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Γαλατά το 1928. Το 1961 ο οικισμός Νέου Γαλατά καταργείται και προσαρτάται στην κοινότητα Γαλατά. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) η κοινότητα προσαρτάται στο Δήμο Χάλκειας και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Ναυπακτίας.
Το Δημοτικό Σχολείο Νέου Γαλατά καταργήθηκε το έτος 1968 και ενσωματώθηκε στο Δημοτικό Σχολείο ΓΑΛΑΤΑ. Ωστόσο τα περισσότερα βιβλία του εξακολούθησαν να ενημερώνονται έως και το 1972 κάποια δε μέχρι και το 1991.

Τον οικισμό Νέου Γαλατά συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες στα όρια της κοινότητας Γαλατά Μεσολογγίου. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Γαλατά το 1928. Το 1961 ο οικισμός Νέου Γαλατά καταργείται και προσαρτάται στην κοινότητα Γαλατά. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) η κοινότητα προσαρτάται στο Δήμο Χάλκειας και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Ναυπακτίας.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1934 (ΦΕΚ Α 377/1.11.1934) στον προσφυγικό οικισμό Αγίου Νικολάου. Τον οικισμό συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες. Ο οικισμός αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Αετού το 1928. Το 1934 (ΦΕΚ 34Α/27.1.1934) αποσπάται από την κοινότητα Αετού και προσαρτάται στην κοινότητα Κατούνας. Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Μεδεώνος και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Ακτίου-Βόνιτσας.
Το σχολείο καταργήθηκε το 2001.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1924 (ΦΕΚ 192Α /13.08.1924) στον προσφυγικό οικισμό Ματσούκι.
Τον οικισμό συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες. Ο οικισμός Ματσουκίου αναγνωρίστηκε και προσαρτήθηκε στην Κοινότητα Λεπενούς το 1928, από την οποία αποσπάσθηκε και αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1929 (ΦΕΚ Α 395Α /06.11.1929). Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτήθηκε στο Δήμο Στράτου Μεδεώνος και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αγρινίου.
Το σχολείο καταργήθηκε το 1999.

Το σχολείο ιδρύθηκε το 1924 (ΦΕΚ 192Α /13.08.1924) στον προσφυγικό οικισμό Μπαμπαλιό. Τον οικισμό συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες. Ο οικισμός Μπαμπαλιού αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1929 (ΦΕΚ Α 97/12.03.1929). Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Ινάχου και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αμφιλοχίας.
Το σχολείο συγχωνεύτηκε το 1983 (ΦΕΚ 104Α /3.8.1983) με το Δημοτικό Σχολείο Ποδογοράς.

Τον οικισμό Μπαμπαλιό συγκρότησαν γεωργικώς αποκατασταθέντες πρόσφυγες. Αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητη κοινότητα το 1929 (ΦΕΚ Α 97/12.03.1929). Το 1997 (ΦΕΚ 244Α /4/1/1997) προσαρτάται στο Δήμο Ινάχου και το 2010 (ΦΕΚ 87Α /7.6.2010) στο Δήμο Αμφιλοχίας.

Σύνθεση της Επιτροπής:

Πρόεδρος: Νικόλαος Καγκαλής

Μέλη: Θεόδωρος Κουρτόγλου, Κυριάκος Καραμπέτσος

Γραμματέας: Εμμανουλή Μηταφίδης

Σκοπός της επιτροπής ήταν η εκτίμηση της "κατά στοιχεία περιουσίας και δια καθορισμού μεριδίων συμπληρωματικής διατυπώσεως" προσφύγων από την πόλη Μουραδιέ της επαρχίας Εφέσου.

Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε στις 30 Μαρτίου 1841, ως κτηματική και προεξοφλητική τράπεζα με το αποκλειστικό δικαίωμα έκδοσης χαρτονομισμάτων. Στα 160 και πλέον χρόνια της ιστορικής διαδρομής της η Εθνική Τράπεζα ανέπτυξε όλες τις χρηματοοικονομικές λειτουργίες, ασκώντας παράλληλα, για ογδόντα επτά χρόνια, το εκδοτικό προνόμιο. Κάλυψε με τις δραστηριότητές της το σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Σταδιακά επέκτεινε τις δραστηριότητές της και σε άλλες χώρες. Η ανάπτυξη της Εθνικής Τράπεζας ακολουθεί πορεία παράλληλη με εκείνη του ελληνικού κράτους. Υπήρξε ο μοχλός με τον οποίο η ελληνική οικονομία εξασφάλισε τα απαραίτητα εσωτερικά και εξωτερικά δάνεια για να στηρίξει τη σταθεροποιητική πολιτική και την ευόδωση των εθνικών αγώνων. Είχε ενεργό και αποφασιστική συμμετοχή στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας και συμπαραστάθηκε πάντα σε εκείνους που πλήγηκαν από τις φυσικές ή τις εθνικές καταστροφές υπερασπίζοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των πελατών και των μετόχων της.

Ο Παμπροσφυγικός Σύλλογος Λακωνίας ιδρύθηκε στη Σπάρτη στις 12 Νοεμβρίου 1929.

Το 1974 οι αρμοδιότητες του Κέντρου Κοινωνικής Πολιτικής Λακωνίας θα περιέλθουν αποκλειστικά στη Νομαρχία Λακωνίας, στην οποία θα συγκροτηθεί το «Τμήμα Κοινωνικών Υπηρεσιών».

Το 1968, το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Λακωνίας θα μετονομαστεί σε «Κέντρο Κοινωνικής Πολιτικής Λακωνίας», το οποίο, υπό αυτόν τον τίτλο, θα λειτουργήσει μέχρι το 1974. Παράλληλα, την χρονική περίοδο 1951-1971, ζητήματα προσφύγων θα εξετάζει και η Νομαρχία Λακωνίας, συγκροτώντας, εκτάκτως, το Νομαρχιακό Συμβούλιο Προνοίας και Στεγάσεως (1951-1962) και το Νομαρχιακό Συμβούλιο Στεγάσεως (1963-1971).

Το 1945, με τον Νόμο 338, το Υπουργείο Πρόνοιας θα συστήσει στη Σπάρτη το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Λακωνίας, με σκοπό να αποτελέσει «έναν μόνιμον σχηματισμόν δημοσίας αντιλήψεως και κοινωνικής προνοίας». Κύρια αρμοδιότητα του Κέντρου είναι, αρχικά, να καταρτίσει ένα μόνιμο πρόγραμμα εξακρίβωσης απορίας, ώστε να παρέχει την με κάθε τρόπο προστασία σε κάθε άπορο, εξαιτίας των πολεμικών γεγονότων. Συν τω χρόνω, το Κέντρο θα προσλάβει και άλλες αρμοδιότητες, όπως η διάνοιξη οδών και η εκτέλεση δημοσίων έργων, η εν γένει παιδική προστασία (λειτουργία κατασκηνώσεων, εθνικών αγροτικών νηπιοτροφείων), αλλά και η στεγαστική αποκατάσταση των προσφύγων είτε εκείνων του 1922, είτε των «Προσφύγων του Ο.Η.Ε».

Το 1977 το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας θα αναβαθμιστεί σε «Διεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών», για μικρό όμως χρονικό διάστημα, αφού από το επόμενο έτος, θα αποτελέσει, εκ νέου, Τμήμα με την ονομασία «Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Λακωνίας».

Το 1977 το Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας θα αναβαθμιστεί σε «Διεύθυνση Κοινωνικών Υπηρεσιών», για μικρό όμως χρονικό διάστημα, αφού από το επόμενο έτος, θα αποτελέσει, εκ νέου, Τμήμα με την ονομασία «Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας της Νομαρχίας Λακωνίας».

Ο Δήμος Σπαρτιατών σχηματίστηκε με το Β.Δ. που υπεγράφη την 9/21 Μαρτίου 1835.

Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών δημιουργήθηκε όταν, με την καταστροφή του 1922, έγινε κοινή συνείδηση στην ελληνική κοινωνία η ανάγκη αποτύπωσης του πολιτισμού και της ιστορίας των μικρασιατικών κοιτίδων του προσφυγικού πληθυσμού που συνέρρευσε στην Ελλάδα με την ανταλλαγή των πληθυσμών.

Τότε, η μουσικολόγος Μέλπω Λογοθέτη-Μερλιέ και ο σύζυγός της ελληνιστής Οκτάβιος Μερλιέ τέθηκαν επικεφαλής μιας κίνησης για τη διάσωση της πρόσφατης μικρασιατικής ιστορίας. Η επιστημονική έρευνα αρχίζει κατά το μεσοπόλεμο με καταγραφές δημοτικών τραγουδιών σε πανελλαδική κλίμακα: η μουσική συνιστά τον αρχικό πυρήνα. Γι’ αυτό και στην πρώιμη μορφή του αποκαλείται Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο (1930-1933) και φέρει διαδοχικές επωνυμίες. Όταν το ίδρυμα διευρύνει τους ορίζοντές του και περνά από τη λαογραφία στην ιστορία, μεταπολεμικά, οριστικοποιεί μορφή, θέμα και περιεχόμενο ερευνητικών στόχων και τότε ονομάζεται "Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών – Ίδρυμα Μέλπως και Οκτάβιου Μερλιέ".

Έως το 1962, η ιδιότητα του Οκτάβιου Μερλιέ ως διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου υπήρξε καθοριστική για τη συνεργασία του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών με το γαλλικό κράτος, το οποίο στάθηκε ουσιαστικός αρωγός στο εκδοτικό έργο και στην επιστημονική του αποστολή.

Από το 1962, το Κέντρο, ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, εποπτεύεται και χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών αναπτύσσει τις δραστηριότητές του στους εξής τομείς:
-συλλογή και διάθεση αρχειακού υλικού που αναφέρεται στη ζωή του ελληνισμού στη Μικρά Ασία, τον εκπατρισμό και την μετεγκατάστασή του στην Ελλάδα
-έκδοση του Δελτίου Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών το οποίο αποτελεί επιστημονικό όργανο που παρακολουθεί και προάγει τις μικρασιατικές σπουδές και ταυτόχρονα αναδεικνύει με επιστημονικές δημοσιεύσεις το πλουσιότατο αρχειακό υλικό του Ιδρύματος
-συγκέντρωση και συντήρηση βιβλιογραφικού υλικού σχετικού με το επιστημονικό αντικείμενο του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών και διάθεση του υλικού αυτού σε επισκέπτες του ιδρύματος στο αναγνωστήριο
-διάθεση αρχειακού υλικού σε επιστήμονες και ερευνητές με σκοπό την προώθηση της έρευνας καθώς και σε πρόσφυγες δεύτερης και τρίτης γενιάς που ενδιαφέρονται για τον τόπο καταγωγής τους
-οργάνωση εκδηλώσεων προβολής του υλικού και των σκοπών του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών.

Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών αποτελεί από το 1962 Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, με κρατική επιχορήγηση. Επίσης, δέχεται χορηγίες από άλλες πηγές για την πραγματοποίηση συγκεκριμένων ερευνητικών στόχων.

Σύμφωνα με το αρχειακό υλικό που φυλάσσεται στο Τμήμα Γ.Α.Κ. Αχαΐας και αφορά στις σχολικές μονάδες της περιοχής, η πρώτη, προσωρινού χαρακτήρα, εγκατάσταση προσφύγων στον Συνοικισμό Πτωχοκομείου το 1923 συμπίπτει χρονικά με την ίδρυση δύο δημοτικών σχολείων: α) του Θ’ Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Πατρών και β) του Ζ’ Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Πατρών. Η αρχική τους στέγαση έγινε σε ξύλινο παράπηγμα -αντίστοιχο των προοριζόμενων για κατοικία των προσφύγων της περιοχής- πίσω από τον Ι. Ν. Αγίων Αποστόλων. Τα δύο αυτά σχολεία λειτούργησαν ημιανεξάρτητα μέχρι και την συγχώνευσή τους το σχ. έτος 1929-1930, οπότε και μετονομάστηκαν σε 14ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών (μικτό). Σύμφωνα με τα μαθητολόγια των σχολείων το ποσοστό των μαθητών προσφυγικής καταγωγής, τουλάχιστον κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας, ανερχόταν σχεδόν στο 50% του συνόλου των μαθητών.

Πρώην 10ο Δημοτικό Σχολείο Θηλέων Πατρών (προσφυγικό)

Η "Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή" (Α.Γ.Σ.Α) ιδρύεται με το νόμο 1844 του 1920, επί Κυβερνήσεως Ελ. Βενιζέλου, στο παλιό κτήμα Χασεκή στο Βοτανικό Κήπο. Στον ίδιο χώρο προϋπήρχε η Τριανταφυλλίδειος Γεωργική Σχολή που ιδρύθηκε το 1888 και ήταν τριετούς φοιτήσεως. Πρώτος Διευθυντής της Γεωπονικής Σχολής ήταν ο Σπυρίδων Χασιώτης, πατέρας της Γεωπονικής Επιστήμης, ο οποίος είχε διατελέσει, μεταξύ των άλλων, Διευθυντής της Γεωργικής Σχολής Τίρυνθας το διάστημα 1894-1897, που ήταν η πρώτη γεωργική σχολή που είχε ιδρυθεί ήδη από την περίοδο διακυβέρνησης Καποδίστρια.

Το 1926 ιδρύθηκε το Ειδικό Ταμείο της Σχολής που έδωσε ώθηση σε όλες τις υποθέσεις της και κυρίως στη επίλυση του κτιριακού προβλήματος, στον εξοπλισμό των Εργαστηρίων και στην καλύτερη οργάνωση των Αγροκτημάτων.

Τον Ιούνιο του 1937 με τον Αναγκαστικό Νόμο 835 της Κυβερνήσης Μεταξά, η Σχολή διαλύθηκε και μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη. Το 1943 δια του Νόμου 672 και χάρη στις προσπάθειες των Καθηγητών της Σχολής και την προθυμία του τότε Υφυπουργού Γεωργίας και Βουλευτή του Λαϊκού Κόμματος Γ. Παμπούκα, επανήλθε στην αρχική της θέση στην Αθήνα (Βοτανικός).

Η νέα περίοδος σφραγίστηκε από τη δημιουργία του νέου Κεντρικού Κτιρίου που θεμελιώθηκε το 1948 και ολοκληρώθηκε, σε πρώτη φάση, το 1954, χάρη στην Αμερικανική Βοήθεια και με χρήματα του σχεδίου Μάρσαλ. Ταυτόχρονα η Σχολή αποκτά σημαντικά αγροκτήματα στην Κωπαϊδα (1.000 στρ) και στη Γιαλού Σπάτων (330 στρ), απαραίτητα για την διδασκαλία, την πρακτική άσκηση των φοιτητών και την έρευνα.

Από το 1959 η Σχολή παύει να υπάγεται στο Υπουργείο Γεωργίας και περνάει στο Υπουργείο Παιδείας. Εγκαινιάζεται έτσι μία νέα περίοδος για το ίδρυμα που είναι απο τις πιο γόνιμες και φτάνει μέχρι το 1967.

Η περίοδος της δικτατορίας που επέφερε τις γνωστές ανωμαλίες στα Ανώτατα Ιδρύματα, συνδέθηκε με γεγονότα όπως το τραγικό συμβάν της αυτοκτονίας του Βοηθού της Σχολής Θ.Φραγκόπουλου και με απειλές περί μεταφοράς της Σχολής στην Κρήτη, από τον Σ.Παττακό.

Μετά την περίοδο αυτή, η Σχολή προσπαθεί να βρεί το δρόμο της με όλες τις αλλαγές που έχουν στο μεταξύ συντελεστεί (αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, συμμετοχή φοιτητών στα συλλογικά όργανα και αλλαγές στη δομή και λειτουργία της Σχολής).

Το 1982 ο Νόμος Πλαίσιο 1268, αλλάζει το καθεστώς Διοίκησης των Α.Ε.Ι . Οι συζητήσεις και οι νέες εξελίξεις, οδήγησαν το 1985/86 στο χωρισμό σε δύο Τμήματα (Γεωρ. Ανάπτυξης και Γεωργ. Παραγωγής). Πρός το τέλος εξάλλου της δεκαετίας του ΄80 γίνεται η μετονομασία της Σχολής σε Γεωργικό Πανεπιστήμιο (Π.Δ. 377/1989) και ο χωρισμός της σε 7 Τμήματα. Με το Π.Δ. 226/1995 εξάλλου, το Γεωργικό Πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάζεταιι σε Γεωπονικό.

Η εφημερίδα Καμπάνα εκδίδεται στη Μυτιλήνη, με διευθυντή τον Στράτη Μυριβήλη (φιλολογικό ψευδώνυμο του Ευστράτιου Σταματόπουλου, Λέσβος 1890-Αθήνα 1969), για λογαριασμό των συναδέλφων του εφέδρων αξιωματικών της Λέσβου και αποτελεί εκφραστικό όργανο των αντιμιλιταριστικών απόψεων του εκδότη της, όπως διαμορφώθηκαν κατά την εθελοντική εμπλοκή του στους βαλκανικούς πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Στην εφημερίδα δημοσιεύτηκε, σε 42 συνέχειες, η πρώτη γραφή του μυθιστορήματος Η ζωή εν τάφω του Στρ. Μυριβήλη (α΄ αυτοτελής έκδοση, Τυπογραφείο της Καμπάνας, 1924), ενώ μεταξύ των γνωστών ονομάτων που συνεργάστηκαν στο έντυπο συγκαταλέγονται οι Ηλίας Βενέζης και Ιωάννης Γρυπάρης.

Πηγή: Νίκη Λυκούργου, Σχεδίασμα χρονογραφίας Στράτη Μυριβήλη (1890-1969), Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού – Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» 1990.

Από το 1929 και μετά μετονομάστηκε σε 12ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών

Σύμφωνα με το αρχειακό υλικό που φυλάσσεται στο Τμήμα Γ.Α.Κ. Αχαΐας και αφορά στις σχολικές μονάδες της περιοχής, η πρώτη, προσωρινού χαρακτήρα, εγκατάσταση προσφύγων στον Συνοικισμό Πτωχοκομείου το 1923 συμπίπτει χρονικά με την ίδρυση δύο δημοτικών σχολείων: α) του Θ’ Δημοτικού Σχολείου Αρρένων Πατρών και β) του Ζ’ Δημοτικού Σχολείου Θηλέων Πατρών. Η αρχική τους στέγαση έγινε σε ξύλινο παράπηγμα -αντίστοιχο των προοριζόμενων για κατοικία των προσφύγων της περιοχής- πίσω από τον Ι. Ν. Αγίων Αποστόλων. Τα δύο αυτά σχολεία λειτούργησαν ημιανεξάρτητα μέχρι και την συγχώνευσή τους το σχ. έτος 1929-1930, οπότε και μετονομάστηκαν σε 14ο Δημοτικό Σχολείο Πατρών (μικτό). Σύμφωνα με τα μαθητολόγια των σχολείων το ποσοστό των μαθητών προσφυγικής καταγωγής, τουλάχιστον κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας, ανερχόταν σχεδόν στο 50% του συνόλου των μαθητών.

Ο Δήμος Γυθείου σχηματίστηκε το 1835 (Β.Δ. 9 (21).3. 1835). Πρωτεύουσα του Δήμου ορίστηκε το Γύθειο (Μαραθονήσι).

Ο Μορφωτικός Σύλλογος «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» ιδρύθηκε το 1975 από κατοίκους του συνοικισμού. Διαθέτει τμήματα ζωγραφικής, χορού και θεάτρου με έντονη παρουσία και συμμετοχή στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης της Βέροιας.

Οι πρώτοι οικιστές της Μικρής Σάντας, ήρθαν στην Ελλάδα, με την ανταλλαγή το 1922, αναζήτησαν και βρήκαν τέτοιο τόπο για να χτίσουν το νέο τους χωριό, που να μοιάζει με το φυσικό περιβάλλον της Σάντας του Πόντου. Ως τέτοιο τόπο βρήκαν την περιοχή της Μικρής Σάντας Βέροιας, που βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νομού Ημαθίας, σε υψόμετρο 750 μέτρων από τη θάλασσα, κοντά στην Παναγία Σουμελά.
Το δημοτικό σχολείο της Μικρής Σάντας, χτίστηκε με προσωπική εργασία και συνεισφορά χρημάτων των πρώτων οικιστών, λειτούργησε ως μονοθέσιο σχολείο με 43 - 60 μαθητές κατά τα σχολικά έτη 1922-1965, οπότε και καταργήθηκε λόγω έλλειψης μαθητών.

Το Δημοτικό Σχολείο Προσφυγικού Συνοικισμού Φοίνικα συστήθηκε το σχολικό έτος 1926-1927 και λειτουργεί εως σήμερα.
Τα πρώτα χρόνια λειτούργησε ως μεικτό μονοτάξιο εως το σχολικό έτος 1934-1935 ενώ μετέπειτα ως μεικτό διτάξιο. Σήμερα στεγάζεται στον ίδιο χώρο.
Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του 1926-1927 είχαν εγγραφεί 40 μαθητές από Σμύρνη – Μικρά Ασία. Το σχολικό έτος 1927-1928 εγγράφηκαν 55 μαθητές, το σχολικό έτος 1929-1930 εγράφησαν 57 μαθητές, το σχολικό έτος 1930-1931 εγράφησαν 67 μαθητές , το σχολικό έτος 1931-1932 εγγράφηκαν 83 μαθητές.
Η 1η διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου Προσφυγικού Συνοικισμού Φοίνικα ήταν η κα. Ελένη Λαζαράτου.

Σε εφαρμογή του νόμου 1051/1917 που όριζε το πλαίσιο σύστασης δήμων στις λεγόμενες «Νέες Χώρες» (ΦΕΚ 259Α΄/13-11-1917), ο Δήμος Πρέβεζας συστάθηκε με Βασιλικό Διάταγμα της 7ης Αυγούστου 1919, (ΦΕΚ 181Α΄/14-8-1919). Με τον νόμο 2539/1997 (ΦΕΚ 244Α΄/2-12-1997), σχετικά με τη συγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Δήμος Πρέβεζας διευρύνθηκε με την προσάρτηση τεσσάρων γειτονικών κοινοτήτων. Τέλος, με τον νόμο 3852/2010 (ΦΕΚ 87Α΄/7-6-2010) ο Δήμος Πρέβεζας συνενώθηκε με τους πρώην δήμους Λούρου και Ζαλόγγου, διατηρώντας την ίδια ονομασία.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1923 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο της Γενεύης ανάμεσα στην Ελληνική Κυβέρνηση και την Κοινωνία των Εθνών. Βάσει του Πρωτοκόλλου η Ελλάδα ανέλαβε την υποχρέωση να ιδρύσει την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π) η οποία επωμίσθηκε το έργο της εγκατάστασης των προσφύγων. Η Ε.Α.Π. ήταν νομικό πρόσωπο, δεν εξαρτιόταν από οποιαδήποτε ελληνική εκτελεστική ή διοικητική αρχή αλλά ήταν αυτόνομος οργανισμός. Τη διοίκησή της ανέλαβαν δύο Έλληνες, διορισμένοι από την Ελληνική Κυβέρνηση, και δύο ξένοι, διορισμένοι από την Κοινωνία των Εθνών. Ο πρόεδρος της επιτροπής ήταν Αμερικανός πολίτης, αντιπρόσωπος οργανώσεων περιθάλψεως. Πρώτος πρόεδρος ορίστηκε ο Henry Morgenthau και μέλη ο εκπρόσωπος της Τράπεζας της Αγγλίας John Campbell, ο Στέφανος Δέλτας και ο Περικλής Αργυρόπουλος. Ο αριθμός των υπαλλήλων της ΕΑΠ ανερχόταν σε 784 το 1924, ενώ ξεπερνούσαν τους 2.000 το 1928 και το 1929. Περί τα τέλη του 1930 η Ε.Α.Π. ανέστειλε τις εργασίες της, μεταβιβάζοντας με ειδική σύμβαση στο Ελληνικό Δημόσιο την περιουσία της και τις υποχρεώσεις της έναντι των προσφύγων.
Για τον καταμερισμό των εργασιών της διαίρεσε τις υπηρεσίες της σε 3 διευθύνσεις: α) Διεύθυνση Οικονομικών, β) Διεύθυνση Αγροτικής Εγκατάστασης Προσφύγων και γ) Διεύθυνση Αστικής Εγκατάστασης Προσφύγων.
Η Διεύθυνση Αγροτικής Εγκατάστασης, στελεχωμένη από υπαλλήλους του Υπουργείου Γεωργίας, είχε τη φροντίδα της οργάνωσης και παρακολούθησης ζητημάτων εγκατάστασης των αγροτών προσφύγων σ’ όλη την Ελλάδα. Για την αρτιότερη οργάνωσή της συστάθηκαν τρεις Γενικές Διευθύνσεις Εποικισμού: α) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη και 17 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού, β) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Θράκης με έδρα την Κομοτηνή και 5 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού και γ) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Κρήτης με έδρα τα Χανιά και 4 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου). Άλλα 14 Εποικιστικά Γραφεία εκτελούσαν την εγκατάσταση των προσφύγων στη Στερεά, στη Θεσσαλία, στην Πελοπόννησο, την Ήπειρο και τα νησιά. Όλων των Εποικιστικών Γραφείων προϊστάμενος ήταν γεωπόνος.
Η Ελληνική Κυβέρνηση εκχώρησε στην Ε.Α.Π. γαίες εκτάσεως 5.000.000 στρεμμάτων, προερχόμενες α) από δημόσιες γαίες, β) από κτήματα ανταλλάξιμων Μουσουλμάνων που περιήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου δυνάμει της σύμβασης «Περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών», της 30ής Ιανουαρίου 1923, γ) από κτήματα που εξαγοράστηκαν από Οθωμανούς υπηκόους, δ) από ιδιωτικές γαίες που είχαν απαλλοτριωθεί ή επιταχθεί δυνάμει της αγροτικής μεταρρύθμισης και δ) από κτήματα Βουλγάρων που είχαν αποχωρήσει από το ελληνικό έδαφος δυνάμει της συμβάσεως Νεϊγύ που είχε υπογραφεί από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Της διατέθηκαν, επίσης, δύο εξωτερικά δάνεια, το δάνειο του 1924 και του 1928. Το δάνειο του 1924 ήταν ονομαστικού κεφαλαίου 12.300.000 λιρών Αγγλίας, με επιτόκιο 7% και έκδοση 88%. Η υπηρεσία του δανείου θα εξασφαλιζόταν από τις προσόδους των μονοπωλίων των Νέων Χωρών, δηλ. αλατιού, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαρόχαρτου και τις εισπράξεις των τελωνείων των Χανίων, του Ηρακλείου, της Σάμου, της Χίου, της Μυτιλήνης και της Σύρου, τον φόρο καπνού και χαρτοσήμων των Νέων Χωρών και τον φόρο οινοπνεύματος ολόκληρης της Ελλάδας.
Το προσφυγικό δάνειο του 1928 ήταν μέρος του λεγόμενου «σταθεροποιητικού» δανείου που συνάφθηκε για τη σταθεροποίηση του ελληνικού νομίσματος, την κάλυψη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και τη συνέχιση της εγκατάστασης των προσφύγων. Το ονομαστικό κεφάλαιο του δανείου ανερχόταν σε 4.070.960 λίρες Αγγλίας και σε 17.000.000 δολάρια με επιτόκιο 6% και έκδοση 91%. Το 1/3 του δανείου διατέθηκε για την εγκατάσταση των προσφύγων και εισπράχθηκε από την Ε.Α.Π.
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Γενεύης οι αγροτικές προσφυγικές οικογένειες δικαιούνταν :
α) Παραχώρηση βιώσιμου γεωργικού κλήρου από τις εκτάσεις που είχε εκχωρήσει το Ελληνικό Δημόσιο στην Ε.Α.Π για τον σκοπό αυτό. Η έκταση του γεωργικού κλήρου ποίκιλε ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας και την ποιότητα του εδάφους. Οι εγκατεστημένοι αγρότες εφοδιάζονταν με προσωρινά παραχωρητήρια (τίτλος κατοχής). Ο τίτλος κυριότητος παραχωρήθηκε αργότερα, αφού έγινε ο κτηματικός χάρτης των κλήρων που παραχωρήθηκαν, η υλοποίηση της διαδικασίας χρέωσης προσφύγων για την τιμή της γης, η αποπληρωμή του χρέους και ο συμψηφισμός των αγροτικών αποζημιώσεων.
β) Εξασφάλιση στέγασης με ανέγερση κατοικιών αγροτικού τύπου. Οι κατοικίες αυτές ανεγείρονταν είτε με εργολαβίες είτε με το σύστημα της αυτεπιστασίας, οπότε οι κατά τόπους υπηρεσίες της Ε.Α.Π. παρείχαν τις αναγκαίες οικοδομικές ύλες και χρηματικό δάνειο στους ενδιαφερόμενους πρόσφυγες. Όπου υπήρχαν μουσουλμανικά ανταλλάξιμα ή βουλγαρικά εγκαταλειμμένα, αυτά, αφού επισκευάζονταν με δαπάνες της Ε.Α.Π, παραχωρούνταν στους αγροτικά εγκατεστημένους πρόσφυγες.
γ) Εφοδιασμό με τους απαιτούμενους σπόρους, ζώα (φόρτου, άροσης, αναπαραγωγής), γεωργικά εργαλεία, λιπάσματα, νομή για τα ζώα και τα απαραίτητα για συντήρηση αυτών των ίδιων μέχρι των αποτελεσμάτων της πρώτης καλλιέργειας.
Τα οικήματα που παραχωρήθηκαν, τα εφόδια και τα δάνεια χρεώνονταν στο νομικό πρόσωπο της ομάδας (συνολική αξία των δανείων σε χρήμα και είδος για τα μέλη της ομάδας) και σε κάθε μέλος της ομάδας (αξία των ειδών και αντίτιμο χρηματικών δανείων που έπαιρνε ο αρχηγός της οικογένειας). Έπρεπε να εξοφληθούν σταδιακά με μικρές τοκοχρεολυτικές δόσεις προς 13%, (8%τόκος και 5% για έξοδα διαχείρισης). Η χρέωση των κλήρων που παραχωρήθηκαν έγινε αργότερα δεδομένου ότι η ακριβής έκταση τους ήταν άγνωστη λόγω έλλειψης κτηματικού χάρτη της χώρας.
Η χρέωση των προσφυγικών οικογενειών με τα έξοδα εγκατάστασης αποτέλεσε σοβαρό πρόβλημα για τη βιωσιμότητά τους. Οξύνθηκε επικίνδυνα το 1930 και το κράτος υποχρεώθηκε να προβεί το 1937 σε νομοθετική ρύθμιση για τη μείωση των προσφυγικών χρεών γιατί μετά τη διάλυση της Ε.Α.Π., 1930, τα χρέη αυτά δεν παραγράφτηκαν. Την είσπραξή τους ανέλαβε η Αγροτική Τράπεζα που είχε ιδρυθεί το 1929.
Η Ε.Α.Π. άρχισε τις εργασίες της τέλος του 1923 ( το συμβούλιό της συνήλθε σε πρώτη συνεδρίαση στη Θεσσαλονίκη στις 11/11/1923) & μέχρι την 1/1/1929 είχαν αποκατασταθεί 551.468 άτομα σε 1954 συνοικισμούς.
Η αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Γεωργίας, που φρόντιζε για την αποκατάσταση των προσφύγων, είχε θέσει ένα γενικό κριτήριο για τον τρόπο που θα έπρεπε να γίνει η νέα μετακίνηση και η επιλογή του οριστικού πλέον τόπου εγκατάστασής τους, ώστε να προσαρμοστούν γρήγορα στις νέες συνθήκες της ζωής τους. Η εγκύκλιος που είχε σταλεί στις νομαρχίες ήταν σαφής: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι η κατά το δυνατόν ανασύστασις των κοινοτήτων είναι βασικός όρος δια την επιτυχίαν της μονίμου εγκαταστάσεως των προσφύγων. Διότι οι εκ της αυτής κοινότητος κάτοικοι συνδέονται μετ' αλλήλων δια δεσμών αλληλεγγύης, ηθικών και οικονομικών, οίτινες τα μέγιστα διευκολύνουσι την επιτυχίαν της νέας εγκαταστάσεως, μάλιστα όταν λαμβάνεται πρόνοια ώστε αι φυσικαί συνθήκαι του νέου συνοικισμού να είναι παρόμοιοι προς τας συνθήκας του συνοικισμού εν ω ήσαν εγκατεστημένοι ο πρόσφυγες».
Η δημιουργία συνοικισμού απαιτούσε την ύπαρξη τουλάχιστον δέκα οικογενειών προσφύγων, των οποίων οι αρχηγοί είχαν την υποχρέωση να εκλέξουν μια επιτροπή που θα τους αντιπροσώπευε στις υποθέσεις τους με την ΕΑΠ και τις υπηρεσίες του κράτους. Για την επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας η ΕΑΠ ερχόταν σε συνεννόηση με τους αντιπροσώπους των προσφυγικών ομάδων και στη συνέχεια αναλάμβανε τη μεταφορά των προσφύγων στην τοποθεσία που είχε επιλεγεί. Κριτήριο για την επιλογή της κατάλληλης θέσης ήταν, στο βαθμό που μπορούσε να εφαρμοστεί, η ειδίκευση των προσφύγων σε συγκεκριμένους τύπους καλλιέργειας. Έτσι, καπνοκαλλιεργητές από τις περιφέρειες της Σμύρνης και της Νικομήδειας εγκαταστάθηκαν κυρίως στα εδάφη της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, σηροτρόφοι σε κτήματα του Σουφλίου και της Έδεσσας, ενώ πρόσφυγες ειδικευμένοι στην καλλιέργεια της σουλτανίνας εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1923 υπογράφτηκε το Πρωτόκολλο της Γενεύης ανάμεσα στην Ελληνική Κυβέρνηση και την Κοινωνία των Εθνών. Βάσει του Πρωτοκόλλου η Ελλάδα ανέλαβε την υποχρέωση να ιδρύσει την Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π) η οποία επωμίσθηκε το έργο της εγκατάστασης των προσφύγων. Η Ε.Α.Π. ήταν νομικό πρόσωπο, δεν εξαρτιόταν από οποιαδήποτε ελληνική εκτελεστική ή διοικητική αρχή αλλά ήταν αυτόνομος οργανισμός. Τη διοίκησή της ανέλαβαν δύο Έλληνες, διορισμένοι από την Ελληνική Κυβέρνηση, και δύο ξένοι, διορισμένοι από την Κοινωνία των Εθνών. Ο πρόεδρος της επιτροπής ήταν Αμερικανός πολίτης, αντιπρόσωπος οργανώσεων περιθάλψεως. Πρώτος πρόεδρος ορίστηκε ο Henry Morgenthau και μέλη ο εκπρόσωπος της Τράπεζας της Αγγλίας John Campbell, ο Στέφανος Δέλτας και ο Περικλής Αργυρόπουλος. Ο αριθμός των υπαλλήλων της ΕΑΠ ανερχόταν σε 784 το 1924, ενώ ξεπερνούσαν τους 2.000 το 1928 και το 1929. Περί τα τέλη του 1930 η Ε.Α.Π. ανέστειλε τις εργασίες της, μεταβιβάζοντας με ειδική σύμβαση στο Ελληνικό Δημόσιο την περιουσία της και τις υποχρεώσεις της έναντι των προσφύγων.
Για τον καταμερισμό των εργασιών της διαίρεσε τις υπηρεσίες της σε 3 διευθύνσεις: α) Διεύθυνση Οικονομικών, β) Διεύθυνση Αγροτικής Εγκατάστασης Προσφύγων και γ) Διεύθυνση Αστικής Εγκατάστασης Προσφύγων.
Η Διεύθυνση Αγροτικής Εγκατάστασης, στελεχωμένη από υπαλλήλους του Υπουργείου Γεωργίας, είχε τη φροντίδα της οργάνωσης και παρακολούθησης ζητημάτων εγκατάστασης των αγροτών προσφύγων σ’ όλη την Ελλάδα. Για την αρτιότερη οργάνωσή της συστάθηκαν τρεις Γενικές Διευθύνσεις Εποικισμού: α) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Μακεδονίας με έδρα τη Θεσσαλονίκη και 17 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού, β) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Θράκης με έδρα την Κομοτηνή και 5 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού και γ) Γενική Διεύθυνση Εποικισμού Κρήτης με έδρα τα Χανιά και 4 Γεωργικά Γραφεία Εποικισμού (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Αγίου Νικολάου). Άλλα 14 Εποικιστικά Γραφεία εκτελούσαν την εγκατάσταση των προσφύγων στη Στερεά, στη Θεσσαλία, στην Πελοπόννησο, την Ήπειρο και τα νησιά. Όλων των Εποικιστικών Γραφείων προϊστάμενος ήταν γεωπόνος.
Η Ελληνική Κυβέρνηση εκχώρησε στην Ε.Α.Π. γαίες εκτάσεως 5.000.000 στρεμμάτων, προερχόμενες α) από δημόσιες γαίες, β) από κτήματα ανταλλάξιμων Μουσουλμάνων που περιήλθαν στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου δυνάμει της σύμβασης «Περί ανταλλαγής των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών», της 30ής Ιανουαρίου 1923, γ) από κτήματα που εξαγοράστηκαν από Οθωμανούς υπηκόους, δ) από ιδιωτικές γαίες που είχαν απαλλοτριωθεί ή επιταχθεί δυνάμει της αγροτικής μεταρρύθμισης και δ) από κτήματα Βουλγάρων που είχαν αποχωρήσει από το ελληνικό έδαφος δυνάμει της συμβάσεως Νεϊγύ που είχε υπογραφεί από την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.
Της διατέθηκαν, επίσης, δύο εξωτερικά δάνεια, το δάνειο του 1924 και του 1928. Το δάνειο του 1924 ήταν ονομαστικού κεφαλαίου 12.300.000 λιρών Αγγλίας, με επιτόκιο 7% και έκδοση 88%. Η υπηρεσία του δανείου θα εξασφαλιζόταν από τις προσόδους των μονοπωλίων των Νέων Χωρών, δηλ. αλατιού, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαρόχαρτου και τις εισπράξεις των τελωνείων των Χανίων, του Ηρακλείου, της Σάμου, της Χίου, της Μυτιλήνης και της Σύρου, τον φόρο καπνού και χαρτοσήμων των Νέων Χωρών και τον φόρο οινοπνεύματος ολόκληρης της Ελλάδας.
Το προσφυγικό δάνειο του 1928 ήταν μέρος του λεγόμενου «σταθεροποιητικού» δανείου που συνάφθηκε για τη σταθεροποίηση του ελληνικού νομίσματος, την κάλυψη των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και τη συνέχιση της εγκατάστασης των προσφύγων. Το ονομαστικό κεφάλαιο του δανείου ανερχόταν σε 4.070.960 λίρες Αγγλίας και σε 17.000.000 δολάρια με επιτόκιο 6% και έκδοση 91%. Το 1/3 του δανείου διατέθηκε για την εγκατάσταση των προσφύγων και εισπράχθηκε από την Ε.Α.Π.
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Γενεύης οι αγροτικές προσφυγικές οικογένειες δικαιούνταν :
α) Παραχώρηση βιώσιμου γεωργικού κλήρου από τις εκτάσεις που είχε εκχωρήσει το Ελληνικό Δημόσιο στην Ε.Α.Π για τον σκοπό αυτό. Η έκταση του γεωργικού κλήρου ποίκιλε ανάλογα με το είδος της καλλιέργειας και την ποιότητα του εδάφους. Οι εγκατεστημένοι αγρότες εφοδιάζονταν με προσωρινά παραχωρητήρια (τίτλος κατοχής). Ο τίτλος κυριότητος παραχωρήθηκε αργότερα, αφού έγινε ο κτηματικός χάρτης των κλήρων που παραχωρήθηκαν, η υλοποίηση της διαδικασίας χρέωσης προσφύγων για την τιμή της γης, η αποπληρωμή του χρέους και ο συμψηφισμός των αγροτικών αποζημιώσεων.
β) Εξασφάλιση στέγασης με ανέγερση κατοικιών αγροτικού τύπου. Οι κατοικίες αυτές ανεγείρονταν είτε με εργολαβίες είτε με το σύστημα της αυτεπιστασίας, οπότε οι κατά τόπους υπηρεσίες της Ε.Α.Π. παρείχαν τις αναγκαίες οικοδομικές ύλες και χρηματικό δάνειο στους ενδιαφερόμενους πρόσφυγες. Όπου υπήρχαν μουσουλμανικά ανταλλάξιμα ή βουλγαρικά εγκαταλειμμένα, αυτά, αφού επισκευάζονταν με δαπάνες της Ε.Α.Π, παραχωρούνταν στους αγροτικά εγκατεστημένους πρόσφυγες.
γ) Εφοδιασμό με τους απαιτούμενους σπόρους, ζώα (φόρτου, άροσης, αναπαραγωγής), γεωργικά εργαλεία, λιπάσματα, νομή για τα ζώα και τα απαραίτητα για συντήρηση αυτών των ίδιων μέχρι των αποτελεσμάτων της πρώτης καλλιέργειας.
Τα οικήματα που παραχωρήθηκαν, τα εφόδια και τα δάνεια χρεώνονταν στο νομικό πρόσωπο της ομάδας (συνολική αξία των δανείων σε χρήμα και είδος για τα μέλη της ομάδας) και σε κάθε μέλος της ομάδας (αξία των ειδών και αντίτιμο χρηματικών δανείων που έπαιρνε ο αρχηγός της οικογένειας). Έπρεπε να εξοφληθούν σταδιακά με μικρές τοκοχρεολυτικές δόσεις προς 13%, (8%τόκος και 5% για έξοδα διαχείρισης). Η χρέωση των κλήρων που παραχωρήθηκαν έγινε αργότερα δεδομένου ότι η ακριβής έκταση τους ήταν άγνωστη λόγω έλλειψης κτηματικού χάρτη της χώρας.
Η χρέωση των προσφυγικών οικογενειών με τα έξοδα εγκατάστασης αποτέλεσε σοβαρό πρόβλημα για τη βιωσιμότητά τους. Οξύνθηκε επικίνδυνα το 1930 και το κράτος υποχρεώθηκε να προβεί το 1937 σε νομοθετική ρύθμιση για τη μείωση των προσφυγικών χρεών γιατί μετά τη διάλυση της Ε.Α.Π., 1930, τα χρέη αυτά δεν παραγράφτηκαν. Την είσπραξή τους ανέλαβε η Αγροτική Τράπεζα που είχε ιδρυθεί το 1929.
Η Ε.Α.Π. άρχισε τις εργασίες της τέλος του 1923 ( το συμβούλιό της συνήλθε σε πρώτη συνεδρίαση στη Θεσσαλονίκη στις 11/11/1923) & μέχρι την 1/1/1929 είχαν αποκατασταθεί 551.468 άτομα σε 1954 συνοικισμούς. Η αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Γεωργίας, που φρόντιζε για την αποκατάσταση των προσφύγων, είχε θέσει ένα γενικό κριτήριο για τον τρόπο που θα έπρεπε να γίνει η νέα μετακίνηση και η επιλογή του οριστικού πλέον τόπου εγκατάστασής τους, ώστε να προσαρμοστούν γρήγορα στις νέες συνθήκες της ζωής τους. Η εγκύκλιος που είχε σταλεί στις νομαρχίες ήταν σαφής: «Η Επιτροπή θεωρεί ότι η κατά το δυνατόν ανασύστασις των κοινοτήτων είναι βασικός όρος δια την επιτυχίαν της μονίμου εγκαταστάσεως των προσφύγων. Διότι οι εκ της αυτής κοινότητος κάτοικοι συνδέονται μετ' αλλήλων δια δεσμών αλληλεγγύης, ηθικών και οικονομικών, οίτινες τα μέγιστα διευκολύνουσι την επιτυχίαν της νέας εγκαταστάσεως, μάλιστα όταν λαμβάνεται πρόνοια ώστε αι φυσικαί συνθήκαι του νέου συνοικισμού να είναι παρόμοιοι προς τας συνθήκας του συνοικισμού εν ω ήσαν εγκατεστημένοι ο πρόσφυγες».
Η δημιουργία συνοικισμού απαιτούσε την ύπαρξη τουλάχιστον δέκα οικογενειών προσφύγων, των οποίων οι αρχηγοί είχαν την υποχρέωση να εκλέξουν μια επιτροπή που θα τους αντιπροσώπευε στις υποθέσεις τους με την ΕΑΠ και τις υπηρεσίες του κράτους. Για την επιλογή της κατάλληλης τοποθεσίας η ΕΑΠ ερχόταν σε συνεννόηση με τους αντιπροσώπους των προσφυγικών ομάδων και στη συνέχεια αναλάμβανε τη μεταφορά των προσφύγων στην τοποθεσία που είχε επιλεγεί. Κριτήριο για την επιλογή της κατάλληλης θέσης ήταν, στο βαθμό που μπορούσε να εφαρμοστεί, η ειδίκευση των προσφύγων σε συγκεκριμένους τύπους καλλιέργειας. Έτσι, καπνοκαλλιεργητές από τις περιφέρειες της Σμύρνης και της Νικομήδειας εγκαταστάθηκαν κυρίως στα εδάφη της ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, σηροτρόφοι σε κτήματα του Σουφλίου και της Έδεσσας, ενώ πρόσφυγες ειδικευμένοι στην καλλιέργεια της σουλτανίνας εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη.

Με την υπ’ αριθ. 20525/ΙΙ εγκυκλίου διαταγής της Γεν. Διοικήσεως απαγορευόταν η εγκατάσταση Καυκασίων και Ποντίων προσφύγων σε συνοικισμούς της Ανατολικής Μακεδονίας, πριν από την παλιννόστηση των εντόπιων Μουσουλμάνων. Με την απόφαση αρ. 25609/01-12-1920 πλέον επιτρέπονταν η εγκατάσταση σε χωριά της περιφέρειας κατόπιν γνωματεύσεως του οικείου Γεωργικού Γραφείου και επιτόπιας εξέτασης από τον Γεωργικό επόπτη ή επιστάτη.

Με το Β.Δ. 1/1912 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 337/31-10-1912) ανατίθεται στον τότε Υπουργό Δικαιοσύνης Κων. Ρακτιβάν η Γενική Διοίκηση των απελευθερωμένων χωρών. Με το Β.Δ. 524/1914 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 404/31-12-1914) αρχίζει να επεκτείνεται η εφαρμογή του Νομαρχιακού συστήματος. Με το Β.Δ. 16/19-3-1915 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 106/19-03-1915) καταργούνται οι Γενικές Διοικήσεις Μακεδονίας και Κρήτης και ενισχύεται ο θεσμός των Νομαρχιών. Με το Β.Δ. 1915 (τεύχος Α΄ΦΕΚ 120/01-04-1915) «Περί Διοικητικής Διαιρέσεως των νέων χωρών», η Μακεδονία διαιρείται σε πέντε νομούς (Θεσσαλονίκης, Κοζάνης, Φλωρίνης, Σερρών και Δράμας). Η ανώτατη διοικητική διεύθυνση του κάθε νομού ανατίθεται στον Νομάρχη. Με τον Ν. 1149/1918 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 34/12-02-1918) η Κυβέρνηση Βενιζέλου επαναφέρει το θεσμό των Γενικών Διοικήσεων με υπεραυξημένες αρμοδιότητες. Με το ψήφισμα 3265/1925 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 7/12-01-1925 συστήνεται στο Υπουργείο Εσωτερικών το Ανώτερο Συμβούλιο Αποκέντρωσης (άρθρο 5),το οποίο αποτελούσε μια ενδιαφέρουσα καινοτομία για την εποχή. Με το Π.Δ. 1928 (τεύχος Α΄ ΦΕΚ 256/05-12-1928) «Περί μετονομασίας Γενικών Διοικήσεων και επαρχιών», η Γενική Διοίκηση Θεσσαλονίκης μετονομάζεται σε Γενική Διοίκηση Μακεδονίας.
ΠΗΓΗ: 1. http://www.mathra.gr/ypourgeio-esoterikon-tomeas-makedonias-thrakis/istorika-stoicheia/

2. http://www.et.gr/api/DownloadFeksApi/?fek_pdf=19120100337

Προσωρινή Κυβέρνησις του Βασιλείου της Ελλάδος
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα δοκίμασε μια σοβαρή πολιτειακή και εθνική κρίση. Το δίλημμα για ουδετερότητα ή έξοδο της χώρας στον πόλεμο στο πλευρό των Δυνάμεων της Entente γρήγορα εξελίχθηκε σε σύγκρουση μεταξύ του πολιτικά «ανεύθυνου» ανωτάτου άρχοντος και της υπεύθυνης πολιτικής ηγεσίας για τη διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής. Η κρίση του πολιτεύματος, που προκλήθηκε από τις παραβιάσεις του συντάγματος και της παραδεδεγμένης κοινοβουλευτικής πρακτικής εκ μέρους του θρόνου, ενίσχυσε την αντίδραση των συντηρητικών δυνάμεων εναντίον της κυβέρνησης των Φιλελευθέρων, αρχικά, και του βενιζελικού κόσμου, στη συνέχεια. Έτσι, μετά και τη δεύτερη αποπομπή του πρωθυπουργού, Ελευθερίου Βενιζέλου, τον Σεπτέμβριο του 1915, ο διχασμός του πολιτικού κόσμου είχε μεταφερθεί πλέον στον λαό.
Σοβαρή πλευρά της κρίσης αποτέλεσε και η παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων με την απόβαση δυνάμεων της Entente στη Θεσσαλονίκη, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, και τις αυθαιρεσίες των συμμαχικών αρχών στην Ελλάδα. Τον Μάιο του 1916, γερμανικά και βουλγαρικά στρατεύματα εισέβαλαν στο ελληνικό έδαφος, πήραν στην κατοχή τους το οχυρό Ρούπελ και κατέλαβαν αργότερα την Ανατολική Μακεδονία με την άδεια της βασιλικής κυβέρνησης της Αθήνας και την ανοχή ή υποχώρηση των ελληνικών στρατιωτικών μονάδων. Άμεση απάντηση στον κίνδυνο απώλειας της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας υπήρξε στις 17/30 Αυγούστου το στρατιωτικό κίνημα που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη από την υφιστάμενη - ήδη από τον Δεκέμβριο του 1915 - οργάνωση Εθνικής Αμύνης. Κύριος στόχος του κινήματος ήταν η ένταξη των εθνικών στρατιωτικών δυνάμεων στο πλαίσιο του συμμαχικού στρατού της Entente για την απώθηση των βουλγαρικών δυνάμεων από το ελληνικό έδαφος.
Ταυτοχρόνως, το κόμμα των Φιλελευθέρων υπό την ηγεσία του Ελευθερίου Βενιζέλου αποφάσισε να παράσχει πολιτική κάλυψη στο κίνημα με τη δημιουργία – αναγκαστκά – κυβέρνησης εκτός νομιμότητας. Έτσι, στις 14/27-9-1916 σχηματίσθηκε στην Κρήτη de facto επαναστατική Προσωρινή Κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, στην οποία προσχώρησε αργότερα και ο στρατηγός Παναγιώτης Δαγκλής. Η κυβέρνηση εξασφάλισε την προσχώρηση στο κίνημα των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και στις 26 Σεπτεμβρίου/9 Οκτωβρίου αποβιβάσθηκε στη Θεσσαλονίκη.
Το σχήμα της επαναστατικής κυβέρνησης ήταν συγκεντρωτικό: Η Τριανδρία Βενιζέλου-Δαγκλή-Κουντουριώτη ασκούσε την βασιλική εξουσία (εκτελεστική και νομοθετική ), ενώ ένα σώμα εννέα συμβούλων (όχι υπουργών), οι οποίοι τέθηκαν επικεφαλής εννέα αντίστοιχων Διευθύνσεων, είχε την ανωτάτην διοίκησιν και την εποπτείαν των δημοσίων υποθέσεων . Εξαίρεση αποτέλεσαν οι υπεύθυνοι επί των στρατιωτικών και εξωτερικών υποθέσεων, οι οποίοι είχαν αρμοδιότητες υπουργού. Παράλληλα, λειτουργούσε η Επιτροπή Εθνικής Αμύνης, ως εκτελεστική επιτροπή των αποφάσεων του κινήματος.
Την επικράτεια της Προσωρινής Κυβέρνησης αποτελούσαν οι περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, η Κρήτη, τα Νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, οι Κυκλάδες (πλην της Μήλου), τα Ιόνια Νησιά (πλην της Κερκύρας), οι Βόρειες Σποράδες και η Ύδρα. Τον Νοέμβριο, πάντως, του 1916 καθορίσθηκε από τις Δυνάμεις της Entente μία ουδέτερη ζώνη στα βόρεια σύνορα της Θεσσαλίας, με στόχο να εξασφαλισθεί ισορροπία ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις, το βασιλικό κράτος των Αθηνών και την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης. Η ζώνη, βάθους 3-10 χιλ., ακολουθούσε την γραμμή Λιτοχώρου-Σερβίων-Γρεβενών μέχρι τα υψώματα του Λεσκοβίκι και, αφού εκκενώθηκε από τις δυνάμεις του βασιλικού στρατού και των τμημάτων της Εθνικής άμυνας, από τις 27 του ίδιου μήνα βρισκόταν κάτω από τον έλεγχο μόνο των γαλλικών στρατιωτικών δυνάμεων .
Η ιεραρχία των δημοσίων υπηρεσιών στις περιοχές ελέγχου της κυβέρνησης (οργανωμένες διοικητικά σε νομαρχίες και υποδιοικήσεις) διατηρήθηκε, ενώ έγιναν αλλαγές προσώπων σε καίριες πολιτικές θέσεις, όπως αυτές των νομαρχών. Σύνδεσμοι της κυβέρνησης με τις κατά τόπους Αρχές ήταν οι διορισμένοι αντιπρόσωποι .
Η διακυβέρνηση της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης έληξε τον Ιούνιο του 1917 με την πλήρη επικράτηση του Ελ.Βενιζέλου - με στρατιωτική παρέμβαση των Συμμάχων - την εκθρόνιση και εξορία του Βασιλιά Κωνσταντίνου.

Ανωτάτη Διεύθυνσις Δημοσίας Εκπαιδεύσεως
Η Διεύθυνσις Δημοσίας Εκπαιδεύσεως ήταν η τρίτη από τις εννέα Διευθύνσεις της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης. Τα χρέη του συμβούλου της Διευθύνσεως ασκούσε ο Γεώργιος Αβέρωφ . Την οργάνωση των υπηρεσιών της ορίζει το διάταγμα 294/24-10-1916, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται η ίδρυση επτά Γραφείων:
Γραφείον Συμβούλου
Γραφείον Γενικού Γραμματέως
Γραφείον Θρησκευμάτων
Γραφείον Μέσης Εκπαιδεύσεως
Γραφείον Δημοτικής Εκπαιδεύσεως
Γραφείον Αρχαιοτήτων και Καλών Τεχνών
Γραφείον Πρωτοκόλλου και Διεκπεραιώσεως (ή Αρχείων και Πρωτοκόλλου).
Η πρόβλεψη ίδρυσης δύο επιπλέον Γραφείων (Αρχιτεκτονικόν και Κληροδοτημάτων) φαίνεται ότι δεν πραγμα¬τοποιήθηκε. Ως προϊστάμενοι των έξι πρώτων Γραφείων ορίζονται τμηματάρχες πρώτης ή δευτέρας τάξεως, ενώ για το έβδομο Γραφείο προβλέπεται προϊστάμενος με βαθμό γραμματέως πρώτης ή δευτέρας τάξεως. Η διεκπεραίωση των υποθέσεων κάθε Γραφείου ανατίθεται σε γραμματείς ή γραφείς πρώτης ή δευτέρας τάξεως, επίσης. Στο προσωπικό της Διευθύνσεως περιλαμβάνονται, ακόμη, τρεις κλητήρες, ένας αρχικλητήρας, ένας καθαριστής και ένας οδηγός του υπηρεσιακού αυτοκινήτου.
Τη διεύθυνση των υπηρεσιών των Γραφείων ανέλαβαν, κατά την πρόβλεψη του διατάγματος, δημόσιοι υπάλληλοι με ειδική σχέση με την αντίστοιχη υπηρεσία. Τέτοιοι ήταν ο επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Δημοσθένης Ανδρεάδης, ο γενικός επιθεωρητής της 10ης εκπαιδευτικής περιφερείας, Ιωάννης Χαντέλης, και ο βοηθός γενικού επιθεωρητή Θεσσαλονίκης, Ιωσήφ Λαζάρου, οι οποίοι ανέλαβαν τη διεύθυνση των Γραφείων Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, Μέσης Εκπαιδεύσεως και Αρχείων και Πρωτοκόλλου, αντιστοίχως . Τη διεύθυνση των άλλων Γραφείων ανέλαβαν ο Πέτρος Μανουσάκης (Θρησκευμάτων) και ο έφορος Αρχαιοτήτων Μακεδονίας, Γεώργιος Οικονόμου (Αρχαιοτήτων και Καλών Τεχνών). Χρέη ιδιαιτέρου γραμματέως του συμβούλου (με βαθμό υπουργικού γραμματέως πρώτης τάξεως) ανέλαβε αρχικά ο λογοτέχνης Πλάτων Ροδοκανάκης και από τον Δεκέμβριο του 1916 ο Γεώργιος Δερλής. Η λογιστική υπηρεσία της Διευθύνσεως ανατέθηκε στον Χρίστο Βαλιάντζα.

Διοίκηση της Εκπαίδευσης στην επικράτεια της Προσωρινής Κυβέρνησης
Η Ανωτάτη Διεύθυνσις Δημοσίας Εκπαιδεύσεως είχε να διαχειρισθεί την εκπαίδευση περιοχών, η πλειονότητα των οποίων ανήκε στις λεγόμενες “Νέες Χώρες”, όσες δηλαδή ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος μετά το 1912. Η αφομοίωση του εκπαιδευτικού συστήματος αυτών των χωρών - η διαχείριση και ο έλεγχος του οποίου αποτελούσαν πριν από την προσάρτηση αρμοδιότητες της κοινοτικής αυτοδιοίκησης - από το συγκεντρωτικό σύστημα του Ελληνικού Βασιλείου υπήρξε μια σχετικά μακρόχρονη διαδικασία, η οποία φαίνεται ότι ολοκληρώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930.
Η σταδιακή ενσωμάτωση της κοινοτικής εκπαίδευσης στην κρατική διοίκηση είχε ως προφανή στόχο την ήπια προσαρμογή σε νέα δεδομένα ενός εκπαιδευτικού συστήματος το οποίο ως προς τη δομή και λειτουργία του παρουσίαζε σημαντικές διαφορές από το αντίστοιχο σύστημα που ίσχυε στην Παλαιά Ελλάδα. Έτσι, κατά την διετία 1912-1914 διατηρήθηκαν αμετάβλητες οι δομές της προηγούμενης περιόδου, χωρίς διαφοροποίηση στη λειτουργία των σχολείων. Η εκπαιδευτική αφομοίωση άρχισε ουσιαστικά με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του 1914, με τις οποίες σηματοδοτήθηκε η παρεμβατική πολιτική του κράτους στα εκπαιδευτικά πράγματα των Νέων Χωρών, καθώς και η προσπάθεια σύζευξης κοινοτικών και κρατικών αρμοδιοτήτων στη διαχείριση της εκπαίδευσης.
Η διοίκηση που άσκησε η Ανωτάτη Διεύθυνσις Δημοσίας Εκπαιδεύσεως στην εκπαίδευση των υπό τη δικαιοδοσία της Προσωρινής Κυβέρνησης χωρών στηρίχθηκε στην εφαρμογή νόμων και διαταγμάτων τα οποία ίσχυαν από το 1914 και στόχευαν στην καθιέρωση ομοιόμορφου διοικητικού συστήματος στην εκπαίδευση του κράτους. Τα σχετικά νομοθετήματα είναι τα εξής:
(1) Ο Νόμος 240 «Περί διοικήσεως της Δημοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως» της 16ης-4-1914, ΦΕΚ 97/16-4-1916, και το Βασιλικό Διάταγμα της 28ης-5-1914, ΦΕΚ 148/5-6-1914, με το οποίο τέθηκαν σε ισχύ στις εκπαιδευτικές περιφέρειες των Νέων Χωρών τα Διατάγματα της 30ης-4-1914 και 19ης-5-1914 «Περί ισχύος διατάξεων του Νόμου 240 περί διοικήσεως της Δημοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως»
(2) Το Βασιλικό Διάταγμα «Περί επεκτάσεως των ισχυόντων νόμων και Β. Διαταγμάτων περί διδακτικών βιβλίων εις τας γενικάς διοικήσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Κρήτης, των νήσων του Αιγαίου και την διοίκησιν Σάμου» της 23ης -7-1914, ΦΕΚ 208/26-7-1914
(3) Το Βασιλικό Διάταγμα «Περί του προσωπικού των σχολείων της Δημοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως των Νέων Χωρών κλπ» της 19ης-8-1914, ΦΕΚ 234/21-8-1914, και το Βασιλικό Διάταγμα “Περί επεκτάσεως της σχολικής νομοθεσίας και εις τας νέας χώρας” της 31ης-10-1914, ΦΕΚ 320/8-11-1914.
(4) Τα Βασιλικά Διατάγματα «Περί κατανομής των Δημοτικών Σχολείων της Νέας Ελλάδος εις εκπαιδευτικάς περιφερείας» και «Περί υπαγωγής των εκπαιδευτικών περιφερειών των Δημοτικών Σχολείων εις την δικαιοδοσίαν των γενικών επιθεωρητών» της 16ης-8-1914, ΦΕΚ 234/21-8-1914, καθώς και το Βασιλικό Διάταγμα «Περί κατανομής εις εκπαιδευτικάς περιφερείας των σχολείων της Μέσης Εκπαιδεύσεως» της 11ης-6-1914, ΦΕΚ159/13-6-1914.
(5) Ο Νόμος 402 «Περί κυρώσεως του από 19 Αυγούστου ε.έ. Β. Δ. «περί του προσωπικού των σχολείων της Δημοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως των Νέων Χωρών» της 17ης-11-1914, ΦΕΚ 348/25-11-1914, και το Βασιλικό Διάταγμα «Περί κωδικοποιήσεως εις εν ενιαίον κείμενον νόμου των διατάξεων του Νόμου 402 και του διά τούτου κυρωθέντος Β. Δ. Της 19ης Αυγούστου 1914» της 17ης-2-1915, ΦΕΚ 79/23-2-1915.
(6) Ο Νόμος 577 «Περί προσαυξήσεων του μισθού και συντάξεως των εν ταις Νέαις Χώραις λειτουργών της Εκπαιδεύσεως κλπ» της 31ης-12-1914, ΦΕΚ 19/15-1-1915.
(7) Ο Νόμος 568 «Περί διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσης εν Οθωμανικοίς και Ισραηλιτικοίς σχολείοις των Νέων Χωρών» της 31ης-12-1914, ΦΕΚ 15/12-1-1915.
Η εποπτεία δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης ασκήθηκε σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον Νόμο 240, ο οποίος άλλαξε οριστικά το καθεστώς λειτουργίας των σχολείων στις Νέες Χώρες: Όργανα εποπτείας ήταν ο Σύμβουλος (υπουργός), το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο, τα Εποπτικά Συμβούλια, οι Γενικοί Επιθεωρητές, οι Επιθεωρητές Δημοτικής Εκπαίδευσης και οι Διευθυντές των σχολείων. Με το Διάταγμα 158/10-10-1916 της Προσωρινής Κυβέρνησης συγκροτήθηκε το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο. Πρόεδρος του συμβουλίου ορίσθηκε ο Δημήτρης Γληνός, ενώ προσωρινά καθήκοντα συμβούλου ανέλαβαν οι γενικοί επιθεωρητές Κ. Χελιουδάκης, Εμ. Δαυίδ και Κ. Γ. Παπαδάκης (Διάταγμα 1046/31-12-1916). Το Διάταγμα 301/28-10-1916 όριζε, εξάλλου, τη σύνθεση των εποπτικών συμβουλίων, τα οποία λειτούργησαν στις έδρες των αντίστοιχων περιφερειών δημοτικών σχολείων με πρόεδρο των συνεδριάσεων τον αρμόδιο επιθεωρητή. Λόγω των έκτακτων περιστάσεων, δεν τηρήθηκε πάντα η προβλεπόμενη διαδικασία στη λήψη των αποφάσεων, αφού επείγουσες ανάγκες επέβαλαν την ταχύτερη κάλυψή τους από τοπικά διοικητικά στελέχη (αντιπροσώπους της κυβέρνησης, νομάρχες), οι αποφάσεις των οποίων συχνά δεν επικυρώνονταν ούτε δημοσιεύονταν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Ως προς τους τύπους και τη λειτουργία των σχολείων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης τηρήθηκε η πρόβλεψη του Διατάγματος της 19ης -8-1914, το οποίο διατήρησε την υπάρχουσα μορφή των σχολείων των Νέων Χωρών παρέχοντας, όμως, δυνατότητα μεταρρύθμισής τους κατά τους ισχύοντες νόμους του ελληνικού κράτους. Οι παρεμβάσεις της Ανωτάτης Διευθύνσεως Δημοσίας Εκπαιδεύσεως στη δημοτική εκπαίδευση υπήρξαν προς αυτή την κατεύθυνση (αναγνώριση, ίδρυση, κατάργηση, προαγωγή και υποβιβασμός σχολείων) με στόχο την επικράτηση δύο τύπων δημοτικών σχολείων, κοινών/τετραταξίων και πλήρων/εξαταξίων, καθώς και την ορθολογική χωροταξική κατανομή τους. Ανάλογες παρεμβάσεις έγιναν και στη μέση εκπαίδευση, στην οποία δύο ήταν τα επικρατούντα σχήματα σπουδών: 3/τάξιο ελληνικό σχολείο και 4/τάξιο γυμνάσιο ή 6/τάξιο γυμνάσιο και ημιγυμνάσιο (μη ολοκληρωμένος τύπος 6/ταξίου γυμνασίου). Η επαγγελματική εκπαίδευση μέσης βαθμίδας περιλάμβανε εμπορικές ή άλλου είδους σχολές, αστικές σχολές (6/τάξιο δημοτικό με επιπλέον τάξεις ελληνικού σχολείου ή εμπορικής σχολής), διδασκαλεία αρρένων και θηλέων και ανώτερα παρθεναγωγεία, σε κάποιες περιπτώσεις γυμνασιακά. Διαφαινόμενη τάση μεταρ-ρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος ήταν να επικρατήσει ο τύπος του 6/ταξίου γυμνασίου και να αντικατασταθούν τα υπάρχοντα παρθεναγωγεία με αστικά σχολεία θηλέων. Η τάση αυτή καταγράφεται, για παράδειγμα, στην προσπάθεια της Ανωτάτης Διευθύνσεως Δημοσίας Εκπαιδεύσεως να εναρμονίσει γνωστά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια της Θεσσαλονίκης με το νέο εκπαιδευτικό σχήμα. Έτσι, το Πρότυπο Παρθεναγωγείο Στεφάνου Νούκα-Αγλαϊας Σχινά, με τη νέα άδεια λειτουργίας που εξασφάλισε τον Νοέμβριο του 1916, απέκτησε στο εξής διακριτές εκπαιδευτικές βαθμίδες: νηπιαγωγείο, πλήρες (6/τάξιο) δημοτικό σχολείο και 3/τάξιο αστικό σχολείο θηλέων.
Η διαχείριση της εκπαίδευσης στις Νέες Χώρες αφορούσε και την εποπτεία των ετερόθρησκων σχολείων (μουσουλμανικών και ισραηλιτικών). Ο έλεγχος που ασκήθηκε σε τέτοια σχολεία στόχευε στην προσαρμογή της λειτουργίας τους στους ισχύοντες κανόνες (κτηριακή επάρκεια, συνθήκες υγιεινής, ωράρια). Ως εκ τούτου, αρκετά ισραηλιτικά σχολεία της Θεσσαλονίκης δεν αναγνωρίσθηκαν, αφού δεν πληρούσαν τους απαιτούμενους όρους λειτουργίας. Πολλά από τα αναγνωρισμένα σχολεία συντηρούνταν από εύπορους Ισραηλίτες ή ισχυρές οργανώσεις και, ως εκ τούτου, είχαν καλύτερη οργάνωση και ευρύτερο πρόγραμμα σπουδών. Μεγαλύτερη ακτινοβολία, ήδη από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα, είχαν τα σχολεία που είχε ιδρύσει ή απλώς συντηρούσε η Alliance Israelite Universelle: Νηπιαγωγείο, δημοτικές σχολές αρρένων και θηλέων, ανώτερο παρθεναγωγείο, κατώτερες επαγγελματικές σχολές αρρένων και θηλέων και εμπορικές σχολές. Άλλα σχολεία, όπως η ισραηλιτική σχολή της Χίου, έπαυσαν τη λειτουργία τους, ίσως και για ανεπάρκεια μαθητικού δυναμικού. Ιδιαίτερη μέριμνα λήφθηκε για διδασκάλους/διδασκάλισσες της ελληνικής γλώσσας σε ετερόθρησκα σχολεία (ωράρια, αργίες), η διδασκαλία της οποίας σε αυτά ήταν υποχρεωτική, στο πλαίσιο της ενεργούμενης εκπαιδευτικής και γλωσσικής αφομοίωσης των Νέων Χωρών (Νόμος 568/1914). Η ίδια ρύθμιση εφαρμόσθηκε και για την εκπαίδευση των βλαχοφώνων με την απόσπαση διδασκάλων από την Παλαιά Ελλάδα σε όσα σχολεία λειτουργούσαν κατά τους θερινούς μήνες σε τόπους θερινής διαμονής βλαχοποιμένων (Βέρμιο, Γρεβενά). Η Ανωτάτη Διεύθυνση Δημοσίας Εκπαιδεύσεως αντιμετώπισε το πρόβλημα καταβολής καθυστερούμενων μισθών εκπαιδευτικών αυτής της κατηγορίας ή νέων αποσπάσεων.
Σοβαρότερο ήταν το πρόβλημα εκπαίδευσης των σλαβόφωνων χριστιανικών πληθυσμών της Μακεδονίας, η οποία αποτέλεσε άλλωστε τον κύριο στόχο της αφομοίωσης των Νέων Χωρών. Η κυριότερη δυσχέρεια της αφομοίωσης φαίνεται ότι ήταν η μη προσέλευση σλαβόφωνων μαθητών στα ελληνικά σχολεία που αντικατέστησαν όσα σχολεία της Εξαρχίας λειτουργούσαν πριν από την ενσωμάτωση. Το πρόβλημα είναι προφανές ότι εντάθηκε στις συνθήκες πολέμου που επικρατούσαν στη Μακεδονία κατά την περίοδο της Προσωρινής Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης, εν όψει μάλιστα της σερβικής ή βουλγαρικής προπαγάνδας που είχε την ευκαιρία να αναπτυχθεί σε επίμαχες περιοχές τότε. Παρά τα προτεινόμενα από στελέχη της εκπαίδευσης μέτρα, στην πράξη φαίνεται ότι εφαρμόσθηκε ο έλεγχος γονέων για την τακτική φοίτηση των παιδιών τους στο ελληνικό σχολείο, όσο μπορούσε, βέβαια, αυτός να επιτευχθεί στο χάος που δημιούργησε ο πόλεμος και ο διχασμός.
Σε τέτοιες συνθήκες η δυσλειτουργία των σχολείων αποτέλεσε τον κανόνα στα εκπαιδευτικά πράγματα και όχι το αντίθετο. Η Προσωρινή Κυβέρνηση Θεσσαλονίκης είχε να αντιμετωπίσει, καταρχήν, την καταστροφή, την επίταξη των διδακτηρίων για στρατιωτικούς σκοπούς ή την κατάληψή τους από πρόσφυγες. Η κυριότερη, όμως, δυσχέρεια στην εκπαιδευτική λειτουργία ήταν η έλλειψη προσωπικού. Πολλοί εκπαιδευτικοί, κυρίως από την Παλαιά Ελλάδα, από φόβο, αδυναμία μετακίνησης ή άρνηση να υπηρετήσουν το νέο καθεστώς δεν επέστρεψαν στις θέσεις τους. Άλλοι εγκατέλειψαν τις θέσεις τους για παρόμοιους λόγους. Σε κάποιες περιπτώσεις η «αντίδραση» στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης είχε ως συνέπεια ανακρίσεις, προφυλακίσεις ή εκτοπισμούς και αστυνομική επιτήρηση των αντιφρονούντων. Κενές θέσεις προκάλεσε, επίσης, η επιστράτευση ήδη υπηρετούντων εκπαιδευτικών. Στα σχολεία της Φλώρινας και της Καστοριάς, που αποτελούσαν πεδίο πολεμικών επιχειρήσεων το Φθινόπωρο του 1916, η διάλυση δεν ήταν δυνατό να αποφευχθεί. Σοβαρότερη ήταν η δυσλειτουργία των σχολείων στοιχειώδους βαθμίδας, στα οποία, εκτός άλλων λόγων, η έλλειψη διδασκάλων με προσόντα και οι συνεχιζόμενες παραιτήσεις πολλών από αυτούς για λόγους οικονομικής δυσπραγίας δημιούργησαν δυσαναπλήρωτα κενά. Σε περιφέρειες με σλαυόφωνους, κατά κανόνα, οικισμούς (Γιαννιτσά, Κιλκίς, Λαγκαδάς, Έδεσσα, Φλώρινα και Καστοριά) το πρόβλημα δυσχέραινε σοβαρά την επιδιωκόμενη γλωσσική και εθνική αφομοίωση.
Όλα αυτά τα προβλήματα επιχείρησε να λύσει το Διάταγμα 250/28-10-1916 (Φ.22 Εφημερίδας Κυβερνήσεως, τεύχος Α΄, 1917) «περί των λειτουργών της δημοτικής και μέσης εκπαιδεύσεως». Προκρίθηκαν τα εξής μέτρα που στόχευαν στην άμεση αντιμετώπιση των δυσχερειών: (1) απόλυση όσων εκπαιδευτικών δεν επέστρεφαν στις θέσεις τους εντός εικοσαημέρου (2) τοποθέτηση εκπαιδευτικών από βουλγαρο-κρατούμενες περιοχές (Σέρρες, Δράμα, Καβάλα) σε κενές θέσεις άλλων εκπαιδευτικών περιφερειών (3) προσωρινή τοποθέτηση υποδιδασκάλων σε κενές θέσεις πλήρων δημοτικών σχολείων˙ διορισμός νηπιαγωγών σε κενές θέσεις κοινών δημοτικών σχολείων, κυρίως στους ξενόφωνους οικισμούς˙ παροχή του δικαιώματος του διδασκάλου εν ανάγκη και σε όσους δεν πληρούσαν τα προβλεπόμενα από τον νόμο προσόντα. Το ίδιο μέτρο προκρίθηκε και για την κάλυψη θέσεων επιθεωρητών δημοτικών σχολείων στις ίδιες περιοχές (σλαυόφωνες) που για πολιτικούς λόγους είχαν ανάγκη διαρκούς εποπτείας. Συνήθης πρακτική για την κάλυψη αναγκών του σχολικού προγράμματος ήταν, επίσης, η ανάθεση πρόσθετης διδασκαλίας μαθημάτων σε εκπαιδευτικούς ανήκοντες στο ενεργό δυναμικό των σχολείων, η μείωση των κανονικών ωρών διδασκαλίας και οι προσωρινοί διορισμοί σε θέσεις στρατευμένων εκπαιδευτικών.
Η Ανωτάτη Διεύθυνση Δημοσίας Εκπαιδεύσεως ήταν αναγκασμένη να αντιμετωπίσει και άλλα προβλήματα, τρέχοντα ή έκτακτα, τα οποία δυσχέραιναν την ήδη προβληματική λειτουργία των σχολείων. Διακοπή λειτουργίας λόγω επιδημιών, μεταφορά μαθητών από σχολεία με προσωρινή ή οριστική παύση λειτουργίας σε άλλα, υποδοχή προσφύγων μαθητών ή παιδιών διωκόμενων οικογενειών από το βασιλικό καθεστώς του κράτους των Αθηνών σε σχολεία της επικράτειας της Προσωρινής Κυβέρνησης, απαλλαγή μαθητών γυμνασίων ειδικών κατηγοριών από την καταβολή των εκπαι¬δευτικών τελών, συμφωνία με βιβλιοπώλες από την Αθήνα για κυκλοφορία βιβλίων δημοτικής εκπαίδευσης στις Νέες Χώρες ήταν αποφάσεις που λήφθηκαν για τη θεραπεία αντίστοιχων προβλημάτων.
Οξύ ήταν και το πρόβλημα αντιμετώπισης των σχολικών δαπανών όχι μόνο τρεχουσών, αλλά και κεκλεισμένων χρήσεων˙ τις τελευταίες ήταν αδύνατο να συμπεριλάβει η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 1917. Οι υφιστάμενες εφορείες ή επιτροπές φαίνεται ότι έδειξαν ολιγωρία στην επιβαλλόμενη από τον Νόμο 402/1914 υποχρέωση είσπραξης των συνήθων σχολικών πόρων και καταβολής τους στο Δημόσιο Ταμείο. Αυτό τουλάχιστον καταγράφηκε σε εκθέσεις των προέδρων εφορειών σχολείων της Δυτικής Μακεδονίας και των νησιών του Αιγαίου προς τον σύμβουλο, Γεώργιο Αβέρωφ, στις αρχές του 1917. Έτσι, οι σχολικές δαπάνες από τον Αύγουστο του 1914 μέχρι και το 1917 βάρυναν σχεδόν αποκλειστικά το κράτος. Οι μισθοί των εκπαιδευτικών, που αποτελούν την κυριότερη εκπαιδευτική δαπάνη, καταβάλλονταν για το σχολικό έτος 1916-17 από τα οικεία ταμεία με εντάλματα πληρωμών. Προβλήματα δημιουργήθηκαν στην καταβολή των μισθών εκπαιδευτικών με οργανική θέση σε σχολεία των βουλγαροκρατούμενων περιοχών ή της ουδετέρας ζώνης λόγω δυσκαμψίας των λογιστικών υπηρεσιών, δυστροπίας των ταμιών ή και άρνησής τους να υπηρετήσουν το καθεστώς. Παρόμοια προβλήματα δημιουργήθηκαν και στη μισθοδοσία των καθηγητών των Ιερών, λόγω άρνησης του Εκκλησιαστικού Ταμείου να μισθοδοτήσει υπαλλήλους του κράτους της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, η κυβέρνηση έλαβε μέριμνα για τη μισθοδοσία των προσχωρούντων από την Παλαιά Ελλάδα υπαλλήλων (Διατάγματα 628/25-11-1916 και 2/3-1-1917) και τήρησε απαρεγκλίτως τις σχετικές με τις διαβαθμίσεις και τη μισθολογική εξομοίωση των εκπαιδευτικών των Νέων Χωρών διατάξεις (αυξήσεις λόγω πενταετιών, συνταξιοδοτικά δικαιώματα και αντίστοιχες κρατήσεις). Παράλληλα, συγκέντρωνε και σωρεία αιτήσεων για δίκαιες αυξήσεις των γλίσχρων, κατά γενική ομολογία, μισθών, οι οποίοι είχαν υποβαθμισθεί λόγω της γενικής ανόδου των τιμών που προκάλεσε ο πόλεμος. Οι εκπαιδευτικοί της Θεσσαλονίκης ήταν περισσότερο ευνοημένοι, αφού λάμβαναν το χορηγούμενο στους πολιτικούς υπαλλήλους της πόλης επίδομα.
Η πρωτοπορία της Κυβέρνησης Θεσσαλονίκης έχει καταγραφεί στην καθιέρωση, για πρώτη φορά, της χρήσης της δημοτικής γλώσσας στα βιβλία της στοιχειώδους εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, το Διάταγμα 2585 της 14ης-5-1917, άρθρο 5 (Φ. 96/30-5-1917, τεύχος Α΄) προέβλεπε ότι «Τα διά τας τέσσερας πρώτας τάξεις των Δημοτικών Σχολείων προοριζόμενα αναγνωστικά, ως και τα βιβλία των αριθμητικών ασκήσεων διά την γ΄, δ΄, ε΄και στ΄τάξιν των αυτών Σχολείων, οφείλουσι να είναι γεγραμμένα εις την κοινήν ομιλουμένην (δημοτικήν) γλώσσαν, απηλλαγμένην παντός αρχαϊσμού ή ιδιωτισμού». Το μέτρο, βέβαια, αφορούσε το προσεχές σχολικό έτος και επρόκειτο λίγα χρόνια αργότερα να αρθεί, όταν η αντίπαλη των βενιζελικών παράταξη απέσυρε τα ήδη εγκεκριμένα και χρησιμοποιούμενα νέα βιβλία ακολουθώντας τη σύσταση της αρμόδιας επιτροπής «να εκβληθώσι πάραυτα εκ των σχολείων και καώσι »!

ΒΔ 7-11.04.1914 (ΦΕΚ 88/τ. Α΄/1914)Περί σύστασης δικαστηρίων στη Μακεδονία
Σύμφωνα με τα άρθρα 6, 11, 12, 13 του Νόμου 147 /5 Ιανουαρίου 1914: " περί της εν ταις προσαρτωμέναις χώραις εφαρμοστέας νομοθεσίας και της δικαστικής αυτών οργανώσεως" με υπουργό Δικαιοσύνης τον Κ.Δ. Ρακτιβάν αποφασίστηκε η σύσταση δικαστηρίων στις επαρχίες της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας και συγκεκριμένα:

1. Ένα Εφετείο στη Θεσσαλλονίκη
2. Δέκα Πρωτοδικεία (και της Θεσσαλονίκης)
3. Δέκα Ειρηνοδικεία πρώτης τάξεως (και της Θεσσαλονίκης)
4. Σαράντα ένα Ειρηνοδικεία δευτέρας τάξεως
5. Οκτώ ειδικά Πταισματοδικεία( και της Θεσσαλονίκης) (άρθρο 1)
   για την απονομή πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης
   Η δικαιοδοσία του Εφετείου Θεσσαλονίκης επεκτείνεται σε περιφέρειες των Πρωτοδικείων Θεσσαλονίκης, Σερρών, Δράμας, , Καβάλας, Βεροίας, Εδέσσης, Καστοριάς και Φλώρινας (άρθρο 3)
   Το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία του τις περιφέρειες των Ειρηνοδικείων :
6. Θεσσαλονίκης, 2. Βασιλικών, 3. Μπάλτσας , 4. Γουμενίθτσας, 5. Λαγκαδά, 6. Σωχού, 7.Κιλκίς, 8. Κιλινδίρ, 9. Πολυγύρου, 11. Άρνης, 12. Ιερισσού, 13. Βάλτης, 14. Συκιάς (άρθρο 4)
   Το Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης ασκεί τη δικαιοδοσία του στην περιφέρεια της πόλεως Θεσσαλονίκης και των εξής χωριών (άρθρο 5):
7. Ασβεστοχώρι, 2. Χορτιάτης, 3. Καπουτσήδες, 4. Άη Σακλή (Μπουγιούκ Μαχαλάς), 5. Σέδες, 6. Κραν, 7. Ματσάρηδες, 8. Λουτρά Σέδες, 9. Μεγάλο Καραμπουρνού, 10. Μικρό Καράμπουρνού, 11. Μπαχτσέ, 12. Τσαίρ, 13. Καρατσοβαγή, 14, Ζουμπάτες, 15. Χατζή -Μπαλή, 16. Ουζούν Αλή, 17. Επανωμή, 18. Κριτσανά, 19. Τούμπα, 20. Αλυκαί, (Κουρσούκ Τούζλα), 21. Γιαννιτσίδες, 22. Κουλακιά, 23. Καιλή, 24. Κιρτσιλάρ, 25. Μουστάφτσα, 26. Τσοχαλάρ, 27. Ζορμπάς, 28. Σαρίτσα, 29. Γιαϊλαντίκ, 30. Δαούτσα, 31. Κάτω Κουρφάλι, 32. Άνω Κουρφάλι, 33. Μεσαίο Κουρφάλι, 34. Μεντεσελή, 35. Χάνι Βαρδάρ, 36. Τοπσίν, 37. Σιδηροδρομικός Σταθμός Τοπσίν, 38. Καβακλή, 39. Δουρμουσλή, 40. Χατζηλίκι, 41. Γιαχαλή, 42. Βερλάντζα, 43. Καραογλού, 44. Δογαντζή, 45. Βαθύλακκος, (Καδή-Κιόϊ), 46. Μπουγαρίαβον, 47. Σαρηομέρι, 48. Ίγλιτς., 49. Σιαμλή, 50. Βαλμάδα, 51. Τεκελή, 52. Κάτω Καβακλή, 53. Κολοπάντζα, 54. Γκιόρδινον, 55. Νάρες, 56. Τρία Χάνια, 57. Πλατανάκια, 58. Λεμπέτ, 59. Δουδουλάρ, 60. Ουρετζούκ, 61. Λάμπρα, 62. Μαχμούτ, 63. Τσαλή, 64. Ζάτσοβον, 65. Λουτρά Σέδες, 66. Χαρμάν- Κιόϊ, 67. Αραπλή, και 68. Ζορμπά και όλων των συνοικισμών εντός της παραπάνω περιφέρειας.
   Τέλος, τα Πταισματοδικεία Θεσσαλονίκης ασκούν δικαιοδοσία στις περιφέρειες των ομώνυμων Ειρηνοδικείων (άρθρο 16).

ΠΗΓΗ: http://www.et.gr/api/DownloadFeksApi/?fek_pdf=19140100088

Η εν Κωνσταντινουπόλει Εφορεία των Σχολών Νεβσεχίρ, δηλαδή η περιοχή Νεάπολης Καππαδοκίας, ιδρύθηκε το 1820 με σκοπό την «…ἀνασύστασιν και ἀπρόσκοπτον λειτουργίαν τῶν κοινοτικῶν ἐκπαιδευτηρίων». Περί τα τέλη του 19ου αιώνα η Εφορεία αριθμούσε την Ελληνική Κοινοτική Σχολή, δύο δημοτικά, Παρθεναγωγείο και δύο νηπιαγωγεία με περισσότερους από 1.000 μαθητές και μαθήτριες.
ΠΗΓΗ: Εκατονταετηρίς της εν Κωνσταντινουπόλει Εφορείας των Ελληνικών Σχολών Νεαπόλεως Καππαδοκίας (Νεβ-Σεχίρ): 1820-1920. (1920). Εν Κωνσταντινούπολει: Τύποις Α. Α. Κορομηλά.

Οι εκδότες Αλέπαντος & Κότσιφας, με έδρα στην οδό Σταδίου 59, Αθήνα, εξέδωσαν πολεμικά επιστολικά δελτάρια με σκοπό την κάλυψη της ζωής των Ελλήνων στρατιωτών κατά τη Μικρασιατική εκστρατεία. Αποτύπωσαν στιγμιότυπα από την καθημερινότητα των στρατιωτών, τις πολεμικές επιχειρήσεις ή τοπία από τη Μικρά Ασία. Σκοπός των δελταρίων ήταν η «Επίσημη Πολεμική Έκθεση», που έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 1922 από τη Χαρτογραφική Υπηρεσία της Στρατιάς. Αποτυπώνεται η «καλή» πλευρά της ζωής των στρατιωτών με ήρεμα τοπία και στιγμιότυπα από την καθημερινότητά τους στο μέτωπο, ενώ οι επιχειρησιακές λήψεις ήταν πιθανότατα σκηνοθετημένες.

ΠΗΓΗ: https://www.skroutz.gr/s/127902/Η-μικρασιατική-εκστρατεία-Όπως-την-αφηγούνται-τα-επιστολικά-δελτάρια-των-εκδοτών-Αλέπαντου-και-Κότσιφα.html#description

ΒΔ 7-11.04.1914 (ΦΕΚ 88/τ. Α΄/1914)Περί σύστασης δικαστηρίων στη Μακεδονία
Σύμφωνα με τα άρθρα 6, 11, 12, 13 του Νόμου 147 /5 Ιανουαρίου 1914: " περί της εν ταις προσαρτωμέναις χώραις εφαρμοστέας νομοθεσίας και της δικαστικής αυτών οργανώσεως" με υπουργό Δικαιοσύνης τον Κ.Δ. Ρακτιβάν αποφασίστηκε η σύσταση δικαστηρίων στις επαρχίες της Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας και συγκεκριμένα:

1. Ένα Εφετείο στη Θεσσαλλονίκη
2. Δέκα Πρωτοδικεία (και της Θεσσαλονίκης)
3. Δέκα Ειρηνοδικεία πρώτης τάξεως (και της Θεσσαλονίκης)
4. Σαράντα ένα Ειρηνοδικεία δευτέρας τάξεως
5. Οκτώ ειδικά Πταισματοδικεία( και της Θεσσαλονίκης) (άρθρο 1)
   για την απονομή πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης
   Η δικαιοδοσία του Εφετείου Θεσσαλονίκης επεκτείνεται σε περιφέρειες των Πρωτοδικείων Θεσσαλονίκης, Σερρών, Δράμας, , Καβάλας, Βεροίας, Εδέσσης, Καστοριάς και Φλώρινας (άρθρο 3)
   Το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία του τις περιφέρειες των Ειρηνοδικείων :
6. Θεσσαλονίκης, 2. Βασιλικών, 3. Μπάλτσας , 4. Γουμενίθτσας, 5. Λαγκαδά, 6. Σωχού, 7.Κιλκίς, 8. Κιλινδίρ, 9. Πολυγύρου, 11. Άρνης, 12. Ιερισσού, 13. Βάλτης, 14. Συκιάς (άρθρο 4)
   Το Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης ασκεί τη δικαιοδοσία του στην περιφέρεια της πόλεως Θεσσαλονίκης και των εξής χωριών (άρθρο 5):
7. Ασβεστοχώρι, 2. Χορτιάτης, 3. Καπουτσήδες, 4. Άη Σακλή (Μπουγιούκ Μαχαλάς), 5. Σέδες, 6. Κραν, 7. Ματσάρηδες, 8. Λουτρά Σέδες, 9. Μεγάλο Καραμπουρνού, 10. Μικρό Καράμπουρνού, 11. Μπαχτσέ, 12. Τσαίρ, 13. Καρατσοβαγή, 14, Ζουμπάτες, 15. Χατζή -Μπαλή, 16. Ουζούν Αλή, 17. Επανωμή, 18. Κριτσανά, 19. Τούμπα, 20. Αλυκαί, (Κουρσούκ Τούζλα), 21. Γιαννιτσίδες, 22. Κουλακιά, 23. Καιλή, 24. Κιρτσιλάρ, 25. Μουστάφτσα, 26. Τσοχαλάρ, 27. Ζορμπάς, 28. Σαρίτσα, 29. Γιαϊλαντίκ, 30. Δαούτσα, 31. Κάτω Κουρφάλι, 32. Άνω Κουρφάλι, 33. Μεσαίο Κουρφάλι, 34. Μεντεσελή, 35. Χάνι Βαρδάρ, 36. Τοπσίν, 37. Σιδηροδρομικός Σταθμός Τοπσίν, 38. Καβακλή, 39. Δουρμουσλή, 40. Χατζηλίκι, 41. Γιαχαλή, 42. Βερλάντζα, 43. Καραογλού, 44. Δογαντζή, 45. Βαθύλακκος, (Καδή-Κιόϊ), 46. Μπουγαρίαβον, 47. Σαρηομέρι, 48. Ίγλιτς., 49. Σιαμλή, 50. Βαλμάδα, 51. Τεκελή, 52. Κάτω Καβακλή, 53. Κολοπάντζα, 54. Γκιόρδινον, 55. Νάρες, 56. Τρία Χάνια, 57. Πλατανάκια, 58. Λεμπέτ, 59. Δουδουλάρ, 60. Ουρετζούκ, 61. Λάμπρα, 62. Μαχμούτ, 63. Τσαλή, 64. Ζάτσοβον, 65. Λουτρά Σέδες, 66. Χαρμάν- Κιόϊ, 67. Αραπλή, και 68. Ζορμπά και όλων των συνοικισμών εντός της παραπάνω περιφέρειας.
   Τέλος, τα Πταισματοδικεία Θεσσαλονίκης ασκούν δικαιοδοσία στις περιφέρειες των ομώνυμων Ειρηνοιδικείων (άρθρο 16).

ΠΗΓΗ: http://www.et.gr/api/DownloadFeksApi/?fek_pdf=19140100088

H Pallas Nagy Lexikona είναι η πρώτη εγκυκλοπαίδεια που γράφτηκε στα ουγγρικά και δεν αποτελεί μετάφραση από άλλη γλώσσα. Για τους συνολικά 16 τόμους, με 150.000 λήμματα, που εκδόθηκαν στο διάστημα 1893 έως και 1897, εργάστηκαν περίπου 300 συγγραφείς. Η πλειοψηφία των συγγραφέων ανήκε στη Hungarian Academy of Sciences. Επιμελητής της έκδοσης ήταν ο József Bokor.

ΠΗΓΗ: http://www.mek.iif.hu/porta/szint/egyeb/lexikon/pallas/html/

Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Ανταλλαγής της Λωζάννης, την εκτίμηση και εκκαθάριση της αξίας των εκατέρωθεν εγκαταλειφθεισών περιουσιών ανέλαβε η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. Προκειμένου να υποστηριχθεί το έργο της ελληνικής αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής Πληθυσμών, συστάθηκε τον Μάιο του 1924, στο πλαίσιο του Υπουργείου Γεωργίας, η Γενική Διεύθυνσις Ανταλλαγής Πληθυσμών. Στο πλαίσιο της Γενικής Διευθύνσεως Ανταλλαγής συστάθηκε το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, προκειμένου να γνωμοδοτεί για κάθε ζήτημα σχετικό με την εφαρμογή της Σύμβασης της Λωζάνης, το οποίο αντικαταστάθηκε τον Αύγουστο του 1926 από τη Γνωμοδοτική Επιτροπή Ανταλλαγής. Συστάθηκε επίσης και η εξωτερική υπηρεσία της Γενικής Διευθύνσεως Ανταλλαγής, η οποία αποτελείτο από τα κατά τόπους γραφεία ανταλλαγής, τα οποία ιδρύθηκαν στις έδρες των οικονομικών εφοριών των Νέων Χωρών. Για την εκτίμηση των ελληνικών περιουσιών οι οποίες εγκαταλείφθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στήθηκε ένας τεράστιος μηχανισμός: 1.114 πρωτοβάθμιες επιτροπές εκτιμήσεως, μία ή περισσότερες για καθεμία από τις 934 χριστιανικές κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και 52 δευτεροβάθμιες επιτροπές (31 στην Αθήνα και 21 στην επαρχία). Τον Μάιο του 1927 συστάθηκαν 20 τριμελείς δευτεροβάθμιες επιτροπές, οι αποκαλούμενες «εφετεία της ανταλλαγής» (8 στην Αθήνα και 12 στην επαρχία), προκειμένου να ελεγχθούν «άταξίες, άνωμαλίες και άδικίες» των αποφάσεων των πρωτοβάθμιων επιτροπών. Μετά την εκτίμηση των περιουσιών των ανταλλαξίμων, αναλάμβανε η Υπηρεσία του Γενικού Μητρώου Ανταλλαξίμων, η οποία περιλάμβανε επτά συνεργεία, διάφορες άλλες υπηρεσίες και τέσσερις επιτροπές κληρονομικών διαφορών. Παράλληλα, το 1924 συστάσθηκαν μικτά επαρχιακά συμβούλια με βάση τις εκκλησιαστικές επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έχοντας ως αντικείμενο την απογραφή της περιουσίας των νομικών προσώπων των ελληνικών κοινοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη γνωμοδότηση για την περιουσιακή κατάσταση των δικαιούχων ανταλλαξίμων.
Με το ψήφισμα της Βουλής της 7ης Απριλίου 1925 αποφασίστηκε να δοθεί, ύστερα από προσωρινή εκτίμηση, μια προκαταβολή μέχρι την τελική αποπληρωμή της αξίας που είχαν εγκαταλείψει οι ανταλλάξιμοι στην Τουρκία. Με το ίδιο ψήφισμα καθοριζόταν ο τρόπος με τον οποίο θα γινόταν η εκτίμηση των περιουσιών των ανταλλαγέντων και θεσπίστηκε η σύσταση εκτιμητικών επιτροπών, οι οποίες διακρίνονταν σε τριμελείς ή πενταμελείς κοινοτικές και πενταμελείς επαρχιακές.
Πηγή: Ν. Ανδριώτης, Οι πρόσφυγες στην Ελλάδα 1821-1940. Άφιξη, περίθαλψη, αποκατάσταση, Αθήνα: Ίδρυμα της Βουλής 2020.

Περίοδος Ηγεμονίας: Το 1860 ιδρύθηκε ο δήμος Μυτιληνών , που περιελάμβανε και το Κοκκάρι.
Το 1874 αποχωρίσθηκε και αποτέλεσε ξεχωριστό δήμο Γ΄τάξεως. Λειτούργησε μέχρι το τέλος της Ηγεμονίας το 1912.
1912 – έως σήμερα: Μετά την ενσωμάτωση στο Ελληνικό κράτος αποτέλεσε ξεχωριστή κοινότητα που λειτούργησε μέχρι το 1999 (σχέδιο «Καποδίστριας») οπότε ενσωματώθηκε στον ευρύτερο Δήμο Βαθέος. Το 2011, με την διοικητική διαίρεση του σχεδίου «Καλλικράτης» αποτέλεσε τμήμα του διευρυμένου Δήμου Σάμου. Το 2019 (πρόγραμμα «Κλεισθένης») δημιουργήθηκε ο δήμος Ανατολικής Σάμου. Το Κοκκάρι αποτέλεσε τμήμα του ως δημοτική κοινότητα Κοκκαρίου